Wspólnotowa koordynacja świadczeń emerytalnych wybrane zagadnienia problemowe Świadczenia emerytalne Izabela Kryśpiak, Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Krąg osób uprawnionych do polskiej emerytury wg kryterium wieku I grupa urodzeni przed 1.1.1949 r. *stary system - emerytura w systemie zdefiniowanego świadczenia II grupa urodzeni po 31.12.1948r. *nowy system emerytura w systemie zdefiniowanej składki w tym: urodzeni po 31.12.1948r. a przed 1.1.1969r. *albo emerytura w systemie zdefiniowanego świadczenia *albo emerytura w systemie zdefiniowanej składki W tym: dla niektórych osób: *emerytura mieszana - emerytura składająca się z 2-óch części: - wyliczonej w systemie zdefiniowanego świadczenia - wyliczonej w systemie zdefiniowanej składki
1. Art. 45 i art. 46 rozporządzenia 1408/71 - uwzględnianie zagranicznych okresów zamieszkania przy ustalaniu prawa oraz obliczaniu emerytury w systemie zdefiniowanego świadczenia
2. Rozwiązanie stosunku pracy w innym państwie członkowskim jako: - warunek nabycia prawa do polskiej emerytury; - warunek realizacji nabytego prawa do polskiej emerytury.
3. Stosowanie art. 45 i 46 rozporządzenia 1408/71 przy ustalaniu polskiej nowej emerytury (emerytury w systemie zdefiniowanej składki) 1) Art. 46 rozporządzenia 1408/71 a obliczanie emerytury mieszanej, prawo do której nie zależy od długości okresów ubezpieczenia (emerytura z art. 24 ustawy emerytalnej, obliczana na podstawie art. 183 ustawy emerytalnej) Czy: część emerytury obliczana w systemie zdefiniowanego świadczenia ( z uwzgl. art. 46 rozp. 1408? ) + cześć emerytury obliczana w systemie zdefiniowanych składek = emerytura mieszana
2) art. 46 rozporządzenia 1408/71 a obliczanie emerytury mieszanej, prawo do której zależy od długości okresów ubezpieczenia (emerytura z art. 184 ustawy emerytalnej, obliczana na podstawie art. 183 ustawy emerytalnej) Pytanie: w jaki sposób obliczyć wysokość emerytury mieszanej dla osób, którym dla celów ustalenia prawa do emerytury z art. 184 ustawy emerytalnej, uwzględniono zagraniczny okres przebyty w innym państwie członkowskim?
3) art. 46 rozporządzenia 1408/71 a obliczanie nowej emerytury, prawo do której zależy od długości okresów ubezpieczenia (emerytura z art. 184 ustawy emerytalnej, obliczana na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej) Pytanie: w jaki sposób obliczyć wysokość emerytury dla osób, którym dla celów ustalenia prawa do emerytury z art. 184 ustawy emerytalnej, uwzględniono zagraniczny okres przebyty w innym państwie członkowskim?
4) Art. 46 rozporządzenia 1408/71 a prawo do emerytury w systemie zdefiniowanej składki, podwyższonej do kwoty najniższej polskiej emerytury 1) Czy E minim. (emerytura najniższa) tylko wówczas gdy: E I filar + E II filar + E zagraniczna < E minim.? 2) Czy proratyzować (art. 46 ust. 2 rozp. 1408/71): a) kwotę podwyżki do minimum, czy b) kwotę emerytury najniższej (E minim.), czy też c) kwotę świadczenia stanowiącą sumę kwoty emerytury z FUS (I filar) i kwoty podwyższenia (tj. bez kwoty emerytury dożywotniej z zakładu emerytalnego II filar)?
4. Art. 46 rozporządzenia 574/72 (rekompensata z tytułu wypartych okresów ubezpieczenia dobrowolnego) a obliczanie polskiej emerytury w systemie zdefiniowanego świadczenia oraz emerytury mieszanej, prawo do których ustalane jest z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia przebytych za granicą
5. Art. 50 rozporządzenia 1408/71 (dodatek do emerytury-renty) Pytanie: Czy dla celów ustalenia kwoty dodatku, o którym mowa w art. 50 rozp. 1408/71 uwzględniać tylko zagraniczne świadczenia tego samego rodzaju czy również świadczenia innego rodzaju?
