Uchwała Nr 218/XXV/2012 Rady Miejskiej w Narolu z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Gminy Narol na lata 2013 2015. Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 i art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.), art. 2 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j.: Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375 ze zm.) oraz 4 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. Nr 24, poz. 128) uchwala się, co następuje: Przyjmuje się Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Gminy Narol na lata 2012 2015, określony w załączniku do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta i Gminy Narol. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Miejskiej w Narolu Krzysztof Szawara
Załącznik do uchwały nr 218/XXV/2012 Rady Miejskiej w Narolu z dnia 21 grudnia 2012 r. GMINNY PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO DLA GMINY NAROL NA LATA 2013 2015
I. WPROWADZENIE Ogólna definicja zdrowia przyjęta przez Światową Organizację Zdrowia (WHO - World Health Organization), brzmi: Zdrowie to nie tylko całkowity brak choroby, czy kalectwa, ale także stan pełnego, fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu (dobrego samopoczucia) Definicja ta jest bardzo ważna i postępowa, ponieważ nie poprzestaje na samym negującym ujęciu, że zdrowie jest brakiem choroby, ale bardzo mocno akcentuje, że zdrowie ma w sobie aktywny aspekt, którym jest dobrostan. Oznacza to, że jeśli mówimy o zdrowiu to nie mamy jedynie koncentrować się na chorobach i próbach ich zwalczania, ale powinniśmy zwłaszcza koncentrować się na samym zdrowiu - na jego wzmacnianiu. Współczesna definicja zdrowia WHO bardzo mocno podkreśla połączenie kwestii zdrowia z życiem wewnętrznym i społecznym człowieka oraz jego osobistą troskę o kondycję fizyczną. Zdrowie psychiczne nie jest tylko brakiem zaburzeń psychicznych, ale również jest to taki stan, w którym osoba jest świadoma swojego potencjału, może radzić sobie z problemami, stresem, efektywnie pracować i funkcjonować w społeczeństwie. Trzeba zwrócić uwagę na to, że zdrowie psychiczne jest ważnym elementem zdrowia publicznego. Według przepisów zawartych w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.), ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy administracji rządowej i samorządowej oraz instytucje do tego powołane. W działaniach na rzecz ochrony zdrowia psychicznego mogą uczestniczyć stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe, kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także inne osoby fizyczne i prawne. W celu efektywnych działań w zakresie ochrony zdrowia psychicznego oraz zmniejszania jej negatywnych następstw w życiu społecznym i rodzinnym tworzy się Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na terenie Gminy Narol na lata 2013 2015, zwany dalej programem. Niniejszy program wyznacza kierunki działania gminy Narol w zakresie promocji i poprawy stanu zdrowia psychicznego mieszkańców, zaspakajania ich potrzeb oraz organizacji opieki zdrowotnej. II. PODSTAWY PRAWNE Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata dla Gminy Narol realizowany jest w oparciu o następujące akty prawne: Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.); 2. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.); 3. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), określająca zadania własne gminy w zakresie zaspokojenia potrzeb wspólnoty z zakresu ochrony zdrowia; 4. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (Dz. U. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.);
5. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 z późn. zm.), zadania własne gminy realizowane są w oparciu o Gminny Program Alkoholowych; 6. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.), zadania własne gminy realizowane są w oparciu o Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii; 7. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.). III. INFRASTRUKTURA OCHRONY ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ Na terenie gminy Narol system ochrony zdrowia oparty jest na: Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Narolu raz w miesiącu przyjmuje lekarz o specjalności psychiatra. Zakład Opieki Zdrowotnej R-36 mający swoje punkty w: Narolu, Płazowie oraz Rudzie Różanieckiej. 2. W ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej dla mieszkańców powiatu lubaczowskiego w strukturze ZOZ R-36 sp. z o.o. w Lubaczowie funkcjonuje: Poradnia Zdrowia Psychicznego. Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu oraz Współuzależnienia. 3. Poradnie Zdrowia Psychicznego mające siedzibę poza terenem Powiatu Lubaczowskiego: Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu oraz Współuzależnienia w Tomaszowie Lubelskim. Leczenie psychiatryczne dla dzieci i młodzieży w ramach poradni i oddziału szpitalnego dla dzieci i młodzieży realizowane przez Centrum Medyczne w Łańcucie. Specjalistyczny Psychiatryczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Jarosławiu. 4. Świadczenia zdrowotne w postaci hospitalizacji realizowane są przez: Wojewódzki Podkarpacki Szpital Psychiatryczny w Żurawicy. Specjalistyczny Psychiatryczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Jarosławiu. Samodzielny Publiczny Zespołu Opieki Zdrowotnej Oddział Psychiatryczny w Leżajsku. 5. Oddziały Szpitalne - odwykowe: Wojewódzki Podkarpacki Szpital Psychiatryczny w Żurawicy. Specjalistyczny Psychiatryczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Jarosławiu. Dla poprawy stanu zdrowia mieszkańców gminy realizowane są programy NFZ, poprzez kreowanie polityki zdrowotnej, poprawę standardu sanitarnego, poprawę jakości życia mieszkańców i propagowanie zdrowego stylu życia.
