Europejski Bank Inwestycyjny Podręcznik dla beneficjentów Projekty JESSICA w ramach Działania 1.6 Regionalnego Programu Operacyjnego

www.pwc.com 20 września 2012 Europejski Bank Inwestycyjny Podręcznik dla beneficjentów Projekty JESSICA w ramach Działania 1.6 Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013

Spis treści Definicje...3 Podsumowanie...6 1 Informacje ogólne...8 1.1 Wprowadzenie...8 1.2 Inicjatywa JESSICA...9 1.3 Działanie 1.6 RPO WM... 10 2 Implikacje regulacji prawnych i dokumentów dla beneficjentów finansowania JESSICA w ramach Działania 1.6... 11 2.1 Regulacje Inicjatywy JESSICA...11 2.2 Regulacje Funduszy Strukturalnych w Województwie Mazowieckim RPO WM i SzOP... 13 2.3 Pomoc publiczna...17 2.4 Pozostałe regulacje... 21 3 Wdrożenie projektu w zakresie Działania 1.6 z wykorzystaniem wsparcia w ramach Inicjatywy JESSICA...22 3.1 Strukturyzacja projektu...24 3.2 Wystąpienie o finansowanie w ramach Inicjatywy JESSICA... 34 3.3 Wdrożenie projektu... 51 3.4 Spłata finansowania w ramach Inicjatywy JESSICA... 51 4 Przykłady projektów które mogą kwalifikować się do finansowania JESSICA po wprowadzeniu zmian. 52 4.1 Niewłaściwa struktura projektu... 52 4.2 Zakres nieadekwatny do potrzeb klastra...54 4.3 Niewystarczający wkład własny beneficjenta... 55 4.4 Niewystarczające przychody z projektu... 56 5 Analiza przypadków - przykładowe projekty odpowiadające wymaganiom JESSICA... 59 5.1 Inwestycja nowe laboratorium...59 5.2 Inwestycja nowy produkt...68 5.3 Inwestycja nowa technologia... 76 6 Dodatkowe źródła informacji... 84 7 Załącznik: Bibliografia... 85 7.1 Regulacje, wytyczne, objaśnienia... 85 7.2 Opracowania...85 7.3 Strony internetowe...86 PwC 2

Definicje Beneficjent Duże przedsiębiorstwo Ostateczny beneficjent finansowania JESSICA (jednostka wdrażająca projekt inwestycyjny) Przedsiębiorstwo, które zatrudnia przynajmniej 250 pracowników i którego roczny obrót przekracza 50 milionów EUR i/lub którego całkowity bilans roczny przekracza 43 miliony EUR Działanie 1.6 Działanie 1.6 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym w ramach Priorytetu I. Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu (w ramach RPO WM) EBI Efekt zachęty Europejski Bank Inwestycyjny Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. wywołanie tego efektu musi zostać spełnione w przypadku otrzymywania wsparcia w postaci pomocy publicznej. Beneficjent musi wykazać, że otrzymywana pomoc przyczyniła się do decyzji o realizacji projektu. W przypadku mikroprzedsiębiorstw, małych oraz średnich przedsiębiorstw spełnienie efektu ma miejsce, jeśli beneficjent nie rozpocznie prac przed złożeniem wniosku o wsparcie. Dla dużych przedsiębiorstw stosuje się dodatkowe warunki, w tym przypadku beneficjent zobowiązany jest do złożenia dokumentacji dowodzącej, że przynajmniej jeden z poniższych warunków akceptacji pewnych form pomocy jest zgodny ze wspólnym rynkiem: Pozyskane finansowanie spowoduje znaczące zwiększenie rozmiaru projektu, Pozyskane finansowanie spowoduje znaczące zwiększenie zasięgu projektu, Pozyskane finansowanie spowoduje znaczące zwiększenie całkowitej kwoty wydanej przez beneficjenta na projekt, Pozyskane finansowanie spowoduje znaczące przyspieszenie realizacji projektu, W przypadku braku pomocy projekt nie zostałby zrealizowany w danym obszarze objętym pomocą (dotyczy regionalnej pomocy inwestycyjnej). FROM/UDF IZ Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich (Urban Development Fund) Instytucja Zarządzająca JESSICA Joint European Support for Sustainable Investment In City Areas (Wspólne Europejskie Wsparcie na Rzecz Trwałych Inwestycji na Obszarach Miejskich), instrument wykorzystania funduszy unijnych w formie finansowania zwrotnego PwC 3

Klaster Małe przedsiębiorstwo Mikroprzedsiębiorstwo Nowa inwestycja PO Pomoc de minimis Przedsiębiorstwo Znajdujące się w geograficznym sąsiedztwie skupisko podobnych firm i powiązanych z nimi instytucji, które zapewniają wyspecjalizowane umiejętności, informacje, kapitał i infrastrukturę. Przedsiębiorstwa te korzystają z podobnych nakładów, technologii albo innych powiązań zaopatrzeniowych Przedsiębiorstwo zatrudniające do 49 pracowników włącznie i którego roczny obrót i/lub całkowity bilans roczny nie przekracza 10 milionów EUR Przedsiębiorstwo zatrudniające do 9 pracowników włącznie i którego roczny obrót i/lub całkowity bilans roczny nie przekracza 2 milionów EUR Inwestycja obejmująca: inwestycję w środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne związane z utworzeniem nowego przedsiębiorstwa, rozbudową istniejącego przedsiębiorstwa, dywersyfikacją produkcji przedsiębiorstwa przez wprowadzenie nowych dodatkowych produktów lub zasadniczą zmianą dotyczącą procesu produkcyjnego w istniejącym przedsiębiorstwie; nabycie środków trwałych bezpośrednio związanych z przedsiębiorstwem, które zostało zamknięte lub zostałoby zamknięte, gdyby zakup nie nastąpił, przy czym środki są nabywane przez inwestora niezależnego od zbywcy Program Operacyjny Łączna kwota pomocy publicznej przyznawanej zgodnie z zasadą de minimis temu samemu podmiotowi przez trzy kolejne lata budżetowe nie powinna przekroczyć poziomu 200 000 euro, a w przypadku przedsiębiorstw z sektora transportowego 100 000 euro Jakakolwiek jednostka prowadząca działalność gospodarczą, niezależnie od formy prawnej, zgodnie z definicją zawartą w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego z 21 grudnia 2010 o zapewnieniu pomocy w inwestycjach regionalnych przez Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dziennik Ustaw 2010, Nr 254, poz. 1709) Rozporządzenie o FROM Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej przez fundusze rozwoju obszarów miejskich w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dziennik Ustaw 2010, Nr 254, poz. 1709) RPO WM Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 SzOP Średnie przedsiębiorstwo UOKIK Szczegółowy Opis Priorytetów RPO WM Przedsiębiorstwo zatrudniające do 249 pracowników włącznie i którego roczny obrót nie przekracza 50 milionów EUR a/lub całkowity bilans roczny nie przekracza 43 milionów EUR Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów PwC 4