6. Stosowanie art. 46 a i 46 c rozp. 1408/71 Przykład: Osoba, otrzymuje: - polską emeryturę autonomiczną albo proporcjonalną i - zagraniczne świadczenie autonomiczne albo proporcjonalne i - osiąga przychód w Polsce, który powoduje zawieszenie prawa do polskiego świadczenia i zagranicznego świadczenia. Pytanie: Czy polska instytucja powinna zastosować w tym przypadku zasady, wynikające z art. 46 c) rozp. 1408/71, tj.: - w przypadku polskiego świadczenia autonomicznego - kwotę która nie zostałaby wypłacona, powinna podzielić przez 2 (dwa), czyli przez liczbę świadczeń, które podlegają redukcji; - w przypadku polskiego świadczenia proporcjonalnego kwotę przychodu osiąganego w Polsce powinna proratyzować dla celów ustalenia czy przychód ten powoduje zawieszenie prawa do świadczenia.
cd. - Stosowanie art. 46 a i 46 c rozp. 1408/71 Pytanie: Czy art. 46a i 46c rozp.1408/71 stosować do osób, którym polskie świadczenia przyznane zostały przed 1.05.2004r. na podstawie umów bilateralnych albo wewnętrznych przepisów prawnych a które nie zostały przeliczone na podstawie art. 94 rozp. 1408/71?
7. Stosowanie art. 48 ust. 2 przy obliczaniu polskiej emerytury Przykład 1 Gdy okres ubezpieczenia w Polsce jest wystarczający do nabycia polskiej emerytury: Mężczyzna 65-letni przebył następujące okresy ubezpieczenia: -w Polsce wynoszący 20 lat - w Hiszpanii wynoszący 10 miesięcy. Emeryturę stanowi kwota teoretyczna świadczenia (z art. 46 ust 2 lit. a rozp. 1408/71), obliczona z tytułu 20 lat i 10 miesięcy łącznego okresu ubezpieczenia w Polsce i w Hiszpanii (nie dokonuje się proratyzacji świadczenia).
Przykład 2 Gdy okres ubezpieczenia w Polsce nie jest wystarczający do nabycia prawa do polskiej emerytury Mężczyzna 65-letni przebył następujące okresy ubezpieczenia: -na Węgrzech wynoszący 10 lat, -w Polsce wynoszący 16 lat, -w Austrii wynoszący 10 miesięcy (za które nie przysługuje austriackie świadczenie). Stosowanie art. 48 ust. 2 rozp. 1408/71: a) Kwota teoretyczna świadczenia: za 26 lat i 10 miesięcy ubezpieczenia (łączny okres ubezpieczenia w 3 państwach w Polsce, na Węgrzech i w Austrii) Kwota rzeczywista świadczenia w tzw. wskaźniku proratyzacji uwzględnia się -w mianowniku: okres przebyty w Polsce (tj.16 lat), -w liczniku: sumę okresów przebytych w Polsce i na Węgrzech (nie uwzględnia się austriackich okresów krótszych niż jeden rok).
b) Kwota teoretyczna świadczenia: za 26 lat i 10 miesięcy ubezpieczenia (łączny okres ubezpieczenia w 3 państwach w Polsce, na Węgrzech i w Austrii) Kwota rzeczywista świadczenia w tzw. wskaźniku proratyzacji uwzględnia się: - w mianowniku: okres przebyty w Polsce i w Austrii (16 lat i 10mcy), -w liczniku: sumę okresów przebytych w Polsce, na Węgrzech i w Austrii (26 lat i 10 m-cy).
A gdyby polski okres ubezpieczenia przebyty został przed okresem ubezpieczenia na Węgrzech? c) Kwota teoretyczna świadczenia: za 26 lat i 10 miesięcy ubezpieczenia (łączny okres ubezpieczenia w 3 państwach w Polsce, na Węgrzech i w Austrii) Kwota rzeczywista świadczenia w tzw. wskaźniku proratyzacji uwzględnia się: - w mianowniku: okres przebyty w Polsce (16 lat), -w liczniku: sumę okresów przebytych w Polsce, na Węgrzech i w Austrii (26 lat i 10 m-cy).
8. Art. 110 rozp. 574/72 Pytanie: jaki powinien być zakres pomocy udzielanej przez instytucje ubezpieczeniowe przy odzyskiwaniu zagranicznych nienależnie pobranych świadczeń?
9. Stosowanie art. 111 rozp. 574/72 (zwrot nienależnie pobranych świadczeń) Pytanie: Czy dla celów stosowania art. 111 rozp. 574/72 ustawodawstwa w zakresie odzyskiwania nienależnych świadczeń w obydwu państwach członkowskich powinny być zbieżne (powinny zawierać analogiczne regulacje)?
