WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA klasa 6 I. Wymagania edukacyjne uwzględniają: Podstawę programową kształcenia ogólnego zakresu biologii II. Ogólne cele edukacyjne w zakresie kształcenia i wychowania zawarte w podstawie programowej: Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji oraz doświadczeń; wnioskowanie w oparciu o ich wyniki. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych. Rozumowanie i zastosowanie zdobytej wiedzy do rozwiązywania problemów biologicznych. Znajomość uwarunkowań zdrowia. Postawa wobec przyrody i środowiska. III. Wymagania edukacyjne Dział Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca 1. Świat zwierząt. - wymienia wspólne cechy zwierząt - wyjaśnia, czym różnią się zwierzęta kręgowe od bezkręgowych - wyjaśnia, czym jest tkanka - wymienia podstawowe rodzaje tkanek - przy pomocy nauczyciela - wymienia rodzaje tkanki łącznej - wymienia składniki krwi - przy pomocy nauczyciela i rozpoznaje elementy tkanki widziane pod - przedstawia poziomy organizacji ciała zwierząt - podaje przykłady zwierząt kręgowych i bezkręgowych - wymienia najważniejsze funkcje wskazanej tkanki zwierzęcej - opisuje budowę wskazanej tkanki - przy niewielkiej pomocy nauczyciela przeprowadza obserwację i rysuje obrazy widziane pod - wskazuje rozmieszczenie omawianych tkanek w organizmie - opisuje składniki krwi - przy niewielkiej pomocy nauczyciela przeprowadza obserwację i rozpoznaje elementy tkanki widziane pod - definiuje pojęcia komórka, tkanka, narząd, układ narządów, organizm - na podstawie podręcznika przyporządkowuje podane zwierzę do odpowiedniej grupy systematycznej - określa miejsca występowania w organizmie omawianych tkanek przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek i przy pomocy nauczyciela rysuje obrazy widziane pod - wskazuje zróżnicowanie w budowie tkanki łącznej - omawia funkcje składników krwi przeprowadza obserwację mikroskopową tkanek i przy - charakteryzuje bezkręgowce i kręgowce - charakteryzuje pokrycie ciała bezkręgowców i kręgowców - podaje przykłady szkieletów bezkręgowców - charakteryzuje budowę poszczególnych tkanek - rozpoznaje na ilustracji rodzaje tkanek - omawia budowę i sposób funkcjonowania tkanki mięśniowej i rysuje obrazy widziane pod - omawia właściwości i - prezentuje stopniowo komplikującą się budowę ciała zwierząt - na podstawie opisu przyporządkowuje zwierzę do odpowiedniej grupy systematycznej - na podstawie ilustracji analizuje budowę tkanek - wykazuje związek budową tkanek a pełnionymi przez nie funkcjami przeprowadza obserwację
niewielkiej pomocy nauczyciela rozpoznaje charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki funkcje tkanki kostnej, chrzęstnej i tłuszczowej - charakteryzuje rolę poszczególnych składników morfotycznych krwi i na podstawie ilustracji rozpoznaje charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki - wykonuje z dowolnego materiału model wybranej tkanki zwierzęcej - wykazuje związek budową elementów krwi a pełnionymi przez nie funkcjami - wykonuje mapę mentalną dotyczącą związku między budową poszczególnych tkanek a pełnionymi przez nie funkcjami przeprowadza obserwację i na podstawie ilustracji rozpoznaje oraz opisuje elementy tkanki widziane pod 2.Od do pierścienic. - wskazuje miejsce występowania - rozpoznaje na ilustracji parzydełkowca wśród innych zwierząt - wskazuje miejsce występowania płazińców - rozpoznaje na ilustracji tasiemca - wskazuje środowisko życia nicieni - rozpoznaje na ilustracji nicienie wśród innych zwierząt - wymienia