ZIPROM Zintegrowany Plan Rozwoju Obszarów Miejskich, czyli każdy dokument zatwierdzony Uchwałą Rady Miasta oraz spełniający poniższe wymagania 1 : Jest przygotowany wspólnie z partnerami społeczno gospodarczymi, Jest wieloletni (obejmuje co najmniej obecną perspektywę finansową UE tj. lata 2007-2013), Został poddany konsultacjom społecznym, Zawiera charakterystykę obszarów zdegradowanych przeznaczonych do odnowy (lokalizacja, kryteria wyboru, wskaźniki), Wskazuje wskaźniki osiągnięcia celów i oczekiwane efekty realizacji, Wskazuje indykatywny plan finansowy, Jest sporządzony zgodnie z unijnymi i polskimi wymaganiami w zakresie oceny oddziaływania na środowisko. 1 Lista wymagań zgodnie z SzOP RPO WM, załącznik 8 PwC 5

Podsumowanie Nazwa Joint European Support for Sustainable Investment In City Areas (JESSICA) oznacza wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji na obszarach miejskich. Jest to wspólna inicjatywa Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Banku Rozwoju Rady Europy. W ramach tej Inicjatywy Fundusze Strukturalne UE są wykorzystywane w systemie zwrotnym. W województwie mazowieckim Inicjatywa JESSICA stanowi nowy sposób dystrybucji środków m. in. w ramach Działania 1.6 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym Regionalnego Programu Operacyjnego. Zwrotne instrumenty finansowe oferowane przez Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich ( FROM, w województwie mazowieckim rolę FROM pełni Bank Gospodarstwa Krajowego we współpracy z Agencją Rozwoju Mazowsza S.A.) będą od tego momentu jedyną formą pomocy oferowanej przyszłym beneficjentom w ramach Działania 1.6 2. W ramach Działania 1.6 w ramach Inicjatywy JESSICA będą realizowane projekty miejskie w ramach inicjatyw klastrowych (grup powiązanych ze sobą przedsiębiorstw i instytucji o zbliżonym charakterze działalności i miejscu działania) i innych jednostek wdrażających projekty o podobnych celach 3. Z powodu regulacji dot. pomocy publicznej 4, projekty te muszą mieć formę nowej inwestycji. Projekty te mogą obejmować: Tworzenie i rozwój klastrów regionalnych, Doradztwo z zakresu opracowania planów i strategii rozwoju klastra, Wspieranie działalności podmiotów prowadzących klaster, Działania promocyjne klastra w celu pozyskania nowych przedsiębiorstw do udziału w klastrze, Wdrażanie i komercjalizacja technologii i produktów innowacyjnych. FROM będzie oferował: Pożyczki preferencyjne o oprocentowaniu niższym niż rynkowe i długich okresach spłaty (do 20 lat, w zależności od projektu i zdolności spłaty), Gwarancje (niedostępne w pierwszym naborze, możliwe do zaoferowania w późniejszym terminie jeśli zgłoszona zostanie potrzeba beneficjentów). FROM nie będzie oferował inwestycji kapitałowych w pierwszym naborze projektów. Bieżąca wersja SzOP i regulacji dot. pomocy publicznej w ramach regionalnej pomocy inwestycyjnej nie zezwalają na inwestycje kapitałowe jako formę wsparcia projektów przez FROM, dlatego wprowadzenie w przyszłości inwestycji kapitałowych zależy zarówno od zidentyfikowania potrzeb rynkowych, jak i zmian w powyższych dokumentach. Obecnie nie ma żadnych dostępnych informacji o planach Ministra Rozwoju Regionalnego ani Instytucji Zarządzającej dotyczących wprowadzenia takich zmian, aczkolwiek takie zmiany mogą zostać wprowadzone jeśli odpowiednia potrzeba rynkowa zostanie odnotowana. 2 Harmonogram naboru wniosków opublikowany przez Instytucję Zarządzającą nie przewiduje kolejnych naborów aplikacji na dotacje w formie grantowej. Harmonogram naboru wniosków został zmodyfikowany 18 maja 2012 r. http://rpo.mazowia.eu/harmonogram-na-rok-2012/harmonogram-naboru-wnioskow-na-w-ramach-rpo-wm- 2012.html, dostęp 9 lipca 11:43 3 Pełna lista potencjalnych beneficjentów znajduje się w Szczegółowym Opisie Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013, Rozdział II, Działanie 1.6 oraz w rozdziale 2 tego Podręcznika. 4 Na dzień 2 lipca 2012, jedyna regulacja dot. pomocy publicznej, która pozwala na zwrotne finansowanie z FROM ogranicza finansowanie do projektów inwestycyjnych. Kwestia pomocy publicznej jest omówiona szczegółowo w rozdziale 2.3 niniejszego Podręcznika. PwC 6

Projekty realizowane z wykorzystaniem Inicjatywy JESSICA powinny spełniać następujące wymagania określone przez przepisy i następnie uszczegółowione przez Instytucję Zarządzającą RPO WM, EBI oraz FROM: Ogólne wymagania: Zgodność z regulacjami dotyczącymi Funduszy Strukturalnych (ze Szczegółowym Opisem Priorytetów Regionalnego Programu ), Rzetelność w zakresie przygotowania modelu biznesowego, przepływów finansowych, zaangażowania partnerów itp., Lokalizacja na obszarze wskazanym jako obszar zdegradowany i objęty planem rewitalizacji przez ZIPROM, Generowanie dochodu 5, Zapewnianie ekonomicznych i/lub społecznych korzyści. Finansowe, ekonomiczne i społeczne: W każdym przypadku projekt musi zawierać plan finansowy wskazujący i potwierdzający źródła i sposoby wykorzystania funduszy projektu, a także potwierdzający zdolność spłaty finansowania JESSICA, Szczegółowe wymagania finansowe określane są przez FROM. Mogą dotyczyć np. wewnętrznej stopy zwrotu z projektu (nie większej niż 15%), wartości bieżącej netto (dodatniej), okresu zwrotu z inwestycji, przepływów pieniężnych, obecności i formy zabezpieczenia, Ocena w zakresie kryteriów ekonomicznych obejmują aspekty takie jak: analiza kosztów i korzyści (jeśli możliwe jest jej sporządzenie), wkład w osiągnięcie wskaźników dla RPO WM, potencjał w zakresie pozyskania dodatkowych funduszy z innych źródeł (publicznych lub prywatnych) oraz zwiększenia zainteresowania inwestorów innymi projektami o charakterze komplementarnym lub tworzącymi synergię na poziomie ekonomicznym lub społecznym, np. tworzenie nowych miejsc pracy lub poprawa potencjału innowacyjnego region, Przeprowadzona zostanie również ocena komponentów o charakterze społecznym, oparta o ekonomiczne i społeczne korzyści wykazane we wniosku do FROM, bardzo korzystne społecznie projekty mogą otrzymać obniżone oprocentowanie pożyczki. Pomoc publiczna: Załączenie odpowiedniego formularza pomocy publicznej, Spełnienie efektu zachęty. Beneficjent musi tak ustrukturyzować projekt, aby spełnił on powyższe wymagania. Następnie zgodnie z instrukcjami udostępnionymi przez FROM beneficjent wypełnia formularz wniosku udostępniony przez FROM i załącza wszystkie załączniki wymagane przez FROM. Aby wypełnić formularz wniosku, beneficjent musi przygotować serię analiz projektu (obejmującą analizę prawną, analizę popytu, analizę finansową, analizę ekonomiczną/kosztów i korzyści oraz analizę ryzyka), które pozwolą FROM na określenie, że projekt ma wysokie prawdopodobieństwo powodzenia i zwrotu finansowania JESSICA. Po dokładnym przygotowaniu projektu, beneficjent powinien złożyć wniosek do FROM, który oceni wniosek i określi warunki finansowania projektu. 5 Zgodnie z: Szczegółowy Opis Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013, załącznik 8 PwC 7

