Poznań, 12.07.2012 r. PS.II.431.4.3.2012.11.14 Pani Magdalena Prus Kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy Dom Anki w Gnieźnie Na podstawie art. 22 pkt 9 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) w dniach 16-17 i 24 kwietnia 2012 r., została przeprowadzona kontrola kompleksowa Środowiskowego Domu Samopomocy Dom Anki w Gnieźnie prowadzonym przez Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Osób z Zaburzeniami Psychicznymi CONCORDIA, w zakresie realizacji zadania zleconego powiatowi, jakim jest prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowego domu samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Kontrola dotyczyła okresu od stycznia 2011 r. do dnia kontroli. Zakres kontroli obejmował w szczególności: organizację pracy, zgodność zatrudnienia pracowników środowiskowego domu samopomocy z wymaganymi kwalifikacjami, realizację zadań wynikających z ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 ze zm.), dokumentację uczestników. Ustalenia kontroli opisano szczegółowo w protokole kontroli, który został przez Panią podpisany w dniu 8 czerwca 2012 roku. W związku z powyższą kontrolą przekazuję Pani niniejsze zalecenia pokontrolne. W wyniku kontroli ustalono, co następuje: Środowiskowy Dom Samopomocy Dom Anki w Gnieźnie jest placówką prowadzoną przez Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Osób z Zaburzeniami Psychicznymi CONCORDIA, na zlecenie Miasta Gniezna. Jest to lokalny ośrodek wsparcia powołany w celu świadczenia pomocy osobom chorym psychicznie i ich rodzinom Dom typu A. Siedzibą Środowiskowego Domu Samopomocy Dom Anki w Gnieźnie jest lokal który mieści się częściowo na parterze oraz I piętrze i zlokalizowany pod adresem ul. Poznańska 15/28, 62-200 Gniezno i znajduje się na terenie wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i psychicznie Chorych Dziekanka w Gnieźnie. Usytuowany jest w mieszkalnej części kompleksu, w wolnostojącym budynku dwukondygnacyjnym. al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 061-851-55-66, fax 061-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: wojewoda.wielkopolski@poznan.uw.gov.pl
2 Środowiskowy Dom Samopomocy Dom Anki w Gnieźnie ma Statut oraz Regulamin Organizacyjny. W Statucie Środowiskowego Domu Samopomocy zapisano następujące nieprawidłowości: - w punkcie 3 zapisano nieobowiązujące Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 grudnia 1995 r. w sprawie psychiatrycznych świadczeń zdrowotnych w domach pomocy które zostało uchylone z dniem 10 lutego 2011 r. - w punkcie 4 Statutu rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy, nie zawiera adresu publikacyjnego, - w punkcie 6 zawarto nieaktualną podstawę dotyczącą ponoszenia odpłatności za pobyt, która naliczana powinna być na podstawie ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.), ponadto, 1 pkt 2 statutu zawiera błędny zapis dotyczący typu domu - ABC., zamiast typ A. Regulamin Organizacyjny Środowiskowego Domu Dom Anki nie zawiera zapisów określających szczegółową strukturę organizacyjną i zasady organizacji Domu oraz nie został opracowany w uzgodnieniu z wojewodą, co jest niezgodne z 4 Ponadto, z treści statutu oraz regulaminu organizacyjnego nie wynika iż dokumenty te zostały przyjęte uchwałą na posiedzeniu zarządu stowarzyszenia w dniu 16 września 2011 r., lub są jej załącznikami, ponadto nie zawierają dat oraz podpisów osób je sporządzających bądź zatwierdzających. Program działalności i plan pracy Środowiskowego Domu Samopomocy Dom Anki w Gnieźnie zostały opracowane w uzgodnieniu z wojewodą, zgodnie 4 Ww. dokumenty (regulamin, plan pracy i program działalności) nie zostały zatwierdzone przez organ jednostki samorządu terytorialnego, jak to reguluje ww. rozporządzenie. Dom dysponuje 30 miejscami pobytu dziennego. W trakcie kontroli skierowanych do ŚDS decyzją administracyjną było 30 osób. Decyzje kierujące uczestników do ŚDS i ustalające odpłatność wydawane są z up. Prezydenta Miasta Gniezna przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gnieźnie. Ponadto, decyzje