Codziennik przegląd wiadomości Inwestycje nabierają tempa 1 lutego 2005 Wzrost PKB w 2004 r. wyniósł 5,4% przy wzroście inwestycji o 5,1%. Dane potwierdziły, że ożywienie inwestycyjne wreszcie nabiera rozpędu i w 2005 powinno być jeszcze silniejsze. Wzrost konsumpcji prywatnej rozczarował, ale to spowolnienie jest najprawdopodobniej przejściowe. Wzrost PKB, w tym wzrost konsumpcji, w I połowie br. będzie pod negatywnym wpływem efektu wysokiej bazy, ale wyniki II połowy roku pokażą naszym zdaniem ponowne przyspieszenie tempa rozwoju i wzrost gospodarczy w całym roku powinien wynieść ok. 5%. Saldo obrotów bieżących w listopadzie było lepsze niż oczekiwano dzięki wysokiej nadwyżce w transferach. Deficyt handlowy był dość wysoki przy silnym wzroście obrotów handlowych, co jest dobrym sygnałem jeśli chodzi o poziom aktywności ekonomicznej. SLD opowiedziało się za przeprowadzeniem wyborów parlamentarnych na jesieni, co jest pozytywne dla rynku w horyzoncie kilku najbliższych miesięcy, ponieważ wydłuża okres względnej stabilności politycznej. Minister finansów powiedział, że deficyt budżetowy po styczniu będzie dużo niższy niż oczekiwano dzięki wysokim wpływom z VAT. To dobra wiadomość dla rynku, ponieważ wskazuje, że gospodarka jest w dalszym ciągu na tyle silna, by umożliwić bezproblemową realizację budżetu. Ministerstwo Finansów poinformowało też wczoraj również, że spotkanie przedstawicieli rządu z bankierami centralnymi, które było planowane na jutro, zostało przesunięte na najbliższy poniedziałek. Gorące wydarzenia PKB wzrósł o 5,4% w 2004 roku Wzrost PKB w Polsce wyniósł 5,4% w całym roku 2004 wobec wzrostu 3,8% w 2003, jak pokazały wczoraj wstępne dane z GUS. Inwestycje wzrosły o 5,1%, a prywatna konsumpcja o 3,2%. Wynik był nieco niższy niż oczekiwania rynku 5,6%, implikując, że w samym tylko IV kw. 2004 wzrost PKB był niższy niż oczekiwano i wyniósł jedynie 4,1% (oficjalne dane za IV kw. 2004 będą opublikowane dopiero w marcu) wobec 4,8% w III kw. 2004 oraz ponad 6% w pierwszej połowie ubiegłego roku. Szczegółowe dane o wzroście PKB w 2004 roku, włącznie z naszymi szacunkami za IV kw. 2004 przedstawione są w tabeli poniżej. Wzrost PKB I jego składniki, % r/r 2003 2004 I kw 04 II kw04 III kw04 IV kw04* PKB 3,8 5,4 6,9 6,1 4,8 4,1 Popyt krajowy 2,5 4,9 5,5 5,1 4,6 4,3 Spożycie ogółem 2,4 2,8 3,3 3,5 2,9 1,4 Spożycie prywatne 3,1 3,2 3,9 3,8 3,5 1,6 Spożycie zbiorowe* 0,1 1,3 1,1 2,5 0,8 0,7 Akumulacja brutto 2,8 14,1 20,7 13,4 12,6 12,6 Inwestycje -0,5 5,1 3,5 3,6 4,1 7,3 Wkład eksportu netto (w pkt proc)* 1,2 0,5 1,2 0,9 0,1-0,2 Źródło: GUS, BZWBK * szacunki BZ WBK Maciej Reluga Główny Ekonomista (22) 586 8363 Piotr Bielski (22) 586 8333 Piotr Bujak (22) 586 8341 Tomasz Terelak (22) 586 8342 Email: imie.nazwisko@bzwbk.pl