1 Informacje ogólne 1.1 Wprowadzenie Niniejszy Podręcznik powstał na podstawie zamówienia Handbook for Beneficiaries,: JESSICA Projects eligible under Measure 1.6 of the Regional Operational Programme for Mazowieckie Voivodship 2007-2013, na podstawie umowy podpisanej pomiędzy Europejskim Bankiem Inwestycyjnym ( EBI ) oraz PwC EU Services EEIG ( PwC, pierwsza os. l. mn.). Samorząd Województwa Mazowieckiego, przez podpisanie z EBI umowy o finansowanie w sprawie ustanowienia i zarządzania przez EBI Funduszem Powierniczym JESSICA Województwa Mazowieckiego, otworzył nową możliwość realizacji projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 ( RPO WM ), mianowicie przez zarezerwowanie części Funduszy Strukturalnych na zwrotne instrumenty finansowe. Zwrotne instrumenty finansowe są dostępne m.in. w ramach Działania 1.6 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym RPO WM ( Działanie 1.6 ). Niniejszy Podręcznik jest przeznaczony dla potencjalnych beneficjentów realizujących projekty finansowane z Inicjatywy JESSICA w województwie mazowieckim w ramach Działania 1.6. Inicjatywa JESSICA stanowi nowy sposób dystrybucji środków w wybranych działaniach RPO WM. Przewidywane jest, że w ramach tego Działania nie będą już prowadzone nabory wniosków o dofinansowanie 6, tak więc beneficjenci mogą ubiegać się wyłącznie o finansowanie zwrotne w ramach Inicjatywy JESSICA. Celem niniejszego Podręcznika jest dostarczenie praktycznej pomocy dla potencjalnych beneficjentów realizujących projekty korzystające z funduszy JESSICA w ramach Działania 1.6 RPO WM, tak aby umożliwić im: Zrozumienie ogólnych zasad Inicjatywy JESSICA w odniesieniu do Działania 1.6, Zrozumienie implikacji poszczególnych przepisów istotnych dla projektów, które ubiegają się o finansowanie JESSICA w ramach Działania 1.6, Przygotowanie projektu do ubiegania się o finansowanie JESSICA w ramach Działania 1.6, na podstawie informacji i dokumentów opisanych w tym Podręczniku, Zrozumienie zarówno procesu przygotowania przykładowego projektu, jak i metod modyfikacji projektów tak, aby umożliwić wykorzystanie finansowania JESSICA. Podczas prac nad niniejszym Podręcznikiem opieraliśmy się na następujących źródłach informacji: Obowiązujące regulacje, wytyczne oraz objaśnienia (pełna lista w rozdziale 7.1 niniejszego Podręcznika), Opracowania dotyczące Inicjatywy JESSICA (pełna lista w rozdziale 7.2 niniejszego Podręcznika), Strony internetowe zaangażowanych instytucji (m.in. EBI, Samorządu Województwa Mazowieckiego) - (pełna lista w rozdziale 7.3 niniejszego Podręcznika). Szczegółowa bibliografia została zawarta w załączniku do niniejszego Podręcznika (rozdział 7). 6 Harmonogram naborów wniosków został zmodyfikowany 18 maja 2012 r., http://rpo.mazowia.eu/harmonogram-na-rok-2012/harmonogram-naboru-wnioskow-na-w-ramach-rpo-wm- 2012.html, dostęp 9 lipca 11:43 PwC 8

Dodatkowo w ramach naszych prac wykorzystaliśmy informacje z rozmów przeprowadzonych z: Przedstawicielami Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, Przedstawicielami EBI, Przedstawicielami FROM (Banku Gospodarstwa Krajowego). Informacje w niniejszym Podręczniku odzwierciedlają dokumenty dostępne publicznie w dniu 5 września 2012 r. 1.2 Inicjatywa JESSICA Nazwa Joint European Support for Sustainable Investment In City Areas ( JESSICA ) oznacza wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji na obszarach miejskich. Jest to wspólna inicjatywa Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Banku Rozwoju Rady Europy. W ramach tej inicjatywy, fundusze unijne są wykorzystywane jako pomoc zwrotna. Zwrotny charakter finansowania umożliwia lepsze wykorzystanie środków i ich ponowne zainwestowanie w kolejne projekty. W okresie programowania 2007-2013 JESSICA ma charakter pilotażowy. Pierwsze porozumienia pomiędzy EBI i władzami lokalnymi odnoszące się do programu JESSICA zostały podpisane w Europie w 2008 roku. W maju 2011 r. została podpisana umowa inwestycyjna dotycząca pożyczki na rewitalizację postindustrialnego obszaru w centrum Leszna w województwie wielkopolskim była to pierwsza umowa inwestycyjna w Polsce i Europie podpisana z ostatecznym beneficjentem instrumentu JESSICA. W Polsce decyzję o zastosowaniu JESSICA podjęło dotychczas pięć województw: Wielkopolskie, Zachodniopomorskie, Śląskie, Pomorskie, Mazowieckie. Kwota na realizację projektów z ramach Inicjatywy JESSICA i RPO WM w wysokości około 40 milionów euro w województwie mazowieckim została rozdzielona między trzy działania: Działanie 1.6 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym: 5,9 mln euro, Działanie 4.3 Ochrona powietrza, energetyka: 17,1 mln euro, Działanie 5.2 Rewitalizacja miast: 17,1 mln euro. Niniejszy Podręcznik dotyczy tylko Działania 1.6. Regulacje dotyczące JESSICA w ramach innych Działań RPO WM mogą być istotnie różne. Poniższy rysunek przedstawia schemat relacji pomiędzy Instytucją Zarządzającą RPO WM, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (Funduszem Powierniczym JESSICA Województwa Mazowieckiego), Funduszem Rozwoju Obszarów Miejskich (FROM) w ramach Działania 1.6 oraz ostatecznymi beneficjentami. PwC 9

