Rada Unii Europejskiej Bruksela, 27 maja 2019 r. (OR. en) 9664/19 NOTA Od: Do: Prezydencja Rada Nr poprz. dok.: 9296/19 Nr dok. Kom.: Dotyczy: 6110/19 ADD1 JAI 575 COPEN 233 CYBER 180 DROIPEN 88 JAIEX 85 ENFOPOL 270 DAPIX 195 EJUSTICE 85 MI 473 TELECOM 239 DATAPROTECT 154 USA 37 RELEX 539 ADDENDUM do zalecenia dotyczącego decyzji Rady upoważniającej Komisję Europejską do uczestnictwa, w imieniu Unii Europejskiej, w negocjacjach w sprawie drugiego protokołu dodatkowego do Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości (CETS nr 185) przyjęcie 1. W dniu 5 lutego 2019 r. Komisja przyjęła dwa zalecenia dotyczące decyzji Rady, w tym addenda do wytycznych negocjacyjnych w sprawie transgranicznego dostępu do dowodów elektronicznych jedno dotyczące rozpoczęcia negocjacji ze Stanami Zjednoczonymi, a drugie dotyczące udziału w negocjacjach w Radzie Europy na temat drugiego protokołu dodatkowego do Konwencji o cyberprzestępczości (CETS nr 185). 9664/19 mb/mi/mf 1 JAI.2 PL
2. Teksty zalecenia dotyczącego decyzji Rady upoważniającej Komisję Europejską do uczestnictwa, w imieniu Unii Europejskiej, w negocjacjach w sprawie drugiego protokołu dodatkowego do Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości 1 oraz towarzyszących mu wytycznych negocjacyjnych 2 zostały przedłożone Radzie i poddane analizie na szczeblu technicznym na forum Grupy Roboczej ds. Współpracy w Sprawach Karnych (COPEN). 3. Po przeprowadzeniu analizy na szczeblu technicznym w obu tekstach wprowadzono szereg zmian w celu uwzględnienia opinii delegacji. Umożliwiło to sfinalizowanie tekstu zalecenia dotyczącego decyzji Rady, który został przedłożony prawnikom lingwistom do weryfikacji, a także tekstu wytycznych negocjacyjnych. 4. W dniu 22 maja 2019 r. Coreper zatwierdził tekst zalecenia w wersji po ostatecznej weryfikacji prawno-językowej oraz tekst wytycznych negocjacyjnych wraz z pewnymi dodatkowymi dostosowaniami, w wersji przedstawionej w załączniku do niniejszej noty. 5. Zmiany wprowadzone względem pierwotnego tekstu Komisji wytłuszczono (fragmenty dodane) lub oznaczono symbolem [...] (fragmenty skreślone). 6. Na tej podstawie Rada jest proszona o przyjęcie: tekstu zalecenia dotyczącego decyzji Rady upoważniającej Komisję Europejską do uczestnictwa, w imieniu Unii Europejskiej, w negocjacjach w sprawie drugiego protokołu dodatkowego do Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości, w wersji po ostatecznej weryfikacji prawno-językowej 3 ; oraz tekstu wytycznych negocjacyjnych w wersji przedstawionej w załączniku do niniejszej noty. 1 6110/19. 2 6110/19 ADD1. 3 9116/19. 9664/19 mb/mi/mf 2 JAI.2 PL
ZAŁĄCZNIK Addendum do zalecenia dotyczącego decyzji Rady upoważniającej Komisję Europejską do uczestnictwa, w imieniu Unii Europejskiej, w negocjacjach w sprawie drugiego protokołu dodatkowego do Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości (CETS nr 185) I. CELE W trakcie negocjacji Komisja powinna dążyć do osiągnięcia celów określonych poniżej. a) Negocjacje powinny zapewnić, [...] by przepisy drugiego [...] protokołu dodatkowego [...] były zgodne z prawem UE i wynikającymi z niego obowiązkami państw członkowskich, zwłaszcza w odniesieniu do uprawnień dochodzeniowych przyznanych stronom spoza UE. b) W toku negocjacji należy w szczególności zapewnić poszanowanie podstawowych praw, wolności i ogólnych zasad prawa UE zapisanych w traktatach Unii Europejskiej i w Karcie praw podstawowych, w tym zasady proporcjonalności, praw procesowych, domniemania niewinności oraz prawa do obrony osób, wobec których prowadzone jest postępowanie karne, a także prawa do prywatności i ochrony danych osobowych oraz danych pochodzących z łączności elektronicznej w przypadku przetwarzania takich danych, w tym przekazywania ich organom ścigania w państwach spoza Unii Europejskiej, jak również wszelkich obowiązków w tym zakresie spoczywających na organach ścigania i organach sądowych. 9664/19 mb/mi/mf 3
