Rozliczanie ładunków LNG i kompatybilność systemów pomiarowych podstawowego i wtórnego podczas rozliczeń LNG w terminalach morskich Grzegorz Rosłonek, PGNiG SA O/CLPB
Długa historia gazownictwa na ziemiach polskich 2 2 Oddział Centralne Laboratorium Pomiarowo Badawcze
Długa historia gazownictwa na ziemiach polskich 3 3 Oddział Centralne Laboratorium Pomiarowo Badawcze
Długa historia gazownictwa na ziemiach polskich 1816 Pierwsza akademia górnicza na ziemiach polskich 1853 Destylacja ropy naftowej - Ignacy Łukasiewicz 1854 Pierwszy szyb naftowy ( Franek ) 1893 Pierwsze wiercenie podmorskie - Witold Zglenicki, (Morze Kaspijskie) Koniec XIX w. Włodzimierz Krzyżanowski wspiera Rząd USA w pozyskaniu Alaski i późniejszej eksploracji ropy naftowej 4 4 Oddział Centralne Laboratorium Pomiarowo Badawcze
Długa historia gazownictwa na ziemiach polskich 1912 Pierwszy odwiert gazu ziemnego koło Krosna 1912 Pierwszy gazociąg wysokiego ciśnienia z Borysławia do Drohobycza lata 1960-70 Gaz Ziemny jako paliwo 2005+ Gaz ze źródeł niekonwencjonalnych 2009 LNG w terminalach morskich 5 5 Oddział Centralne Laboratorium Pomiarowo Badawcze
Polska jest uczestnikiem światowego systemu handlu skroplonym gazem ziemnym 6 6 Oddział Centralne Laboratorium Pomiarowo Badawcze
Łańcuch LNG
Nowe elementy: Duży wolumen LNG w terminalu morskim Nowe metody i procedury rozliczeniowe Rozliczanie w jednostkach energii (tylko) Nowe warunki referencyjne w rozliczeniach
Starzenie LNG (LNG Ageing ) Rozliczenie i kontrola jakości LNG zawsze odbywa się w porcie rozładunku Podczas transportu LNG zachodzi zawsze zjawisko zmiany jakości (wartości), które jest na dzisiejszych statkach LNGC ograniczane
Terminal skraplania Dane wg raportu [3] - Raport The LNG industry, GIIGNL, 2010. azot N 2 % metan C 1 % etan C 2 % propan C 3 % Grupa C 4 + % gęstość LNG kg/m 3 współ. ekspansji 1) m 3 / m 3 liq Algieria-Arzew 0,6 88,0 9,0 2,0 0,5 464 570 Algieria -Bethioua 1 0,9 88,1 8,4 2,0 0,7 455 573 Algieria -Bethioua 2 0,6 90,7 7,8 0,8 0,0 450 577 Algieria -Skikda 0,5 91,8 6,9 0,9 0,1 446 580 Egipt-Damietta 0,1 97,7 1,8 0,22 0,2 427 585 Egipt-Idku 0,0 95,9 2,8 0,9 0,5 436 579 Gwinea Równikowa 0,0 93,4 6,5 0,0 0,0 439 585 Libia 0,7 81,6 13,4 3,7 0,7 485 559 Nigeria 0,1 92,1 5,3 2,1 0,5 458 566 Norwegia 0,8 91,8 5,7 1,3 0,4 451 577 Trynidad i Tobago 0,0 97,1 2,5 0,2 0,1 429 590 Abu Dhabi 0,3 84,8 13,2 1,6 0,1 467 566 Oman 0,4 87,9 7,3 2,9 1,6 470 563 Katar 0,4 90,1 6,2 2,3 1,0 460 569 Jemen 0,0 93,3 5,7 0,9 0,1 434 567 U.S.A Alaska 0,2 99,7 0,1 0,0 0,0 423 589 Australia 0,1 87,4 8,3 3,4 0,8 467 562 Brunei 0,1 90,6 5,0 2,9 1,5 461 564 Indonezja Arum 0,2 90,7 6,2 2,0 1,0 457 569 Indonezja- Badak 0,0 91,2 5,5 2,4 0,9 456 568 Indonezja-Tangguh?! 2)?! 2) 2,9 0,5 0,2 432 580 Malezja 0,3 90,3 5,3 3,1 1,1 461 567 Rosja-Sakhalin 0,1 92,6 4,5 1,9 0,2 449 570 Peru 0,6 89,1 10,3 0,1 0,0 456 579 Z powodu błędów w raporcie [3] poniższe dane zostały obliczone w pracowni PFC O/CLPB. Dla warunków odniesienia 25 C/0 /101,325 kpa 3) Gęstości gazu po regazyfikacji Ciepło spalania [MJ/ m 3 ] Górna liczba Wobbego 0,813 44,0 55,5 0,815 43,9 55,3 0,779 42,4 54,6 0,778 42,4 54,7 0,736 40,7 53,9 0,757 41,7 54,5 0,758 41,8 54,5 0,867 46,5 56,8 0,788 43,1 55,2 0,782 42,4 54,5 0,737 40,8 54,0 0,825 44,7 56,0 0,833 45,1 56,1 0,807 43,8 55,5 0,767 42,2 54,8 0,719 39,8 53,3 0,829 45,0 56,3 0,815 44,4 55,9 0,803 43,8 55,5 0,800 43,7 55,6 - - - 0,813 44,2 55,7 0,769 42,2 54,7 0,788 42,8 54,8
LNG spełnia dzisiejsze wymagania Rozporządzeń, Instrukcji Ruchu (IRiESP, IRiESD, IRiET), norm
Pomiary LNG S L L Schemat z LNG Custody Transfer Handbook, Ed GIIGNL
Pomiary LNG Temperatura Referencyjna (C, F) BTU (MMBTU)
Dublowanie Systemów Pomiarowych Podstawowy System (Radar?) Wtórny System (Float?) Zgodność Kryteria zgodności
Dublowanie Systemów Pomiarowych Podstawowy System (Radar?) Wtórny System (Float?) Zgodność VLNG (PS) VLNG (SS) T
Dublowanie Systemów Pomiarowych Podstawowy System Kontroli Jakości (LAB) Wtórny System Kontroli Jakości (PGC) Zgodność H/DLNG (PS) H/DLNG (SS) T
Alternatywne Systemy/Metody Pomiarowe Przepływomierze ultradźwiękowe do cieczy kriogenicznych Przepływomierze Coriolis do cieczy kriogenicznych Spektroskopia Ramanowska (Chandrasekhara Venkata Raman)
Spektroskopia Ramanowska poziom elektronowy wzbudzony poziomy oscylacyjne E = hno E = h(no -n1) poziom elektronowy podstawowy E = h(no +n1)
Strony Rozliczeń LNG dostawca odbiorca Operator terminala + Operator Systemu Przesyłowego inspektor Armator gazowca
Kontrole Okresowe Kontrola podczas budowy statku Kontrola urządzeń w laboratoriach producenta Kontrola całego systemu pomiarowego na statku Kontrola urządzeń podczas obowiązkowych dokowań Kontrola na żądanie Kontrola w trakcie eksploatacji (o ile to możliwe)
Podsumowanie Dołączenie do światowego systemu handlu LNG Konieczność stosowania nowych systemów rozliczeń Konieczność stosowania nowych dokumentów referencyjnych i tworzenia nowych procedur Brak obaw zaburzeń procesów pomiarowoanalitycznych w sieci przez regazyfikację LNG
22 Oddział Centralne Laboratorium Pomiarowo Badawcze