Rysunek 1 Schemat przepływu środków w ramach Inicjatywy JESSICA Komisja Europejska Środki w ramach Funduszy Strukturalnych Zarząd Województwa Mazowieckiego Fundusz Powierniczy JESSICA województwa mazowieckiego (zarządzany przez EBI) FROM (Bank Gospodarstwa Krajowego we współpracy z Agencją Rozwoju Mazowsza) Beneficjenci Źródło: Opracowanie PwC W dniu 29 sierpnia 2012 r. EBI podpisało umowę operacyjną z Bankiem Gospodarstwa Krajowego jako FROM dla województwa mazowieckiego. FROM, we współpracy z Agencją Rozwoju Mazowsza S.A., będzie inwestował m.in. w projekty miejskie w ramach Działania 1.6. 1.3 Działanie 1.6 RPO WM Działanie 1.6 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym wpisuje się w Priorytet I RPO WM, którego głównym celem jest poprawa konkurencyjności Mazowsza poprzez tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i wsparcie rozwoju przedsiębiorczości. Nacisk położony jest na rozwój gospodarki opartej na wiedzy, wspieranie rozwoju przedsiębiorczości oraz sektora badawczo-naukowego, ale szansę na finansowanie mają również inne inicjatywy. Finansowanie w ramach Działania 1.6 przeznaczone jest dla jednostek działających w ramach klastrów, czyli grup powiązanych ze sobą przedsiębiorstw i instytucji o zbliżonym charakterze działalności. Beneficjenci działań tego Priorytetu to głównie mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa, które są niezwykle ważne przy tworzeniu potencjału innowacyjnego województwa mazowieckiego. Wsparcie mogą również otrzymać grupy przedsiębiorstw, w tym klastry i konsorcja, jak również jednostki badawcze, placówki szkolnictwa wyższego, organizacje pozarządowe oraz instytucje otoczenia biznesu (np. w zakresie rozwoju parków przemysłowych i naukowo-technologicznych, inkubatorów przedsiębiorczości), jeśli angażują się w tworzenie powiązań kooperacyjnych. Działanie 1.6 ma na celu rozwijanie sieci powiązań gospodarczych dzięki wspieraniu powstawania oraz rozwoju klastrów i powiązań kooperacyjnych między przedsiębiorstwami oraz między przedsiębiorstwami i sferą badawczo-rozwojową. Dzięki współpracy takich podmiotów zwiększa się transfer wiedzy, wymiana doświadczeń, a zmniejszają koszty działalności (m.in. dzięki wspólnemu wykorzystaniu infrastruktury). PwC 10

2 Implikacje regulacji prawnych i dokumentów dla beneficjentów finansowania JESSICA w ramach Działania 1.6 Projekty klastrowe wspierane przez JESSICA w ramach Działania 1.6 RPO WM podlegają regulacjom z obszaru JESSICA, RPO WM oraz dotyczącym pomocy publicznej. W poniższym rozdziale omówione są implikacje poszczególnych regulacji dla beneficjentów JESSICA w ramach Działania 1.6. 2.1 Regulacje Inicjatywy JESSICA Inicjatywa JESSICA jest regulowana przez następujące dokumenty na poziomie Unii Europejskiej 1. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. zmienione przez: Rozporządzenie Rady (WE nr 1989/2006 z dnia 21 grudnia 2006 r., Rozporządzenie Rady (WE) nr 1341/2008 z dnia 18 grudnia 2008 r., Rozporządzenie Rady (WE) nr 284/2009 z dnia 7 kwietnia 2009 r., Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 539/2010 z dnia 16 czerwca 2010 r. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. wyznacza ogóle zasady odnoszące się, między innymi, do Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Fundusze pozyskane ze wsparcia JESSICA oraz działań RPO WM 1.6 pochodzą z EFRR. Ten dokument jest podstawą do funkcjonowania instrumentów inżynierii finansowej takich jak FROM. Główne założenia są zawarte w Artykule 44. Pozwala on na finansowanie wydatków FROM z Funduszy Strukturalnych. 2. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z 8 grudnia 2006 r., ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (z późn. zm.) Rozporządzenie Komisji WE nr 1828/2006 ustanawia szczegółowe zasady wynikające z Rozporządzenia 1083/2006. Artykuły 43-46 przedstawiają zasady funkcjonowania instrumentów inżynierii finansowej (wliczając w to FROM). 3. Rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1080/2006 z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999 (z późn. zm.) Rozporządzenie to definiuje między innymi zadania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz zakres wsparcia z tego funduszu. Główne założenia są związane z kwalifikowalnością wydatków i są opisane w artykule 7. 4. Uaktualniona nota wyjaśniająca w zakresie instrumentów inżynierii finansowej zgodnie z artykułem 44 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 8 lutego 2012 r. Nota została stworzona w celu zapewnienia wytycznych i wyjaśnień dotyczących tworzenia i implementacji instrumentów inżynierii finansowej (zgodnie z Art. 44 Rozporządzenia (WE) Nr 1083/2006, Art. 3 (2) (c), Art. 4 (1), Art. 5(1) (d) I Art. 6 (2) (a) Rozporządzenia (WE) Nr 1080/2006, Art 11 (1) Rozporządzenia Komisji Nr 1828), do których odnosi się mechanizm operacji FROM. Dokument zawiera m.in. wytyczne przedstawiające dobre praktyki dla Państw Członkowskich, a w szczególności dla instytucji zarządzających, do wprowadzenia w istniejących i przyszłych instrumentach. Kluczowe zapisy znajdują się w rozdziale 3.3(a). PwC 11

Wdrożenie Inicjatywy JESSICA w województwie mazowieckim podlega także następującym dokumentom: 1. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej przez fundusze rozwoju obszarów miejskich w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dziennik Ustaw 2010, Nr 254, poz. 1709, Rozporządzenie o FROM ) Rozporządzenie zawiera szczegółowe informacje o przyznawaniu regionalnej pomocy inwestycyjnej oraz pomocy dla prac przygotowawczych i usług doradczych, które są związane z wdrożeniem nowych inwestycji, przez FROM. Dodatkowo Rozporządzenie określa procedurę wypełniania i oceny wniosków. Rozporządzenie definiuje nową inwestycję ( 9), koszty kwalifikowane i maksymalną intensywność pomocy regionalnej ( 11-13) oraz proces aplikowania o finansowanie ( 22). 2. Zaproszenie do składania wniosków o dopuszczenie do postępowania: Fundusz Powierniczy JESSICA Województwa Mazowieckiego, Wybór Funduszy Rozwoju Obszarów Miejskich (zaproszenie opublikowane przez EBI w grudniu 2011 r.) Dokument ten był podstawą procesu wyboru FROM i ustala między innymi ogólne zasady oceny potencjalnych projektów miejskich. Główne założenia są zawarte w Aneksie 3 IX-XX. Najważniejsze informacje dla beneficjentów ostatecznych są także opisane w tym Podręczniku. Wszystkie wymienione powyżej dokumenty i regulacje określają podstawowe parametry Inicjatywy JESSICA. W szczególności z powyższych dokumentów wywodzą się ogólne wymagania wobec projektów JESSICA na poziomie ostatecznego beneficjenta. Te wymagania to: Ogólne: Zgodność z regulacjami dotyczącymi Funduszy Strukturalnych (w tym przypadku SzOP), Rzetelność w zakresie przygotowania modelu biznesowego, przepływów finansowych, zaangażowania partnerów itp., Lokalizacja na obszarze uznanym za zdegradowany i objętym planem rewitalizacji przez ZIPROM (patrz poniżej), Generowanie dochodu (zgodnie z wymaganiami dotyczącymi Funduszy Strukturalnych) 7, Zapewnianie ekonomicznych i/lub społecznych korzyści. Finansowe, ekonomiczne i społeczne: W każdym przypadku projekt musi zawierać plan finansowy wskazujący i potwierdzający źródła i sposoby wykorzystania funduszy projektu, a także potwierdza zdolność spłaty finansowania JESSICA, Szczegółowe wymagania finansowe określane są przez FROM. Mogą dotyczyć np. wewnętrznej stopy zwrotu z projektu (nie większej niż 15%), wartości bieżącej netto (dodatniej), okresu zwrotu z inwestycji, przepływów pieniężnych, obecności i formy zabezpieczenia, Ocena w zakresie kryteriów ekonomicznych obejmuje aspekty takie jak: analiza kosztów i korzyści (jeśli możliwe jest jej sporządzenie), wkład w osiągnięcie wskaźników dla RPO WM, potencjał w zakresie pozyskania dodatkowych funduszy z innych źródeł (publicznych lub prywatnych) oraz zwiększenia zainteresowania inwestorów innymi projektami o charakterze komplementarnym lub tworzącymi synergię na poziomie ekonomicznym lub społecznym, np. tworzenie nowych miejsc pracy lub poprawa potencjału innowacyjnego regionu, 7 Szczegółowy Opis Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013, rozdział 8 PwC 12

