Sprawozdanie merytoryczne Stowarzyszenia Proekologicznego Słupia z wykonanych zadań za 2010 rok. Stowarzyszenie Proekologiczne Słupia corocznie realizuje szereg zadań z zakresu ochrony przyrody w regionie słupsko - bytowskim. Zadania są realizowane dzięki dofinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. W roku 2010 zostały zrealizowane zadania; Zadanie 1.Ochrona łowiska Łupawa i rzeki Słupi. W roku 2010 Stowarzyszenie Proekologiczne Słupia wraz z kołem PZW Trzy Rzeki kontynuowało realizację projektu Łowisko Łupawa. Kontynuowanie działań rozpoczętych w latach poprzednich przynosi wymierne efekty. Z perspektywy czterech lat funkcjonowania łowiska można podsumować, że projekt łowiska okazał się sukcesem. Łowisko ma ustaloną już reputację wśród wędkarzy z Polski i jego popularność ciągle rośnie. zadania; 1. Stan ilościowy i gatunkowy ryb łososiowatych na odcinku objętym łowiskiem ustalił się na wysokim poziomie i prawdopodobnie jego stan będzie ulegał już tylko nieznacznym wahaniom. Biorąc pod uwagę dane z rejestrów połowów, jaki i wyniki ogólnopolskich zawodów Lipień Łupawa rozgrywanych zarówno na terenie łowiska jak i na pozostałych odcinkach Łupawy można stwierdzić, że na obszarze łowiska poławia się co najmniej dwa razy więcej pstrągów i lipieni niż na innych fragmentach rzeki. Struktura wiekowa ryb również uległa poprawie i obecnie na obszarze łowiska występują zróżnicowane roczniki ryb. Odbudowa dzikich populacji pstrąga potokowego i lipienia zapoczątkowana w poprzednich latach utrwaliła się, stając się atrakcją turystycznego regionu. 2. Poprawa stanu ilościowego ryb jest możliwa dzięki ciągłej prewencji strażników rybackich na odcinku. Przeprowadzono ponad 150 akcji strażników społecznych, 19 akcji przeprowadzono wspólnie ze Strażą Leśną. Skontrolowano 175 wędkarzy. Pouczono 70 wędkarzy, 8 wędkarzy upomniano za nieprzestrzeganie regulaminu łowiska, 7 osób zatrzymano do wyjaśnienia przez policję. Kłusownictwo na odcinku jest obecnie w odwrocie, wędkarze również w większym stopniu stosują się do zapisu regulaminu. 3. Łowisko Łupawa cieszy się coraz większym zainteresowaniem wśród przyjezdnych wędkarzy, o wzroście popularności wśród wędkarzy od początku istnienia łowiska najlepiej ilustruje ilość wydanych licencji jednodniowych na łowiska w ciągu czterech lat; 2007-140 zezwoleń jednodniowych 2008-199 zezwoleń jednodniowych 2009-370 zezwoleń jednodniowych 2010-640 zezwoleń jednodniowych Oprócz licencji jednodniowych wydano również 33 licencje roczne. Ilość licencji najlepiej świadczy o powodzeniu projektu. Wędkarze z Polski, którzy przyjeżdżają nad łowisko zostają często parę dni i nocują w miejscowych domach w Łebieniu i Damnie. Dzięki dużej ilości lipienia na odcinku i bliskości ośrodka zarybieniowego ZO PZW Słupsk
pozyskał 40 szt. tarlaków lipienia. Wiosnę 2011 roku planujemy pozyskanie kolejnych tarlaków i dzięki temu podejmiemy próbę wyhodowania narybku lipienia pochodzącego od dzikich autochtonicznych rodziców. Łowisko w który pływają ryby działa stymulująco na rozwój turystyki w regionie, jednocześnie przynosi korzyści użytkownikowi rybackiemu. 4. Przeprowadzono jak co roku akcję sprzątania brzegów rzeki, zebrano kilkadziesiąt worków śmieci, które zostały wywiezione przez UG Damnica. 5. W ramach ochrony siedliska rzeki włosienicznikowe wykonano podkrzesanie drzew i krzewów na odkrytym odcinku rzeki w okolicach Ośrodka Zarybieniowego Damnica. Dzięki temu odpowiednia ilość światła dociera do cennej i chronionej roślinności. 2. Akcja Troć 2010 W ramach akcji Troć zorganizowane zostały stałe patrole nad Słupia i jej dopływami, w miejscach gdzie corocznie koncentruje się tarło ryb wędrownych. Osobą odpowiedzialną za realizację zadania był Ireneusz Litwin, patrol składał się z czterech osób. Do patroli używany był samochód terenowy marki Land Rover w ramach umowy użyczenia. W okresie od 1 października do końca grudnia 2010r. zorganizowano 24 patrole. Kontrolowano dopływy: Glaźna, Żelkowa Woda, Kamienna, Kwacza, Gnilna. Plan wyjazdów oraz miejsca kontroli były uzgadniane z komendantem Państwowej Straży Rybackiej w Słupsku, panem Stanisławem Trendlem. W trakcie patroli ściśle współpracowaliśmy z Państwowa Strażą Rybacką i Inspektoratem Rybołówstwa Morskiego w Ustce. Wymiana informacji o ciągach ryb i narastających zagrożeniach przyczyniła się do większej skuteczności działań kontrolnych. Ponadto zbieraliśmy