Na terenie gminy zadania z zakresu pomocy społecznej realizuje Miejsko Gminny Ośrodek w Narolu. Ośrodek prowadzi działalność zgodną z założeniami polityki społecznej państwa i gminy Narol. Pomoc dla osób chorujących psychicznie realizowana jest również przez Środowiskowy Dom Samopomocy w Lipsku. Przebywają tam osoby z zaburzeniami psychicznymi, chorobami neurologicznymi oraz osoby z upośledzeniem umysłowym. Na terenie gminy funkcjonuje także Dom w Rudzie Różanieckiej, przeznaczony jest on dla mężczyzn przewlekle psychicznie chorych, z łączną liczbą miejsc 230. Dom zapewnia profesjonalną 24-godzinną opiekę pielęgniarską oraz stały kontakt z lekarzem rodzinnym i w miarę indywidualnych potrzeb konsultacje z lekarzami o określonych specjalnościach. Tak też opieka nad podopiecznymi sprawowana jest w oparciu o Indywidualne Plany Opieki Mieszkańca. Nadzór nad DPS w Rudzie Różanieckiej sprawuje Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lubaczowie. Dodatkowo Gmina Narol dofinansowuje przewóz dzieci niepełnosprawnych do Ośrodka Rehabilitacyjno Edukacyjno Wychowawczego Koło PSOUU w Tomaszowie Lubelskim. IV. DIAGNOZA OBSZARU OBJĘTEGO PROGRAMEM Zgodnie z zapisem art. 3 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego osoby z zaburzeniami psychicznymi to osoby: chore psychicznie (wykazujące zaburzenia psychotyczne), upośledzone umysłowo, wykazujące inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczone są do zaburzeń psychicznych osoby te wymagają świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym. Ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególności na: promocji zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym, zapewnienia osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, kształtowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właściwych postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a także przeciwdziałania ich dyskryminacji. Opieka psychiatryczna w gminie Narol zorganizowana jest przez Miejsko-Gminny Ośrodek w następujący sposób: Kierowanie osób z zaburzeniami psychicznymi do Domów. MGOPS w Narolu zajmuje się skierowaniem osób z zaburzeniami psychicznymi do Domów. Ilość skierowanych osób w ostatnich latach przedstawia tabela nr Rok 2009 2010 2011
Ilość/os. Brak Brak 2 Tabela Skierowania do Domów w latach 2009-2011 2. Świadczenia z MGOPS dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Miejsko Gminny Ośrodek w Narolu udziela świadczeń pomocy społecznej osobom z zaburzeniami psychicznymi na terenie gminy, dynamikę świadczeń w ostatnich kilku latach przedstawia wykres nr Wykres Ilość świadczeń z MGOPS dla osób z zaburzeniami psychicznymi w gminie Narol w latach 2009 2011 3. Kierowanie osób do Środowiskowego Domu Samopomocy w Lipsku. Środowiskowy Dom Samopomocy w Lipsku zapewnia pomoc osobom niepełnosprawnym intelektualnie jak również, specjalizuje się we wspieraniu osób chorujących psychicznie. Podstawowym celem działalności Środowiskowego Domu Samopomocy w Lipsku jest przeciwdziałanie marginalizacji i instytucjonalizacji osób z zaburzeniami psychicznymi. Cel ten jest osiągany poprzez przywracanie, podtrzymywanie oraz rozwijanie i uczenie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia. Uczestnicy ŚDS mają możliwość skorzystania z fachowej pomocy psychologa, który prowadzi zajęcia po cztery godziny w tygodniu. Ponadto uczestnicy mają bogatą ofertę zajęć terapeutycznych tj.: muzykoterapia, zajęcia terapeutyczne, silwoterapia, rehabilitacja ruchowa, gry i zabawy sportowe, terapia zajęciowa, trening umiejętności społecznych. Środowiskowy Dom Samopomocy w Lipsku ma określoną liczbę miejsc regulaminowych na dzień 312.2011 r., liczba ta wynosiła 28 miejsc. W ciągu ostatnich lat wzrosła liczba uczestników, obrazuje to wykres nr 2.