c) Ponadto drugi protokół dodatkowy i projekty prawodawstwa UE w sprawie dowodów elektronicznych powinny być zgodne [...] w tym [...] ze zmianami wprowadzanymi do tych projektów w wyniku [...] dyskusji [...] ze współprawodawcami a także zapobiegać kolizji przepisów. W szczególności protokół ten powinien w jak największym stopniu ograniczyć potencjalne ryzyko związane z sytuacją, w której nakazy wydania dowodów wydawane na podstawie przyszłego instrumentu prawnego UE powodowałyby kolizję z prawem państw trzecich będących stroną tego protokołu. Przy uwzględnieniu w nim odpowiednich gwarancji w zakresie ochrony danych i prywatności ułatwiłby on usługodawcom z UE przestrzeganie ich obowiązków wynikających z unijnych przepisów o ochronie danych i prywatności, w zakresie, w jakim taka umowa międzynarodowa mogłaby stanowić podstawę prawną przekazywania danych w odpowiedzi na nakazy wydania dowodów lub wnioski wystosowane przez organ państwa spoza UE będącego stroną drugiego protokołu dodatkowego, w których organ ten zwraca się do administratora danych lub podmiotu je przetwarzającego o ujawnienie danych osobowych lub danych pochodzących z łączności elektronicznej. II. II.1. KWESTIE SZCZEGÓŁOWE Związek z prawem UE i innymi (potencjalnymi) umowami a) Należy zapewnić, aby drugi protokół dodatkowy zawierał klauzulę [...], zgodnie z którą państwa członkowskie w swoich wzajemnych stosunkach nadal stosują przepisy Unii Europejskiej, a nie drugi protokół dodatkowy. b) Drugi protokół dodatkowy może mieć zastosowanie w przypadku braku innych bardziej szczegółowych umów międzynarodowych wiążących Unię Europejską lub jej państwa członkowskie i inne strony Konwencji lub o ile takie umowy międzynarodowe istnieją jedynie w zakresie, w jakim określone kwestie nie są uregulowane w tych umowach. Te bardziej szczegółowe umowy międzynarodowe powinny zatem mieć pierwszeństwo przed drugim protokołem dodatkowym, o ile są zbieżne z celami i zasadami Konwencji. 9664/19 mb/mi/mf 4
II.2. Przepisy dotyczące skuteczniejszej wzajemnej pomocy prawnej a) Przepisy dotyczące języków wniosków w obecnej formie przewidują, że wnioski należy składać w języku akceptowanym przez stronę będącą adresatem wniosku lub z załączeniem tłumaczenia na taki język. Unia Europejska powinna poprzeć wstępnie przyjęty projekt tekstu i sprawozdanie wyjaśniające. b) Przepisy dotyczące wzajemnej pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych w obecnym brzmieniu umożliwiają szybkie zwrócenie się o wzajemną pomoc poprzez wysłanie takiego wniosku w formie elektronicznej, w przypadku gdy strona składająca wniosek jest zdania, że istnieje sytuacja nadzwyczajna, zdefiniowana jako sytuacja, w której istnieje znaczące i nieuchronne zagrożenie życia lub bezpieczeństwa osób fizycznych. Unia Europejska powinna poprzeć wstępnie przyjęty projekt tekstu i sprawozdanie wyjaśniające. Zakres wzajemnej pomocy powinien być identyczny z tym, który został określony w art. 25 Konwencji. c) W odniesieniu do postanowień dotyczących wideokonferencji Unia Europejska powinna dążyć do tego, aby w miarę możliwości drugi protokół dodatkowy był zgodny z odpowiednimi postanowieniami obowiązujących umów międzynarodowych między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a innymi stronami Konwencji. Przepisy te powinny umożliwiać państwom członkowskim zapewnienie przestrzegania mających zastosowanie gwarancji praw procesowych wynikających z prawa unijnego i krajowego. d) W odniesieniu do przepisów dotyczących wzoru zatwierdzenia Unia Europejska powinna dążyć do tego, aby projekt tekstu i uzasadnienie zawierały elementy, takie jak obowiązkowe maksymalne dopuszczalne terminy na podjęcie decyzji przez organy krajowe, w celu zapewnienia, aby jego stosowanie skutkowało szybszym procedurami; ponadto powinny one zapewnić, aby obciążenia spoczywające na usługodawcach były proporcjonalne, a w stosownych przypadkach miały zastosowanie środki odwoławcze. 9664/19 mb/mi/mf 5
II. 3 Przepisy umożliwiające bezpośrednią współpracę z usługodawcami w innych jurysdykcjach a) W odniesieniu do przepisów dotyczących bezpośredniej współpracy z usługodawcami w różnych jurysdykcjach Unia Europejska powinna zapewnić, aby drugi protokół dodatkowy był zgodny z prawem UE, obejmował odpowiednie gwarancje, a obciążenie usługodawców było proporcjonalne. b) W odniesieniu do przepisów dotyczących międzynarodowych nakazów wydania dowodów Unia Europejska powinna zapewnić, aby drugi protokół dodatkowy zawierał odpowiednie gwarancje w zakresie praw podstawowych, biorąc pod uwagę różny poziom wrażliwości poszczególnych kategorii danych, szczególne wymagania dotyczące przekazywania dowodów właściwym organom bezpośrednio przez dostawców