Urząd Marszałkowski. Województwa Zachodniopomorskiego

Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego Wytyczne Instytucji Zarządzającej dotyczące prawnych zabezpieczeń wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013

Spis treści SPIS TREŚCI... 2 WSTĘP... 3 WEKSEL WŁASNY ZABEZPIECZENIE REKOMENDOWANE... 5 HIPOTEKA WRAZ Z CESJĄ PRAW Z POLISY UBEZPIECZENIA NIERUCHOMOŚCI BĘDĄCEJ PRZEDMIOTEM HIPOTEKI ZABEZPIECZENIE REKOMENDOWANE... 12 GWARANCJA BANKOWA ZABEZPIECZENIE REKOMENDOWANE... 18 GWARANCJA UBEZPIECZENIOWA ZABEZPIECZENIE REKOMENDOWANE 20 ZASTAW REJESTROWY NA ZASADACH OKREŚLONYCH W PRZEPISACH O ZASTAWIE REJESTROWYM I REJESTRZE ZASTAWÓW... 22 ZASTAW NA PAPIERACH WARTOŚCIOWYCH EMITOWANYCH PRZEZ SKARB PAŃSTWA LUB JEDNOSTKĘ SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO... 31 PRZEWŁASZCZENIE RZECZY RUCHOMYCH NA ZABEZPIECZENIE... 37 PORĘCZENIE WEDŁUG PRAWA CYWILNEGO... 46 PORĘCZENIE UDZIELANE PRZEZ PODMIOTY, O KTÓRYCH MOWA W ART. 6B UST 5 PKT 2 USTAWY Z DNIA 9 LISTOPADA 200 R. O UTWORZENIU POLSKIEJ AGENCJI ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI (DZ. U. Z 2007 ROKU, NR 42, POZ. 275 ZE ZMIANAMI)... 52 PORĘCZENIE WEKSLOWE BANKU LUB SPÓŁDZIELCZEJ KASY OSZCZĘDNOŚCIOWO KREDYTOWEJ... 54 DEFINICJA BENEFICJENTA BĘDĄCEGO PODMIOTEM ŚWIADCZĄCYM USŁUGI PUBLICZNE BĄDŹ USŁUGI W OGÓLNYM INTERESIE GOSPODARCZYM... 56 2

Wstęp Instytucja Zarządzająca RPO WZ zobowiązana jest do zaŝądania od Beneficjentów ustanowienia zabezpieczenia roszczeń jakie mogą powstać w związku z nieprawidłową realizacją przez Beneficjenta umowy o dofinansowanie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podstawową formą zabezpieczenia jest weksel własny in blanco z deklaracją wekslową. Instytucja Zarządzająca RPO WZ przyjmuje zabezpieczenia w tej formie, gdy wartość dofinansowania nie przekracza kwoty 10 000 000 zł (dziesięć milionów złotych). W przypadku, gdy wartość dofinansowania jest wyŝsza niŝ 10 000 000 zł ustanowienie zabezpieczenia w formie weksla własnego in blanco z deklaracją wekslową jest niewystarczające. W takich przypadkach bowiem zabezpieczenie moŝe być ustanawiane w następujących formach: hipoteki wraz z cesją praw z polisy ubezpieczenia nieruchomości będącej przedmiotem hipoteki, gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej, poręczenia bankowego, poręczenia funduszy poręczeniowych, o którym mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz.U. z 2007 r. nr 42, poz. 275 oraz z 2008 r. nr 116, poz. 730 i 732 i nr 227, poz. 1505), weksla z poręczeniem wekslowym banku, zastawu na papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego, zastawu rejestrowego na zasadach określonych w przepisach o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, a w przypadku gdy przedmiot zastawu moŝe być objęty ubezpieczeniem zastaw ustanawiany jest wraz z cesją praw z polisy ubezpieczenia mienia będącego przedmiotem zastawu, przewłaszczenia rzeczy ruchomych na zabezpieczenie, poręczenia według prawa cywilnego. Istotne jest jednocześnie, Ŝe zabezpieczenie we wskazanych wyŝej formach nie jest konieczne w przypadku, gdy beneficjent jest podmiotem świadczącym usługi publiczne lub usługi w ogólnym interesie gospodarczym, o których mowa w art. 93 i art. 106 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (definicja takich podmiotów znajduje się w dalszej części niniejszego opracowania), a takŝe gdy beneficjent jest jednostką badawczorozwojową w rozumieniu ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych (Dz.U. z 2008 r. nr 159 poz. 993 oraz z 2009 r. nr 168, poz. 1323). Dla tych podmiotów wystarczające jest złoŝenie zabezpieczenia w formie weksla własnego in blanco z deklaracją wekslową. W przypadku zaś gdy beneficjentem jest jednostka samorządu terytorialnego złoŝenie zabezpieczenia nie jest wymagane. Niniejsze opracowanie zawiera wytyczne Instytucji Zarządzającej RPO WZ dotyczące form i sposobów ustanawiania przez Beneficjentów zabezpieczeń naleŝytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie. W poszczególnych częściach wskazano jaka jest istota omawianych instytucji, ich najwaŝniejsze cechy, czynności jakie naleŝy wykonać w celu ustanowienia danego zabezpieczenia. 3

Omawiane w niniejszym dokumencie instytucje zdeterminowane są treścią obowiązujących w Polsce przepisów prawa. Wytyczne nie zawierają jednak odwołania do konkretnych przepisów, z uwagi na fakt iŝ dokument ten ma charakter doradczy i informacyjny, a nie teoretyczno-prawny. Zapoznając się z wytycznymi naleŝy mieć na uwadze fakt, Ŝe Instytucja Zarządzająca RPO WZ, poza wskazówkami zawartymi w tym dokumencie, stosuje powszechnie obowiązujące przepisy prawa, w tym w szczególności przepisy aktów prawnych regulujących zasady gospodarowania środkami publicznymi. Regulacje te dotyczą takŝe Beneficjentów. Wybierając formę zabezpieczenia Beneficjent winien mieć przede wszystkim na uwadze to, iŝ zabezpieczenie ma stanowić rzeczywistą gwarancję dla Instytucji Zarządzającej RPO WZ umoŝliwiającą realizację ewentualnych roszczeń tej instytucji z tytułu niewłaściwego wykonania przez Beneficjenta jego obowiązków wynikających z umowy o dofinansowanie. Dopuszczalne jest przy tym ustanawianie zabezpieczenia w kilku formach, tak by opiewały one na łączną kwotę nie niŝszą niŝ wartość przyznanego dofinansowania. Ustanowienie właściwego zabezpieczenia jest warunkiem wypłaty środków w określonych prawem sytuacjach. Z tych względów to do Beneficjenta naleŝy ustanowienie zabezpieczenia, jak teŝ wykazanie, Ŝe wybrana przez niego forma stanowić będzie rzeczywistą gwarancję zabezpieczenia roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ. Omówione zagadnienia nie mają charakteru prawotwórczego i nie kreują po stronie Beneficjentów określonych obowiązków. Stanowią one jedynie omówienie poszczególnych instytucji, co stanowić ma wskazówkę dla Beneficjentów wybierających dla swych projektów określone formy zabezpieczenia roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ. 4

