zeszyty naukowe 1 (67) 2013

zeszyty naukowe 1 (67) 2013 warszawa 2013

rada redakcyjna prof. zw. dr hab. Zdzisław Bombera przewodniczący prof. dr hab. Małgorzata Gmurczyk-Wrońska wiceprzewodnicząca prof. dr hab. Anatolij Afonin prof. dr hab. Wirginia Cytowicz-Karpiłowska prof. dr hab. Tadeusz Juszkiewicz mgr Marek Manowiecki dr Edward Modzelewski sekretarz redakcja dr Edward Modzelewski redaktor naczelny mgr Iwona Grotowska sekretarz redakcji Zeszyt poświęcony zagadnieniom dotyczącym polityki, prawa, ekonomii i gospodarki, turystyki i rekreacji oraz sportu i zdrowia adres redakcji Almamer Szkoła Wyższa 01-201 Warszawa, ul. Wolska 43 www.almamer.pl skład i łamanie Igor Hermanowski Redakcja i Korekta mgr Jolanta Sierakowska Copyright by ALMAMER Szkoła Wyższa, Warszawa 2013 ISSN 2299-5722 druk i oprawa Zakład Wydawniczy DrukTur sp. z o.o. Warszawa, ul. Wolska 43 tel. 22 321 85 03 e-mail: wydawnictwo@druktur.pl

Spis treści/contents ZAGADNIENIA POLITOLOGICZNE POLITICAL ISSUES POLSKA RACJA STANU PO AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ WYKŁAD INAUGURACYJNY WYGŁOSZONY PODCZAS UROCZYSTOŚCI ROZPOCZĘCIA ROKU AKADEMICKIEGO 2012/2013 W ALMAMER SZKOLE WYŻSZEJ W WARSZAWIE 9 OPENING LECTURE ON THE REASONS OF POLISH STATE FOLLOWING ACCESS TO THE EUROPEAN UNION DURING CELEBRATIONS OF BEGINNING THE YEAR ACADEMIC 2012/2013 AT THE ALMAMER UNIVERSITY IN WARSAW KAZIMIERz ŁASTAWSKI UWARUNKOWANIA ZJAWISKA PERSONALIZACJI POSTRZEGANIA RZĄDU W DEMOKRATYCZNYM SYSTEMIE POLITYCZNYM 15 FACTORS INFLUCENCING THE PERSONALISATION OF GOVERNMENT S PERCEVING IN A DEMOCRATIC POLITICAL SYSTEM PRZEMYSŁAW POTOCKI DEBATY WYBORCZE JAKO SZCZEGÓLNY RODZAJ RYWALIZACJI POLITYCZNEJ 29 ELECTORAL DEBATES AS A PARTICULAR FORM OF POLITICAL COMPETITION MAREK GÓRKA PROBLEMATYKA GOSPODARCZA ECONOMICAL PROBLEMS ZEZWOLENIA JAKO ADMINISTRACYJNOPRAWNA FORMA INGERENCJI W SFERĘ WOLNOŚCI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 55 PERMITS AS LEGAL AND ADMINISTRATIVE FORMS OF INTERFERENCE INTO FREE ECONOMIC ACTIVITY MIROSŁAW KARPIUK FUNKCJONOWANIE SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH W POLSCE 81 FUNCTIONING LIMITED LIABILITY COMPANIES IN POLAND MAŁGORZATA CZURYK PROMOCJA JAKO INSTRUMENT ROZWOJU REGIONALNEGO 101 PROMOTION AS INSTRUMENT OF REGIONAL DEVELOPMENT ANDRZEJ OLAK

