S P R A W O Z D A N I E R A D Y N A D Z O R C Z E J Banku Spółdzielczego w Gnieźnie z działalności za 2017 r. na Zebranie Grupy Członkowskiej I. WPROWADZENIE Na podstawie 20 pkt 4) Statutu Banku Spółdzielczego w Gnieźnie, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 10/2017 Zebrania Przedstawicieli Członków Banku Spółdzielczego w Gnieźnie z dnia 8 czerwca 2017 r., Rada Nadzorcza składa coroczne sprawozdanie z działalności obejmującej okres sprawozdawczy od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. W minionym roku Rada Nadzorcza wykonywała swoje zadania i kompetencje w niezmienionym składzie osobowym, który tworzyli: 1) Waldemar Pomorski - Przewodniczący, 2) Jan Michałowski - Zastępca Przewodniczącego 3) Jan Wójcik - Sekretarz, stanowiący Prezydium Rady oraz członkowie: Jan Borkowicz, Tadeusz Kaczmarek, Krzysztof Macioszek, Ryszard Sadłowski, Jerzy Scheppler, Leszek Słomianny, Zofia Szelewska i Józef Woźniak. Podkreślenia jednak wymaga, że w dwóch pierwszych miesiącach minionego roku Rada funkcjonowała w składzie dziesięcioosobowym z uwagi na czasowe powierzenie P. Zofii Szelewskiej pełnienia obowiązków członka Zarządu. Sytuacja ta była wymuszona odejściem na emeryturę z końcem 2016 r. poprzedniego Prezesa Zarządu i nieukonstytuowaniem się w krótkim czasie trzyosobowego składu Zarządu banku wymaganego ustawą. Po wyborze nowego członka Zarządu od dnia 1 marca 2017 r., Rada kontynuowała pracę w pełnym jedenastoosobowym składzie. W okresie sprawozdawczym nastąpiła również istotna zmiana w zakresie organizacji Rady, będąca następstwem wejścia w życie nowej ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, a wraz z nią 1
obowiązku powołania Komitetu Audytu. Toteż na mocy uchwały Nr 37/2017 z dnia 20 października 2017 r. Rada Nadzorcza powołała Komitet Audytu, będący wsparciem jej działania w zakresie sprawozdawczości finansowej oraz systemu kontroli wewnętrznej i systemu zarządzania ryzykiem. Do pełnienia funkcji w Komitecie Audytu, po dokonaniu oceny kwalifikacji i wymogu niezależności kandydatów, wybrano: P. Leszka Słomiannego, pełniącego rolę przewodniczącego Komitetu oraz trzech członków: P. Jana Borkowicza, P. Zofię Szelewskę i P. Ryszarda Sadłowskiego. Na uwagę zasługuje także fakt, że w tym roku upływa czteroletnia kadencja Rady Nadzorczej, a tym samym powołanego Komitetu Audytu. Tegoroczne Zebranie Przedstawicieli w porządku obrad przewiduje zatem część wyborczą, w trakcie której dokonany zostanie wybór nowych członków organu nadzorującego banku, a następnie spośród nich zostanie ukonstytuowany skład Komitetu Audytu na kolejną kadencję Rady Nadzorczej. II. PODSTAWY PRAWNE Podstawę prawną działania Rady Nadzorczej w okresie sprawozdawczym stanowiły przepisy powszechnie obowiązujące, w szczególności ujęte w Ustawie o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, Prawie bankowym i Prawie spółdzielczym, a także wymogi wynikające z Rozporządzenia i Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (tzw. pakiet CRD IV/CRR). Ponadto Rada sprawowała nadzór z uwzględnieniem rekomendacji i zaleceń Komisji Nadzoru Finansowego oraz europejskich wytycznych. Konkretne działania nadzorcze wyznaczone zostały w ramach planów pracy uchwalonych na rok 2017. Działania nadzorcze Rady skorelowane były z założeniami strategii banku oraz planu finansowego uchwalonego na okres sprawozdawczy, a także były realizowane w taki sposób, aby urzeczywistniać realizację celów strategicznych w kluczowych obszarach działania banku, w tym przestrzegać przyjętych zasad ładu korporacyjnego. W zakresie otoczenia prawnego działania banku, miniony rok był kontynuacją dynamicznych zmian zapoczątkowanych w poprzednich latach. W okresie 2
