Monitorowanie zmian w sposobie użytkowania gruntów w województwie mazowieckim
Spis treści Strony I. Wstęp... 3-5 II. Struktura użytkowania gruntów w miastach objętych monitoringiem 6-13 III. Struktura władania gruntami w miastach objętych monitoringiem 14-21 IV. Zestawienie wyników z lat 2008, 2009 i 2010 22-25 V. Wnioski i podsumowanie 26-30 2
Część I Wstęp 3
Wprowadzenie W niniejszym opracowaniu zaprezentowano wyniki Monitorowania zmian w sposobie użytkowania gruntów dla 12 wybranych miast w województwie mazowieckim wykonanego w 2010 roku na zlecenie Samorządu Województwa Mazowieckiego Warszawskiemu Biuru Geodezji i Urządzeń Rolnych w Warszawie (miasta: Garwolin, Gąbin, Tarczyn, Wyszogród, Wyśmierzyce i Żelechów) oraz Wojewódzkiemu Biuru Geodezji i Terenów Rolnych w Ostrołęce (miasta: Bieżuń, Drobin, Kałuszyn, Łosice, Ostrów Mazowiecka, Zakroczym). W skład opracowania weszły następujące zagadnienia: 1. Zebranie informacji dotyczących monitorowania zmian w strukturze użytkowania gruntów w oparciu o ewidencję gruntów i budynków: - struktura użytkowania gruntów, - struktura użytków rolnych, - struktura władania gruntami. 2. Przeprowadzenie wywiadu terenowego. 3. Porównanie stanu ewidencji gruntów i budynków ze stanem faktycznym w terenie i ortofotomapą. 4. Opracowanie wniosków końcowych. W ostatnim rozdziale opracowania niniejsze obiekty zestawiono z danymi z Monitorowania zmian w sposobie użytkowania gruntów wykonanego w 2008 i 2009 roku dla miast: Brok, Kosów Lacki, Przasnysz, Ostrołęka, Zielonka, Iłża, Skaryszew, Mogielnica, Nowe Miasto n.pilicą, Zwoleń, Chorzele, Glinojeck, Łochów i Raciąż. 4
Położenie miast objętych monitoringiem w województwie mazowieckim Bieżuń Drobin Ostrów Mazowiecka Gąbin Wyszogród Zakroczym Kałuszyn Łosice Tarczyn Garwolin Żelechów Wyśmierzyce Miasta objęte monitoringiem Granice powiatów Granica województwa 5
Część II Struktura użytkowania gruntów w miastach objętych monitoringiem 6
Struktura użytków gruntowych 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Garwolin Gąbin Tarczyn Wyszogród Wyśmierzyce Żelechów Bieżuń Drobin Kałuszyn Łosice Ostrów Maz. Zakroczym Użytki rolne Grunty zabudowane i zurbanizowane Nieużytki Tereny różne Grunty pod wodami Grunty leśne 7
Struktura wybranych użytków wchodzących w skład gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Garwolin Gąbin Tarczyn Wyszogród Wyśmierzyce Żelechów Bieżuń Drobin Kałuszyn Łosice Ostrów Maz. Zakroczym Tereny mieszkaniowe Tereny przemysłowe Tereny pod drogami Pozostałe grunty zabudowane i zurbanizowane 8
Rozbieżności w powierzchni użytków pomiędzy ewidencją gruntów i budynków a stanem faktycznym po wizji w terenie ha 20,00 15,00 Większa powierzchnia użytków wykazana w egib 10,00 5,00 0,00 Garwolin Gąbin Tarczyn Wyszogród Żelechów Bieżuń Drobin Kałuszyn Łosice Zakroczym -5,00-10,00-15,00-20,00 Użytki rolne Grunty zabudowane i zurbanizowane Mniejsza powierzchnia użytków wykazana w egib Nieużytki Tereny różne Wody Grunty leśne 9
Rozbieżności w powierzchni użytków pomiędzy ewidencją gruntów i budynków a stanem faktycznym po wizji w terenie ha 110,00 90,00 70,00 Większa powierzchnia użytków wykazana w egib 50,00 30,00 10,00-10,00-30,00-50,00-70,00 Mniejsza powierzchnia użytków wykazana w egib -90,00-110,00 Wyśmierzyce Ostrów Maz. Użytki rolne Grunty zabudowane i zurbanizowane Nieużytki Tereny różne Wody Grunty leśne 10
Rozbieżności w powierzchni użytków pomiędzy stanem ujawnionym w zestawieniach zbiorczych egib (styczeń 2010) a danymi egib pozyskanymi z monitoringu (maj 2010) ha 160 130 100 70 Większa powierzchnia użytków wykazana w zestawieniach 40 10-20 -50-80 -110-140 Mniejsza powierzchnia użytków wykazana w zestawieniach -170 Garwolin Gąbin Tarczyn Wyszogród Wyśmierzyce Żelechów Bieżuń Drobin Kałuszyn Łosice Ostrów Maz. Zakroczym Użytki rolne Grunty zabudowane i zurbanizowane Nieużytki Tereny różne Grunty pod wodami Grunty leśne 11