TURYSTYKA I REKREACJA TOURISM AND RECREATION ROLA DZIADKÓW W PROCESIE WYCHOWANIA DO TURYSTYKI W RODZINACH ZRZESZONYCH W POLSKIM TOWARZYSTWIE TURYSTYCZNO KRAJOZNAWCZYM (PTTK) 117 ROLE OF GRANDPARENTS IN THE PROCESS OF TOURISM EDUCATION AMONG FAMILIES ASSOCIATED WITH THE POLISH TOURIST COUNTRY-LORE SOCIETY (PTTK) KINGA PODLEŚNA-DUDICZ INTEGRACYJNE FUNKCJE RODZINNYCH WYJAZDÓW TURYSTYCZNYCH ORGANIZOWANYCH PRZEZ POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO KRAJOZNAWCZE (PTTK) W ŚWIETLE BADAŃ WŁASNYCH 129 INTEGRATIVE FUNCTIONS OF FAMILY TOURIST TRIPS ORGANISED BY POLISH TOURIST COUNTRY-LORE SOCIETY (PTTK) IN THE LIGHT OF RESEARCH KINGA PODLEŚNA-DUDICZ ŻYWIENIE DETERMINANTA WYBORU PLACÓWKI AGROTURYSTYCZNEJ JAKO MIEJSCA WYPOCZYNKU 143 THE FOOD ASPECT IN TOURISM FARM THE DETERMINANT IN SELECTING FARM TOURISM INSTITUTION FOR THE PLACE OF REST PIOTR DOMINIK PROFIL OSOBOWOŚCI KANDYDATÓW NA PILOTÓW WYCIECZEK 157 PERSONALITY PROFILE OF CANDIDATES FOR TOUR LEADERS KATARZYNA RUTKOWSKA, GRZEGORZ GODLEWSKI ATRAKCYJNOŚĆ TURYSTYCZNA DZIELNIC PRAWOBRZEŻNEJ WARSZAWY 171 TOURIST VALUES OF DISTRICTS OF RIGHT-BANKED WARSAW JAN PAWEŁ PIOTROWSKI TURYSTYKA NA ŚWIECIE TOURISM AROUND THE WORLD RYNEK USŁUG TURYSTYCZNYCH REPUBLIKI BIAŁORUSI STAN I PERSPEKTYWY ROZWOJU 193 TOURISM MARKET OF THE REPUBLIC OF BELORUSSIA CONDITION AND PERsPECTIVE OF DEVELOPMENT TADEUSZ JUSZKIEWICZ CZY TURYSTYKA EKOLOGICZNA JEST SZANSĄ DLA AFRYKI? 207 IS ECO-TOURISM A CHANCE FOR AFRICA? JERZY GILAROWSKI TURYSTYKA KLUCZOWY SEKTOR KUBAŃSKIEJ GOSPODARKI 219 TOURISM KEY SECTOR OF CUBAN ECONOMY BOŻENA OLSZEWSKA, ALEKSY CHMIEL

MOBILNY STUDENT? WYJAZDY ZAGRANICZNE WARSZAWSKICH STUDENTÓW 231 MOBILE STUDENT? DEPARTURE FOREIGN WARSAW STUDENT ELŻBIETA BIERNAT SPORT SPORT COACHING WSPÓLNA PŁASZCZYZNA ZARZĄDZANIA ZASOBAMI LUDZKIMI W SPORCIE I BIZNESIE 251 COACHING COMMON AREA OF HUMAN RESOURCE MANAGEMENT IN SPORT AND BUSINESS KATARZYNA RUTKOWSKA NIEDOZWOLONY DOPING OD MARIHUANY DO DOPINGU GENETYCZNEGO 261 ILLEGAL DOPING FROM MARIHUANA TO GENETIC DOPING KRZYSZTOF MIZERA, WIESŁAW PILIS WINDSURFING ATRAKCYJNA OFERTA SPORTOWO REKREACYJNA 279 WINDSURFING ATTRACTIVE SPORTS-RECREATIONAL OFFER EWA SZCZEPANOWSKA, JANUSZ MAJEWSKI, SYLWIA ZGRAJA-ZWOLIŃSKA, ALEKSANDRA SPYCHAŁA, IWONA RYCICKA-KWAŚNIEWSKA, NIKODEM DOBOSIEWICZ ŁOWIECTWO W POLSCE OD POLOWAŃ DO SPORTOWEGO STRZELECTWA MYŚLIWSKIEGO W II RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 301 HUNTING IN POLAND FROM HUNTS TOWARDS HUNTING SPORT SHOOTING IN THE SECOND REPUBLIC OF POLAND ALEKSY CHMIEL ZDROWIE HEALTH AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A WYBRANE WSKAŹNIKI SOMATYCZNE ORAZ KRĄŻENIOWE KOBIET UCZESTNICZĄCYCH W ZAJĘCIACH UNIWERSYTETU TRZECIEGO WIEKU W ALMAMER 329 PHYSICAL ACTIVITY IN CASE OF SELECTED SOMATIC AND CIRCULATORY INDICATORS OF WOMEN PARTICIPATING IN THE THIRD AGE UNIVERSITY CLASSES AT ALMAMER ANNA CZAJKOWSKA, IDA WISZOMIRSKA, AGNIESZKA NIEMIERZYCKA, ANDRZEJ MAGIERA, AGNIESZKA ZDRODOWSKA, MILENA SŁOŃ SPRAWNOŚĆ ODDECHOWA SŁUCHACZY UNIWERSYTETU TRZECIEGO WIEKU 343 RESPIRATORY EFFICIENCY OF STUDENTS OF THE THIRD AGE UNIVERSITY IDA WISZOMIRSKA, ANNA CZAJKOWSKA, AGNIESZKA ZDRODOWSKA, AGNIESZKA NIEMIERZYCKA, ANDRZEJ MAGIERA, MILENA SŁOŃ