10,0 5,0 0,0-5,0-10,0-15,0 Wzrost PKB i składowych, % r/r 1Q01 3Q01 1Q02 3Q02 1Q03 3Q03 1Q04 3Q04 PKB Konsumpcja prywatna Konsumpcja zbiorowa Inwestycje Struktura wzrostu PKB daje mieszane sygnały. Z jednej strony wzrost inwestycji był wyższy niż 6% oczekiwane przez rynek i wyniósł ok. 7,3% dobrze wróżąc przyszłemu wzrostowi gospodarczemu. Należy pamiętać, że przedstawiciele banku centralnego sygnalizowali ostatnio, że inwestycje będą odgrywać ważną rolę przy podejmowaniu decyzji o zmianie nastawienia na neutralne z obecnego restrykcyjnego. Z drugiej strony, podczas gdy oczy wszystkich zwrócone były na dane o inwestycjach, prywatna konsumpcja mocno rozczarowała, osiągając wzrost jedynie o 1,6 r/r w IV kw. 2004 i obniżając tempo wzrostu popytu krajowego. Jest to pozytywne dla perspektyw inflacji oraz wydaje się dogodne dla członków RPP, chociaż uważamy osłabienie wzrostu popytu konsumpcyjnego za przejściowe. Uważamy, że w I poł. 2005 nastąpi jedynie niewiele wyższy wzrost prywatnego spożycia z powodu wysokiej bazy i wysokiej inflacji, lecz druga połowa roku powinna być dużo lepsza dzięki poprawie na rynku pracy i spadającej inflacji. Łącznie z silniejszym wzrostem inwestycji, zanotujemy przesunięcie roli głównego generatora wzrostu z eksportu na popyt krajowy. Nastąpiło to już w IV kw. 2004, kiedy kontrybucja eksportu netto we wzroście PKB była lekko negatywna po raz pierwszy od I kw. 2003. Przewidujemy, że wkład eksportu netto może być pozytywny ponownie w 2005 roku, ale na dużo mniejszą skalę niż średnio w dwu poprzednich latach. Podobnie jak w poprzednich kwartałach minionego roku, w ostatnim kwartale wystąpił ponownie czynnik niepewności w postaci bardzo wysokiej zmiany zapasów. Uważamy, że nie ma to żadnej interpretacji ekonomicznej, oznacza jedynie niezdolność GUS do właściwego szacowania popytu krajowego (zmiana zapasów traktowana jest jako wartość rezydualna w rachunkach narodowych i zapewne zawiera część inwestycji i/lub popytu konsumpcyjnego). Dlatego też może okazać się w przyszłości, że GUS zrewiduje wzrost inwestycji i/lub konsumpcji w 2004 roku. Podobną opinię wyraził ostatnio minister finansów Mirosław Gronicki. Taka niepewność jest także brana pod uwagę przez RPP i została przedstawiona w komunikacie opublikowanym po styczniowym posiedzeniu. Dekompozycja wzrostu PKB wg składowych popytu, % r/r 8 6 4 2 0-2 1 kw.99 3 kw.99 1 kw.00 3 kw.00 1 kw.01 3 kw.01 1 kw.02 3 kw.02 1 kw.03 3 kw.03 1 kw.04 3 kw.04-4 -6 Spożycie indywidualne Nakłady inwestycyjne Eksport netto Spożycie zbiorowe Zmiana zapasów PKB Ogółem, wzrost PKB w 2004 roku był nieco niższy niż ostatnio oczekiwano, ale nie zmienia to faktu, że 2004 był dobrym rokiem dla polskiej gospodarki (warto też pamiętać, że wzrost 5,4% jest wyższy niż oczekiwano rok wcześniej). Popyt inwestycyjny wciąż się wzmacnia i w nadchodzących 2
kwartałach możemy obserwować jeszcze szybszy, dwucyfrowy wzrost inwestycji. Wzrost konsumpcji pozostanie przytłumiony w I poł 2005, ale później odbije się do 4-5%. Przewidujemy, że wzrost PKB osiągnie ok. 4% w I oraz II kw. 2005, ale znacznie wzrośnie do ponad 5% w pozostałej części roku. Wzrost w całym roku powinien wynieść ok. 5%. Minister gospodarki Jerzy Hausner prognozuje, że wzrost PKB będzie się wahał między 4 i 4,5% w pierwszej połowie oraz osiągnie 5% w całym roku. Oczekuje on także, że GUS nieznacznie zweryfikuje dane za 2004 z 5,4% do 5,5%, podobnie jak to było w przypadku 2003 roku, kiedy wzrost zrewidowano z 3,7% do 3,8%. Członek RPP Stanisław Nieckarz powiedział po publikacji danych, że wzrost PKB w 2004 był nieco niższy niż oczekiwano, ale