NR 3032
Redaktor serii: Publikacje Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji Urszula Szuścik Recenzent Krystyna Kossakowska Jarosz Publikacja będzie dostępna po wyczerpaniu nakładu w wersji internetowej: Śląska Biblioteka Cyfrowa www.sbc.org.pl
Spis treści Wprowadzenie W poszukiwaniu aksjologicznych podstaw kultury śląskiej Triada pojęć: kultura literatura wartości Temat Śląska w szkicach: na styku historii i literatury Cieszyńska część Śląska topografia, literatura i kultura Szczegóły kompozycji zbioru szkiców 9 14 18 23 Osoba Gustaw Morcinek pedagog, publicysta, pisarz Publicystyka pedagogiczna Morcinka z lat 1924 1938 Człowiek estetyczny. Program intensywnego humanizmu w pedagogii Morcinka Światły obywatel według Morcinka. Koncepcja wydoskonalenia obywatela kraju 29 43 51 Doświadczenie przeżycie Literatura o wrażliwości na czas przez tekst do historii. O międzywojennych monografiach literackich Śląska Ona, Polska, była celem. Między historycznym wydarzeniem a literackim faktem Czarny Śląsk w reportażu międzywojennym 61 78 91
6 Spis treści Przestrzeń miejsce Konstytuowanie przestrzeni przez ludzką w niej obecność Piękno widokowe Śląska Cieszyńskiego na przykładzie wybranych utworów literackich Cieszyńskie poezjobyty Juliana Przybosia poety z Gwoźnicy Miasto pisane z pamięci Kornela Filipowicza Opowiadania cieszyńskie Nota bibliograficzna Bibliografia Summary Zusammenfassung 109 122 137 149 151 158 159
Nota bibliograficzna Teksty, które weszły w skład książki częściowo były już publikowane. W tej pracy występują w wersji zmodyfikowanej: poprawionej i poszerzonej. Wraz z tekstami napisanymi na użytek tej publikacji stanowią całość o trójwymiarowym charakterze oglądu zjawisk literackich w przestrzeni kulturowej Śląska lat międzywojennych. Współpraca Gustawa Morcinka z Miesięcznikiem Pedagogicznym w latach 1924 1938. W: Śląskie Miscellanea. T. 12. Red. J. Malicki, K. Heska Kwaśniewicz. Katowice 1999. Koncepcja Gustawa Morcinka wychowania człowieka w kulturze estetycznej. W: Śląskie Miscellanea. T. 15. Red. K. Heska Kwaśniewicz. Katowice 2002. Koncepcja wydoskonalenia obywatela kraju według Gustawa Morcinka. W: Śląskie Miscellanea. T. 17. Red. K. Heska Kwaśniewicz. Katowice 2004. przez tekst do historii. O międzywojennych monografiach literackich Śląska. W: Śląskie Miscellanea. T. 19. Red. K. Heska Kwaśniewicz. Katowice 2006. Ona, Polska, była celem. Między historycznym przekazem a literackim faktem. W: Śląskie Miscellanea. T. 20. Red. K. Heska Kwaśniewicz. Katowice 2007. Piękno widokowe Śląska Cieszyńskiego (na przykładzie wybranych tekstów literackich). W: Śląskie Miscellanea. T. 22. Red. K. Heska Kwaśniewicz. Katowice 2008.
Ewa Fonfara A literary silva rerum Silesian writing within the scope of the culture of the region Summary The book concerns selected areas of the literature written in the Silesia region in the inter war period. It contains three parts. Each of them collects a literary material concentrated on separate research problems, such as: 1) the person of an author inscribed in the text, being a master and authority in a certain field of a creative activity, 2) individual and collective human experiences in the light of the literature sensitive to time, 3) the relationship between a person and the space and place, mutual interdependence, as well as constituting the space by the people present therein. The explication of selected issues used a rich and varied literary material: journalism, literary monographs and reportages, a novel prose and poetry.
Ewa Fonfara Literarische Silva rerum Schlesisches Schrifttum im Bereich der Regionalkultur Zusammenfassung Das Buch betrifft ausgewählte Bereiche des in Schlesien in der Zwischenkriegszeit entstandenen Schrifttums. Es besteht aus drei Teilen. Jeder von ihnen berührt konkrete Forschungsprobleme, d.i.: 1) die den Text kennzeichnende Person des Urhebers, der auf dem bestimmten Gebiet der schöpferischen Aktivität Meister und Autorität ist, 2) individuelle und kollektive Erfahrungen und Erlebnisse der Menschen im Lichte der zeitempfindlichen Literatur, 3) die Verhältnisse zwischen dem Menschen und der Natur und dem Ort, Wechselbeziehungen und Schaffung des Raumes durch die menschliche Tätigkeit. Bei Erläuterung der genannten Fragen bediente man sich umfangreichen und vielfältigen literarischen Stoffes: publizistischer Texte, literarischer Monografien und Reportagen, Romanprosawerke und Dichtungen.
Redaktor Aleksandra Gaździcka Autor fotografii na okładce oraz rysunków na stronach działowych Aleksandra Fonfara-Krótki Projektant szaty graficznej Paulina Dubiel Redaktor techniczny Małgorzata Pleśniar Korektor Katarzyna Kocur Łamanie Alicja Załęcka Copyright 2013 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone ISSN 0208 6336 ISBN 978 83 226 2164 6 Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40 007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e mail: wydawus@us.edu.pl Wydanie I. Ark. druk. 10,0 Ark. wyd. 12,5. Papier Ecco Book Cream 70 g Cena 20 zł (+ VAT) Druk i oprawa: PPHU TOTEM s.c. M. Rejnowski, J. Zamiara, ul. Jacewska 89 88 100 Inowrocław