informacje dotyczące pojawiających się gniazd tarłowych w rzece a następnie te informacje przekazywaliśmy do Dyrekcji Parku. Płynąc rzeką łatwiej było zauważyć rozstawione siatki i je zdjąć. Zdjęte zostały 4 siatki, częsta obecność na wodzie odstraszała od ponownego ustawiania siatek. Dzięki działaniu Ekopatrolu ryby wędrowne mają większe szanse na odbycie naturalnego tarła. Stała obecność strażników w terenie w okresie tarła skutecznie zmniejsza kłusownictwo na rzekach. Zadanie 2. Inwentaryzacja i monitoring ptaków szponiastych na Obszarach Specjalne Ochrony ptaków sieci Natura 2000 Inwentaryzacja i monitoring zasobów przyrodniczych jest obecnie niezbędnym elementem skutecznej ochrony różnorodności biologicznej. Programowanie efektywnych działań ochronnych, wskazanie konkretnych zabiegów z zakresu ochrony czynnej wymaga konkretnej wiedzy o liczebności oraz rozmieszczeniu stanowisk ptaków. W ramach zadania Inwentaryzacja i monitoring ptaków szponiastych na Obszarach Specjalnej Ochrony ptaków sieci Natura 2000 teoria, praktyka, działanie zaplanowano działanie polegające na powiązaniu prac terenowych polegających na poszukiwaniu gniazd ptaków szponiastych i bociana czarnego z zajęciami teoretycznymi dla studentów i leśników dotyczącymi rozpoznawania, metod inwentaryzacji i monitoringu ptaków szponiastych oraz wykorzystania metod GIS w opracowaniu danych ornitologicznych.
Warsztaty składały się będą z dwóch etapów: 1. Wczesnowiosenny (27 30 marca) Podczas zajęć teoretycznych poprowadzonych przez Andrzeja Kośmickiego doskonałego praktyka, jednego z twórców Drapolicza akcji mającej min. na celu monitoring migrujących ptaków drapieżnych na Wybrzeżu Polskim, uczestnicy warsztatów zapoznali się z tajnikami rozpoznawania ptaków szponiastych. Druga część warsztatów poprowadzona przez dr Mieczysława Kunca z Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika specjalizującego się w wykorzystaniu metod GIS w pracach przyrodniczych uczestnicy warsztatów zapoznali się z metodami i technikami prowadzania monitoringu przyrodniczego oraz technik GIS ze szczególnym uwzględnieniem prac z mobilnymi urządzeniami GPS i obróbką danych w specjalistycznych programach GIS (ArcGis firmy Esri). 2. Letni (II połowa czerwca) Znalezione w pierwszym etapie gniazda zostały skontrolowane pod kątem ich zajętości. Prace prowadzone przy zachowaniu szczególnej ostrożności. Ponadto w etapie tym skontrolowano potencjalne miejsca lęgowe błotniaka stawowego. Zrealizowane warsztaty cieszyły się ogromnym zainteresowaniem i wskazały na potrzebę organizowania podobnych działań w przyszłości. Udział wzięło od 40 do 50 osób w poszczególnych dniach. Relacje z wczesnowiosennych działań ukazały się w specjalistycznym, branżowym piśmie Arcadia (czerwiec 2010r. w załączniku format pdf), oraz na stronie internetowej Koła Ornitologicznego Studentów Uniwersytetu Gdańskiego (http://kos.ug.edu.pl) Uczestnictwo studentów w pracach terenowych przy wyszukiwaniu gniazd oraz poznanie nowoczesnych technik GIS umożliwiło poznanie praktycznego zastosowania zdobytej podczas studiów i warsztatów wiedzy, a nabyte doświadczenie pozwoli w przyszłości stać się cennymi fachowcami, którzy będą mogli wykonywać trudne zadania związane z inwentaryzacja i monitoringiem na ptaków. Przekazanie wiedzy uczestniczącym w projekcie pracownikom administracji leśnej będzie owocowało zwróceniem większej uwagi na problematykę związaną z ochroną ptaków szponiastych na obszarach leśnych. Efektem rzeczowym było odnalezienie 45 gniazd podczas poszukiwań terenowych. W okresie letnim po skontrolowaniu zajętości około 25 % okazało się gniazdami czynnymi, wykorzystywanymi przez ptaki drapieżne i kruka. Na uwagę zasługuje odnalezienie gniazda orlika krzykliwego, którego rewir został zgłoszony do ochrony strefowej do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gdańsku. Zadanie 3. Ochrona rzeki Słupi zbiórka nieczystości. W okresie od maja do końca września 2010 r. członkowie Stowarzyszenia oraz kajakarze z klubu kajakowego Kapok wzorem lat poprzednich przeprowadzi akcję sprzątania rzeki Słupi na odcinku od miejscowości Krzynia do Wodnicy. Mimo,że akcja prowadzona jest każdego roku,problem śmieci pozostaje nadal nierozwiązany. Członkowie Stowarzyszenia postanowili zebrać te śmieci, które znajdują się na powierzchni wody, jak również te które zalegają na brzegu rzeki oraz w miejscach gdzie zatrzymują się kajakarze.