Przeprowadzona zostanie również ocena komponentów o charakterze społecznym, oparta o ekonomiczne i społeczne korzyści wykazane we wniosku do FROM, bardzo korzystne społecznie projekty mogą otrzymać obniżone oprocentowanie pożyczki. Pomoc publiczna (opisana poniżej w rozdziale dot. pomocy publicznej). Dostępne formy finansowania JESSICA zgodnie z Zaproszeniem do składania wniosków o dopuszczenie do postępowania to: Pożyczki preferencyjne o stopach procentowych lepszych niż rynkowe i finansowanie długoterminowe (do 20 lat, w zależności od projektu i możliwości spłaty), Gwarancje (niedostępne w pierwszym naborze projektowym, możliwe w przyszłych naborach, jeżeli zaistnieje potrzeba rynkowa). Zaproszenie do składania wniosków o dopuszczenie do postępowania wskazane powyżej wskazuje również inwestycje kapitałowe jako instrument finansujący FROM. Jednakże zarówno SzOP w obecnej formie (lipiec 2012), jak również regulacje o pomocy publicznej i regionalnej pomocy inwestycyjnej nie przewidują wykorzystania inwestycji kapitałowych jako finansowania JESSICA w ramach Działania 1.6. Dlatego też FROM nie będzie oferował instrumentów kapitałowych w pierwszym naborze projektów. Potencjalne wprowadzenie instrumentów kapitałowych w przyszłości zależeć będzie od zidentyfikowanych potrzeb rynkowych oraz zmian w ww. dokumentach. Na chwilę obecną brak jest informacji na temat planów Ministerstwa Rozwoju Regionalnego czy Instytucji Zarządzającej dotyczących wprowadzenia ww. zmian, jednakże w przypadku zidentyfikowania istotnych potrzeb rynkowych, zmiany takie mogą zostać wprowadzone. FROM dla Działania 1.6 opublikuje szczegółową dokumentację w celu pomocy beneficjentom w przygotowywaniu wniosków. Kryteria finansowe stosowane przez FROM przy ocenie projektów mogą dotyczyć wewnętrznej stopy zwrotu projektu, wartości bieżącej netto, okresu spłaty, przepływów pieniężnych, obecności i formy zabezpieczenia (jeśli potrzebne), a także innych kryteriów uznanych przez FROM za niezbędne. Kryteria ekonomiczne dla potencjalnych projektów obejmować będą następujące aspekty: analiza kosztów i korzyści (jeśli jest możliwa), przyczynienie się do podniesienia wskaźników RPO WM, potencjał do wykorzystania funduszy z innych źródeł (publicznych i prywatnych) oraz zachęcanie inwestorów do inwestowania w inne projekty, które są komplementarne lub zapewniają synergię na poziomie ekonomicznym lub społecznym. Rozporządzenie o FROM stanowi także, że wkład własny (w postaci kapitału, bądź innych zewnętrznych źródeł finansowania, w formie pozbawionej wsparcia ze środków publicznych) powinien wynosić nie mniej niż 25% kosztów kwalifikowanych, co oznacza, że maksymalny udział finansowania JESSICA dla projektów inwestycyjnych wynosi 75% kosztów kwalifikowanych. Należy zauważyć, że Rozporządzenie o FROM ma także implikacje dla kwalifikowalności kosztów projektu na potrzeby finansowania JESSICA i dla pomocy publicznej. Te kwestie opisane są w dalszych częściach niniejszego rozdziału. 2.2 Regulacje Funduszy Strukturalnych w Województwie Mazowieckim RPO WM i SzOP Dwie najważniejsze regulacje Funduszy Strukturalnych dla beneficjentów funduszy JESSICA w ramach Działania 1.6 to RPO WM oraz SzOP oraz dokumenty im towarzyszące opisane poniżej: 1. Regionalny Program Operacyjny (RPO WM) oraz Szczegółowy Opis Priorytetów RPO WM 2007-2013 (SzOP) RPO WM to dokument ogólny, podczas gdy SzOP zawiera szczegółowe instrukcje i regulacje, które mają implikacje praktyczne dla beneficjentów finansowania JESSICA oraz Działania 1.6. W szczególności SzOP opisuje Działanie 1.6 pod względem organizacji, celów, wskaźników produktu i rezultatu oraz potencjalnych beneficjentów. PwC 13