pokazał wyraźną poprawę w porównaniu z poprzednim rokiem. Jednakże był on rozczarowany wzrostem inwestycji o jedynie 5,1%. Według niego inwestycje powinny rosnąć w tempie dwucyfrowym, jeśli Polska ma się rozwijać w tempie 5% w 2005 roku i utrzymać szybkie tempo wzrostu gospodarczego w następnych latach. Sugeruje to, że Nieckarz chciałby dać impuls gospodarce w postaci obniżki stóp procentowych. Szczególnie, że powiedział, iż wysokie stopy obniżają względną atrakcyjność inwestycji w środki trwałe wobec inwestowania w papiery skarbowe. Tymczasem członek RPP nie oczekuje znacznej poprawy sytuacji na rynku pracy i uważa, że presja płacowa pozostanie ograniczona. Powiedział, że zmiana nastawienia na neutralne może się dokonać już w I kw. 2005, a łagodne nastawienie może być wprowadzone w następnych miesiącach, jeśli bank centralny będzie pewny, że inflacja spadnie w ciągu 2005 roku i osiągnie zamierzone 2,5% na koniec roku. Jednak Nieckarz był dosyć ostrożny jeśli chodzi o szanse na obniżki stóp w tym roku. Podkreślił, że RPP musi brać pod uwagę również czynniki zewnętrzne, takie jak ryzyko związane z cenami ropy naftowej. Powiedział wręcz wprost, że obniżki stóp procentowych w 2005 roku nie są takie pewne, co wydaje się być dość stanowczym stwierdzeniem, biorąc pod uwagę, że Nieckarz jest uważany za członka RPP o najbardziej gołębim nastawieniu. 40 35 Obroty handlowe, % r/r Konkluzja: Dane o PKB w 2004 r., chociaż nieco niższe niż oczekiwano, potwierdziły, że ożywienie wzrostu inwestycji zaczęło nabierać tempa na przełomie roku. Konsumpcja prywatna rozczarowała, ale jej spowolnienie nie powinno być trwałe i w II połowie roku należy się spodziewać wyraźnego odbicia. Silny wzrost obrotów handlowych, nadwyżka w obrotach bieżących 30 Deficyt obrotów handlowych zanotował w listopadzie nadwyżkę na poziomie 25 20 31 mln, podczas gdy konsensus rynkowy wskazywał na deficyt wielkości 160 mln, a my prognozowaliśmy deficyt wynoszący 324 mln. Nieoczekiwana nadwyżka wynikała w zaskakująco wysokiej, rekordowej 15 nadwyżki na rachunku transferów. Wyniosła ona 666 mln i była zapewne 10 rezultatem napływu środków unijnych. Zrekompensowało to z naddatkiem dość wysoki deficyt handlowy, który wyniósł 512 mln, co było zgodne z 5 naszą prognozą na poziomie 534 mln, ale znacznie przekroczyło 0-5 -10 sty 02 maj 02 wrz 02 sty 03 maj 03 Eksport wrz 03 sty 04 maj 04 Import wrz 04 oczekiwania rynkowe na poziomie 350 mln. Zgodnie z naszymi oczekiwaniami, roczne stopy wzrostu eksportu i importu były prawie równe w listopadzie i pozostały na bardzo wysokim poziomie. W rzeczywistości wzrost obrotów handlowych wyrażonych w euro był jeszcze szybszy niż prawie 20% 3
r/r przewidywane przez nas i osiągnął 25,7% r/r w przypadku eksportu oraz 25,4% r/r w przypadku importu. Potwierdza to zarysowane wcześniej tendencje, wskazujące na silny wzrost zarówno zagranicznego, jak i krajowego popytu. W sumie dane o bilansie płatniczym za listopad pokazały, że równowaga zewnętrzna polskiej gospodarki jest zachowana. Skumulowany deficyt obrotów bieżących za ostatnie 12 miesięcy osiągnął 1,8% PKB wobec 2% PKB po październiku. Wcześniej relacja po październiku była szacowana na 