Odcinek rzeki do sprzątnięcia był dość długi stąd i czas realizacji został wydłużony na cały sezon turystyczny. Sprzątanie rzeki polegało na spływaniu rzeką i zbieraniu śmieci do worków plastykowych a następnie transport do miejsc gdzie śmieci mogą być odebrane. Transport śmieci oraz wywóz na wysypisko po dokonaniu segregacji został zlecony do Zakładu Usług Leśnych, dla osoby która dysponuje ciągnikiem z przyczepą. Z rzeki wybieraliśmy plastykowe butelki, szklane opakowania, kartony po napojach. Zbierane były również śmieci zalegające brzegi, a które pozostawili wędkarze. Sprzątanie miejsc parkingowych jest również uciążliwe ze względu na to, że śmieci są podrzucane przez turystów i właścicieli domków letniskowych, jak również przez jednodniowych kajakarzy. Zebraliśmy również śmieci z miejsc ogólnie dostępnych nad jeziorami w Parku- (Jez. Krzynia i Głębokie). Zebranie nieczystości z rzeki i jej otoczenia, jak również wysprzątanie miejsc parkingowych ma na celu zachowanie pierwotnego wyglądu rzeki Słupi, nazywanej przez wielu Królową Rzek Pomorza. Nasza coroczna akcja ma na celu poprawę wizerunku rzeki w oczach wodniaków oraz innych turystów przebywających w jej pobliżu. Zakładamy, że czysta rzeka jest barierą, aby nie wrzucać do niej śmieci. Nasza obecność nad rzeką uświadomiła wielu turystom, jakim bogactwem są czyste wody. O ile przyjemniej jest przebywać nad czystymi brzegami wód oraz korzystać z czystych plaż. Akcje nasza wspierali właściciele ośrodków wypoczynkowych, leśnicy oraz Urzędy Gmin. W wielu przypadkach dotarliśmy do właścicieli poszczególnych działek nad wodami z prośba o większe zwrócenie uwagi na te osoby, które wypoczywają i korzystają z plaż, parkingów. Na spotkaniu w dniu 13.12. 2010r. w sprawie zagospodarowania szlaku wodnego na rzece Słupi, problem śmieci był wielokrotnie poruszany. Podjęte będą czynności mające na celu zwiększenie odpowiedzialności za czystość rzeki, przez osoby które organizują spływy kajakowe. Organizatorem spotkania było Biuro Rozwoju Dróg Wodnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego w Gdańsku. Zadanie 4. Czynna ochrona nietoperzy Nietoperze za miejsce do zimowania wybierają takie pomieszczenia, w który panuje przez cały rok dodatnia temperatura. Takimi miejscami są piwnice pod budynkiem mieszkalnym oraz stare opuszczone piwnice zlokalizowane z dala od budynków gospodarczych. Często zaniedbane, bez drzwi i okien, nie używane przez rolników. Nasze wcześniejsze kontrole pozwoliły wytypować miejsca, które należy objąć ochroną Wolnostojące piwnice we wsi Gumieniec należą do monitorowanych miejsc zimowania nietoperzy. Prowadzone przez Członków Stowarzyszenia wieloletnie inwentaryzacje potwierdzają cykliczną obecność około 20 zimujących w nich nietoperzy: są to nocki Natterera, nocki rude i gacki brunatne. W celu poprawienia warunków do zimowania nietoperzy w piwnicach, postanowiliśmy za zgodą właścicieli wyremontować kilka piwnic. Został określony zakres prac w każdej piwnicy a same prace zostały zlecone firmie budowlanej
Do końca września 2010 roku wykonany został remont piwnic w miejscowości Gumieniec. Remont polegał na wykonaniu: podmurówki z cegły przy wejściu do 3 piwnicy wykonanie drzwi zabezpieczających przed przemarzaniem do 8 piwnic wykonanie zejść do piwnic (drabina lub schododrabina) Wykonane prace remontowe przyczynią się do zwiększenia atrakcyjności zajmowanych piwnic jako miejsc zimowania nietoperzy, co z kolei może wpłynąć na zwiększenie się liczby zimujących nietoperzy pod względem ilościowym jak i gatunkowym. Piwnice te przez wiele lat nie były użytkowane przez miejscowych rolników. Prace remontowe tych obiektów pozwolą nie tylko bezpiecznie przebywać zimującym tam nietoperzom, ale również na bezpieczne kontrolowanie tych piwnic.