usług, oraz gwarancje uwzględnione w europejskich nakazach wydania dowodów w odniesieniu do różnych kategorii danych. c) W odniesieniu do przepisów dotyczących międzynarodowych nakazów wydania dowodów Unia Europejska nie powinna sprzeciwiać się włączeniu do drugiego protokołu dodatkowego dodatkowych zabezpieczeń i podstaw odmowy w porównaniu [...] z projektami ustawodawstwa UE w sprawie dowodów elektronicznych [...] w tym [...] ze zmianami wprowadzanymi do nich w ramach unijnej procedury ustawodawczej [...] takich jak powiadomienie i zgoda ze strony państwa usługodawcy oraz uprzednia weryfikacja dokonywana przez sąd lub niezależny organ administracyjny, o ile nie zmniejsza to w sposób nieproporcjonalny skuteczności tego instrumentu w ramach drugiego protokołu dodatkowego (np. w należycie uzasadnionych pilnych przypadkach). Wszelkie dodatkowe gwarancje i podstawy odmowy nie powinny wpływać na funkcjonowanie [...] zasad UE w sprawie elektronicznego materiału dowodowego w stosunkach między państwami członkowskimi. 9664/19 mb/mi/mf 6
II.4. Silniejsze gwarancje w odniesieniu do istniejących praktyk transgranicznego dostępu do danych a) W odniesieniu do przepisów dotyczących rozszerzenia wyszukiwania i dostępu w oparciu o dane uwierzytelniające i technik dochodzeniowo-śledczych Unia Europejska powinna zapewnić, aby drugi protokół dodatkowy zawierał odpowiednie gwarancje w zakresie praw podstawowych. W związku z tym projekt tekstu powinien również zawierać warunek, zgodnie z którym dane przechowywane w połączonym systemie komputerowym są zgodnie z prawem dostępne z pierwotnego systemu, a dostęp jest konieczny i proporcjonalny oraz nie wiąże się z naruszeniem środków bezpieczeństwa w urządzeniach zgodnie z gwarancjami określonymi poniżej. b) Unia Europejska powinna również zapewnić, by projekt tekstu nie ograniczał możliwości takiego dostępu, które są obecnie przewidziane w państwach członkowskich. II.5. Zabezpieczenia, w tym wymogi w zakresie ochrony danych Unia Europejska powinna zapewnić, aby drugi protokół dodatkowy [...] obejmował odpowiednie zabezpieczenia w zakresie ochrony danych w rozumieniu dyrektywy (UE) 2016/680 i rozporządzenia (UE) 2016/679 oraz dyrektywy 2002/58/WE, w odniesieniu do gromadzenia, przekazywania i późniejszego wykorzystywania danych osobowych oraz danych pochodzących z łączności elektronicznej zawartych w elektronicznym materiale dowodowym, o który zwraca się organ wnioskujący. Zabezpieczenia te [...] powinny uwzględniać gwarancje zawarte w umowach UE, takich jak umowa ramowa UE-USA i unowocześniona Konwencja Rady Europy o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych (CETS nr 108). Gwarancje te powinny dotyczyć sytuacji przetwarzania danych zarówno w kontekście wzajemnej pomocy między organami ścigania, jak i bezpośredniej współpracy organów ścigania z usługodawcami. Unia Europejska powinna dążyć do tego, by gwarancje te miały zastosowanie w odniesieniu do wszystkich uprawnień dochodzeniowych [...]. 9664/19 mb/mi/mf 7
III. ZASTOSOWANIE TERYTORIALNE, WEJŚCIE W ŻYCIE I INNE POSTANOWIENIA KOŃCOWE Postanowienia końcowe protokołu dodatkowego, w tym przepisy dotyczące wejścia w życie, zastrzeżeń, wypowiedzenia itp. powinny być w miarę możliwości i w stosownych przypadkach opracowane zgodnie z postanowieniami Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości (CETS nr 185). Postanowienia odbiegające od standardowych klauzul powinny być stosowane tylko wtedy, gdy jest to konieczne do osiągnięcia celów drugiego protokołu dodatkowego lub odzwierciedlenia jego szczególnych okoliczności. IV. PROCEDURA NEGOCJACJI 1. Negocjacje należy przygotować z dużym wyprzedzeniem. W tym celu Komisja informuje Radę o planowanym harmonogramie i kwestiach będących przedmiotem negocjacji oraz jak najszybciej przekazuje odnośne informacje. 2. W stosownych przypadkach lub na wniosek Rady rundy negocjacyjne są poprzedzone posiedzeniami grupy roboczej COPEN w celu stosownie do przypadku określenia kluczowych kwestii, sformułowania opinii i ustalenia wytycznych. 3. Po każdej rundzie negocjacyjnej Komisja składa grupie roboczej COPEN sprawozdanie z wyników i postępów negocjacji. 4. Komisja informuje Radę i konsultuje się z grupą roboczą COPEN w sprawie wszelkich ważnych kwestii, które mogą wyniknąć podczas negocjacji. 9664/19 mb/mi/mf 8