Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XXXVII/219/2013 Rady Gminy Lipusz z dn. 30 grudnia 2013 r. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2014 WSTĘP Narkomania jest poważnym problemem społecznym. Uzależnienie od narkotyków powoduje wiele różnych problemów rodzinnych, szkolnych, prawnych a także zdrowotnych, stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia społeczeństwa. Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Lipusz na rok 2014 przedstawia zadania własne gminy wynikające z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 124 z późn. zm.). Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Lipusz na rok 2014 jest kontynuacją Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w Gminie Lipusz w 2013 roku. Przeciwdziałanie i zwalczanie narkomanii jest zadaniem własnym gminy, którego realizacja wynika z ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 124, z późn. zm.). PODSTAWY PRAWNE REGULUJĄCE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU ROZWIĄZYWANIA I PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII 1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124 z późn. zm.) 2. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 509 z późn. zm.) 3. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2012 r. poz. 567 z późn. zm.) 4. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96 poz. 873 z późn. zm.)
ROZDZIAŁ I Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii określa procedurę w zakresie przeciwdziałania zjawisku narkomanii i związanych z nią problemów. Przeciwdziałanie narkomanii jako zadaniem własne gminy realizuje się przez odpowiednie kształtowanie społecznie akceptowanych zachowań m.in. przez działalność oświatowo- wychowawczą, edukacyjną, informacyjną, zapobiegawczą, kierowanie na leczenie, reintegrację osób uzależnionych, ograniczanie szkód zdrowotnych. ROZDZIAŁ II Przeciwdziałanie i zwalczanie narkomanii jest zadaniem własnym gminy wynikającym z art. 10 ustawy z dnia 10 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii obejmującym następujące działania: 1. zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem; 2. udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej; 3. prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; 4. wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii; 5. pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych do-tkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. ROZDZIAŁ III Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii adresowany jest do wielu grup docelowych: głównie do mieszkańców gminy Lipusz, w szczególności do dzieci i młodzieży ze szkól podstawowych, gimnazjum, szkół ponadgimnazjalnych ich rodziców ale także do wszystkich zainteresowanych tą problematyką oraz do osób, którzy w życiu spotykają się z problemem narkomanii oraz jego poważnymi konsekwencjami. 2
ROZDZIAŁ IV Przygotowanie Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na 2014 rok zostało poprzedzone diagnozą problemów narkomanii na terenie Gminy Lipusz. Dane zawarte w poniższym raporcie pochodzą z informacji uzyskanych z dokumentacji posiadanych przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipuszu, Gminną Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych a także z badań ankietowych przeprowadzonych w Zespole Szkół w Lipuszu wśród uczniów Gimnazjum w Lipuszu w 2013 roku. Z pozyskanych danych możemy stwierdzić, że do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Lipuszu nie wpłynął żaden wniosek o podjęcie interwencji w sprawie osoby uzależnionej od środków psychoaktywnych w latach 2009-2013, ustalono również, że w latach 2009-2013 nie odnotowano żadnej rodziny z problemem uzależnienia od narkomanii. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ PRZEPROWADZONYCH WŚRÓD UCZNIÓW GIMNAZJUM W LIPUSZU Badaniami objęto 67 uczniów, w tym w klasie I Gimnazjum 21 osób, w klasie II Gimnazjum 15 osób, w klasie III Gimnazjum 31 osób. Z pośród 67 osób płeć żeńska stanowiła 43% procent osób, natomiast męska 57% procent osób. Wykres nr 1. Zakres osób badanych z podziałem na klasy 3
Wykres nr 2. Podział badanych ze względu na płeć Wykres nr 3 Podział respondentów ze względu na pytanie Czy kiedykolwiek próbowałaś/eś narkotyków? Powyższy wykres wskazuje, że tylko 6% osób badanych próbowało narkotyków ale aż 94% uczniów twierdzi, że nie próbowało narkotyków. 4
Wykres nr 4 Procent liczby osób ze względu na to ile razy próbowali narkotyk. Z powyższego wykresu wynika, że tylko 7% młodzieży z Gimnazjum w Lipuszu próbowało narkotyk 1 raz. Wykres nr 5 Zakres badanych ze względu na to jakich narkotyków próbowali 6% respondentów próbowało marihuanę, natomiast 1% LSD. 5
Wykres nr 6. Przyczyny sięgania po narkotyki 3% osób badanych sięgnęło po narkotyk, podając za przyczynę inne, natomiast 1% z nudów lub bo lubię. Podsumowując powyższe wykresy 7% osób Gimnazjum w Lipuszu próbowało tylko raz narkotyk, jakim była marihuana w tym 1% osób LSD. Za główną przyczynę sięgnięcia po narkotyk młodzież zaznaczyła inne. Wykres nr 7. Skuteczne sposobami ograniczenia zjawiska uzależnienia w środowisku szkolnym według młodzieży Gimnazjum w Lipuszu 6