1,9% PKB, ale NBP po raz kolejny dokonał rewizji danych za poprzednie miesiące i okazało się, że zanotowana w październiku nadwyżka w obrotach bieżących na poziomie 234 mln zamieniła się w deficyt wynoszący 66 mln. Można oczekiwać, że dane za listopad również zostaną znacznie zrewidowane w przyszłości (najprawdopodobniej w kierunku pogorszenia salda obrotów bieżących), co obniża ich wiarygodność, ale główne wnioski wypływające z danych nie powinny ulec zmianie. Tak długo, jak deficyt na rachunku obrotów bieżących pozostaje względnie niski, a dynamika eksportu nie spowalnia znacząco, dane o bilansie płatniczym będą stanowić wsparcie dla mocnych poziomów kursu złotego. Konkluzja: Saldo obrotów bieżących były lepsze niż oczekiwano dzięki wysokiej nadwyżce w transferach. Deficyt handlowy był dość wysoki przy silnym wzroście obrotów handlowych, co jest dobrym sygnałem jeśli chodzi o poziom aktywności ekonomicznej. Wybory odłożone do jesieni Rada Krajowa SLD zdecydowała wczoraj wycofać się ze swojej obietnicy wyborczej i przegłosowała, że wybory parlamentarne powinny się odbyć na jesieni, we wrześniu lub październiku. Przewodniczący partii Józef Oleksy powiedział, że najwcześniejsza możliwa data wyborów to 25 września, dodając, że najprawdopodobniej wybory do parlamentu oraz prezydenckie odbędą się w różnych terminach. Naszym zdaniem decyzja SLD powinna mieć pozytywny wpływ na rynek finansowy w krótkim okresie, ponieważ odsuwa w czasie możliwy wzrost ryzyka politycznego przed wyborami. Jednak, Sejm będzie tak czy inaczej głosował nad wnioskiem o samorozwiązaniu parlamentu (prawdopodobnie na początku maja), co może wprowadzić nieco niepewności na rynek. Oczywiście po wczorajszej decyzji SLD, szanse na skrócenie kadencji parlamentu są niewielkie. Równocześnie, decyzja o odsunięciu terminu wyborów nie wydaje się szczególnie negatywna dla przyszłorocznej polityki fiskalnej, ponieważ jak do tej pory przedstawiciele partii opozycyjnych nie wykazali większej determinacji do reformowania finansów już w 2006 r. publicznych niż obecna ekipa. Tymczasem, rynek finansowy ufa, że obecny minister finansów Mirosław Gronicki zdoła skonstruować rozsądny projekt budżetu na 2006 rok. Konkluzja: SLD opowiedziało się za odłożeniem wyborów do jesieni, co w najbliższym czasie powinno być pozytywne dla rynku, dając inwestorom kilka miesięcy względnej politycznej stabilności. 4
Niski deficyt budżetu w styczniu Minister finansów Mirosław Gronicki powiedział wczoraj, że deficyt budżetu na koniec stycznia wyniósł zaledwie 7% rocznego planu wobec wcześniej oczekiwanego poziomu 18-20% planu. To bardzo dobra wiadomość, biorąc pod uwagę, że w analogicznym okresie w latach 2000-2004 deficyt wynosił średnio ok. 12% całorocznego poziomu, a w wyjątkowo dobrym 2004 r. osiągnął 9,3% planu. Według wiceminister finansów Elżbiety Suchockiej- Roguskiej niski deficyt w styczniu to efekt głównie dobrych wpływów z VAT, które skompensowały zwiększoną składkę do budżetu UE oraz wyższe płatności do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i dotacje dla samorządów lokalnych. Wysokie wpływy z VAT na początku roku sugerują, że popyt konsumpcyjny wcale się tak bardzo nie obniżył, co