sprawozdawczym podkreślenia wymaga w szczególności wejście w życie Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 6 marca 2017 r., które unormowało nowe podejście do systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej, polityki wynagrodzeń oraz procesu szacowania kapitału wewnętrznego w bankach. Istotną rolę odegrała także wydana na mocy uchwały Nr 141/2017 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 25 kwietnia 2017 r. Rekomendacja H dotycząca systemu kontroli wewnętrznej w bankach, a także ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Adaptacja nowych przepisów do wewnętrznych regulacji i praktyki banku następowała poprzez różne działania i uchwały podejmowane przez Radę Nadzorczą w okresie sprawozdawczym. III. ZAKRES NADZORU W okresie sprawozdawczym zadania Rady Nadzorczej były realizowane przede wszystkim za pomocą środków nadzoru oraz okresowej oceny wszystkich kluczowych obszarów zarządzania bankiem. Sprawowany nadzór obejmował system zarządzania ryzykiem, system kontroli wewnętrznej, politykę wynagrodzeń, a także proces szacowania kapitału wewnętrznego i utrzymywania poziomu funduszy własnych na poziomie nie niższym niż oszacowany kapitał wewnętrzny banku. W celu realizacji swoich zadań i sprawowania efektywnego nadzoru Rada Nadzorcza w szczególności: 1) zapewniała odpowiedni poziom zarządzania bankiem poprzez wybór członka Zarządu posiadającego odpowiednie kwalifikacje do sprawowania wyznaczonych mu funkcji oraz okresową ocenę kwalifikacji i reputacji członków Zarządu, 2) nadzorowała przestrzeganie przyjętej przez Zarząd strategii zarządzania bankiem, 3) monitorowała skuteczność czynności wykonywanych przez członków Zarządu w związku z realizacją ich zadań w zakresie systemu zarządzania oraz nadzorowała przestrzeganie w banku planów, polityk i procedur. 3
W okresie sprawozdawczym, Rada określała ogólny poziom akceptowalnego ryzyka oraz monitorowała poprzez okresową ocenę apetyt na ryzyko i przestrzeganie przez Zarząd wyznaczonych limitów ograniczających to ryzyko. Okresowej analizie i ocenie podlegała także sytuacja finansowa banku oraz jakość zarządzania w kontekście wyników przeprowadzonych kontroli zewnętrznych i audytów wewnętrznych w banku. Rada wypełniała swoje funkcje nadzorcze z uwzględnieniem celów strategicznych wyznaczonych na lata 2016-2020 w poszczególnych obszarach działania banku oraz długoterminowych planów kapitałowych, oddziałując w niezbędnym zakresie na treść i zakres wytyczonych celów, stosownie do zmian zachodzących w otoczeniu makroekonomicznym i regulacyjnym banku. IV. ZADANIA I DZIAŁANIA RADY W okresie sprawozdawczym Rada Nadzorcza odbyła jedenaście posiedzeń z frekwencją wynoszącą ponad 93%. Natomiast Prezydium Rady zebrało się sześciokrotnie (frekwencja blisko 95%), a Komitet Audytu spotkał się w minionym roku trzy razy. Podczas ubiegłorocznych posiedzeń Rada podjęła 57 uchwał. Dokonując analizy aktywności Rady w kontekście ilości podejmowanych uchwał stwierdza się wyraźną tendencję wzrostową na przestrzeni minionych lat. Dla porównania bowiem w roku 2015 Rada podjęła 28 uchwał, w następnym roku - 40 uchwał, a w 2017 r. było już o 17 uchwał więcej niż w okresie poprzednim. Jest to konsekwencją umocnienia nadzoru wewnętrznego w banku w świetle wymagań ustawowych i zasad ładu korporacyjnego. Zgodność w ocenie nadzorczej procesów zarządzania bankiem, członkowie Rady potwierdzali natomiast jednomyślnymi wynikami głosowania nad poszczególnymi uchwałami. W przedmiocie oceny zarządzania ryzykiem, systemu kontroli wewnętrznej, procesu szacowania kapitału wewnętrznego, sytuacji finansowej banku i oceny polityki wynagradzania i członków Zarządu, a także przeglądu funkcjonujących w banku procedur i systemów w procesie zarządzania, Rada podjęła w okresie sprawozdawczym 47 odrębnych stanowisk (dla porównania w 2016 roku było ich 26). W posiedzeniach Rady uczestniczyli przedstawiciele Zarządu banku oraz w zależności od potrzeby, pracownicy banku odpowiedzialni za merytoryczne obszary 4