UZDRAWIAJĄCO-REKREACYJNE WYCHOWANIE FIZYCZNE 357 HEALTH-GIVING AND RECREATIONAL PHYSICAL EDUCATION TATIANA ŁOPATIK Recenzja Review GLOBALIZACJA A NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNE Recenzja książki Zygmunta Baumana STRATY UBOCZNE. NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNE W EPOCE GLOBALIZACJI 369 GLOBALISATION AND SOCIAL INEQUALITIES Review of Zygmunt Bauman s Book SIDE LOSSES. SOCIAL INEQUALITIES DURING GLOBALISATION EDWARD MODZELEWSKI

ZAGADNIENIA POLITOLOGICZNE POLITICAL ISSUES

UWARUNKOWANIA ZJAWISKA PERSONALIZACJI POSTRZEGANIA RZĄDU W DEMOKRATYCZNYM SYSTEMIE POLITYCZNYM FACTORS INFLUCENCING THE PERSONALISATION OF GOVERNMENT S PERCEVING IN A DEMOCRATIC POLITICAL SYSTEM PRZEMYSŁAW POTOCKI ALMAMER SZKOŁA WYŻSZA W WARSZAWIE Celem artykułu jest przedstawienie kluczowych grup czynników odnoszących się do uwarunkowań zjawiska personalizacji postrzegania rządu w demokratycznym systemie politycznym. Można wyróżnić następujące grupy czynników kształtujące to zjawisko: instytucjonalne, ekonomiczne, medialne, wyborcze i psychologiczne. Tworzą one system zależności przyczynowych, które są istotne dla uzyskania najlepszej komunikacji rządu z otoczeniem zewnętrznym. Premier odgrywa główną rolę w procesie komunikowania. Jego wizerunek wpływa na postrzeganie całego rządu przez opinię publiczną. Demokratyczne systemy polityczne różnią się stopniem personalizacji postrzegania rządu. Zjawisko personalizacji powinno być uwzględniane przez decydentów rządowych. This article is focused on presentation of the main groups of factors related to the personalization government s perceiving. These factors include following ones: institutional, economic, related to media, electoral and psychological. They are linked into a causal system which is very important for optimization of government s communication. The prime minister has a central role to play in this process. His image has an influence on the perception of the whole government. Better prime minister s image means better government s evaluation by public opinion. However, democratic political systems differ from each other in terms personalization of government s perceiving. Awareness of this phenomenon is an important matter for public management.