Należy zauważyć, że SzOP może w przyszłości zostać zmieniony przez Zarząd Województwa Mazowieckiego, jeżeli Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego zidentyfikuje potrzebę takich zmian 8. Zaleca się, aby beneficjenci sprawdzali stronę internetową Samorządu Województwa Mazowieckiego (http://www.mazovia.pl) i upewnili się, że przygotowują projekt zgodnie z najnowszą dostępną wersją SzOP. SzOP w szczególności opisuje potencjalnych beneficjentów w ramach Działania 1.6. Wsparcie zostanie udzielone przedsiębiorstwom, grupom przedsiębiorstw, jednostkom badawczym, szkołom wyższym oraz instytucjom otoczenia biznesu powiązanym powiązaniami kooperacyjnymi, zlokalizowanym w województwie mazowieckim (tzn. minimum 50%, ale nie mniej niż 5 podmiotów funkcjonujących w ramach klastra, w tym koordynator klastra, musi posiadać siedzibę na terenie województwa mazowieckiego). Celem Działania jest rozwój sieci powiązań gospodarczych poprzez wspieranie powstawania oraz rozwoju klastrów i powiązań kooperacyjnych zarówno między przedsiębiorstwami, jak również między przedsiębiorstwami a instytucjami badawczo rozwojowymi. Fundusze w ramach Działania 1.6 są dedykowane dla inicjatyw klastrowych. Definicja klastra wskazana w Szczegółowym Opisie Priorytetów RPO WM brzmi następująco: Klaster to znajdujące się w geograficznym sąsiedztwie skupisko podobnych firm i powiązanych z nimi instytucji, które zapewniają wyspecjalizowane umiejętności, informacje, kapitał i infrastrukturę. Przedsiębiorstwa te korzystają z podobnych nakładów, technologii albo innych powiązań zaopatrzeniowych. Na potrzeby realizacji projektów Działania 1.6 RPO WM przyjmuje się, że wspomniane w definicji skupisko firm oznacza firmy działające w ramach województwa mazowieckiego w obrębie jednego miasta lub okolicy. Nie ma górnego lub dolnego limitu liczby podmiotów, które tworzą klaster w rozumieniu RPO WM 9. Częścią klastra mogą także być instytucje zapewniające przedsiębiorcom specjalistyczne umiejętności, informacje, kapitał i infrastrukturę (np. jednostka naukowa, instytucja otoczenia biznesu, szkoła wyższa). Aby skorzystać z Działania 1.6 i funduszy JESSICA klaster musi przyjąć formę sformalizowaną przez podpisanie umowy przez członków klastra i/lub organizację formalnej struktury koordynującej współpracę w ramach klastra (jako odrębnej jednostki lub przez wyznaczenie jednego z członków klastra na koordynatora klastra). Forma prawna jednostki aplikującej o finansowanie JESSICA (potencjalnego beneficjenta) musi być jedną z poniższych: Przedsiębiorca, Grupa przedsiębiorców (w tym klaster lub konsorcjum), Jednostka naukowa, Szkoła wyższa, Organizacja pozarządowa, Instytucja otoczenia biznesu prowadząca powiązanie kooperacyjne. 8 Zarząd Województwa Mazowieckiego: Instrukcja Wykonawcza Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym, Załącznik do uchwały Nr 1996/88/11 Zarządu Województwa Mazowieckiego z dnia 20 września 2011 r. 9 Należy zwrócić uwagę, że definicja klastra wykorzystywana w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka wskazuje minimalną liczbę 10 członków, RPO WM stosuje własną definicje i nie nakłada limitów w zakresie liczby członków. PwC 14

Przykładowe rodzaje projektów w ramach JESSICA i Działania 1.6 obejmują: Tworzenie i rozwój klastrów o charakterze regionalnym, Projekty tego typu dotyczą włączania nowych członków do nowych lub już istniejących klastrów, jak również usprawnienia organizacyjne w funkcjonujących klastrach, jak na przykład stworzenie nowej metody współpracy. Należy zauważyć, że projekty tego typu mogą być finansowane przez JESSICA tylko jeśli spełniają one kryteria nowej inwestycji zgodnie z regulacjami pomocy regionalnej zawartymi w rozdziale 2.3 tego Podręcznika. Ponadto, zgodnie z SzOP RPO WM, projekty te muszą generować dochód. Doradztwo z zakresu opracowania planów rozwoju klastra, Projekty tego typu dotyczą zakupu usług doradczych lub opracowania planów rozwoju klastra własnymi siłami. Celem takiego projektu jest opracowanie planu działań, który pozwoli usprawnić pracę klastra w przyszłości, jak również wykorzystać połączenia pomiędzy członkami klastra. Należy zauważyć, że zakup usług doradczych niezwiązanych z nową inwestycją, jak również inwestycje niewpływające na proces produkcji przedsiębiorstw będących członkami klastra nie kwalifikują się do finansowania JESSICA. Zgodnie z regulacjami pomocy regionalnej opisanymi w rozdziale 2.3 tego Podręcznika oraz zgodnie z SzOP, projekty w ramach JESSICA muszą generować dochód. Jest zatem bardzo prawdopodobne, że projekty z tej kategorii nie będą się kwalifikowały do finansowania JESSICA. Wspieranie działalności podmiotów prowadzących klaster, Projekty tego typu wspierają bieżącą działalność komercyjną członków klastra. Mogą to być jakiekolwiek inwestycje, które pozwalają członkom klastra na bardziej efektywne działanie bądź współpracę, na przykład stworzenie lub ulepszenie wspólnie użytkowanych nieruchomości. Działania promocyjne klastra w celu pozyskania nowych przedsiębiorstw do udziału w klastrze, Wspomniane projekty obejmują działania promocyjne przeprowadzane przez klastry wśród potencjalnych nowych członków klastra. Projekty te są często związane z uczestnictwem w konferencjach, innych wydarzeniach branżowych lub publikacjach. Należy zauważyć, że zgodnie z regulacjami pomocy publicznej, jedynie wydatki związanie z nowymi inwestycjami zgodnie z zasadami Rozporządzenia o FROM, opisanymi w rozdziale 2.3 tego Podręcznika, kwalifikują się do finansowania JESSICA, więc każdy projekt, który nie wpływa na proces produkcji członków klastra, nie będzie spełniał tego wymogu. Jest zatem bardzo prawdopodobne, że projekty tej kategorii nie będą mogły korzystać z finansowania JESSICA. Wdrażanie i komercjalizację technologii i produktów innowacyjnych, Projekty tej kategorii zazwyczaj dotyczą konstrukcji lub adaptacji nowych obiektów, zakupu środków trwałych i/lub lub wartości niematerialnych i prawnych (w formie licencji na technologie lub oprogramowanie). Zadaniem takiego projektu jest umożliwienie wszystkim członkom klastra wykorzystania nowych technologii i/lub produktu w celu zwiększenia przychodów, zarówno bezpośrednio (np. sprzedając produkt) lub pośrednio (np. oferując wsparcie techniczne dla nowego produktu). Aby ubiegać się o wsparcie w ramach Działania 1.6 i Inicjatywy JESSICA niezbędne jest usytuowanie projektu na obszarze zdegradowanym objętym ZIPROM (w przeciwnym wypadku beneficjent jest zobowiązany do przedstawienia zaświadczenia Urzędu Miasta poświadczającego o planach Urzędu dotyczących wpisania obszaru do ZIPROM). ZIPROM jest każdy dokument zatwierdzony Uchwałą Rady Miasta oraz spełniający poniższe wymagania 10 : Jest przygotowany wspólnie z partnerami społeczno gospodarczymi, Jest wieloletni (obejmuje co najmniej obecną perspektywę finansową UE tj. lata 2007-2013), 10 Lista wymagań zgodnie z SzOP RPO WM, załącznik 8 PwC 15