wspiera naszą opinię, że spowolnienie gospodarcze w I połowie 2005 będzie miało głównie charakter statystyczny (efekt wysokiej bazy). Niski deficyt budżetu w styczniu powinien być pozytywny dla rynku papierów skarbowych, ponieważ oznacza to stosunkowo dobrą płynność budżetu centralnego (wyższą niż mógł się wcześniej spodziewać minister finansów). Konkluzja: Niski deficyt budżetu dzięki wysokim wpływom z VAT jest dobrą wiadomością dla rynku, wskazując, że wzrost gospodarczy jest na tyle silny, by ponownie pomóc w wykonaniu budżetu w 2005 r. Notowania złotego (31.01.2005) Min Max Fixing USD 3,1060 3,1300 3,1200 EUR 4,0400 4,0800 4,0503 Kursy walutowe (dzisiejsze otwarcie) EURUSD 1,3052 CADPLN 2,5117 USDPLN 3,1124 DKKPLN 0,5459 EURPLN 4,0624 NOKPLN 0,4900 CHFPLN 2,6181 SEKPLN 0,4460 JPYPLN* 2,9998 CZKPLN 0,1350 GBPPLN 5,8675 HUFPLN* 1,6543 *100 jednostek Aukcja bonów skarbowych (31.01.2005) Bony Popyt Sprzedaż Średnia Zmiana mln PLN Rent. (pb) 52-tyg. 2 040 600,0 6,24-5 Rentowności na rynku wtórnym (31.01.2005) Bony Rentowność Zmiana (pb) 3M 6,28 0 6M 6,28 0 9M 6,28 0 12M 6,23 0 Obligacje 2L 6,24 1 3L 6,23 0 4L 6,23-1 5L 6,20-1 8L 6,04 0 10L 5,97 0 20L 5,81 0 Stawki WIBOR (31.01.2005) Termin Stawki Zmiana (pb) O/N 6,49 66 T/N 6,53 3 SW 6,58 1 2W 6,60 0 1M 6,61 0 3M 6,61 0 6M 6,60 0 9M 6,55 0 1L 6,51 1 Monitor rynku Złoty otworzył się mniej więcej stabilnie przed danymi o PKB oraz decyzją SLD o terminie wyborów parlamentarnych. Dane o inwestycjach jedynie tymczasowo wzmocniły walutę, później zaczęła się osłabiać, gdy euro spadło poniżej 1,30 przed środową decyzją Fed. W wyniku tego złoty stracił 0,3% wobec obu walut, ale odzyskał wartość, gdy euro wspięło się ponownie powyżej 1,30 w następstwie niższego niż konsensus indeksu PCE w USA. Polskie obligacje rozpoczęły sesję na piątkowych poziomach zamknięcia w 5- letnim sektorze oraz nieco niżej w sektorze 2-letnim z powodu oczekiwanej publikacji podaży na środowy przetarg 2-letniego benchmarku. Słabsze dane o PKB wsparły rynek, co przesunęło DS0509 do 6,19%, ale krótko potem rentowność wróciła do 6,21%. Powrót Bundów do mocnych poziomów otwarcia oraz decyzja SLD o jesiennej dacie wyborów sprawiły, że rentowność obligacji spadła do 6,18% w sektorze 5-letnim. Wyższy od oczekiwań Chicago PMI wywołał spadek cen na zakończenie sesji, co podbiło rentowność DS0509 do poziomu otwarcia. Ministerstwo finansów sprzedało całą ofertę 600 mln zł 52-tyg. bonów skarbowych na poniedziałkowym przetargu po tym, jak inwestorzy złożyli oferty kupna na kwotę 2,04 mld zł. Średnia rentowność 52-tyg. bonów spadła do 6,244% z 6,292% poprzednio. Ministerstwo wskazało również, że zaoferuje w sumie 2,4-4,0 mld zł 52-tyg. bonów na czterech przetargach w lutym. Ponadto zaoferuje w sumie do 7,8 mld zł obligacji w lutym, w tym 2,3 mld zł 2-letniego benchmarku (OK0407) na aukcji w środę. Podało również wstępny zakres podaży na aukcję 5-letnigo benchmarku (PS0310), która odbędzie się 16 lutego, na poziomie 2,5-3,5 mld zł i potwierdziło, że zaoferuje 0,5-2,0 mld zł 12-letniej obligacji indeksowanej do inflacji (IZ0816) 9 lutego. 5