DEBATY WYBORCZE JAKO SZCZEGÓLNY RODZAJ RYWALIZACJI POLITYCZNEJ ELECTORAL DEBATES AS A PARTICULAR FORM OF POLITICAL COMPETITION MAREK GÓRKA POLITECHNIKA KOSZALIŃSKA Z całej kampanii wyborczej w roku 2007 telewizyjne pojedynki były wydarzeniami, które najbardziej utkwiły w pamięci zbiorowej Polaków, oraz były szczególnymi momentami, które zadecydowały o końcowym wyniku wyborczym. Starcia telewizyjne odmiennych osobowości politycznych przyciągnęły sporą liczbę widzów, co też miało przełożenie na frekwencję wyborczą. W tym kontekście oczywiste wydaje się stwierdzenie, iż życie polityczne w znacznym stopniu uzależnione jest od mediów, które ukazują bardziej talent przywódczy niż program polityczny. Z drugiej strony należy pamiętać, że politycy oraz dziennikarze odpowiadają na zapotrzebowanie wyborców, którzy coraz bardziej interesują się osobowością polityka niż samą polityką. Jak należałoby przypuszczać, popularność debat wyborczych wynika m.in. stąd, że ta wyjątkowa forma prezentacji programu politycznego oferuje widzom wiele emocjonujących momentów z nagłymi i nieprzewidywalnymi zwrotami akcji. Niemniej jednak w celu zrozumienia zachowań polskich wyborców analiza ograniczona zostanie do czasu kampanii wyborczej w roku 2007 ze szczególnym uwzględnieniem debat wyborczych. Porównanie pojedynków telewizyjnych z sondażowym poparciem dla poszczególnych partii politycznych pozwala z jednej strony zrozumieć siłę mediów i ich wpływ na podejmowane decyzje przez wyborców podczas kampanii wyborczej. Z drugiej strony należy zauważyć, że i sami politycy nie pozostają obojętni na zjawisko mediatyzacji polityki. Liderzy partyjni z dużą starannością organizują swoje działania tak, aby odpowiedzieć na oczekiwania mediów. With all of the election campaign in 2007, TV fights were those events that most stuck in the collective memory of Poles, and they were special moments that determined the final outcome of the election. Clash of the different personalities of political television attracted a large number of viewers, which also was reflected in the turnout. In this context, it seems obvious to say that the political life largely depends on the media to show more leadership talent than a political program. On the other hand, remember that politicians and journalists respond to the needs of voters who are increasingly interested in personality politics than the policy. How do you suppose the popularity of debate among election results. The fact that this unique form of presentation of the political program offers viewers the many exciting moments of sudden and unpredictable twists. However, for understanding the behavior of Polish voters, the analysis is limited to the time of the election campaign of 2007 with particular emphasis on electoral debates. Comparison of the survey, television duels support for particular political parties to understand the power of the media and their influence on the decisions made by the voters during the election campaign. On the other hand, it should be noted that politicians and they are not indifferent to the phenomenon of mediatization of politics. Leaders of the party with great care organize their activities so as to meet the expectations of the media.

PROBLEMATYKA GOSPODARCZA ECONOMICAL PROBLEMS

ZEZWOLENIA JAKO ADMINISTRACYJNOPRAWNA FORMA INGERENCJI W SFERĘ WOLNOŚCI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PERMITS AS LEGAL AND ADMINISTRATIVE FORMS OF INTERFERENCE INTO FREE ECONOMIC ACTIVITY MIROSŁAW KARPIUK ALMAMER SZKOŁA WYŻSZA W WARSZAWIE Wolność działalności gospodarczej jest zasadą nadrzędną. W związku z tym wszelkiego rodzaju przejawy jej wyłączenia muszą mieć uzasadnienie w interesie publicznym. Z kolei ten interes powinien być oczywisty, a nie dorozumiany, gdyż wolność działalności gospodarczej stanowi fundament ustroju ekonomicznego Rzeczypospolitej Polskiej. Dlatego też wszelkiego rodzaju nieścisłości muszą być tłumaczone na rzecz zakazu ingerencji w swobodę gospodarowania. Do katalogu administracyjnoprawnych form ograniczania wolności działalności gospodarczej, jej podejmowania i prowadzenia należą koncesje, jako najbardziej dolegliwe dla przedsiębiorcy, zezwolenia oraz wpis do rejestru działalności regulowanej. To ustawodawca uznaje, w ramach swobody legislacyjnej, które sfery będą podlegały reglamentacji. Działania ustawodawcy nie mogą być jednak arbitralne. Muszą uwzględniać nie tylko interes państwa, lecz również społeczeństwa i przedsiębiorcy. Działania ingerencyjne muszą więc być wyważone, zgodne z wizją gospodarczą państwa uwzględniającą nie tylko rozwój ekonomiczny, lecz również status materialny społeczeństwa. Zewnętrzna ingerencja w sferę działalności gospodarczej, oprócz zasady proporcjonalności, powinna także uwzględniać zasadę zrównoważonego rozwoju. Freedom of economic activity is a superordinate rule. According to this all forms of its exclusion must possess justification based on public interest. This interest, in turn, should be clear, not just inferred, because freedom of economic activity is a foundation of the system of the Republic of Poland. Consequently, any inconsistencies should be translated in favour of ban of interference on this freedom. Legal and administrative forms of limiting freedom of economic activity, its establishing and conducting, include concessions as the most nagging for entrepreneurs, permits and entry to the register of regulated activities. Within the legislative freedom, the legislator determines which fields will undergo rationing. Activities of the legislator cannot be arbitrary. They have to consider the interest of the state, society and entrepreneur. Interferential activities must be well-balanced, be in accordance with economic vision of the state including not only economic development but also material status of the society. Outer interference in the area of economic activity, apart from the rule of proportion, should also regard the rule of balanced development.