Weksel własny zabezpieczenie rekomendowane Weksel własny jest papierem wartościowym zawierającym bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy weksla zapłacenia określonej sumy pienięŝnej we wskazanym miejscu i czasie na rzecz remitenta. Weksel własny kreuje bezwarunkową odpowiedzialność osób, które połoŝyły na wekslu swój podpis. By określony dokument był wekslem musi on zawierać ściśle określone elementy. Brak na dokumencie tych elementów sprawia, Ŝe dokument nie jest wekslem. Weksel własny powinien zawierać: 1. nazwę weksel w samym tekście dokumentu w języku w jakim go wystawiono oznacza to, Ŝe nie wystarcza nadanie dokumentowi tytułu weksel, ale słowo to musi być umieszczone w treści dokumentu, 2. bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty oznaczonej sumy pienięŝnej suma do zapłaty winna być wpisana słowami i cyframi; w przypadku zaistnienia róŝnicy pomiędzy sumą wpisaną literami i cyframi rozstrzyga wartość wpisana literami; 3. oznaczenie terminu płatności w przypadku braku oznaczenia terminu przyjmuje się, Ŝe weksel płatny jest za okazaniem, 4. oznaczenie miejsca płatności, 5. nazwisko osoby na rzecz której lub na której zlecenie ma być wykonana zapłata, 6. oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla w przypadku braku oznaczenia miejsca wystawienia weksla traktuje się go za wystawiony w miejscu wskazanym obok nazwiska wystawcy, 7. podpis wystawcy. Dla zabezpieczenia wierzytelności Instytucji Zarządzającej RPO WZ dopuszcza się wystawienie przez Beneficjenta weksla własnego in blanco a więc weksla niezupełnego, tzn. nie uzupełnionego w chwili jego wystawienia i wręczania wierzycielowi. Do weksla niezupełnego załącza się deklarację wekslową, w której określa się sposób i warunki wypełnienia weksla przez wierzyciela. Weksel wręczany jest i składany w Instytucji Zarządzającej przez czas obowiązywania umowy o dofinansowanie oraz okres, w którym Beneficjent objęty jest obowiązkami wynikającymi z tej umowy. Weksel własny in blanco winien zawierać wszystkie wymienione wyŝej elementy weksla własnego, przy czym: 1. wysokość sumy pienięŝnej, co do zapłaty której zobowiązuje się Beneficjent, winna pozostać niewypełniona, 2. termin płatności weksla winien pozostać niewypełniony, 3. miejscem płatności weksla winien być Szczecin, 4. oznaczenie nazwy osoby na rzecz której weksel będzie płatny winno zawierać dokładną nazwę Instytucji Zarządzającej RPO WZ, 5. podpis wystawcy weksla winien być połoŝony własnoręcznie w sposób czytelny; przy podpisie nieczytelnym naleŝy wskazać imię i nazwisko osoby będącej wystawcą; jeŝeli weksel wystawia osoba fizyczna, wówczas obok jej podpisu naleŝy wskazać numer PESEL tej osoby, względnie nr dowodu osobistego czy innego dokumentu toŝsamości; jeŝeli weksel wystawia osoba prawna, bądź jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, ale zdolna do zaciągania zobowiązań wekslowych, wówczas weksel powinny podpisać w sposób wyŝej opisany osoby uprawnione do reprezentacji pomiotu według wpisu w Krajowym 5

Rejestrze Sądowym; przy podpisach naleŝy umieścić pieczęć tego podmiotu oraz numer KRS, bądź inne dane identyfikujące np. Regon; 6. w treści weksla naleŝy umieścić klauzulę bez protestu, która zwalnia Instytucję Zarządzającą RPO WZ z obowiązku wniesienia protestu. Do weksla własnego in blanco naleŝy załączyć deklarację wekslową, która powinna zawierać: 1. wskazanie w jakich okolicznościach Instytucja Zarządzająca RPO WZ ma prawo wypełnić weksel, 2. jaka kwota moŝe zostać wpisana na wekslu, 3. jaki termin płatności moŝe być na wekslu oznaczony. W przypadku ziszczenia się warunków wypełnienia weksla Instytucja Zarządzająca RPO WZ dokonuje wypełnienia weksla zgodnie z postanowieniami zawartymi w deklaracji wekslowej. W takim wypadku Instytucja Zarządzająca RPO WZ dokonuje wpisu sumy pienięŝnej literami i cyframi oraz oznacza datę płatności weksla wpisując dzień, miesiąc (pisany słownie) i rok. O wypełnieniu weksla Instytucja Zarządzająca RPO WZ informuje wystawcę weksla listem poleconym wzywając go jednocześnie do zapłaty sumy wekslowej w oznaczonym terminie. Zabezpieczenie wierzytelności wekslem własnym jest zabezpieczeniem osobistym. Zatem skuteczność tego zabezpieczenia uzaleŝniona jest od sytuacji finansowej i majątkowej wystawcy weksla. Wystawca weksla odpowiada za swoje zobowiązania bezwarunkowo, gdyŝ zobowiązanie wekslowe ma charakter abstrakcyjny, tj. niezaleŝny od podstawy prawnej roszczenia którego realizacji wierzyciel domaga się przy pomocy weksla. Wystawcą weksla moŝe być osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnych, jak teŝ osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. W przypadku, gdy wystawcą weksla jest osoba pozostająca w związku małŝeńskim, w którym obowiązuje ustawowy ustrój wspólności majątkowej, wówczas na wystawienie weksla naleŝy uzyskać zgodę małŝonka wystawcy. 6

Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ZAŁĄCZNIK OŚWIADCZENIE WYSTAWCY WEKSLA WŁASNEGO BĘDĄCEGO OSOBĄ FIZYCZNĄ OŚWIADCZENIE WYSTAWCY WEKSLA WŁASNEGO IN BLANCO Oświadczam, Ŝe: nie pozostaję w związku małŝeńskim* pozostaję w związku małŝeńskim, lecz nie pozostaję we wspólności majątkowej małŝeńskiej na dowód czego przedkładam dokument, ustanawiający rozdzielność majątkową)* Imię i nazwisko osoby składającej oświadczenie nr i seria dowodu osobistego, PESEL Data Podpis osoby składającej oświadczenie * niepotrzebne skreślić Załącznik wypełnia wystawca weksla będący osobą fizyczną. W przypadku osoby, która pozostaje w związku małŝeńskim, w którym obowiązuje ustawowy ustrój wspólności majątkowej konieczne jest przedłoŝenie zgody małŝonka. 7

Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ZAŁĄCZNIK ZGODA MAŁśONKA NA WYSTAWIENIE WEKSLA WŁASNEGO IN BLANCO Zgoda małŝonka wystawcy weksla własnego in blanco na wystawienie weksla Ja, niŝej podpisany/podpisana*,... (imię i nazwisko) PESEL... legitymjący/legitymująca* się dowodem osobistym... zamieszkały/zamieszkała*... wyraŝam zgodę na wystawienie przez mojego męŝa/moją Ŝonę*... (imię i nazwisko) weksla własnego in blanco zabezpieczającego roszczenia Instytucji Zarządzającej RPO WZ w związku z realizacją umowy nr..... o dofinansowanie Projektu............ (podpis) * niepotrzebne skreślić Załącznik wypełnia małŝonek wystawcy weksla będącego osobą fizyczną, jeŝeli w małŝeństwie obowiązuje ustawowy ustrój wspólności majątkowej. 8

Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ZAŁĄCZNIK WZÓR DEKLARACJI WEKSLOWEJ DEKLARACJA WEKSLOWA Ja niŝej podpisany..(imię i Nazwisko) zamieszkały w. (adres) legitymujący się dowodem osobistym serii. numer wydanym przez..., nr PESEL.., działający w imieniu. (nazwa podmiotu/firma przedsiębiorcy) z siedzibą w. (adres siedziby), upowaŝniony do reprezentacji w/w podmiotu, zwanego dalej Wystawcą weksla oświadczam co następuje: I. Wystawa weksla składa do dyspozycji Województwa Zachodniopomorskiego z siedzibą w Szczecinie, ul. Korsarzy 34, 70-540 Szczecin, zwanego dalej Wierzycielem, weksel własny in blanco z klauzulą bez protestu, wystawiony w celu ustanowienia zabezpieczenia naleŝytego wykonania umowy nr... o dofinansowanie projektu... w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013 zawartej dnia w Szczecinie. II. 1. W razie zwłoki w zapłacie naleŝności ciąŝących Wystawcy weksla z tytułu umowy o dofinansowanie określonej w punkcie I (w szczególności w przypadku nie wykonania przez wystawcę weksla obowiązków wynikających z w/w umowy o dofinansowanie, w razie stwierdzenia wykorzystania środków niezgodnie z przeznaczeniem, bez zachowania obowiązujących procedur lub pobrania dofinansowania w sposób nienaleŝny albo w nadmiernej wysokości, bądź gdy projekt ulegnie modyfikacji w sposób sprzeczny z umową), Wystawca weksla upowaŝnia nieodwołalnie Województwo Zachodniopomorskie jako Wierzyciela, do: a) wypełnienia w kaŝdym czasie składanego weksla na sumę odpowiadającą zadłuŝeniu Wystawcy weksla z powyŝszego tytułu, łącznie do kwoty równej wysokości przekazanych płatności, tj... PLN (słownie: zł.), powiększonej o kwotę naleŝnych ustawowych odsetek oraz kwoty wynikające z kosztów związanych z dochodzeniem naleŝności w przypadku nie wywiązania się przeze mnie z zaciągniętych zobowiązań; b) opatrzenia weksla miejscem i datą wystawienia, jeśli nie zostały uprzednio wpisane przez Wystawcę weksla. 9

c) opatrzenia weksla datą płatności według swego uznania, zawiadamiając Wystawcę weksla listem poleconym pod niŝej wskazanym adresem. List ten powinien być wysłany przynajmniej na 7 dni przed terminem płatności weksla. 2. Wystawca weksla zobowiązuje się do informowania Wierzyciela o kaŝdorazowej zmianie mojego adresu, naszej nazwy (firmy) lub siedziby (adresu) z tym skutkiem, Ŝe pismo Wierzyciela skierowane według ostatnich znanych Wierzycielowi danych i pod ostatnio znany adres będzie uwaŝane za skutecznie doręczone z dniem pierwszego awiza pocztowego albo z dniem jego zwrotu przez pocztę z adnotacją adresat nieznany lub podobną. 3. Wystawca weksla zobowiązuje się do zapłaty naleŝności wynikających z wypełnionego zgodnie z niniejszą deklaracją weksla niezwłocznie po wezwaniu do zapłaty. 4. Weksel płatny będzie w Szczecinie. Miejscem płatności będzie bank... w Szczecinie. 5. Weksel zostanie zwrócony lub zniszczony na pisemny wniosek Wystawcy weksla po upływie lat od dnia zakończenia realizacji Projektu oraz po wypełnieniu wszelkich zobowiązań określonych w umowie o dofinansowanie Projektu..... Data, miejsce podpis wystawcy weksla 10

Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ZAŁĄCZNIK WZÓR WEKSLA WEKSEL dnia... roku Na kwotę... Ja,.. dnia.. zapłacę bez protestu za ten sola weksel na zlecenie.. kwotę..... Weksel płatny w.. 11

Hipoteka wraz z cesją praw z polisy ubezpieczenia nieruchomości będącej przedmiotem hipoteki zabezpieczenie rekomendowane Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym ustanawianym na nieruchomościach, jak teŝ spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego i uŝytkowego oraz prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. Hipotekę moŝna ustanowić takŝe na uŝytkowaniu wieczystym, jak teŝ wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Prawo w postaci hipoteki polega na tym, Ŝe wierzyciel moŝe dochodzić zaspokojenia swych roszczeń z nieruchomości (lub innego prawa na którym ustanowiono hipotekę) bez względu na to czyją własnością jest ta nieruchomość (bądź to prawo) i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi dłuŝnika. Istotne jest takŝe, Ŝe wierzyciel hipoteczny ma prawo dochodzenia swych roszczeń z nieruchomości obciąŝonej hipoteką takŝe w przypadku przedawnienia wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie. Hipoteka słuŝy zabezpieczaniu wierzytelności pienięŝnych i jest wyraŝana w oznaczonej sumie pienięŝnej. Zabezpiecza takŝe roszczenia o nieprzedawnione odsetki oraz przyznane koszty postępowania. Hipoteka powstaje z chwilą wpisu do księgi wieczystej, co oznacza, Ŝe nieruchomość, która ma być obciąŝona hipoteką musi posiadać księgę wieczystą. Hipotekę wpisuje się na podstawie oświadczenia składanego przez właściciela nieruchomości w formie aktu notarialnego. Hipoteka wpisana do księgi wieczystej wcześniej ma pierwszeństwo przed hipoteką wpisaną później. O pierwszeństwie decyduje chwila, od której liczy się skutki dokonanego wpisu a więc chwila w której hipoteka została wpisana do księgi wieczystej. Sąd wieczystoksięgowy rozpoznaje wnioski w kolejności ich wpływu, stąd teŝ hipoteka co do której wniosek został złoŝony wcześniej zostanie wpisana jako pierwsza i będzie mieć pierwszeństwo przed hipotekami co do których wnioski złoŝono w następnej kolejności. Hipoteka moŝe być ustanowiona na udziale współwłaściciela w prawie własności nieruchomości. ObciąŜony moŝe być wyłącznie cały udział współwłaściciela (podobnie jak obciąŝona moŝe być wyłącznie cała nieruchomość jeŝeli jest własnością jednego właściciela). JeŜeli zatem nieruchomość ma kilku współwłaścicieli, to jeden z nich moŝe obciąŝyć swój udział bez zgody pozostałych. PowyŜsze dotyczy wyłącznie udziału w częściach ułamkowych. Jako zabezpieczenie roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ dopuszcza się następujące rodzaje hipotek: 1) hipoteka umowna zwykła ustanawiana na podstawie umowy zawieranej pomiędzy właścicielem nieruchomości a wierzycielem w formie aktu notarialnego, 2) hipoteka kaucyjna hipoteka ustanawiana na zabezpieczenie roszczeń o nieustalonej wysokości do oznaczonej sumy najwyŝszej jest to forma najbardziej zalecana, gdyŝ pozwala na zabezpieczenie moŝliwie najszerszego zakresu roszczeń mogących powstać po stronie Instytucji Zarządzającej RPO WZ w związku z nieprawidłową realizacją umowy o dofinansowanie przez Beneficjenta, 3) hipoteka łączna umowna ustanawiana jest na kilku nieruchomościach łącznie w celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności. Ustanowienie zabezpieczenia w postaci hipoteki wymaga złoŝenia przez właściciela nieruchomości stosownego oświadczenia w formie aktu notarialnego, a następnie dokonanie wpisu w księdze wieczystej nieruchomości. Hipoteka powstaje dopiero z chwilą wpisu. Wniosek o wpis hipoteki winien być złoŝony przez właściciela nieruchomości. Wierzycielem 12