administracyjne wydawane są także z up. Wójta przez Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej z Gniezna, Niechanowa, Kiszkowa oraz Czerniejewa dla uczestników kierowanych z poza terenu miasta Gniezna, co jest niezgodne z art. 51 b ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza pracownik socjalny zatrudniony w ośrodku właściwym dla miejsca zamieszkania uczestnika, zgodnie z 7 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 w sprawie środowiskowych domów Aktualizację wywiadów środowiskowych, dotyczących przedłużenia pobytu, przeprowadza pracownik socjalny zatrudniony w Środowiskowym Domu Samopomocy, co jest niezgodne z ww. rozporządzeniem. Oględziny wykazały, iż nie wszystkie pomieszczenia ŚDS pod względem architektonicznym, zostały dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Stwierdzono, barierę architektoniczną w postaci progu (ok. 3 cm) przy drzwiach wejściowych do łazienki na piętrze, wysoki brodzik przy kabinie prysznicowej
3 utrudniający wejście osobom niepełnosprawnym oraz brak uchwytów dla osób niepełnosprawnych we wszystkich pomieszczeniach sanitarnych. Do dyspozycji 30 uczestników w ŚDS przygotowano 3 toalety, w tym 1 dla kobiet, 1 dla mężczyzn oraz 1 bez podziału na płeć. Według ww. rozporządzenia w sprawie środowiskowych domów samopomocy, zalecana jest jedna toaleta dla nie więcej niż 10 uczestników, osobno dla kobiet i mężczyzn. Dom posiada łazienkę wyposażoną w prysznic i wannę, co jest zgodne z ww. rozporządzeniem. Powierzchnia użytkowa przypadająca na jednego uczestnika wynosi nie mniej niż 8 m 2, co jest zgodne z ww. rozporządzeniem, zgodnie z ww. rozporządzeniem. Pozostałe pomieszczenia przeznaczone do terapii wyposażone są w meble, sprzęt i artykuły niezbędne do prowadzenia zajęć, zgodnie z ww. rozporządzeniem. Środowiskowy Dom Samopomocy Dom Anki czynny jest przez 5 dni w tygodniu od poniedziałku do piątku, w godzinach od 7:00 do 15:00. Zajęcia w placówce trwają nie krócej niż 6 godzin dziennie, zgodnie co jest zgodne z 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów W zakresie ewidencji Placówka prowadzi imienne listy obecności, na których uczestnicy sami potwierdzają własnoręcznym podpisem swoją obecność. Ponadto, obecność odnotowywana jest również w miesięcznych listach obecności, zgodnie z 24 ust 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. Analiza list obecności wykazała, iż średnia liczba uczestników dziennie wynosiła 24 osoby, co stanowi około 80% ogólnej liczby uczestników. W trakcie kontroli ustalono, że Kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy Dom Anki w Gnieźnie, Pani Magdalena Prus nie posiada wymaganych kwalifikacji tj. trzy letniego stażu pracy w pomocy społecznej oraz specjalizacji w zakresie organizacji pomocy społecznej, wobec czego kwalifikacje osoby kierującej ŚDS są niezgodne z wymogami art. 122 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. W czasie kontroli w ŚDS na umowę o pracę zatrudnionych było 5 osób w wymiarze 4 i 1/2 etatu. Jedna osoba zatrudnione w ŚDS, na stanowisku terapeuty zajęciowego, nie posiada wymaganych przepisami kwalifikacji na zajmowanym stanowisku. W zakresie rehabilitacji społecznej ośrodek prowadzi m.in. zajęcia: kulinarne, techniczno ogrodnicze, komputerowe, rękodzieła, arteterapię, ergoterapię, treningi oraz integrację społeczną. Poszczególne zajęcia terapeutyczne dostosowane są do potrzeb osób biorących w nich udział, zgodnie z 14 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów Dom zapewnia uczestnikom opiekę psychologiczną, zgodnie z ww. rozporządzeniem. Uczestnicy zajęć sami organizują imprezy w ośrodku jak i uczestniczą w imprezach organizowanych przez inne zaprzyjaźnione placówki. Ponadto biorą udział w wycieczkach, zabawach, wystawach oraz imprezach sportowych i plenerowych, zgodnie z ww. rozporządzeniem. Podczas zajęć w pracowni kulinarnej przygotowywane są gorące posiłki, w ramach treningu kulinarnego, co jest zgodne z 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r.