cechy budowy - wyjaśnia, na czym polega rola parzydełek - wskazuje na ilustracji elementy budowy tasiemca - wskazuje drogi inwazji tasiemca do organizmu - wskazuje na schemacie cyklu rozwojowego tasiemca żywiciela pośredniego wskazuje charakterystyczne cechy - porównuje budowę oraz tryb życia polipa i meduzy - rozpoznaje wybrane gatunki - omawia przystosowanie tasiemca do pasożytniczego trybu życia - charakteryzuje znaczenie płazińców - omawia rolę żywiciela pośredniego i ostatecznego w cyklu rozwojowym tasiemca - charakteryzuje wskazane - ocenia znaczenie w - charakteryzuje wskazane płazińców - omawia sposoby zapobiegania zarażeniu się tasiemcem budową a środowiskiem ich życia - przedstawia tabelę, w której porównuje polipa z meduzą - wykonuje model parzydełkowca
- zapoznaje pierścienice wśród innych zwierząt wskazuje środowisko życia pierścienic nicieni -omawia budowę zewnętrzną nicieni -wymienia choroby wywołane przez nicienie -wymienia cechy charakterystyczne budowy zewnętrznej pierścienic -wyjaśnia znaczenie szczecinek wskazuje drogi inwazji nicieni do organizmu wyjaśnia, na czym polega choroba brudnych rąk -omawia środowisko i tryb życia nereidy oraz pijawki -wyjaśnia rolę siodełka charakteryzuje objawy chorób wywołanych przez nicienie, -wskazuje przystosowania pijawki do pasożytniczego trybu życia -charakteryzuje wskazane pierścienic płazińców w -analizuje możliwości zakażenia się chorobami wywoływanymi przez nicienie -przygotowuje prezentację multimedialną na temat chorób wywoływanych przez nicienie charakteryzuje znaczenie nicieni w -zakłada hodowlę dżdżownic, wskazując, jak zwierzęta te przyczyniają się do poprawy struktury gleby pierścienic w 3. Stawonogi i mięczaki. -rozpoznaje stawonogi wśród innych zwierząt -wymienia skorupiaki, owady i pajęczaki jako zwierzęta należące do -wymienia główne części ciała poszczególnych grup wymienia główne części ciała skorupiaków -wskazuje środowiska występowania skorupiaków rozpoznaje skorupiaki wśród innych -wymienia miejsca bytowania -rozróżnia wśród skorupiaki, owady i pajęczaki wymienia cztery grupy skorupiaków -wskazuje charakterystyczne cechy budowy owadów -omawia znaczenie owadów dla -wskazuje charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej pajęczaków -wskazuje różnorodność miejsc bytowania -przedstawia kryteria podziału na skorupiaki, owady i pajęczaki -opisuje funkcje odnóży -wyjaśnia, czym jest oskórek -nazywa poszczególne części ciała u raka stawowego - omawia różnice w budowie owadów oraz ich przystosowania do życia w -charakteryzuje wskazane -omawia cechy umożliwiające rozpoznanie skorupiaków, owadów i pajęczaków -wymienia cechy adaptacyjne wskazanej grupy -wyjaśnia, czym jest oko złożone -przedstawia różnorodność budowy ciała oraz ich trybu życia, -analizuje cechy adaptacyjne, umożliwiające im opanowanie różnych środowisk -charakteryzuje znaczenie
-wymienia elementy budowy zewnętrznej owadów -wylicza środowiska życia owadów -rozpoznaje owady wśród innych -wymienia środowiska występowania pajęczaków rozpoznaje pajęczaki wśród innych -wymienia miejsca występowania mięczaków -wskazuje na ilustracji elementy budowy ślimaka -omawia sposób odżywiania się pajęczaków -omawia budowę zewnętrzną mięczaków -wskazuje na ilustracjach elementy budowy mięczaków różnych środowiskach -omawia znaczenie owadów dla na podstawie cech budowy zewnętrznej pajęczaków -omawia mięczaków między budową skorupiaków a środowiskiem ich życia budową odnóży owadów a środowiskiem ich życia -omawia znaczenie owadów w przyrodzie i dla -omawia