FUNKCJONOWANIE SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH W POLSCE FUNCTIONING LIMITED LIABILITY COMPANIES IN POLAND MAŁGORZATA CZURYK AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ W WARSZAWIE Spółki kapitałowe są zwykle zawiązywane w celu gospodarczym. Znakomitą większość z nich stanowią przedsiębiorcy aktywnie uczestniczący w życiu gospodarczym Rzeczypospolitej Polskiej. Fakt posiadania przez spółki kapitałowe osobowości prawnej sprawia, że jest właściwie wyłączona osobista odpowiedzialność wspólników i akcjonariuszy za zobowiązania spółki, z wyjątkiem sytuacji, gdy są oni jednocześnie członkami organu spółki. Zasady funkcjonowania spółek kapitałowych odnoszą się do ich stosunków wewnętrznych i zewnętrznych. Niniejszy artykuł dokonuje analizy zasad odpowiedzialności członków organów spółek, obrotu udziałami i akcjami oraz wskazuje rodzaje umorzenia udziałów i akcji. Limited liability companies are usually established for economic purposes. A great majority of them is usually an entrepreneur actively participating in economical life of the Republic of Poland. The fact of being legal entity is the cause of real lack of personal responsibility of shareholders for company s obligations except for situations when they are simultaneously members of the company s body. Rules of functioning of limited liability companies usually refer to their internal and external relations. The present article analyses the rules of responsibility of members of the company s body, shares turnover and indicates ways of dismission of shares of in the company.

PROMOCJA JAKO INSTRUMENT ROZWOJU REGIONALNEGO PROMOTION AS INSTRUMENT OF REGIONAL DEVELOPMENT ANDRZEJ OLAK PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA TECHNICZNO-EKONOMICZNA IM. KS. BRONISŁAWA MARKIEWICZA W JAROSŁAWIU Podejmowanie przez organizacje racjonalnych decyzji dotyczących wyboru profilu działalności, a także sposobów realizacji strategicznych celów wymaga ciągłego doskonalenia własnych struktur. Niezmiernie ważne w tym względzie staje się właściwe rozumienie znaczenia jakości informacji i odpowiedniej komunikacji między samą organizacją a jej otoczeniem. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na zagadnienia, takie jak udział promocji, przepływ informacji, odpowiednie porozumiewanie się i jego znaczenie dla rozwoju regionów i państwa. Odpowiedni i profesjonalny przepływ informacji w organizacjach, w tym przede wszystkim profesjonalne działania marketingowe, będzie najważniejszą determinantą ich rozwoju. Making rational decisions by a company, when choosing a business profile and the ways of accomplishing strategic aims, requires the constant improvement of its own structures. The adequate understanding of the meaning of the quality of information and also the good communication between a company and its environment are of the utmost importance. The aim of this article is to draw attention to such aspects as promotion, information flow, good communication and the sense of the regional and country development. The adequate and professional information flow and professional marketing in organizations will be the most important determinant of the development of the company.