4 Ośrodek wsparcia pracuje w oparciu o roczne plany pracy oraz plan zajęć na dany miesiąc. Miesięczny plan zajęć nie jest spójny z rocznym planem pracy i nie w pełni odzwierciedla zaplanowane działania na dany rok Ponadto, dokumentację terapeutyczną stanowi dziennik terapeutyczny. Dla wszystkich zajęć terapeutycznych prowadzony jest jeden dziennik, w którym terapeuta prowadzący zajęcia wpisuje temat i rodzaj zajęć. Z wpisów nie wynika, kto z uczestników korzystał z poszczególnych zajęć, co w danym dniu robił podczas zajęć. Ponadto, nie wszystkie wpisy są czytelne, co jest nie zgodne z 24 ust 3 pkt 2 W ŚDS funkcjonuje Zespół Wspierająco Aktywizujący w skład którego wchodzą wszyscy pracownicy merytoryczni. Spotkania zespołu odbywają się raz na pół roku i są protokołowane, zgodnie z ww. rozporządzeniem. Zespół opracowuje Indywidualne Plany Postępowania Wspierająco Aktywizującego na podstawie, których przebiega praca z osobą kierowaną. Podsumowaniem prowadzonej terapii są sporządzane oceny dla uczestników. Oceny nie są prowadzone systematycznie oraz nie wynika z nich jednoznacznie jakie są efekty prowadzonej terapii. Wskaźnik zatrudnienia Zespołu Wspierająco-Aktywizującego wynosi nie mniej niż 1 etat na 7 uczestników, co jest zgodne zgodnie z 12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów Analiza dokumentacji indywidualnej wykazała, iż nie wszystkie dokumenty zawierały wskazanie dnia w dacie, oraz nie były wypełniane w całości. Ponadto w Planie Opieki Indywidualnej i w Opinii Zespołu Terapeutycznego zastosowano nieprawidłowe nazewnictwo Biorąc powyższe pod uwagę wnoszę o: 1. Opracowanie dokumentów określających funkcjonowanie domu, zgodnie z 4 w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238, poz. 1586). 2. Przyjmowanie uczestników do placówki na podstawie decyzji kierujących, wydanych tylko przez właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego, który prowadzi lub zleca prowadzenie ośrodka wsparcia, zgodne z art. 51 b ust. 5 ustawy o pomocy społecznej. 3. Zaprzestanie przeprowadzania wywiadów środowiskowych, bądź ich aktualizacji przez pracownika socjalnego zatrudnionego w ŚDS, zgodnie z 7 ust. 3 4. Podjęcie działań w celu podniesienia standardu usług poprzez wyeliminowanie barier architektonicznych oraz zamontowanie uchwytów w pomieszczeniach sanitarnych, zgodnie z 18 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 w sprawie środowiskowych domów 5. Zatrudnienie na stanowisku Kierownika Placówki osoby posiadającej kwalifikacje zgodne z wymogami art. 122 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. 6. Zatrudnienie na stanowisku terapeuty zajęciowego osoby posiadającej odpowiednie kwalifikacje.
5 7. Zaprowadzenie dzienników zajęć dla każdej pracowni, oraz wpisywanie w nich wszystkich niezbędnych danych, zgodnie z 24 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 w sprawie środowiskowych domów samopomocy 8. Sporządzanie ocen dla każdego uczestnika i wpisywanie efektów prowadzonej terapii, co stanowiłoby podstawę do kontynuowania programu terapii w danym obszarze lub zmianę na następny okres, zgodnie z ww. rozporządzeniem. 9. Zamieszczanie w dokumentacji indywidualnej uczestników czytelnie wszystkich niezbędnych danych, w szczególności dat sporządzenia każdego z dokumentów oraz stosowanie prawidłowego nazewnictwa zgodnie z ww. rozporządzeniem. Jednocześnie informuję, że zgodnie z art. 128 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ma Pani prawo w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszych zaleceń pokontrolnych zgłosić do nich zastrzeżenia. Ponadto, dodać należy, że zgodnie z art. 130 ust. 1 cytowanej ustawy, kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 6.000 zł. Pisemnej informacji o realizacji zaleceń pokontrolnych oczekuję w terminie 30 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia. Do wiadomości: 1. Pan Jacek Kowalski Prezydent Miasta Gniezna Lecha 6 62-200 Gniezno Z up. Wojewody Wielkopolskiego Przemysław Pacia Wicewojewoda Wielkopolski