Został poddany konsultacjom społecznym, Zawiera charakterystykę obszarów zdegradowanych przeznaczonych do odnowy (lokalizacja, kryteria wyboru, wskaźniki), Wskazuje wskaźniki osiągnięcia celów i oczekiwane efekty realizacji, Wskazuje indykatywny plan finansowy, Jest sporządzony zgodnie z unijnymi i polskimi wymaganiami w zakresie oceny oddziaływania na środowisko. Lokalne Programy Rewitalizacji to przykład powszechnie stosowanych ZIPROMów. Rady miast mogą także opracować inne programy odpowiadające powyższym wymogom, takie jak Plany Inwestycji albo Programy Promocji Innowacji, dokładne nazwy i zawartość takich programów zależy od decyzji Rady Miasta. Należy zwrócić uwagę, że zgodnie ze wskazaniami w SzOP, niektóre ogólne zapisy w SzOP dotyczące Działania 1.6 nie odnoszą się do projektów w ramach JESSICA, co oznacza, że wykorzystanie finansowania JESSICA w projekcie wymaga odmiennego podejścia niż wcześniej w przypadku występowania o granty w ramach tego samego działania. W szczególności różnice stanowią: Brak Instytucji Wdrażającej/ciała pośredniczącego dla Działania 1.6 w ramach Inicjatywy JESSICA, W ramach JESSICA, Działanie 1.6 skierowane jest do projektów miejskich (tj. projektów zlokalizowanych na terenie zdegradowanym wskazanym w ZIPROM, patrz powyżej), JESSICA może przyjąć formę preferencyjnej pożyczki lub gwarancji, JESSICA posiada dodatkowe kryteria kwalifikowalności nałożone przez regulacje pomocy publicznej dla FROM (zob. rozdział 2.3), Procedura ubiegania się o fundusze JESSICA będzie ustalona przez FROM, Ogólna metodologia oceny zdefiniowana dla wniosków o dofinansowanie w ramach Działania 1.6 nie dotyczy projektów JESSICA, Odrębna alokacja finansowa dla projektów JESSICA w ramach Działania 1.6 (5 882 352,94 EUR), Pomoc publiczna na poziomie beneficjentów jest regulowana Rozporządzeniem o FROM 11. Instytucją Zarządzającą RPO WM jest Zarząd Województwa Mazowieckiego. Zarząd jest wspierany przez Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego, Departament Kontroli i Kancelarię Marszałka. W przypadku realizacji Działania 1.6 w ramach Inicjatywy JESSICA za zbieranie i ocenę wniosków o finansowanie, jak i wypłatę środków odpowiedzialne są FROM. 2. Krajowe Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 17 grudnia 2008 r. dotyczące kwalifikowania wydatków w ramach Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013 3. Zasady Kwalifikowania Wydatków w Ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013, (Zasady kwalifikowalności) 4. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej przez fundusze rozwoju obszarów miejskich w ramach regionalnych programów operacyjnych 11 Należy zauważyć, że podczas gdy SzOP RPO WM odnosi się również do pomocy de minimis na mocy Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z 8 Grudnia 2010 w sprawie udzielenia pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych, Rozporządzenie to nie pozwala na przyznanie pomocy w formie zwrotnego finansowania. PwC 16

Powyższe dokumenty opisują szczegółowe kategorie kosztów projektów, które kwalifikują się do finansowania w ramach JESSICA. Zasady Kwalifikowania Wydatków w Ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 2013 wdrażają Krajowe Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 17 grudnia 2008 r. dotyczące kwalifikowania wydatków w ramach Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013, natomiast Rozporządzenie o FROM prezentuje węższy katalog kosztów kwalifikowalnych dla projektów inwestycyjnych. Koszty kwalifikowane na potrzeby finansowania JESSICA w ramach Działania 1.6 muszą wpisywać się w obie listy kryteriów kwalifikowalności. Wydatki muszą spełniać zwłaszcza wymagania Zasad Kwalifikowalności w odniesieniu do dokumentacji projektu, zamówień z zachowaniem zasad konkurencyjności oraz katalogu wydatków kwalifikowanych dla Działania 1.6 opisanego w Zasadach. Wydatki muszą również być kwalifikowane w świetle Rozporządzenia o FROM, co oznacza, że muszą one zostać poniesione nie wcześniej niż 1 stycznia 2009 r. dla prac przygotowawczych i w momencie złożenia wniosku w przypadku wydatków bezpośrednio związanych z pracami inwestycyjnymi (budowa oraz umowy na zakup aktywów trwałych niebędących nieruchomościami). Rozporządzenie o FROM narzuca beneficjentowi także obowiązek sfinansowania 25% wydatków kwalifikowanych ( wkład własny ). Wkład własny może pochodzić z funduszy własnych beneficjenta lub z zewnętrznych źródeł finansowania, w formie pozbawionej wsparcia ze środków publicznych. Mogą to być pożyczki, finansowanie kapitałem, albo inne formy pozyskania finansowania. 2.3 Pomoc publiczna Pomimo zwrotnego charakteru finansowania w ramach Inicjatywy JESSICA, jego korzystniejsze od rynkowych warunki powodują wystąpienie pomocy publicznej. To ma wiele ważnych implikacji dla beneficjentów finansowania JESSICA. Implikacje poszczególnych dokumentów regulujących kwestię pomocy publicznej są podane poniżej. 1. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) 2. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 107 i 107 TFUE (Dz. Urz. UE L 214 z dnia 9 sierpnia 2008 r.) Finansowanie w ramach Inicjatywy JESSICA i Działania 1.6 spełnia przesłanki Art. 107 pkt. 1 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, jako pomoc dla przedsiębiorców ze środków publicznych na warunkach korzystniejszych od rynkowych, przyznawana selektywnie i skutkująca poprawieniem pozycji konkurencyjnej beneficjentów finansowania. Pomoc ta jest dozwolona na podstawie Art. 107 pkt. 3a tego samego traktatu jako pomoc regionalna. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 800/2008 m.in. narzuca na beneficjenta regionalnej pomocy inwestycyjnej (dla projektów inwestycyjnych w ramach Działania 1.6 i JESSICA) konieczność wykazania efektu zachęty. Przyjmuje się, że efekt zachęty wystąpi, gdy potencjalny beneficjent nie podejmie działań inwestycyjnych przed złożeniem wniosku o wsparcie. Do tego czasu mogą rozpocząć się wyłącznie prace przygotowawcze i usługi doradcze związane z przygotowaniem projektu. Ponadto w przypadku dużych przedsiębiorstw (zatrudniających powyżej 249 pracowników i których roczny obrót przekracza 50 milionów EUR i/lub całkowity bilans roczny przekracza 43 miliony EUR) konieczne jest przedstawienie dokumentacji, z której wynika, że spełnione zostało co najmniej jedno z poniższych kryteriów w zakresie uznania niektórych rodzajów pomocy za zgodnych ze wspólnym rynkiem: Pozyskane finansowanie spowoduje znaczące zwiększenie rozmiaru projektu, Pozyskane finansowanie spowoduje znaczące zwiększenie zasięgu projektu, Pozyskane finansowanie spowoduje znaczące zwiększenie całkowitej kwoty wydanej przez beneficjenta na projektu, PwC 17