hipotecznym będzie Województwo Zachodniopomorskie jako Instytucja Zarządzająca RPO WZ. Z uwagi na fakt, Ŝe zabezpieczenie hipoteczne ma charakter rzeczowy, jego skuteczność zaleŝy od wartości nieruchomości będącej przedmiotem zabezpieczenia. W związku z tym wartość nieruchomości winna być nie niŝsza niŝ wysokość udzielanego wsparcia w ramach umowy o dofinansowanie. W przypadku, gdy wartość nieruchomości jest niŝsza dopuszcza się ustanowienie umownej hipoteki łącznej na kilku nieruchomościach. Wówczas łączna wartość tych nieruchomości nie moŝe być niŝsza od wysokości udzielanego wsparcia. Wyceny wartości nieruchomości winien dokonywać kaŝdorazowo uprawniony rzeczoznawca majątkowy. Beneficjent winien wykazać wartość przedstawianych do zabezpieczenia nieruchomości, a w związku z tym winien ponieść koszt sporządzenia wyceny. Przy ocenie wartości nieruchomości która ma być przedmiotem zabezpieczenia naleŝy wziąć pod uwagę czy dana nieruchomość nie została juŝ wcześniej obciąŝona hipoteką. Jeśli istnieją takie obciąŝenia, to dana nieruchomość moŝe być przedmiotem zabezpieczenia roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ wyłącznie w przypadku gdy wartość ustanowionych wcześniej hipotek jest niŝsza niŝ wartość nieruchomości oszacowana na podstawie wyceny rzeczoznawcy majątkowego, a ponadto jeŝeli pozostała wolna wartość nieruchomości jest wystarczająco wysoka i pozwala na pełne zabezpieczenie roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ. W przeciwnym wypadku ustanowienie hipoteki na takiej nieruchomości jest niedopuszczalne, gdyŝ nie zabezpieczy naleŝycie wierzytelności Instytucji Zarządzającej RPO WZ. PowyŜsze uwagi dotyczące wartości nieruchomości dotyczą takŝe sytuacji, gdy przedmiotem hipoteki jest udział współwłaściciela w prawie własności nieruchomości. Na takim udziale hipoteka jako zabezpieczenie wierzytelności Instytucji Zarządzającej RPO WZ moŝe być ustanowiona tylko w przypadku, gdy wartość udziału właściciela w nieruchomości jest nie niŝsza niŝ wysokość wsparcia udzielanego na podstawie umowy o dofinansowanie. Celem zabezpieczenia się przed moŝliwością utraty, zniszczenia bądź uszkodzenia nieruchomości obciąŝonej hipoteką, co mogłoby w konsekwencji prowadzić do faktycznej utraty przez Instytucję Zarządzającą RPO WZ zabezpieczenia jej roszczeń, zaleca się ustanawianie hipoteki wraz z cesją praw z polisy ubezpieczenia nieruchomości będącej przedmiotem hipoteki. Co do zasady bowiem jeŝeli nieruchomość jest ubezpieczona, to zakład ubezpieczeń moŝe bez zgody wierzyciela hipotecznego zapłacić ubezpieczającemu odszkodowanie w celu pokrycia poniesionych przez niego wydatków za przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego. Odszkodowanie płatne jest w ratach w miarę przywracania nieruchomości do stanu poprzedniego. Zawsze istnieje jednak ryzyko zuŝycia przez właściciela odszkodowania na inne cele, a ponadto nie kaŝda nieruchomość musi posiadać ubezpieczenie. Z tych względów zaleca się dokonanie cesji praw z umowy ubezpieczenia. Cesja praw z umowy ubezpieczenia nieruchomości polega na tym, Ŝe właściciel nieruchomości, będący wierzycielem zakładu ubezpieczeniowego z umowy ubezpieczenia w przypadku zaistnienia określonych zdarzeń, przenosi swe uprawnienia wynikające z umowy ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej czyli wierzyciela hipotecznego którym jest Instytucja Zarządzająca RPO WZ. Uprawnienia wynikające z umowy ubezpieczenia powstają z chwilą zaistnienia określonych zdarzeń. Po dokonaniu cesji praw to wierzyciel hipoteczny będzie 13

uprawniony do wykonania uprawnień wynikających z umowy ubezpieczenia tj. odbioru odszkodowania. Instytucja ta zabezpiecza Instytucję Zarządzającą RPO WZ przed utratą zabezpieczenia na skutek zniszczenia czy uszkodzenia nieruchomości, co niewątpliwie mogłoby wpłynąć na jej wartość. Ma to szczególne znaczenie w przypadku nieruchomości zabudowanych, jak teŝ nieruchomości lokalowych. Cesja praw z umowy ubezpieczenia winna obejmować cały okres, w którym Beneficjent ma określone obowiązki wynikające z umowy o dofinansowanie. W okresie tym Beneficjent winien zawierać kolejne umowy ubezpieczenia i przelewać na Instytucję Zarządzającą RPO WZ wynikające z nich prawa. Istotne jest przy tym by suma ubezpieczenia nieruchomości była nie niŝsza niŝ wartość nieruchomości. NaleŜy teŝ zwrócić uwagę by zakład ubezpieczeń nie ograniczył w umowie z ubezpieczającym właścicielem nieruchomości moŝliwości dokonania przez niego cesji np. w ogólnych warunkach ubezpieczenia. Z tego względu konieczne jest pozyskanie od zakładu ubezpieczeń potwierdzenia o przyjęciu zawiadomienia o dokonanej cesji. 14

Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ZAŁĄCZNIK WZÓR UMOWY PRZELEWU WIERZYTELNOŚCI Z UMOWY UBEZPIECZENIA UMOWA PRZELEWU WIERZYTELNOŚCI PIENIĘśNEJ zawarta w Szczecinie dnia... pomiędzy: Województwem Zachodniopomorskim, reprezentowanym przez Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego, pełniącym funkcję Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007 2013, zwanym dalej Instytucją Zarządzającą RPO WZ, w imieniu którego działają:... -..., oraz:... -. NIP..., REGON a...... z siedzibą w ul.. NIP.. REGON reprezentowanym przez:..., (Imię, Nazwisko, pełniona funkcja) na podstawie.., stanowiącym załącznik do umowy. zwanym dalej Cedentem 1 Przedmiotem niniejszej umowy jest zabezpieczenie wierzytelności Instytucji Zarządzającej RPO WZ mogących powstać w związku z realizacją umowy o dofinansowanie nr... z dnia... zawartej pomiędzy Instytucją Zarządzającą RPO WZ a..., zwanym dalej Beneficjentem. 2 1. Cedent oświadcza, Ŝe jest właścicielem następującej nieruchomości... połoŝonej w... dla której Sąd 15