sposoby odżywiania się pajęczaków na przykładzie wybranych przedstawicieli -charakteryzuje odnóża pajęczaków wykazuje różnice w budowie ślimaków, małży i głowonogów -omawia znaczenie mięczaków w przyrodzie i dla skorupiaków w -analizuje budowę narządów gębowych owadów i wykazuje jej związek z pobieranym pokarmem pajęczaków w -analizuje elementy budowy zewnętrznej pajęczaków i wykazuje ich przystosowania do środowiska życia -rozpoznaje na ilustracji gatunki ślimaków 4. Kręgowce zmiennocieplne. -wskazuje wodę jako środowisko życia ryb -rozpoznaje ryby wśród innych zwierząt kręgowych -określa kształty ciała ryb w zależności od różnych miejsc ich występowania -wskazuje środowisko życia płazów -wymienia części ciała płazów -rozpoznaje na ilustracji płazy ogoniaste, beznogie i bezogonowe -wymienia środowiska życia -omawia budowę zewnętrzną -rozpoznaje na ilustracji jaszczurki, krokodyle, węże i żółwie -na podstawie ilustracji omawia budowę zewnętrzną ryb -nazywa i wskazuje położenie płetw -opisuje proces wymiany gazowej u ryb -podaje przykłady zdobywania pokarmu przez ryby wyjaśnia, czym jest ławica i plankton - omawia budowę zewnętrzną płaza -wymienia stadia rozwojowe żaby -podaje przykłady płazów żyjących w Polsce -wymienia główne zagrożenia dla płazów -określa środowiska życia podaje przyczyny zmniejszania - omawia ryb - przyporządkowuje wskazany organizm do ryb na podstawie znajomości ich cech charakterystycznych -kilkoma przykładami ilustruje strategie zdobywania pokarmu przez ryby -charakteryzuje przystosowania płazów do życia w wodzie i na lądzie -omawia wybrane czynności życiowe płazów -rozpoznaje na ilustracji płazy ogoniaste, bezogonowe i beznogie -omawia główne zagrożenia dla płazów -wyjaśnia, na czym polega zmiennocieplność ryb -omawia sposób rozmnażania ryb, wyjaśniając, czym jest tarło -omawia znaczenie ryb w -omawia cykl rozwojowy żaby i wykazuje jego związek z życiem w wodzie i na lądzie -rozpoznaje przedstawicieli płazów wśród innych zwierząt, wskazując na ich charakterystyczne cechy -charakteryzuje płazy ogoniaste, bezogonowe i -omawia przystosowania ryb w budowie zewnętrznej i czynnościach życiowych do życia w wodzie budową ryb a miejscem ich bytowania -wyjaśnia, w jaki sposób przebiega wymiana gazowa u płazów, wykazując związek z ich życiem w dwóch środowiskach
się populacji -opisuje przystosowania do życia na lądzie -omawia tryb życia omawia sposoby zdobywania pokarmu przez gady wskazuje sposoby ochrony beznogie -wskazuje sposoby ochrony płazów -charakteryzuje rozmnażanie i rozwój -analizuje przebieg wymiany gazowej u -wymienia gady występujące w Polsce -wyjaśnia przyczyny wymierania i -podaje sposoby zapobiegania zmniejszaniu się ich populacji trybem życia płazów a ich zmiennocieplnością płazów w przyrodzie i dla -analizuje pokrycie ciała w kontekście ochrony przed utratą wody między sposobem rozmnażania a środowiskiem ich życia w przyrodzie i dla V. Kręgowce stałocieplne -podaje przykłady ptaków żyjących w różnych środowiskach -wskazuje środowiska występowania ssaków -na podstawie ilustracji omawia budowę zewnętrzną ssaków -wymienia pozytywne znaczenie ptaków w przyrodzie -wykazuje zróżnicowanie siedlisk zajmowanych przez ssaki -określa ssaki jako zwierzęta -omawia znaczenie ptaków w -wskazuje zagrożenia dla ptaków -wyjaśnia, że budowa skóry wielkością i kształtem dziobów ptaków a rodzajem spożywanego przez nie pokarmu między stałocieplnością ptaków a środowiskiem i trybem ich życia