TURYSTYKA I REKREACJA TOURISM AND RECREATION

ROLA DZIADKÓW W PROCESIE WYCHOWANIA DO TURYSTYKI W RODZINACH ZRZESZONYCH W POLSKIM TOWARZYSTWIE TURYSTYCZNO KRAJOZNAWCZYM (PTTK) ROLE OF GRANDPARENTS IN THE PROCESS OF TOURISM EDUCATION AMONG FAMILIES ASSOCIATED WITH THE POLISH TOURIST COUNTRY-LORE SOCIETY (PTTK) KINGA PODLEŚNA-DUDICZ ALMAMER SZKOŁA WYŻSZA W WARSZAWIE Artykuł poświęcony jest poznaniu uwarunkowań wielopokoleniowej rodzinnej aktywności turystycznej, z jaką mamy do czynienia w warszawskich rodzinach zrzeszonych w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym, ze szczególnym uwzględnieniem relacji panujących między dziadkami a pozostałymi członkami kręgu rodzinnego. W badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. W okresie od marca do października 2010 r. za pomocą kwestionariusza ankiety przebadano 202 rodziców i 155 dzieci. Badane osoby wywodziły się z warszawskich oddziałów Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Respondenci to rodziny, w których przynajmniej jeden z rodziców był członkiem PTTK, a badana rodzina posiadała przynajmniej jedno dziecko, które nie ukończyło 18. roku życia. Zebrany materiał badawczy miał na celu poznanie poglądów i opinii badanych rodzin na temat roli seniorów w rodzinnej aktywności turystycznej podejmowanej w czasie wolnym. Uzyskane wyniki upoważniają do stwierdzenia, że udział ten jest istotny. Ponad 55% dorosłych badanych stwierdziło, że ich rodzice angażują się w podejmowanie rodzinnej aktywności ruchowej. Dziadkowie, zdaniem swoich wnucząt, dbają także o ich aktywność fizyczną i przekonują do udziału w rodzinnym uprawianiu turystyki. Tak wypowiedziało się 56% badanych dzieci. Prawie 39% dorosłych ankietowanych uznało, że podstawowym obowiązkiem, jaki dziadkowie pełnią wobec wnucząt, jest opieka nad nimi. Seniorzy wspomagają także ekonomicznie swoje rodziny, oferując pomoc finansową w realizacji wycieczek, a także wspierają je w zakupie sprzętu turystyczno-rekreacyjnego. Na podstawie przeprowadzonych wywiadów z dziećmi stwierdzono, że podczas rodzinnych wyjazdów turystycznych dziadkowie dzielą się swoim doświadczeniem i wiedzą z zakresu turystyki, są oparciem dla młodego pokolenia, a także pomagają w organizacji wspólnego wyjazdu rodzinnego. Uzyskane wyniki z przeprowadzonych badań wskazują na rolę instytucji dziadków w życiu polskich rodzin. W opinii dorosłych i małoletnich respondentów to seniorzy rodu dbają o zachowanie tradycji i wartości rodzinnej aktywności oraz właściwego sposobu spędzania wolnego czasu. This article is devoted to learn the conditions of multigenerational tourist activity among families associated with the Polish Tourist Country-Lore Society (PTTK) with particular interest in relations between grandparents and other members of family. The research made use of the diagnostic survey technique. With the help of the questionnaire 202 parents and 155 children were questioned in the period March October 2010. Respondents were families, in which at

least one parent was a PTTK member and the family in question had at least one child aged below 18. The collected research material was aimed to learn about the views and opinions of the families upon the role of senior generation in family tourist activity undertaken during leisure. Over 55% of the questioned stated that their parents participated in family physical activity arrangements. The results obtained allow to state that such participation is considerable. Over 55% of questioned adults claimed that their parents took part in undertaking family physical activity. According to their grandchildren, grandparents also take care of their physical activity by means of participating in family tourism. It was uttered by 56% children. Almost 39% adults declared that the basic task which is fulfilled by grandparents is financial support in organising trips and purchasing tourist recreational equipment. Following the interviews carried out with children it was stated that during family tourist trips grandparents share their experience and knowledge, are supportive for the young generation and assist in organising a family trip. The results obtained from the research indicate the role grandparents institution in the life of Polish families. According to adult and underage respondents, the old generation take care of keeping tradition, family activity value and appropriate forms of spending leisure.