Rejonowy... prowadzi księgę wieczystą nr... 2. Jednocześnie cedent oświadcza, Ŝe zawarł z zakładem ubezpieczeń..., zwanym dalej zakładem ubezpieczeń, umowę ubezpieczenia nieruchomości opisanej w ust. 1 od ognia i innych zdarzeń losowych. 3 1. Cedent przelewa na rzecz Instytucji Zarządzającej RPO WZ wierzytelność pienięŝną wynikającą z zawartej umowy ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych obejmującej nieruchomość opisaną w 2 ust. 1, potwierdzoną polisą ubezpieczeniową seria... nr... wystawioną przez zakład ubezpieczeń dnia... opiewającą na kwotę... waŝną w okresie od dnia... do dnia... 2. Wraz z wierzytelnością opisaną w ust. 1 cedent przelewa na rzecz Instytucji Zarządzającej RPO WZ wierzytelności wynikające z kaŝdej następnej umowy ubezpieczenia przedmiotowej nieruchomości zawartej po okresie obowiązywania polisy opisanej w ust. 1 a będącej jej kontynuacją. 4 Instytucja Zarządzająca RPO WZ przyjmuje przelew wierzytelności opisanych w 3. 5 W okresie obowiązywania niniejszej umowy wypłata wierzytelności pienięŝnej wynikającej z opisanych w 3 umów ubezpieczenia nastąpi na rachunek bankowy Instytucji Zarządzającej RPO WZ. 6 Cedent zawiadomi o zawarciu niniejszej umowy zakład ubezpieczeń i uzyska od niego potwierdzenie przyjęcia do wiadomości informacji o przelewie wierzytelności wynikającej z zawartej umowy ubezpieczenia opisanej w 3 ust. 1. Potwierdzenie to Cedent doręczy Instytucji Zarządzającej RPO WZ nie później niŝ w terminie 30 dni od daty zawarcia niniejszej umowy pod rygorem rozwiązania ze skutkiem natychmiastowym umowy opisanej w 1. 7 Cedent ponosi wszelkie koszty związane za zawartą umową ubezpieczenia, a w szczególności koszty składek ubezpieczeniowych. 8 1. W przypadku prawidłowego wykonania obowiązków Beneficjenta wynikających z umowy o dofinansowanie wskazanej w 1 następuje zwrotne przelanie wierzytelności pienięŝnej będącej przedmiotem niniejszej umowy na rzecz Cedenta. 2. O prawidłowym wykonaniu obowiązków Beneficjenta i braku roszczeń wobec Cedenta Instytucja Zarządzająca RPO WZ niezwłocznie powiadomi zakład ubezpieczeń. 9 Strony wskazują jako adres do korespondencji następujące dane: 1. Instytucja Zarządzająca RPO WZ:... 16

2. Cedent:... Cedent zobowiązuje się do powiadamiania Instytucji Zarządzającej RPO WZ o kaŝdorazowej zmianie swojego adresu do korespondencji, pod rygorem uznania za skutecznie doręczoną korespondencji wysłanej na ostatnio znany adres. 10 W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową zastosowanie mieć będą przepisy prawa powszechnie obowiązującego. 11 Zmiany niniejszej umowy wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem niewaŝności. 12 Spory powstałe w związku z realizacją niniejszej umowy rozpatrywać będzie sąd powszechny właściwy miejscowo ze względu na siedzibę Instytucji Zarządzającej RPO WZ. 13 Koszty zawarcia niniejszej umowy obciąŝają w całości Cedenta. 14 Umowę sporządzono w trzech jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla kaŝdej ze stron oraz jeden dla zakładu ubezpieczeń. CEDENT INSTYTUCJA ZARZĄDZAJĄCA RPO WZ 17

Gwarancja bankowa zabezpieczenie rekomendowane Gwarancja bankowa jest jednostronnym zobowiązaniem banku będącego gwarantem do wypłaty wierzycielowi (beneficjentowi gwarancji Instytucji Zarządzającej RPO WZ) określonego świadczenia pienięŝnego po spełnieniu przez wierzyciela określonych warunków, względnie po dostarczeniu określonych dokumentów. Udzielenie gwarancji bankowej jest czynnością bankową zastrzeŝoną dla banków. Gwarancja stanowi samodzielne zobowiązanie banku względem beneficjenta gwarancji. Gwarancja udzielana jest na zlecenie dłuŝnika, czyli beneficjenta wsparcia z funduszy europejskich. Gwarancja bankowa jest akceptowana i poŝądana jako forma zabezpieczenia roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ wynikających z umowy o dofinansowanie. Jej istota polega na tym, Ŝe w przypadku gdy Beneficjent wsparcia nie wykona naleŝycie obowiązków wynikających z umowy o dofinansowanie, bank gwarant spełni na rzecz Instytucji Zarządzającej RPO WZ określone kwotowo świadczenie pienięŝne. Celem ustanowienia zabezpieczenia w formie gwarancji bankowej Beneficjent winien zawrzeć z dowolnym bankiem prowadzącym działalność bankową na terenie Polski umowę o ustanowienie gwarancji. Bank zobowiązany jest w takim wypadku do zbadania zdolności kredytowej dłuŝnika. Koszty ustanowienia gwarancji bankowej ponosi w całości dłuŝnik. Treść umowy pomiędzy bankiem a dłuŝnikiem pozostaje do uzgodnienia między tymi podmiotami, przy czym umowa powinna zawierać wskazane niŝej elementy celem zabezpieczenia interesów Instytucji Zarządzającej RPO WZ. Udzielenie gwarancji bankowej następuje pod rygorem niewaŝności na piśmie. Bank składa teŝ wobec wierzyciela oświadczenie, z którego wynika, Ŝe spełni świadczenie w wypadku przewidzianym w umowie o udzielenie gwarancji bankowej. PrzedłoŜenie przez Beneficjenta tego oświadczenia Instytucja Zarządzająca RPO WZ traktuje jako ustanowienie zabezpieczenia w formie gwarancji bankowej. Gwarancja bankowa ustanawiana dla zabezpieczenia wierzytelności Instytucji Zarządzającej RPO WZ winna mieć formę gwarancji bezwarunkowej płatnej na Ŝądanie wierzyciela. Istotą tej gwarancji jest zobowiązanie banku gwaranta do zapłaty na rzecz wierzyciela Instytucji Zarządzającej RPO WZ określonej kwoty pienięŝnej na pierwsze wezwanie skierowane przez tę instytucję do banku. NaleŜy wszakŝe podkreślić, Ŝe Instytucja Zarządzająca RPO WZ ma prawo do wystąpienia z takim wezwaniem do banku dopiero z chwilą, gdy Beneficjent wsparcia nie wykona obowiązków wynikających z umowy o dofinansowanie. Dopiero wtedy bowiem powstaje roszczenie Instytucji Zarządzającej RPO WZ wobec banku gwaranta. Opisana forma gwarancji zapewnia szybkie i skuteczne uzyskanie przez Instytucję Zarządzającą RPO WZ przysługujących jej roszczeń w przypadku, gdy Beneficjent nie zrealizuje w sposób właściwy swych obowiązków wynikających z umowy o dofinansowanie. W obrocie funkcjonują takŝe gwarancje bankowe warunkowe, w których spełnienie świadczenia przez bank uzaleŝnione jest od spełnienia określonych w treści gwarancji warunków. Takie sposób zabezpieczenia roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ jest równieŝ dopuszczalny. W przypadku takiego sposobu zabezpieczenia naleŝy zawsze bardzo dokładnie określić rodzaj, charakter i zakres dokumentów jakie Instytucja Zarządzająca RPO WZ winna przedłoŝyć bankowi celem uzyskania świadczenia z tytułu gwarancji bankowej. Z uwagi na mogące powstać w tej kwestii trudności, forma gwarancji warunkowej jest mniej zalecana. Gwarancja bankowa winna mieć formę gwarancji nieodwołalnej. Zabezpieczenie winno być bowiem ustanowione bezwzględnie na cały okres, w którym Beneficjent wsparcia ma realizować obowiązki wynikające z umowy o dofinansowanie. W okresie tym zabezpieczenie nie moŝe być zniesione. 18