-wymienia przystosowania ssaków do zróżnicowanych środowisk ich bytowania stałocieplne -wymienia wytwory skóry ssaków -wykazuje zależność między budową morfologiczną ssaków a zajmowanym przez nie siedliskiem -nazywa wskazane zęby ssaków ssaków ma związek z utrzymywaniem przez nie stałocieplności -omawia proces rozmnażania i rozwój ssaków -rozpoznaje zęby ssaków i wyjaśnia ich funkcje -omawia sposoby ochrony ptaków -opisuje przystosowania ssaków do różnych środowisk życia -identyfikuje wytwory skóry ssaków -wymienia zagrożenia dla ssaków -analizuje związek zachodzący między wymianą gazową ssaków a zróżnicowanymi środowiskami ich występowania -analizuje zagrożenia ssaków i wskazuje sposoby ich ochrony -wykazuje przynależność do ssaków IV. Sposoby oceniania i sprawdzania osiągnięć edukacyjnych. 1. Ocenianie ma charakter systematyczny i wieloaspektowy. 2. Formy sprawdzania i oceniania: Sprawdziany a) zapowiadany jest z tygodniowym wyprzedzeniem b) zakresem obejmuje przerabiany dział i trwa ponad pół godziny c) uczeń nieobecny pisze sprawdzian na najbliższej biologii (w wyjątkowych wypadkach ustala inny termin z nauczycielem) d) uczeń może poprawiać ocenę niedostateczną pisemnie, w terminie ustalonym przez nauczyciela, nieprzekraczającym 2 tygodni od otrzymanego sprawdzianu e) uczeń zachowujący się niezgodnie z przyjętymi zasadami panującymi podczas sprawdzianu ( np. korzysta ze ściągi lub konsultuje się z innym uczniem), otrzymuje ocenę niedostateczną bez możliwości poprawy f) liczba sprawdzianów zależna jest od liczby przerabianych w danym semestrze działów Kartkówki a) nie są zapowiadane i obejmują zakres tematyczny 3 ostatnich lekcji b) ocenia się logikę wypowiedzi ( wg specyfiki tematu)
c) ocena podlega poprawie w terminie do 2 tygodni w formie uzgodnionej z nauczycielem Odpowiedzi ustne a) są bieżącą formą sprawdzenia wiadomości i umiejętności b) oceniane pod kątem poprawności językowej ( terminologii biologicznej), sposobu i logiki wypowiedzi, zawartości merytorycznej, zaangażowania c) ocena podlega poprawie w terminie do 2 tygodni w formie uzgodnionej z nauczycielem Zadania wykonywane na lekcji - są oceniane oceną cząstkową Zadania domowe - oceniana jest zawartość merytoryczna, poprawność, terminowość oraz wykorzystanie różnych źródeł informacji Prace długoterminowe ( np. prezentacje komputerowe, referaty, prace projektowe itp. ) - oceniana jest zgodność treści z tematem, korzystanie z różnorodnych źródeł informacji Za osiągnięcia w konkursach oraz działaniach proekologicznych - uczeń może uzyskać ocenę cząstkową 3. Ocena jest jawna i (na prośbę ucznia lub rodzica) szczegółowo uzasadniona. Wyniki prac pisemnych podaje nauczyciel w terminie nieprzekraczającym 2 tygodni. Sprawdzone prace pisemne uczeń otrzymuje na lekcji do wglądu ( zgłasza ewentualne zastrzeżenia). 4. Uczeń ma prawo poprawić pisemnie ocenę niedostateczną ze sprawdzianu w terminie ustalonym przez nauczyciela (nieprzekraczającym dwóch tygodni od momentu uzyskania oceny). Poprawa ocen jest jednorazowa. Pozostałe oceny uczeń może poprawiać ustnie lub pisemnie po uzgodnieniu formy i terminu z nauczycielem. 5. W ocenie rocznej uwzględnia się systematyczność pracy, postęp oraz zaangażowanie i indywidualne możliwości ucznia. 6. Uczeń jest zobowiązany być przygotowanym do każdej lekcji, sprawdzianu i kartkówki. Wyjątek stanowią szczególne sytuacje losowe zgłaszane przed lekcją. Pojedyncza nieobecność na lekcji nie zwalnia ucznia z przygotowania się do zajęć, ma obowiązek uzupełnienia braków. 7. Tryb i warunki uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej określa Statut Szkoły.