INTEGRACYJNE FUNKCJE RODZINNYCH WYJAZDÓW TURYSTYCZNYCH ORGANIZOWANYCH PRZEZ POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO KRAJOZNAWCZE (PTTK) W ŚWIETLE BADAŃ WŁASNYCH INTEGRATIVE FUNCTIONS OF FAMILY TOURIST TRIPS ORGANISED BY POLISH TOURIST COUNTRY-LORE SOCIETY (PTTK) IN THE LIGHT OF RESEARCH KINGA PODLEŚNA-DUDICZ ALMAMER SZKOŁA WYŻSZA W WARSZAWIE Artykuł poświęcony jest poznaniu uwarunkowań wielopokoleniowej rodzinnej aktywności turystycznej, z jaką mamy do czynienia w warszawskich rodzinach zrzeszonych w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym, ze szczególnym uwzględnieniem relacji panujących podczas wspólnych rodzinnych wyjazdów turystycznych. Badane osoby wywodziły się z warszawskich oddziałów Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Materiał badawczy, który zebrano podczas 17 zorganizowanych imprez turystycznych, obejmował od 10 do 110 uczestników. Szczegółowej obserwacji badawczej poddano 66 osób. W badaniu uczestniczyło 31 dziewcząt (47%) i 35 chłopców (53%). Jeżeli chodzi o wiek, najliczniejszą grupę (42,42%) stanowiły dzieci w przedziale wiekowym 10 13 lat uczęszczający do szkoły podstawowej lub do gimnazjum. Opiekunowie, którzy uczestniczyli w imprezach turystycznych, to najczęściej rodzice lub dziadkowie. Największy udział w czynnym uczestnictwie i jednocześnie opiece nad dziećmi w imprezach turystycznych stanowili ojcowie (42,4%). Uzyskane wyniki upoważniają do stwierdzenia, że relacje panujące między członkami kręgu rodzinnego podczas organizowanych przez PTTK imprez turystycznych są pełne życzliwości, która wypływa z silnej więzi rodzinnej. Dzieci identyfikują się z grupą rodzinną, utrzymują z rodzicami i dziadkami dobry kontakt (71%), a stosunki panujące w rodzinie są znormalizowane (65,20%). Dzieci biorące udział w imprezach turystycznych wykazywały się dużą samodzielnością (63,60%), m.in. w przygotowaniu sprzętu i ubioru turystycznego (82%), umiejętnością docenienia kwalifikacji turystycznych i zaangażowania rodziców w aktywność podczas organizowanych imprez (81%), samodzielnością w orientacji w terenie (65,20%), wszechstronną wiedzą turystyczną, łatwością nawiązywania kontaktów z osobami spoza kręgu rodzinnego (56%), dobrą kondycją fizyczną (51,50%), wysokim stopniem identyfikacji z rodzicami (48,50%), a także umiejętnością spakowania plecaka (28,80%). The article is devoted to recognising the conditions of multigenerational tourist activities of Warsaw families belonging to the Polish Tourist Country-Lore Society (PTTK) with particular regard to interactions during common family tourist trips. People under research were members of clubs of the Polish Tourist Country-Lore Society (PTTK) in Warsaw. Research material was collected during 17 organised tourist trips which covered between 10 and 110 participants. In particular 66 people were examined. There were 31 girls (47%) and

35 boys (53%) in the research. As for age, children aged 10 13 attending primary and junior high schools were the biggest group (42,42%). The carers participating in such trips were usually parents or grandparents. Fathers had the biggest active participation together with child minding in tourist trips (42,4%). The acquired results let us state that interactions governing among family teams during PTTK trips are full of kindliness which is derived from strong family bonds. Children identify themselves in the family team, keep good contact with parents and grandparents (71%) and relations governing in such families are normal (65,20%). Children participating in tourist trips featured considerable self-reliance (63,60%) in preparing equipment and tourist outfit (82%), ability to appreciate tourist qualifications and involvement of parents in various activities during such trips (81%), sense of direction (65,20%), versatile tourist knowledge, good interpersonal skills with people from beyond the family (56%), good physical condition (51,50%), high level of integration with parents (48,50%) and ability to pack a rucksack (28,80%).