Beneficjent zaś musi zobowiązać się do utrzymywania gwarancji bankowej przez cały okres obowiązywania umowy o dofinansowanie i dodatkowy okres, w którym ma realizować wynikające z tej umowy obowiązki. W przypadku zatem zmiany harmonogramu projektu będącego przedmiotem umowy o dofinansowanie konieczne jest stosowne przedłuŝenie obowiązywania gwarancji bankowej. Wartość ustanowionej gwarancji bankowej nie moŝe być niŝsza od całkowitej wysokości wsparcia udzielonego Beneficjentowi mocą umowy o dofinansowanie (względnie nie moŝe być niŝsza od kwoty udzielanej Beneficjentowi zaliczki, jeŝeli zabezpieczenie ustanawiane jest tylko dla zaliczki). Dopuszczalne jest takŝe potwierdzenie gwarancji bankowej przez inny bank. Bank gwarant moŝe bowiem uzyskać od innego banku potwierdzenie zobowiązania wynikającego z udzielonej gwarancji bankowej. Potwierdzenie to następuje w formie oświadczenia składanego przez potwierdzający bank wierzycielowi. W przypadku aktualizacji roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ wobec Beneficjenta wsparcia moŝliwe jest wtedy dochodzenie tych roszczeń zarówno od banku gwaranta, jak i od banku potwierdzającego gwarancję. Roszczeń moŝna dochodzić teŝ od obu banków jednocześnie. Gwarancja bankowa jest nie tylko dopuszczalną, ale takŝe zalecaną formą ustanawiania zabezpieczeń. Gwarancja bankowa bezwarunkowa i nieodwołalna zawiera w sobie wysoki walor zabezpieczający interesy Instytucji Zarządzającej RPO WZ. Instytucja ta bowiem w przypadku powstania roszczeń wobec Beneficjenta ma prawo zwrócić się do banku o wypłatę stosownej kwoty. Realizacja roszczenia jest wtedy wysoce prawdopodobna, zwaŝywszy na bezpieczeństwo systemu bankowego i zewnętrzne mechanizmy gwarantujące stabilność i wypłacalność instytucji finansowych. 19

Gwarancja ubezpieczeniowa zabezpieczenie rekomendowane Gwarancja ubezpieczeniowa naleŝy do czynności ubezpieczeniowych, które mogą być wykonywane wyłącznie w ramach działalności ubezpieczeniowej prowadzonej przez zakłady ubezpieczeń. Działalność tę zakłady wykonują osobiście, bądź przez uprawnionych pośredników. Gwarancji ubezpieczeniowej mogą udzielić wyłącznie zakłady ubezpieczeń prowadzące działalność ubezpieczeniową na terytorium RP na podstawie zezwolenia odpowiedniego organu nadzoru. Gwarancja ubezpieczeniowa polega na tym, Ŝe zakład ubezpieczeniowy będący gwarantem zobowiązuje się do zapłaty na rzecz wierzyciela określonej kwoty pienięŝnej w warunkach określonych umową gwarancji. Zakład ubezpieczeń gwarancji udziela odpłatnie, a dłuŝnik będący zleceniodawcą gwarancji ma obowiązek opłacenia składki ubezpieczeniowej. Umowa gwarancji określa warunki w jakich aktualizuje się roszczenie wierzyciela względem gwaranta o wypłatę określonej kwoty. Następuje to w przypadku, gdy dłuŝnik nie wykona swego zobowiązania. Instytucja Zarządzająca RPO WZ przyjmuje od Beneficjentów zabezpieczenia w postaci gwarancji ubezpieczeniowej. Beneficjent zobowiązany jest pokryć koszty uzyskania gwarancji od określonego zakładu ubezpieczeń. W umowie gwarancji naleŝy wskazać, Ŝe w przypadku niewłaściwej realizacji obowiązków Beneficjenta wynikających z umowy o dofinansowanie zakład ubezpieczeń wypłaci Instytucji Zarządzającej RPO WZ określoną kwotę pienięŝną, którą obejmuje gwarancja. Przedstawienie zabezpieczenia naleŝy do obowiązków Beneficjenta. W związku z tym to na nim spoczywa konieczność wykazania zakładowi ubezpieczeń, Ŝe spełnia jej warunki, jak teŝ to Beneficjent będzie ponosił koszty uzyskania gwarancji ubezpieczeniowej. Gwarancja powinna być ustanowiona na cały okres trwania umowy o dofinansowanie oraz późniejszy okres, w którym na Beneficjencie spoczywają obowiązki wynikające z tej umowy. W przypadku ustanowienia gwarancji na okres krótszy dopuszczalne jest przedłuŝanie gwarancji ubezpieczeniowej o kolejne okresy i przedkładanie Instytucji Zarządzającej RPO WZ dokumentów potwierdzających tę okoliczność. Istotne jest by obowiązek gwaranta wypłaty określonych kwot określony był jako nieodwołalny i bezwarunkowy. Umowa winna przewidywać obowiązek gwaranta do wypłaty sumy gwarancyjnej na kaŝde wezwanie Instytucji Zarządzającej RPO WZ. Gwarancja ubezpieczeniowa powinna opiewać na kwotę nie niŝszą niŝ całkowita wysokość dofinansowania przyznawanego w ramach umowy o dofinansowanie. JeŜeli zakład ubezpieczeń wyraŝa zgodę na udzielenie gwarancji tylko co do części kwoty będącej równowartością przyznanego dofinansowania, wówczas na pozostałą kwotę Beneficjent zobowiązany jest do przedstawienia innego zabezpieczenia, przy czym moŝe to być np. gwarancja bankowa innego zakładu ubezpieczeń. Gwarancja ubezpieczeniowa udzielana jest wedle procedur i na warunkach obowiązujących w danym zakładzie ubezpieczeń. Zakład ten określa wymagania jakie winien spełnić dłuŝnik celem uzyskania gwarancji, w tym bada sytuację ekonomiczną dłuŝnika. O ile zasadne jest przyjęcie gwarancji ubezpieczeniowej w formie umowy sformułowanej wedle procedury obowiązującej w danym zakładzie ubezpieczeń, o tyle umowa ta winna zawierać opisane wyŝej elementy. Stosowanie gwarancji ubezpieczeniowych jako formy zabezpieczenia roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ jest szczególnie zalecane ze względu na charakter tego zabezpieczenia, które w sposób szeroki i realny gwarantuje wierzycielowi ewentualną wypłatę świadczeń w przypadku niewłaściwej realizacji przez Beneficjenta umowy o 20

dofinansowanie. Gwarantem wypłaty wierzytelności jest zakład ubezpieczeniowy, który jako instytucja finansowa podlega stałemu nadzorowi instytucji dbających o płynność finansową całego systemu bankowo-ubezpieczeniowego. Ponadto gospodarka finansowa zakładów ubezpieczeniowych prowadzona jest w sposób umoŝliwiający skuteczne dochodzenie ewentualnych roszczeń względem zakładu ubezpieczeniowego. Z tych względów przedstawienie przez Beneficjenta jako zabezpieczenia roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ gwarancji ubezpieczeniowej jest przez tę instytucję poŝądane. 21