Wykres 2. Liczba uczestników w Środowiskowym Domu Samopomocy w latach 2009 201 V. CELE GŁÓWNE I SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU Cel główny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym. Cel szczegółowy 1 Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu. Promocja zdrowia psychicznego w szkołach, prowadzenie zajęć informacyjno edukacyjnych (edukacja zdrowotna) z wykorzystaniem pakietów multimedialnych, spotkań z pedagogiem, psychologiem oraz pracownikiem służby Szkoły Gminy Narol 2. 3 zdrowia. Podniesienie świadomości środowiska lokalnego na temat promocji zdrowia psychicznego poprzez umieszczenie plakatów oraz ulotek w miejscach ogólnie dostępnych. Organizowanie konkursów tematycznie związanych z promocją zdrowia psychicznego, prowadzenie programów profilaktycznych. Szkoły Gminy Narol, w Narolu, Alkoholowych w Narolu Szkoły Gminy Narol, Alkoholowych w Narolu, Gminny Ośrodek Kultury,
Cel szczegółowy 2 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym Kierowanie na badania do Poradni Psychologicznej dzieci oraz młodzieży, u których występują zaburzenia Szkoły Gminy Narol w zachowaniu oraz istnieje zagrożenie 2. 3 wystąpienia zaburzeń psychicznych. Poradnictwo psychologiczne dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Prowadzenie wczesnej diagnostyki i interwencji w zaburzeniach rozwoju u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Środowiskowy Dom Samopomocy w Lipsku, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Narolu, Alkoholowych w Narolu Szkoły Gminy Narol Cel szczegółowy 3 Zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi. 2. Imprezy integracyjne różnych środowisk (Klub Seniora, KGW, dzieci i młodzież ze szkół) Organizowanie spotkań i zajęć rekreacyjnych z udziałem osób z zaburzeniami psychicznymi w celu zmniejszenia barier społecznych oraz wypracowania modelu właściwych postaw społecznych (tolerancja, życzliwość, zrozumienie). Szkoły Gminy Narol, Gminny Ośrodek Kultury w Narolu, Alkoholowych w Narolu Środowiskowy Dom Samopomocy w Lipsku, w Narolu, Alkoholowych w Narolu, Cel szczegółowy 4 Organizacja sytemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego 2. Współpraca z zakładami opieki zdrowotnej w zakresie zwiększenia dostępności do świadczeń zdrowotnych z zakresu porad psychologicznych i psychiatrycznych. Wzmocnienie współpracy z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie Urząd Miasta i Gminy Narol, w Narolu, Alkoholowych w Narolu
w Lubaczowie w zakresie poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu zagrażających zdrowiu psychicznemu. w Narolu Cel główny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Cel szczegółowy 2.1 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Współpraca ze służbami opieki psychiatrycznej na terenie powiatu oraz z lekarzem rodzinnym. 2. Zwiększenie świadomości społecznej poprzez kampanie medialne dotyczące rozpowszechnienia, objawów, profilaktyki i wczesnej interwencji w przypadkach depresji i samobójstwa, a także zapewnienie obiektywnego sposobu informowania opinii społecznej o przypadkach samobójstw i prób samobójczych. w Narolu w Narolu Cel szczegółowy 2.2 Upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego. 2. Organizowanie specjalistycznych usług opiekuńczych. Realizacja programów różnorodnej pomocy i oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej, mieszkaniowej, stacjonarnej, samopomocy środowiskowej. Środowiskowy Dom Samopomocy w Lipsku, w Narolu DPS w Rudzie Różanieckiej w Narolu Cel szczegółowy 2.3 Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi. Zróżnicowanie form wspierania zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi we współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w Lubaczowie (staż, prace Urząd Miasta i Gminy Narol, w Narolu
interwencyjne, roboty publiczne, jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, itp.). Cel szczegółowy 2.4 Skoordynowanie różnych form opieki i pomocy. Realizacja, koordynowanie i monitorowanie Gminnego Programu Promocji Zdrowia Psychicznego. Koordynator VI. SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU Źródła finansowania. Finansowanie programu odbywać się będzie w ramach środków z budżetu Gminy, dotacji oraz środków pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł. Zadania określone w niniejszym Programie częściowo są realizowane w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Alkoholowych oraz Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii. 2. Podmiot koordynujący. Koordynowaniem i monitorowaniem programu zajmie się Zespół ds. Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, powołany przez Burmistrza Miasta i Gminy Narol. 3. Podmioty uczestniczące. W realizacji Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego uczestniczyć będą następujące podmioty: Środowiskowy Dom Samopomocy w Lipsku; 2. w Narolu; 3. Alkoholowych; 4. Zakłady opieki zdrowotnej z terenu Gminy; 5. Placówki oświatowe z terenu Gminy; 6. Gminny Ośrodek Kultury; 7. Niektóre zadania mogą być realizowane we współpracy z organizacjami pozarządowymi, w tym stowarzyszeniami i fundacjami. VII. POSTANOWIENIA KOŃCOWE Cele i działania ujęte w niniejszym Programie mogą być modyfikowane lub rozszerzane w poszczególnych latach, szczególnie w przypadku wystąpienia nowych potrzeb lub zadań wynikających ze zmian przepisów prawnych oraz potrzeb społeczności lokalnej.