Podaż na aukcję, bliższa górnej granicy oczekiwań wskazuje na chęć ministra finansów do wykorzystania dobrego sentymentu na rynku do uplasowania większej ilości krótkich obligacji. Rynek dłuższych papierów reaguje z podobną siłą zarówno na informacje pozytywne i negatywne, co świadczy o dość zrównoważonym bilansie pozycji inwestorów przy obecnych cenach. Jeśli chodzi o polską walutę, to uwagę zwraca większa podatność złotego na spadki euro wobec dolara, co może oznaczać z kolei przewagę długich pozycji nad krótkimi. Dzisiejsza sesja zapewne nie przyniesie poważnych zmian, gdyż inwestorzy będą czekać na publikację indeksu ISM w przemyśle w USA, a zwłaszcza jego składnik zatrudnienia, który może okazać się istotnym wskaźnikiem sytuacji na rynku pracy przed danymi w piątek (Chicago PMI dał już pozytywny sygnał). Konkluzja: W przeciwieństwie do ostatnich sesji złoty był bardziej zmienny niż obligacje, ale ostatecznie nie nastąpiły żadne istotne zmiany. We wtorek przy braku danych będzie raczej spokojnie, ale zmienność na złotym może się utrzymywać. Przegląd międzynarodowy Indeks aktywności w przemyśle dla regionu Chicago wzrósł w styczniu do 62,4 z 61,9 w grudniu. Analitycy spodziewali się spadku do 60. Składnik zatrudnienia wzrósł do 52,8 z 51,1 miesiąc wcześniej. Styczniowy indeks ISM w przemyśle przyciągnie uwagę inwestorów, ale jego wpływ na rynek będzie ograniczony przed publikacją komunikatu FOMC. CZAS W-WA KRAJ WSKAŹNIK OKRES PROGNOZY OSTATNIA WARTOŚĆ 10:00 EMU Reuters PMI (U) I - - 51,40 16:00 USA ISM w przemyśle (W) I - 57,50 58,50 16:00 USA Wydatki konsumentów (U) XII % 0,5-0,4 Niniejsza publikacja przygotowana przez Bank Zachodni WBK S.A. (członka Grupy AIB) ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi oferty ani rekomendacji do zawarcia transakcji kupna lub sprzedaży jakiegokolwiek instrumentu finansowego. Podjęto wszelkie możliwe starania w celu zapewnienia, że informacje zawarte w tej publikacji nie są nieprawdziwe i nie wprowadzają w błąd, jednakże Bank nie gwarantuje dokładności i kompletności tych informacji oraz nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie tych informacji oraz straty, które mogły w konsekwencji tego wyniknąć. Bank Zachodni WBK S.A., jego spółki zależne oraz którykolwiek z jego lub ich pracowników mogą być zainteresowani którąkolwiek z transakcji, papierów wartościowych i towarów wymienionych w tej publikacji. Bank Zachodni WBK S.A. lub jego spółki zależne mogą świadczyć usługi dla lub zabiegać o transakcje z którąkolwiek spółką wymienioną w tej publikacji. Niniejsza publikacja nie jest przeznaczona do użytku prywatnych inwestorów. Klienci powinni kontaktować się z analitykami Banku oraz przeprowadzać transakcje poprzez jednostki Banku Zachodniego WBK S.A. lub Grupy AIB w jurysdykcjach swoich krajów, chyba że istniejące prawo zezwala inaczej. W przypadku tej publikacji zastrzeżone jest prawo autorskie oraz obowiązuje ochrona praw do baz danych. W sprawie dodatkowych informacji, dostępnych na życzenie, prosimy kontaktować się z: Bank Zachodni WBK S.A., Pion Skarbu, Zespół Głównego Ekonomisty, ul. Marszałkowska 142, 00-061 Warszawa, Polska, telefon (22) 586 8363, 586 8333, email: ekonomia@bzwbk.pl, http://www.bzwbk.pl Bank Zachodni WBK jest członkiem Allied Irish Banks Group 6