Udział użytków rolnych w miastach poddanych analizie % 100 90 80 70 72,9 78,7 73,3 81,3 75,8 88,2 71,5 81,6 67,3 60 55,1 54,1 50 46,5 40 30 20 10 0 Garwolin Gąbin Tarczyn Wyszogród Wyśmierzyce Żelechów Bieżuń Drobin Kałuszyn Łosice Ostrów Maz. Zakroczym Średni udział użytków rolnych w miastach Województwa Mazowieckiego wg stanu na 1 stycznia 2010r. (40,8%) 12
Udział gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w miastach poddanych analizie % 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 22,6 6,5 17,7 6,5 6,2 14,4 10,3 11,5 10,9 9,9 24,8 7,7 0 Garwolin Gąbin Tarczyn Wyszogród Wyśmierzyce Żelechów Bieżuń Drobin Kałuszyn Łosice Ostrów Maz. Zakroczym Średni udział gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w miastach Województwa Mazowieckiego (35,) 13
Część III Struktura władania gruntami w miastach objętych monitoringiem 14
Struktura władania gruntami w miastach Garwolin i Gąbin 1% Garwolin 47% 3% 23% 1% 25% Gąbin 2% 4% 41% 45% 8% 15
Struktura władania gruntami w miastach Tarczyn i Wyszogród Tarczyn 6 1% 4% 7% 22% 6% 5% Wyszogród 49% 37% 8% 1% 16
Struktura władania gruntami w miastach Wyśmierzyce i Żelechów 61% Wyśmierzyce 7% 3% 8% 2% 19% 65% Żelechów 2% 7% 6% 2% 18% 17
Struktura władania gruntami w miastach Bieżuń i Drobin 67% Bieżuń 4% 5% 1% 23% Drobin 78% 6% 5% 9% 2% 18
Struktura władania gruntami w miastach Kałuszyn i Łosice 68% Kałuszyn 3% 7% 1% 2% 14% 5% 76% Łosice 4% 1% 6% 4% 9% 19
Struktura władania gruntami w miastach Ostrów Mazowiecka i Zakroczym 12% Ostrów Maz. 33% 12% 33% 9% 1% Zakroczym 54% 26% 8% 4% 3% 1% 4% 20
Struktura własności i udział użytków gruntowych w miastach poddanych analizie Zakroczym Ostrów Maz. Łosice Kałuszyn Drobin Bieżuń Żelechów Wyśmierzy Wyszogród Tarczyn Gąbin Garwolin 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Zakroczym Ostrów Maz. Łosice Kałuszyn Drobin Bieżuń Żelechów Wyśmierz Wyszogród Tarczyn Gąbin Użytki rolne Grunty zabud. i zurb. Nieużytki Tereny różne Grunty pod wodami Grunty leśne Garwolin 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 21
Część IV Zestawienie wyników z lat 2008, 2009 i 2010 22
Struktura użytków gruntowych 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Grunty leśne Grunty pod wodami Tereny różne Nieużytki Grunty zabudowane i zurbanizowane Użytki rolne 23
Struktura wybranych użytków wchodzących w skład gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Tereny mieszkaniowe Tereny przemysłowe Tereny pod drogami Pozostałe grunty zabudowane i zurbanizowane 24
Rozbieżności w powierzchni użytków pomiędzy ewidencją gruntów i budynków a stanem faktycznym po wizji w terenie (dane z lat 2008 i 2009) ha 280 Iłża 230 Skaryszew Mogielnica 180 Now e Miasto n. Pilicą Zw oleń 130 Chorzele Glinojeck 80 Łochów Raciąż 30 Zielonka Przasnysz -20 Brok Kosów Lacki -70 Ostrołęka -120-170 Użytki rolne Grunty zabudow ane i zurbanizow ane Nieużytki Tereny różne Wody Grunty leśne 25
Część V Wnioski i podsumowanie 26
Wnioski Po badaniu materiałów źródłowych, przeprowadzeniu porównania stanu ujawnionego w ewidencji gruntów i budynków (egib) z ortofotomapą i stanem istniejącym w terenie stwierdzono: 1. Miasto Garwolin (powiat garwoliński) stwierdzono aktualny stan egib zarówno w odniesieniu do atrybutów opisowych jak i geometrycznych. Po wywiadzie terenowym wykazano zmiany wśród użytków rolnych, na których obecnie występują tereny mieszkaniowe (to ponad 5ha) oraz grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione (7,53ha). 