10. Transfer uprawnień emerytalnych z sytemu polskiego do systemu Wspólnot - i vice versa - stosowanie art. 11 ust. 2 i 3 Załącznika VIII Przepisów Personalnych dla pracowników Instytucji Wspólnoty Europejskiej.
OGRANICZENIE SWOBODY PRZEMIESZCZANIA SIĘ PRACOWNIKÓW Problemy koordynacji dotyczące ustawodawstwa właściwego, w tym realizacji decyzji nr 181 Komisji Administracyjnej Elżbieta Rożek, Ministerstwo Polityki Społecznej
Koordynacja Systemów Zabezpieczenia Społecznego Ministerstwo Polityki Społecznej 2005
Władze właściwe Minister Polityki Społecznej Minister Zdrowia MPS 2005
Instytucje właściwe Choroba i macierzyństwo Pracodawca Terenowe jednostki organizacyjne ZUS Oddziały regionalne KRUS NFZ (świadczenia rzeczowe) MPS 2005
Instytucje właściwe Inwalidztwo, starość i śmierć (emerytury i renty), wypadki przy pracy i choroby zawodowe, zasiłki pogrzebowe MPS 2005
Instytucje właściwe Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddziały w Łodzi, Nowym Sączu, Opolu, Szczecinie, I Oddział w Warszawie MPS 2005
Instytucje właściwe Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddziały Regionalne w Warszawie, Tomaszowie Mazowieckim, Częstochowie, Nowym Sączu, Poznaniu, Ostrowie Wielkopolskim MPS 2005
Instytucje właściwe Wojskowe Biuro Emerytalne Zakład Emerytalno Rentowy MSWiA Biuro Emerytalne Służby Więziennej Wydział IV ds. Sędziów i Prokuratorów w Stanie Spoczynku Departamentu Kadr MS MPS 2005
Instytucje właściwe Świadczenia rodzinne Regionalne ośrodki polityki społecznej MPS 2005
Instytucje właściwe Świadczenia z tytułu bezrobocia Wojewódzkie urzędy pracy MPS 2005
Instytucje łącznikowe Świadczenia rzeczowe Narodowy Fundusz Zdrowia MPS 2005
MPS 2005 Instytucje łącznikowe Świadczenia pieniężne w razie: choroby, macierzyństwa, inwalidztwa, starości, śmierci, wypadków przy pracy i chorób zawodowych Zakład Emerytalno Rentowy MSWiA Zakład Ubezpieczeń Społecznych Centrala Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - Centrala
Instytucje łącznikowe Świadczenia pieniężne w razie: bezrobocia Ministerstwo Gospodarki i Pracy MPS 2005
Instytucje łącznikowe Świadczenia rodzinne i inne świadczenia o charakterze nieskładkowym Ministerstwo Polityki Społecznej MPS 2005
+ KOORDYNACJA MPS 2005
MPS 2005 Dziękuję za uwagę.
organizacja szkoleń i tworzenie sieci z zakresu Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego w 25 krajach członkowskich Koordynator Projektu- Prof. Yves Jorens Asystentka Koordynatora Pani Ann Wardenier
organizacja szkoleń i tworzenie sieci z zakresu Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego w 25 krajach członkowskich 3 letni projekt finansowany przez Komisję Europejską DG EMPL realizowany przez Uniwersytet w Gandawie przy współudziale niezależnych expertów z 25 krajów członkowskich an EU-funded project co-ordinated by Ghent University www.tress-network.org
CELE Podnoszenie poziomu wiedzy z zakresu rozporządzeń koordynacyjnych Budowa silnej krajowej sieci, w skład której wchodzi administracja publiczna, pracownicy instytucji zabezpieczenia społecznego, partnerzy socjalni, NGO s, sędziowie, prawnicy i niezależni eksperci stykający się z problemami implementacji informowanie Komisji Europejskiej o problemach wynikających ze stosowania Rozporządzeń wspólnotowych oraz o wyzwaniach na poziomie operacyjnym występujących we wszystkich krajach członkowskich raportowanie o sytuacji, trendach i perspektywach związanych z zabezpieczeniem społecznym pracowników migrujących (na poziomie krajowym i wspólnotowym) an EU-funded project co-ordinated by Ghent University www.tress-network.org
DZIAŁALNOŚĆ PODSTAWOWA Szkolenia i Tworzenie Krajowych Sieci Dzielenie się informacjami Raportowanie an EU-funded project co-ordinated by Ghent University www.tress-network.org