Wśród badanych respondentów 20% uznało, że aby ograniczyć zjawisko uzależnienia w środowisku szkolnym należało by zgłaszać takie przypadki nauczycielom, a 17% uczniów stwierdziło, iż pomoc ze strony koleżanek i kolegów skutecznie może ograniczyć owe zjawisko. 15% badanych twierdzi, że trzeba dostarczać wiedzę o środkach odurzających. 13% procent badanych, uważa, że korzystanie z pomocy duszpasterzy jak i program profilaktyki alkoholowej i narkotykowej ograniczy zjawisko uzależnienia, 8% uczenie umiejętności zachowania abstynencji oraz usuwanie ze szkoły uczniów zażywających. Jedynie 6% ankietowanych jest zdania, iż dostępność obiektów sportowych ograniczy zjawisko uzależnień w środowisku szkolnym. Wykres nr 8. Opinia młodzieży na temat spożywania alkoholu, narkotyków i palenia papierosów 7
Ponad większa połowa badanych uczniów zadeklarowała, iż alkohol nie pomaga w trudnych sytuacjach oraz, że można się od niego uzależnić jak również, że picie alkoholu jest szkodliwe. Stanowisko ankietowanych na temat uzależnienia od nikotyny wskazuję na to, iż młodzież posiada właściwą wiedzę na ten temat, bowiem aż 80 % badanych uznało, że palenie papierosów jest szkodliwe a 65% uczniów jest świadomych uzależnienia od nikotyny. Młodzież Gimnazjum w Lipuszu posiada wiedzę, że nie warto próbować narkotyków, gdyż mogą uzależniać, jak również to, że nie można w sposób bezpieczny ich zażywać oraz, że nie tylko twarde narkotyki są szkodliwe. Niepokojące jest jednakże to iż, na stwierdzenie tylko ludzie niezaradni sięgają po narkotyki jedynie 38% uczniów odpowiedziało, że nie zgadza się z tym stwierdzeniem, 45 % nie ma na ten temat zdania, 17% zgadza się. Wynik ten może świadczy o niewystarczającej posiadanej wiedzy ankietowanych. Wykres nr 9. Dostępność używek według opinii młodzieży Gimnazjum w Lipuszu Dostęp do narkotyków jak twierdzi 3% badanych jest łatwy, 11% osób stwierdziło bardzo trudno a ponad 40 % uznało, że jest to niemożliwe. 8
Wykres nr 10. Opinia badanych na temat: do kogo by się zwrócili gdyby mieli problem z uzależnieniem od narkotyków, alkoholu, czy też palenia papierosów Większość badanych zdeklarowała, że w przypadku uzależnienia zgłosiła by się o pomoc do matki lub wskazywano inna osoba, 16% ankietowanych poprosiło by o pomoc ojca, 15% zgłosiłoby się z tym problemem do Pedagoga szkolnego i Dyrektora szkoły a 12% osób badanych stwierdziło, iż nie zwróciliby się o pomoc do nikogo. ROZDZIAŁ V Podstawowym celem Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w Lipuszu jest prowadzenie działań zapobiegawczych w zakresie używania narkotyków przez młodzież szkolną, a także działań edukacyjnych w zakresie przeciwdziałania narkomanii wśród uczniów ze szkoły podstawowej, gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej a także w otoczeniu mieszkańców gminy w Lipuszu. Cel ten będzie realizowany w Gminie Lipusz poprzez profilaktykę skierowaną do dzieci i młodzieży mająca na celu: opóźnienie oraz możliwie eliminację inicjacji narkotykowej; promocje zdrowego stylu życia zmniejszenie ryzyka wystąpienia problemów związanych z używaniem środków odurzających diagnozę środowiska związaną z problem używania środków odurzających, dostosowanie programów profilaktycznych do potrzeb środowiska; zapobieganie uzależnieniom poprzez kształtowanie postaw abstynenckich u dzieci i młodzieży. 9
ZASOBY UMOŻLIWIAJĄCE REALIZACJĘ GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII Rozwiązywanie problemów uzależnienia od środków psychoaktywnych wymaga kompleksowego współdziałania szeregu instytucji: oświaty, policji, pomocy społecznej i służby zdrowia, wymiaru sprawiedliwości, kościoła katolickiego a także administracji. Instytucje współdziałające w zakresie uzależnienia to: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Lipuszu Punkt Informacyjno Konsultacyjny w Lipuszu dla osób uzależnionych i współuzależnionych oraz przemocy w rodzinie Poradnia Odwykowa w Kościerzynie Posterunek Policji w Dziemianach Komenda Policji w Kościerzynie Zespół Kuratorów w Kościerzynie Szpital Specjalistyczny w Kościerzynie Ośrodek Zdrowia w Lipuszu Sąd Rejonowy w Kartuzach Zespół Szkół w Lipusz Szkoła Podstawowa w Tuszkowach Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipuszu Kościół Katolicki w Lipuszu ŹRÓDŁA I ZASADY FINASNOWANIA GMINNEGO PRGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII Źródłem finansowania zadań Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w 2014 roku są środki finansowe budżetu Gminy Lipusz pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Powyższe środki gromadzone są w budżecie Gminy w dziale 85 ochrona zdrowia, w rozdziale 85153 przeciwdziałanie narkomanii Na realizację zadań w zakresie przeciwdziałania narkomanii planuje się wydatkować kwotę w wysokości ogółem 1.200,00 złotych. Znaczna część wydatków jest wspólna z profilaktyka uzależnień do alkoholu i została ujęta w gminnym programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. 10