Zastaw rejestrowy na zasadach określonych w przepisach o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów Zastaw rejestrowy stanowi zabezpieczenie rzeczowe, które wpisywane jest do prowadzonego przez sądy rejonowe rejestru zastawów. Zastaw rejestrowy ustanawiany jest w drodze umowy zawieranej pomiędzy wierzycielem (zastawnikiem) a osobą upowaŝnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą). Zastawem rejestrowym obciąŝone mogą być rzeczy ruchome i zbywalne prawa majątkowe, do których naleŝą w szczególności rzeczy oznaczone co do toŝsamości, jak i oznaczone co do gatunku, wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i inne. Przedmiotem zastawu rejestrowego nie mogą być nieruchomości i inne prawa na których moŝna ustanowić hipotekę, wierzytelności na których ustanowiono hipotekę, statki morskie mogące być przedmiotem hipoteki morskiej. Istotą zastawu rejestrowego jest prawo do pozostawienia rzeczy ruchomych, papierów wartościowych lub innych dokumentów dotyczących praw obciąŝonych zastawem w posiadaniu zastawcy lub osoby trzeciej. Zastawca ma prawo do korzystania z przedmiotu zastawu w zwyczajny sposób. W odróŝnieniu od zastawu zwykłego dopuszczalne jest umowne zastrzeŝenie zastawcy względem zastawnika, Ŝe przed wygaśnięciem zastawu rejestrowego przedmiotu zastawu nie zbędzie i go nie obciąŝy. Funkcja zabezpieczająca zastawu rejestrowego realizowana jest co do zasady w sposób zbliŝony do zastawu zwykłego. Zastawnik ma prawo do zaspokojenia swojej wierzytelności z przedmiotu zastawu z pierwszeństwem przed innymi wierzytelnościami. Zaspokojenie następuje zaś w drodze postępowania egzekucyjnego. NaleŜy jednak wskazać, Ŝe moŝliwe jest obciąŝenie jednej rzeczy kilkoma zastawami. Wówczas o ich pierwszeństwie decyduje dzień złoŝenia wniosku o wpis do rejestru zastawów, zaś wnioski złoŝone tego samego dnia uwaŝa się za złoŝone równocześnie. W przypadku określonych przedmiotów zastawu (jak np. rzeczy będące powszechnie w obrocie towarowym, wierzytelność z rachunku bankowego czy instrumenty finansowe) zaspokojenie zastawnika moŝe nastąpić przez przejęcie przez niego na własność przedmiotu zastawu, o ile moŝliwość taką dopuszczała umowa zastawnicza. Zastaw rejestrowy jest dopuszczalną formą zabezpieczenia wierzytelności Instytucji Zarządzającej RPO WZ. Przy wyborze tej formy zabezpieczenia naleŝy wskazać jako sumę zabezpieczenia kwotę nie niŝszą niŝ całkowita wartość wsparcia udzielonego Beneficjentowi w ramach umowy o dofinansowanie. Wierzytelność przyszła moŝe być bowiem zabezpieczona zastawem rejestrowym do określonej w umowie zastawniczej najwyŝszej sumy zabezpieczenia, zaś zastawem rejestrowym moŝna zabezpieczyć tylko określoną wierzytelność pienięŝną. Zastaw rejestrowy zabezpiecza teŝ odsetki oraz roszczenia uboczne wskazane w umowie zastawniczej. Umowa zastawu rejestrowego zawierana jest na piśmie. Następnie zastaw jest wpisywany do rejestru zastawów prowadzonego przez sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania bądź siedzibę zastawcy. Obowiązek ustanowienia zabezpieczenia spoczywa na Beneficjencie. Do jego obowiązków naleŝy zatem ujawnienie wpisu w rejestrze zastawów i poniesienie związanych z tym kosztów. Zabezpieczenie Instytucja Zarządzająca RPO WZ traktuje jako ustanowione dopiero z chwilą wpisu zastawu do rejestru zastawów, gdyŝ z tą chwilą powstają skutki prawne wpisu zastawu do rejestrów zastawów. Instytucja Zarządzająca RPO WZ przyjmie zabezpieczenie w formie zastawu rejestrowego jeŝeli wartość rynkowa rzeczy bądź prawa będącego przedmiotem zastawu nie będzie niŝsza niŝ wysokość udzielanego dofinansowania w ramach umowy o dofinansowanie. W przypadku, gdy nie jest moŝliwe ustanowienie zastawu na jednej rzeczy dopuszcza się moŝliwość ustanowienia zastawów rejestrowych na kilku rzeczach lub prawach 22

tak, by ich łączna wartość nie była niŝsza niŝ wysokość dofinansowania. Obowiązek wykazania wartość przedmiotu zastawu spoczywa na Beneficjencie. Instytucja Zarządzająca RPO WZ dopuszcza w tym względzie w szczególności wycenę sporządzoną przez uprawnionego rzeczoznawcę, chyba Ŝe wartość prawa wynika z jego właściwości (np. wartość instrumentów finansowych). Zawarcie umowy zastaw rejestrowego wymaga by zastawca dysponował prawem do obciąŝania danej rzeczy czy danego prawa. Z tych względów, jeŝeli przedmiot zastawu jest własnością wspólną zastawcy i jego małŝonka, wówczas umowa zastawu winna być zawierana z obojgiem małŝonków łącznie. JeŜeli przedmiot zastawu moŝe być przedmiotem ubezpieczenia, wówczas zastaw rejestrowy ustanawiany jest wraz z cesją praw z umowy ubezpieczenia. Cesja praw z umowy ubezpieczenia polega na tym, Ŝe właściciel przedmiotu zastawu, będący wierzycielem zakładu ubezpieczeniowego z umowy ubezpieczenia w przypadku zaistnienia określonych zdarzeń, przenosi swe uprawnienia wynikające z umowy ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej czyli wierzyciela którym jest Instytucja Zarządzająca RPO WZ. Uprawnienia wynikające z umowy ubezpieczenia powstają z chwilą zaistnienia określonych zdarzeń. Po dokonaniu cesji praw to zastawnik jako wierzyciel będzie uprawniony do wykonania uprawnień wynikających z umowy ubezpieczenia tj. odbioru odszkodowania. Cesja praw wynikających z umowy ubezpieczenia przedmiotu zastawu zabezpiecza Instytucję Zarządzającą RPO WZ przed utratą zabezpieczenia na skutek zniszczenia czy uszkodzenia rzeczy objętej ubezpieczeniem, co niewątpliwie mogłoby wpłynąć na jej wartość. Cesję praw z umowy zabezpieczenia naleŝy stosować do wszelkich rzeczy, które mogą być objęte ubezpieczeniem, a w szczególności pojazdów, maszyn i in. Cesja praw z umowy ubezpieczenia winna obejmować cały okres, w którym Beneficjent ma określone obowiązki wynikające z umowy o dofinansowanie. W okresie tym Beneficjent winien zawierać kolejne umowy ubezpieczenia i przelewać na Instytucję Zarządzającą RPO WZ wynikające z nich prawa. Istotne jest przy tym by suma ubezpieczenia była nie niŝsza niŝ wartość przedmiotu zastawu. NaleŜy teŝ zwrócić uwagę by zakład ubezpieczeń nie ograniczył w umowie z ubezpieczającym właścicielem rzeczy moŝliwości dokonania przez niego cesji np. w ogólnych warunkach ubezpieczenia. Z tego względu konieczne jest pozyskanie od zakładu ubezpieczeń potwierdzenia o przyjęciu zawiadomienia o dokonanej cesji. Zastaw rejestrowy stanowi poŝądaną formę zabezpieczenia roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ. Z ustanowieniem zastawu rejestrowego wiąŝe się bowiem domniemanie znajomości wpisów widniejących w rejestrze zastawów, albowiem rejestr ten jest jawny i nikt nie moŝe zasłaniać się nieznajomością danych ujawnionych w rejestrze. Osoby trzecie działające w dobrej wierze chroni domniemanie prawdziwości wpisów tak, Ŝe zastawca ani zastawnik nie mogą wobec takich osób bronić się zarzutami, Ŝe ujawnione w rejestrze dane nie były prawdziwe. Zastaw rejestrowy jest niewątpliwie skuteczniejszą formą zabezpieczenia roszczeń Instytucji Zarządzającej RPO WZ od zastawu zwykłego. O jego skuteczności decyduje wartość rzeczy bądź praw będących przedmiotem zastawu. 23

Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ZAŁĄCZNIK OŚWIADCZENIE ZASTAWCY BĘDĄCEGO OSOBĄ FIZYCZNĄ OŚWIADCZENIE ZASTAWCY Oświadczam, Ŝe: nie pozostaję w związku małŝeńskim* pozostaję w związku małŝeńskim, lecz nie pozostaję we wspólności majątkowej małŝeńskiej, na dowód czego przedkładam kopię dokumentu ustanawiającego rozdzielność majątkową* Imię i nazwisko osoby składającej oświadczenie nr i seria dowodu osobistego, PESEL Data Podpis osoby składającej oświadczenie * niepotrzebne skreślić Załącznik wypełnia zastawca będący osobą fizyczną. W przypadku osoby, która pozostaje w związku małŝeńskim, w którym obowiązuje ustawowy ustrój wspólności majątkowej konieczne jest zawarcie umowy zastawu rejestrowego z obojgiem małŝonków łącznie. 24

Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego ZAŁĄCZNIK WZÓR UMOWY ZASTAWU REJESTROWEGO UMOWA USTANOWIENIA ZASTAWU REJESTROWEGO zawarta w Szczecinie dnia... pomiędzy: Województwem Zachodniopomorskim, reprezentowanym przez Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego, pełniącym funkcję Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007 2013, zwanym dalej Zastawnikiem, w imieniu którego działają:... -..., oraz:... -. NIP..., REGON a...... z siedzibą w ul.. NIP.. REGON reprezentowanym przez:..., (Imię, Nazwisko, pełniona funkcja) na podstawie.., stanowiącym załącznik do umowy. zwanym dalej Zastawcą 1 Przedmiotem niniejszej umowy jest zabezpieczenie wierzytelności zastawnika mogących powstać w związku z realizacją umowy o dofinansowanie nr... z dnia... zawartej pomiędzy zastawnikiem a..., zwanym dalej Beneficjentem. 2 1. Zastawca oświadcza, Ŝe jest wyłącznym właścicielem..., o wartości..., zwanym dalej przedmiotem zastawu. 2. Zastawca oświadcza jednocześnie, Ŝe przedmiot zastawu wolny jest od wad prawnych, nie jest przedmiotem innego zabezpieczenia ani nie jest obciąŝony prawami osób trzecich. 25

3 1. W celu zabezpieczenia wierzytelności zastawnika, wynikających z umowy o której mowa w 1, zastawca ustanawia na rzecz zastawnika zastaw na..., a zastawnik zastaw przyjmuje. 2. Zastaw ustanowiony niniejszą umową ustanawia się do najwyŝszej sumy zabezpieczenia, która wynosi... Zastaw zabezpiecza zarówno roszczenie główne, jak teŝ roszczenia uboczne takie jak odsetki, koszty zaspokajania roszczeń i inne wymienione w umowie wskazanej w 1. 3. Zastawnik pozostawia przedmiot zastawu zastawcy, który uprawniony jest do korzystania z niego zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. 4. Zastawca odpowiada za zachowanie przedmiotu zastawu we właściwym stanie, zobowiązany jest do jego bieŝących napraw i usuwania uszkodzeń. 5. Zastawnik ma prawo do badania stanu przedmiotu zastawu w kaŝdej chwili, a zastawca zobowiązany jest udostępnić zastawnikowi przedmiot zastawu na jego wezwanie. 6. Zastawca zobowiązuje się do zachowania przedmiotu zastawu w okresie obowiązywania niniejszej umowy i oświadcza, Ŝe w tym okresie nie zbędzie ani nie obciąŝy prawami osób trzecich przedmiotu zastawu. 4 1. Zastawnik moŝe wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania praw będących przedmiotem zastawu. 2. Zastawnik moŝe przenieść wierzytelność zabezpieczoną niniejsza umową. Przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem pociąga za sobą przeniesienie zastawu. 5 1. Zastawca zobowiązuje się ubezpieczyć przedmiot zastawu od wszelkich ryzyk związanych z jego uszkodzeniem lub kradzieŝą, jak teŝ do dokonania na rzecz zastawnika cesji praw z umowy ubezpieczenia. 2. Zastawca zobowiązuje się do kontynuowania umowy ubezpieczenia przedmiotu zastawu przez cały okres obowiązywania niniejszej umowy, jak teŝ do opłacania w tym okresie składek ubezpieczeniowych. 3. Zastawca będzie doręczał Instytucji Zarządzającej RPO WZ kopię kaŝdej polisy ubezpieczeniowej ze wskazaniem przyjęcia przez zakład ubezpieczeniowy cesji praw z tej polisy na rzecz Instytucji Zarządzającej RPO WZ. 4. W przypadku nie wykonania obowiązków o których mowa w ust. 1-3 Instytucja Zarządzająca RPO WZ będzie uprawniona do wypowiedzenia umowy o której mowa w 1, co uczyni wymagalnymi roszczenia Instytucji Zarządzającej RPO WZ wobec Beneficjenta wynikające z realizacji tej umowy. 5. W przypadku nie wykonania obowiązku ubezpieczenia przedmiotu zastawu bądź obowiązku dostarczenia kopii polisy ubezpieczeniowej do Instytucji Zarządzającej RPO WZ, Instytucja ta będzie uprawniona do samodzielnego zawarcia umowy ubezpieczenia przedmiotu zastawu. Zastawca zapłaci w takim wypadku Instytucji Zarządzającej RPO WZ kwotę stanowiącą równowartość składki ubezpieczeniowej oraz kosztów zawarcia umowy ubezpieczenia. 6 Zaspokojenie zastawnika nastąpi w trybie przewidzianym przepisami o sądowym postępowaniu egzekucyjnym, chyba, Ŝe zastawnik złoŝy wobec zastawcy oświadczenie o 26

przejęciu przedmiotu zastawu na własność po upływie terminu wykonania zobowiązania zabezpieczonego niniejszym zastawem. 7 1. Umowa niniejsza podlega wpisowi do rejestru zastawców prowadzonego przez Sąd... 2. Koszty związane z ustanowieniem zastawu, w tym koszty wpisu umowy do rejestru zastawów obciąŝają w całości zastawcę. 8 1. Uzupełnienie lub zmiana niniejszej umowy wymaga formy pisemnej pod rygorem niewaŝności. 2. Rozwiązanie niniejszej umowy moŝe nastąpić wyłącznie w przypadku rozwiązania umowy wskazanej w 1. 9 Strony wskazują jako adres do korespondencji następujące dane: 3. Zastawnik:... 4. Zastawca:... Zastawca zobowiązuje się do powiadamiania Zastawnika o kaŝdorazowej zmianie swojego adresu do korespondencji, pod rygorem uznania za skutecznie doręczoną korespondencji wysłanej na ostatnio znany adres. 10 W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową zastosowanie mieć będą przepisy prawa powszechnie obowiązującego. 11 Spory powstałe w związku z realizacją niniejszej umowy rozpatrywać będzie sąd powszechny właściwy miejscowo ze względu na siedzibę Zastawnika. 12 Koszty zawarcia niniejszej umowy obciąŝają w całości Zastawcę. 13 Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla kaŝdej ze stron. ZASTAWCA ZASTAWNIK 27