Grupy zadaniowe: an EU-funded project co-ordinated by Ghent University www.tress-network.org SZKOLENIA I NETWORKING administracja publiczna i pracownicy instytucji zabezpieczenia społecznego partnerzy społeczni NGO s sędziowie i prawnicy, niezależni experci stykający się z problemami wynikającymi z koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Aktywność: Jednodniowe seminaria organizowane w każdym z 25 krajów członkowskich Poszerzanie materiałów szkoleniowych Baza danych dla expertów i uczestników strona internetowa: www.tress-network.org i kwartalne e-wiadomości
tress seminaria Organizowane przez expertów krajowych na terytorium określonego państwa członkowskiego, przy wsparciu Uniwersytetu w Gandawie Prowadzone przez expertów krajowych i goszczących expertów międzynarodowych 25 państw uczestniczących Seminaria prowadzone w języku narodowym, tłumaczone na język angielski, francuski lub niemiecki Seminarium raportowane przez specjalnie wyznaczone w tym celu osoby an EU-funded project co-ordinated by Ghent University www.tress-network.org
tress seminaria (2) - ilustracja Czerwiec 2005 Program: Sesja poranna kwestie ogólne dotyczące Rozporządzeń koordynacyjnych Sesja popołudniowa dyskusja na konkretne tematy, leżące w szczególnym zainteresowaniu kraju organizującego seminarium an EU-funded project co-ordinated by Ghent University www.tress-network.org
DZIELENIE SIĘ INFORMACJAMI www.tress-network.org Kwartalne e-wiadomości Obszar ogólno-dostępny informacja na temat projektu i jego aktywności (seminariach) informacja o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w Europie (obszerna baza danych dotycząca Rozporządzenia 1408/71, która będzie rozbudowywana) Obszar o ograniczonym dostępie kwestie wewnętrzne dotyczące projektu baza raportów umożliwiająca dokonanie porównań poszczególnych państw an EU-funded project co-ordinated by Ghent University www.tress-network.org
RAPORTOWANIE Transfer wiedzy z poziomu operacyjnego do Komisji Europejskiej poprzez roczne raporty o: problemach i kwestiach dotyczących stosowania rozporządzeń Komisji Europejskiej w 25 krajach członkowskich sytuacji, trendach i perspektywach odnoszących się do zabezpieczenia społecznego pracowników migrujących na poziomie krajowym i wspólnotowym an EU-funded project co-ordinated by Ghent University www.tress-network.org
Zespół tress PROJECT DIRECTORATE Yves Jorens - Project Director/ Network co-ordinator Maija Sakslin (FI) - Didactic Materials Co-ordinator Mel Cousins (IE) - Co-ordinator Reporting József Hajdú (HU) - TL New Member States Francis Kessler (FR) - Content Manager Website ADVISORY BOARD Bernard Spiegel (AU) expert co-ordination Jean-Claude Fillon (FR) expert co-ordination Carlos Garcia de Cortazar (ES) expert co-ordination Ger Essers didactic materials Georges Decorte didactic materials PROJECT MANAGEMENT AND COMMUNICATION Harald Hauben Project Manager Inge Vandenbulcke Communication advisor Ann Wardenier Network Co-ordinator Assistant Steven Vandenbulcke website developer NATIONAL EXPERTS AU Walter Pfeil HU József Hajdú BE Herman van Hoogenbemt EL Konstantinos Kremalis CY Iliana Christodoulou-Varotsi IT Stefano Giubboni CZ Igor Tomeš LV Daiga Ermsone DE Bernd Schulte LT Teodoras Medaiskis DK Peter Abrahamson LU Nicole Kerschen DK Dorte Martinsen MT Edward Gatt EE Lauri Leppik NL Frans Pennings IE Mel Cousins PL Gertruda Uscinska ES Christina Sanchez UK Simon Roberts FR Jean Philippe Lhernould SK Iveta Radicova FI Maija Sakslin SE Ann Numhauser-Henning FI Essi Rentola SL Anjuta Bubnov-Skoberne SEMINAR REPORTERS Marcus Göbel (DE) Filip Van Overmeiren (BE) Michael Coucheir (BE) an EU-funded project co-ordinated by Ghent University www.tress-network.org
Kontakt z tress Koordynator Projektu- Prof. Yves Jorens Asystentka Koordynatora Pani Ann Wardenier Department of Social Law Ghent University Universiteitstraat 4 9000 Ghent BELGIUM Tel. + 32 9 264 68 46 Fax + 32 9 264 69 94 E-mail: tress@ugent.be Dodatkowe informacje i szczegółowe dane na temat kontaktu z expertami krajowymi we wszystkich 25 krajach członkowskich na stronie: www.tress-network.org an EU-funded project co-ordinated by Ghent University www.tress-network.org