2. Miasto Gąbin (powiat płocki) stwierdzono aktualny stan egib zarówno w odniesieniu do atrybutów opisowych jak i geometrycznych. Po wywiadzie w terenie stwierdzono niewielkie zmiany na gruntach rolnych, gdzie według stanu faktycznego występują tereny mieszkaniowe. Stwierdzono też iż sady występują znacznie rzadziej niż wynika to z ewidencji gruntów. Należy też zauważyć fakt, iż rowy w całym mieście nie zostały poddane klasyfikacji gleboznawczej. Taka sytuacja powinna mieć miejsce tylko na rowach podstawowych oraz na obszarach zabudowanych i zurbanizowanych gdzie nie występuje klasyfikacja gleboznawcza. Wizja w terenie potwierdza konieczność poddania klasyfikacji gleboznawczej rowów występujących na terenach wykorzystywanych rolniczo. 3. Miasto Tarczyn (powiat piaseczyński) z przeprowadzonego monitoringu wynika, że stan ujawniony w egib odbiega od stanu faktycznego zarówno w odniesieniu do atrybutów opisowych jak i geometrycznych. Po wywiadzie w terenie stwierdzono dość dużo zmian na gruntach rolnych, gdzie według stanu faktycznego występują tereny mieszkaniowe, drogi oraz inne tereny zabudowane. Wizja w terenie potwierdza konieczność poddania klasyfikacji gleboznawczej rowy szczegółowe występujące na terenach wykorzystywanych rolniczo. W części opisowej ewidencji gruntów zauważono również szereg nieprawidłowych zapisów, mianowicie grunty zabudowane i zurbanizowane takie jak: Ba, Bp, Bi, dr występowały na użytkach rolnych podlegających klasyfikacji gleboznawczej. 4. Miasto Wyszogród (powiat płocki) stwierdzono rozbieżności między stanem faktycznym a ujawnionym w egib w zakresie dróg publicznych, które nie zostały ujawnione w egib. Po wywiadzie w terenie stwierdzono liczne zmiany na użytkach rolnych, w miejscach w których biegną drogi publiczne. Ponadto w terenie stwierdzono niewielkie zmiany na gruntach rolnych, gdzie według stanu faktycznego występują grunty zabudowane i zurbanizowane oraz tereny mieszkaniowe. Niewielkie zmian stwierdzono również na gruntach rolnych, gdzie według stanu faktycznego występują grunty zadrzewione i zakrzewione oraz na gruntach niezabudowanych, na których występują tereny mieszkaniowe oraz na terenach pod wodami, gdzie według stanu faktycznego występują użytki rolne (pastwiska). 27
5. Miasto Wyśmierzyce (powiat białobrzeski) - atrybuty opisowe i geometryczne dotyczące terenów mieszkalnych są niespójne. Wywiad terenowy wykazał zmiany na gruntach rolnych, które według stanu faktycznego powinny zostać zaklasyfikowane jako tereny mieszkaniowe, sady, grunty pod stawami oraz grunty zadrzewione i zakrzewione. Szczególnie największa zmiana jest w przypadku gruntów zadrzewionych i zakrzewionych, których powierzchnia wzrosła o 5%. Wizja w terenie potwierdza konieczność poddania klasyfikacji gleboznawczej rowy występujące na terenach wykorzystywanych rolniczo. 6. Miasto Żelechów (powiat garwoliński) - stwierdzono aktualny stan egib, zarówno w części opisowej jak i graficznej. Po wywiadzie w terenie stwierdzono niewielkie zmiany na gruntach rolnych, gdzie według stanu zastałego na gruncie powinny występować grunty zadrzewione i zakrzewione oraz tereny mieszkaniowe. Wizja w terenie potwierdza konieczność poddania klasyfikacji gleboznawczej rowy występujące na terenach wykorzystywanych rolniczo. 7. Miasto Bieżuń (powiat żuromiński) - stwierdzono rozbieżności polegające na tym, że nastąpiła zabudowa i urbanizacja użytków rolnych o powierzchni około 1 ha. Stwierdzono niewielkie rozbieżności między atrybutami opisowymi a geometrycznymi: dla 15 działek wystąpiły rozbieżności w atrybutach opisowych - tereny oznaczone jako tereny przemysłowe Ba lub inne tereny zabudowane Bi w atrybutach geometrycznych oznaczone są jako zurbanizowane tereny niezabudowane Bp; dla 14 działek wystąpiły inne rozbieżności w oznaczeniu użytków gruntowych w atrybutach opisowych i geometrycznych. 8. Miasto Drobin (powiat płocki) stwierdzono rozbieżności polegające na zabudowie i urbanizacji ponad 4 ha użytków rolnych - tereny mieszkaniowe. Na mapie numerycznej dla około 35 działek występuje błędny zapis (B na użytku zamiast B) dla 3 działek zapis (dr na użytku zamiast dr). 