ŻYWIENIE DETERMINANTA WYBORU PLACÓWKI AGROTURYSTYCZNEJ JAKO MIEJSCA WYPOCZYNKU THE FOOD ASPECT IN TOURISM FARM THE DETERMINANT IN SELECTING FARM TOURISM INSTITUTION FOR THE PLACE OF REST PIOTR DOMINIK ALMAMER SZKOŁA WYŻSZA W WARSZAWIE Wyżywienie lub możliwość samodzielnego przyrządzania posiłków często z wykorzystaniem świeżych produktów pochodzących z gospodarstwa rolnego stanowi, poza zakwaterowaniem, podstawową usługę turystyki wiejskiej. W agroturystyce funkcjonują dwa modele gospodarstw, jeśli chodzi o produkcję własną żywności i surowców spożywczych przeznaczonych do dalszego przetwarzania. Większość gospodarstw agroturystycznych w Polsce produkuje żywność według zasad agrotechniki konwencjonalnej, obowiązujących w całym sektorze rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Drugą grupę gospodarstw agroturystycznych stanowią gospodarstwa ekoturystyczne, które produkują żywność za pomocą metod ekologicznych. Oferta agroturystyczna staje się coraz bardziej popularna wśród wielu grup odbiorców. W tego typu ofercie żywienie jest elementem, który często decyduje o wyborze tej a nie innej formy spędzenia wolnego czasu. Jak przedstawiono w artykule, odbiorcami oferty agroturystycznej są osoby w różnym wieku i o różnym statusie społecznym. Dla wszystkich jednak aspekt żywienia w gospodarstwie agroturystycznym jest determinantą przy wyborze placówki agroturystycznej jako miejscu wypoczynku. Usługodawcy agroturystyki powinni być merytorycznie przygotowani do świadczenia usługi żywieniowej. Wiedza przekazywana pomiędzy pokoleniami na temat przepisów potraw tradycyjnych powinna być uzupełniana za sprawą szkoleń z zakresu zasad żywienia. Board or possibility of individual meal preparation often with the use of fresh products from arable farm is, apart from accommodation, the basic service of farm tourism. In farm tourism there are two models of farms as far as own production of food and food materials assigned for further processing is concerned. Most tourism farms in Poland produce food according to the rules of conventional agricultural science binding in the whole sector of agriculture and food economy. The second group of tourism farms, unfortunately still too small, consists of ecotourism farms which produce food with the use of ecological methods. Farm tourism offer is becoming more and more popular among many groups of consumers. In this offer food is the element which often determines the choice of only this particular form of spending free time. As it has been presented in the article, the consumers of farm tourism offer are guests of different age and various social status. For everybody though, the food aspect in tourism farm is the determinant in selecting farm tourism institution for the place of rest. Farm tourism contractors should be factually prepared to provide food services. Knowledge on the recipes of traditional dishes passed on between generations ought to be supplemented with trainings from the scope of food principles.

PROFIL OSOBOWOŚCI KANDYDATÓW NA PILOTÓW WYCIECZEK PERSONALITY PROFILE OF CANDIDATES FOR TOUR LEADERS KATARZYNA RUTKOWSKA, GRZEGORZ GODLEWSKI AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE, WYDZIAŁ WYCHO- WANIA FIZYCZNEGO I SPORTU W BIAŁEJ PODLASKIEJ Turystyka jest zjawiskiem wieloaspektowym, wielowymiarowym, silnie także powiązanym z ujęciami społeczno-socjologicznymi i psychologicznymi, których znaczenie w pracy z ludźmi wydaje się kluczowe. Dlatego też analiza psychologicznych aspektów działalności gospodarczej na gruncie turystyki zyskuje nowy wymiar zarówno jako element zarządzania, jak i obsługi klientów. Celem badań była analiza profilu osobowości kandydatów na pilotów wycieczek (studentów, uczestników kursów szkoleniowych). Dodatkowo analizie poddano związek badanych cech osobowości z ich kompetencjami społecznymi. Wyniki badań wskazują na istniejące różnice między kobietami i mężczyznami, korespondujące jednocześnie ze stereotypowym kulturowym wzorcem płci. Warto więc, tworząc programy zajęć, uwzględniać różnice w potrzebach szkoleniowych kobiet i mężczyzn. Wydaje się to wyjątkowo istotne wówczas, gdy dokonuje się wyboru ćwiczeń praktycznych elementów treningów interpersonalnych do realizowanego w trakcie kursów modułu pilot a grupa. Tourism is a multifaceted, multidimensional phenomenon, strongly connected with sociological and psychological aspects. Their significance, while working with people, seems crucial, therefore the analysis of psychological aspects of business activity in tourism takes on a new dimension both as an element of management and customer service. The objective of the studies was the analysis of personality profile of candidates for tour leaders (students, participants of training courses). In addition, the analysis involved the connection between the studied personality traits and their social competence. The results of the studies indicate that there are differences between women and men and, at the same time, correspond to the stereotypical, cultural gender model. The differences in training needs of women and men are worth taking into consideration while preparing syllabuses. This appears to be especially significant when selecting practical exercises elements of interpersonal training as a part of the leader versus group module practised during courses.