Pozyskane finansowanie spowoduje znaczące przyspieszenie realizacji projektu, W przypadku braku pomocy projekt nie zostałby zrealizowany w danym obszarze objętym pomocą (dotyczy regionalnej pomocy inwestycyjnej). Rozporządzenie określa także trwałość projektu jako utrzymywanie projektu w tym samym regionie (w tym przypadku, w województwie mazowieckim) przez 5 lat dla dużych przedsiębiorstw oraz przez 3 lata dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. 3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach (Dz. U. Nr 194, poz. 1983, z późn. zm.) Rozporządzenie określa sposoby kalkulacji wartości pomocy publicznej w zależności od formy udzielenia, w tym dla pożyczek o różnym mechanizmie spłaty. Ogólny sposób kalkulacji opiera się na obliczeniu ekwiwalentu dotacji brutto, czyli obliczeniu wartości pomocy publicznej w zależności od formy udzielenia na wartość dotacji, której otrzymanie przez beneficjenta miałoby taki sam efekt (bez uwzględnienia opodatkowania podatkiem dochodowym). W celu obliczenia wartości bieżącej strumienia korzyści rozłożonych w czasie zastosowany jest mechanizm dyskontowania. W przypadku pożyczki udzielonej przez FROM korzyść dla beneficjenta w stosunku do pożyczek dostępnych na warunkach rynkowych przyjmuje formę niższego oprocentowania. Dla każdej raty zadłużenia korzyścią jest różnica pomiędzy odsetkami, jakie beneficjent musiałby zapłacić w przypadku pożyczki oprocentowanej zgodnie ze stopą referencyjną 12, a przewidywanymi odsetkami od preferencyjnej pożyczki JESSICA. Korzyści te są następnie dyskontowane z wykorzystaniem stopy dyskontowej 13, a suma zdyskontowanych korzyści stanowi ekwiwalent dotacji brutto dla pożyczki udzielonej przez FROM. Przedmiotowej kalkulacji beneficjent dokonuje na podstawie prognozowanych spłat finansowania JESSICA oraz aktualnej stopy referencyjnej przed złożeniem wniosku o pożyczkę. Ekwiwalent dotacji brutto jest informacją wymaganą w celu wypełnienia dokumentacji dotyczącej pomocy publicznej, opisanej w rozdziale 3.2.3 niniejszego Podręcznika. Rozporządzenie zawiera szereg wzorów matematycznych przedstawiających sposób obliczenia ekwiwalentu dotacji brutto dla pożyczek o różnych mechanizmach spłaty. Potencjalni beneficjenci finansowania JESSICA powinni zastosować odpowiednią metodę z Rozporządzenia dla ich pożyczki, w zależności od warunków finansowania, o które się ubiegają. 4. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej przez fundusze rozwoju obszarów miejskich w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz.U. Nr 254, poz. 1709) Rozporządzenie o FROM reguluje pomoc publiczną przydzielaną przez FROMy JESSICA w ramach wszystkich regionalnych programów operacyjnych w województwach, gdzie wdrażana jest JESSICA, w tym w przypadku w ramach Działania 1.6 RPO WM. W chwili obecnej jest to jedyne rozporządzenie dotyczące pomocy publicznej w ramach regionalnych programów operacyjnych pozwalające na pomoc zwrotną w ramach FROMów, co oznacza że jest jedyną możliwą podstawą dla finansowania JESSICA. Rozporządzenie ogranicza projekty finansowane w ramach FROMów do nowych inwestycji, a beneficjentów do przedsiębiorstw zgodnie z definicją w Aneksie I do Rozporządzenia Komisji (KE) 800/2008, tzn. jakiejkolwiek jednostki zaangażowanej działalność gospodarczą, niezależnie od formy prawnej. 12 Stopa referencyjna wykorzystywana na potrzeby tej kalkulacji jest sumą stopy referencyjnej bazowej określanej okresowo przez Komisję Europejską oraz odpowiedniej marży zgodnie z Komunikatem Komisji w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych z dnia 19 stycznia 2008 r. (2008/C 14/02). Wartości stóp referencyjnych i marż publikowane są przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKIK). 13 Stopa dyskontowa na potrzeby tej kalkulacji jest równa stopie referencyjnej bazowej powiększonej o 1 punkt procentowy. PwC 18

Beneficjentem pomocy publicznej jest jednostka występująca o pomoc publiczną (w tym przypadku, zaciągająca finansowanie JESSICA). W przypadku Działania 1.6 może to być członek klastra lub też osoba prawna utworzona w celu realizacji projektu korzystającego z finansowania JESSICA. Nowa inwestycja zgodnie z rozporządzeniem to inwestycja obejmująca: 1. Inwestycje w środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne związane z: a. utworzeniem nowego przedsiębiorstwa, b. rozbudową istniejącego przedsiębiorstwa, c. dywersyfikacją produkcji przedsiębiorstwa przez wprowadzenie nowych dodatkowych produktów lub d. zasadniczą zmianą dotyczącą procesu produkcyjnego w istniejącym przedsiębiorstwie, 2. Nabycie środków trwałych bezpośrednio związanych z przedsiębiorstwem, które zostało zamknięte lub zostałoby zamknięte, gdyby zakup nie nastąpił, przy czym środki są nabywane przez inwestora niezależnego od zbywcy. Rozporządzenie dopuszcza finansowanie JESSICA dla zamkniętego katalogu kosztów inwestycyjnych (opisanego w art. 11 Rozporządzenia) oraz na tworzenie nowych miejsc pracy (dwa lata kosztów zatrudnienia dla nowopowstałych miejsc pracy, które bezpośrednio zwiększa liczbę pracowników w porównaniu do średniej z ostatnich 12 miesięcy zanim miejsce pracy zostało utworzone i które zostaną utrzymane przez co najmniej 5 lat lub 3 lata dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw). Rozporządzenie dopuszcza finansowanie JESSICA także dla usług doradczych i prac przygotowawczych dotyczących nowych inwestycji, dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Usługi te są związane bezpośrednio z nowymi inwestycjami, zwłaszcza przygotowaniem dokumentacji technicznej i analizą projektu (włączając w to techniczne, finansowe lub specjalistyczne analizy, biznesplan, studium wykonalności i raport oceny oddziaływania na środowisko). Pomoc jest zabroniona dla przedsiębiorstw zagrożonych zgodnie z art. 1 ust. 7 rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008. Pomoc jest także zabroniona dla przedsiębiorstw, na których ciąży obowiązek zwrotu pomocy publicznej, wynikający z decyzji Komisji Europejskiej uznającej pomoc za niezgodną z prawem oraz z rynkiem wewnętrznym. Rozporządzenie zabrania finansowania JESSICA dla następujących sektorów i typów działalności, co oznacza, że klastry działające w tych obszarach nie mogą wnioskować o finansowanie JESSICA: Rybołówstwo i akwakultura, objęte rozporządzeniem Rady (WE) nr 104/2000, Hutnictwo żelaza i stali, budownictwo okrętowe, włókna syntetyczne, górnictwo węgla, Działalność związana z wywozem do państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw trzecich, jeżeli pomoc ta jest bezpośrednio związana z ilością wywożonych produktów, z tworzeniem i funkcjonowaniem sieci dystrybucyjnej lub z innymi wydatkami bieżącymi związanymi z prowadzeniem działalności wywozowej, Produkcja podstawowa produktów rolnych, o której mowa w art. 1 ust. 3 lit. b rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008, Przetwarzanie i wprowadzanie do obrotu produktów rolnych w przypadkach określonych w art. 1 ust. 3 lit. c rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008. PwC 19