9. Miasto Kałuszyn (powiat miński) rozbieżności polegające na tym, że nastąpiła zabudowa i urbanizacja użytków rolnych na powierzchni ok. 3 ha terenami mieszkaniowym. Poza tym, stwierdzono jedynie niewielkie rozbieżności między atrybutami opisowymi i geometrycznymi. 10. Miasto Łosice (powiat łosicki) rozbieżności polegające na zabudowie i urbanizacji ponad 15 ha użytków rolnych - tereny mieszkaniowe. Na mapie numerycznej dla około 20 działek występuje błędny zapis (B na użytku zamiast B); na około 20 działkach stwierdzono w atrybutach opisowych użytki rolne i leśne, a w atrybutach geometrycznych tereny zurbanizowane i zabudowane. 28
11. Miasto Ostrów Mazowiecka (powiat ostrowski) rozbieżności polegające na tym, że nastąpiła zabudowa i urbanizacja użytków rolnych o powierzchni ok. 119 ha, w tym 63 ha terenów mieszkaniowych, 2 ha terenów przemysłowych, 43 ha dróg oraz 11 ha pozostałych terenów zabudowanych i zurbanizowanych. Nie wykazano w egibzmian około 103 ha użytków rolnych, 12 ha lasów oraz 4 ha nieużytków. Stwierdzono duże rozbieżności miedzy atrybutami geometrycznymi a opisowymi - nie wprowadzono na mapie ok. 227 ha terenów zabudowanych i zurbanizowanych, a na powierzchni ok. 5 ha zaznaczono tereny zabudowane i zurbanizowane, a w atrybutach opisowych nie wprowadzono z tego tytułu zmian, są tam tereny rolne i leśne. 12. Miasto Zakroczym (powiat nowodworski) rozbieżności polegające na tym, że nastąpiła zabudowa i urbanizacja użytków rolnych o powierzchni około 5 ha, ale jednocześnie około 3 ha użytków rolnych ujawnionych jest w egib jako zabudowane i zurbanizowane, dodatkowo około 7 ha gruntów zabudowanych jest błędnie sklasyfikowanych (tereny mieszkaniowe figurują jako zabudowane tereny rekreacyjne i wypoczynkowe). Ponadto stwierdzono jedynie niewielkie rozbieżności między atrybutami opisowymi a geometrycznymi. 29
Podsumowanie Po analizie przeprowadzonej przez Wojewódzkie Biura stwierdzono, że rozbieżności występujące pomiędzy atrybutami geometrycznymi a atrybutami opisowymi ewidencji gruntów i budynków wynikają z niekompletnego wprowadzania zmian. Prawdopodobnym powodem takiego stanu jest brak mechanizmów kontrolnych w programach wykorzystywanych do prowadzenia bazy danych ewidencji gruntów i budynków (m.in.. wymagających wprowadzenia jednocześnie zmian w atrybutach opisowych i geometrycznych). W Ostrowii Mazowieckiej tak duża rozbieżność wynika przede wszystkim z nie zakończenia procesu tworzenia numerycznej bazy konturów klasyfikacyjnych (brak w bazie większości terenów budowlanych) i możliwości porównania bazy opisowej i graficznej. Rozbieżności między ewidencją gruntów i budynków a stanem faktycznym na gruncie wynikają z niedopełnienia w terminie obowiązku zgłaszania zmian w użytkowaniu gruntów przez właścicieli oraz nie przeprowadzania w okresach przewidzianych w rozporządzeniu MRRiB w sprawie ewidencji gruntów i budynków kontroli użytkowania gruntów. Zgodnie z opinią przedstawioną przez Wojewódzkie Biura powodem tych rozbieżności są również niejednoznaczność przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych i przepisów dotyczących ewidencji gruntów i budynków. Warszawskie Biuro Geodezji i Urządzeń Rolnych sugeruje, że należałoby się dokładniej przyjrzeć osobom, które w ewidencji gruntów i budynków mają wpisaną grupę rejestrową 7.1 (grunty gospodarstw rolnych). Osoby takie w przypadku działek zabudowanych, jeżeli posiadają miej niż jeden hektar powinny płacić podatki od terenów mieszkaniowych, a nie za grunty rolne. Jednak w tym celu należałoby przeanalizować czy taka osoba nie ma gospodarstwa rolnego w sąsiedniej gminie. W przypadku potwierdzenia się przypuszczeń, że osoba taka nie jest rolnikiem użytki rolne zabudowane winny być zmienione na tereny mieszkaniowe. 30