Spis treści: Słowo wstępne..................................................................... 5 Charakterystyka Powiatu Garwolińskiego............................................. 7 v Zasięg terytorialny i uwarunkowania geograficzne................................... 8 v Uwarunkowania rozwoju lokalnego............................................. 10 v Uwarunkowania historyczne i kulturowe......................................... 18 Środowisko przyrodnicze Powiatu Garwolińskiego.....................................55 v Ukształtowanie terenu i uwarunkowania przyrodnicze.............................. 56 v Formy ochrony przyrody i walory krajoznawcze regionu............................ 66 v Rezerwaty przyrody i inne powierzchnie szczególnie chronione.................66 v Obszary NATURA 2000.................................................76 v Pomniki przyrody i użytki ekologiczne.................................... 88 v Ścieżka przyrodniczo - kulturowa, baza, izba i inne...........................92 Atrakcyjność turystyczna Powiatu Garwolińskiego....................................101 v Szlaki turystyczne...........................................................102 v Zabytki i obiekty turystyczne................................................. 109 Polityka ekologiczna Powiatu Garwolińskiego.......................................151 v Działania inwestycyjne..................................................... 152 v Działania edukacyjne i promocyjne...........................................156 Informacja turystyczna / informator adresowy.......................................... 158 Bibliografia..................................................................... 162
2......................
Cudze chwalicie, swego nie znacie, Sami nie wiecie, co posiadacie. " Stanisław Jachowicz Powiat Garwoliński. Dla nas, to jedno z najpiękniejszych miejsc. Jedni związani są z tą ziemią od urodzenia, tu jest ich dom, praca życie. Inni przyjechali tu na urlop, wakacje, na małą chwilę. Jednak tak zauroczyło ich piękno tej okolicy, że zostali na stałe. Są też tacy, dla których nasz urokliwy krajobraz, cisza, spokój jest najlepszym miejscem odpoczynku; każdą wolną chwilę spędzają w powiecie garwolińskim. Chwalmy się naszą Ziemią Garwolińską, bo jest czym: bogactwo przyrody, wspaniałe tereny rekreacyjne, dziedzictwo kulturowe, ciekawe obiekty sakralne oraz ludzie, którzy pracowali na tej ziemi. Właśnie ludzie, mieszkańcy naszego powiatu przyczynili się do jego rozwoju gospodarczego i wpisali się we wspaniałe tradycje patriotyczne. Tego wszystkiego może pozazdrościć nam nie jeden region. Jesteśmy naszym powiatem zauroczeni. Chcemy go w tej publikacji zaprezentować, zachęcić i zaprosić do odwiedzin. Zapraszamy na pełne dyskretnego uroku ziemie, gdzie już blisko pięć stuleci ciekawej historii splata się z niosącą nowe wyzwania współczesnością. Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do powstania niniejszej publikacji....................... 3
Fotografia konkursowa Przyroda w obiektywie Fot. Aleksandra Adamiec LGD Stowarzyszenie Forum Powiatu Garwolińskiego 4......................
Dla samorządów Powiatu Garwolińskiego troska o środowisko jest jednym z priorytetów. Współpraca z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przynosi wymierne korzyści i jest bardzo pozytywnie oceniana zarówno przez mieszkańców Ziemi Garwolińskiej jak i władze województwa. Najwięcej środków WFOŚiGW w Warszawie kierowanych jest na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych i modernizacyjnych, w tym budowę nowych i modernizację istniejących oczyszczalni ścieków oraz sieci kanalizacji sanitarnej. Dzięki środkom Funduszu powstają również nowe wodociągi i stacje uzdatniania wody. Fundusz wspomaga inwestycje ochrony ziemi oraz odnawialnych źródeł energii. WFOŚiGW w Warszawie wśród wielu złożonych zadań inwestycyjnych nie zapomina również o dofinansowaniu zadań z zakresu edukacji ekologicznej i propagowania zasad zrównoważonego rozwoju, ochrony przyrody i zwiększenia lesistości kraju, zapobiegania zagrożeniom i poważnym awariom oraz monitoringu środowiska. Wspieranie nowoczesnej, dobrze przygotowanej merytorycznie i organizacyjnie edukacji ekologicznej oraz popularyzacja metod rozwiązywania problemów ekologicznych na Ziemi Garwolińskiej, są bowiem niezbędne przy dynamicznie rozwijającej się gospodarce, a co za tym idzie, powstawaniu nowych zagrożeń dla środowiska. Przy pomocy WFOŚiGW w Warszawie Powiat Garwoliński staje się piękniejszy przyrodniczo i bogatszy gospodarczo, tworząc jednocześnie lepsze warunki życia dla mieszkańców regionu. Prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Tomasz Skrzyczyński
Tereny rekreacyjne w Garwolinie Fot. Beata Pasternak