objęte porządkiem posiedzeń. W okresie sprawozdawczym, Rada Nadzorcza realizowała funkcje nadzorcze i kontrolne w zakresie wszystkich obszarów działania banku objętych jej kompetencjami, w szczególności poprzez: 1) analizowanie przebiegu realizacji planów finansowych, 2) dokonywanie okresowych ocen sytuacji finansowej i ekonomicznej banku, 3) dokonywanie oceny adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej, 4) zatwierdzanie strategii zarządzania ryzykiem i kapitałami banku, planów finansowych oraz zasad ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem, w tym zatwierdzanie limitów, 5) zatwierdzanie poziomu apetytu na ryzyko banku oraz założeń testów warunków skrajnych, 6) zatwierdzenie zasad wyznaczania pojedynczej ekspozycji na ryzyko oraz procedury szacowania kapitału wewnętrznego, 7) cykliczną ocenę adekwatności i skuteczności systemu zarządzania ryzykiem, z analizą narażenia banku na poszczególne rodzaje ryzyka, 8) okresową ocenę zarządzania ryzykiem braku zgodności, 9) okresową ocenę bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego, 10) badanie zgodności polityki banku w zakresie podejmowania ryzyka ze strategią i planem finansowym banku, 11) analizę wyników przeglądów obowiązujących w banku systemów i procesów. W okresie sprawozdawczym, Rada uchwaliła także plan finansowy na rok 2017, dokonała wyboru podmiotu do badania sprawozdania finansowego oraz monitorowała realizację zaleceń wydanych w związku z audytem wewnętrznym przeprowadzonym przez Spółdzielczy System Ochrony SGB. Rada zatwierdziła zmiany w wewnętrznych regulacjach bankowych, a także monitorowała zakres stosowania w banku zasad ładu korporacyjnego i odpowiedniej polityki wynagradzania. W okresie sprawozdawczym, Rada zatwierdziła także zmiany w strukturze organizacyjnej banku oraz w wewnętrznym podziale kompetencji członków Zarządu w związku ze zmianą składu osobowego tego organu. W ramach 5
swoich kompetencji, Rada uczestniczyła także w procesie uzyskania zgody na powołanie P. Barbary Borowskiej na stanowisko Prezesa Zarządu. Jako wiodący cel przyjęto w minionym roku wdrożenie nowych regulacji prawnych, ustawowych obowiązków względem banku oraz wymogów nadzorczych i zaleceń pokontrolnych. W tym celu Rada Nadzorcza: dostosowała swoją organizację i zakres zadań do ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, poprzez powołanie Komitetu Audytu i uchwalenie procedur oraz regulacji dotyczących wyboru firmy audytorskiej i badania sprawozdań finansowych, monitorowała i uczestniczyła w realizacji obowiązków wynikających z przepisów Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 6 marca 2017 r., poprzez zatwierdzanie: zmienionych zasad zarządzania ryzykiem braku zgodności, systemu anonimowego zgłaszania naruszeń prawa oraz procedur i standardów etycznych, zmienionych zasad funkcjonowania organów banku, nowych założeń polityki wynagrodzeń i zasad ładu korporacyjnego, nadzorowała wdrażanie zapisów Rekomendacji H poprzez zatwierdzenie nowego modelu systemu kontroli wewnętrznej, monitorowała i oceniała realizację zaleceń pokontrolnych i poaudytowych. V. PODSUMOWANIE Rada Nadzorcza uwzględniając stanowiska formułowane w zakresie sprawowanego nadzoru oraz zadowalające oceny uzyskane przez bank w procesie oceny nadzorczej dokonywanej przez Komisję Nadzoru Finansowego i Spółdzielczy System Ochrony SGB uznaje, że ubiegłoroczna działalność banku była oparta na wyważonej i bezpiecznej polityce, mieściła się w granicach akceptowalnego ryzyka oraz była zgodna z obowiązującymi przepisami prawa i dobrymi praktykami. Ocenę tę potwierdzają ubiegłoroczne wyniki finansowe, które w obliczu dodatkowych obciążeń i w warunkach niesprzyjającej nadal koniunktury dla sektora bankowego, osiągnięto na zadowalającym poziomie. Rada Nadzorcza nie stwierdziła w trakcie nadzoru nadużyć i poważnych błędów, mających znaczący wpływ na sytuację finansową lub reputacją banku albo reputację 6
członka organu zarządzającego lub nadzorującego, jak również nie stwierdza istotnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu banku oraz przypadków naruszania postanowień Statutu i przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Realizację wydanych zaleceń pokontrolnych i poaudytowych, Rada ocenia natomiast na poziomie adekwatnym do ustalonych harmonogramów ich wykonania. W okresie sprawozdawczym do Rady nie wpłynęła żadna skarga na działalność banku i nie odnotowano zgłoszeń o ewentualnych naruszeniach prawa lub zasad etyki przez członków Zarządu. Bez zastrzeżeń układała się również współpraca pomiędzy Radą Nadzorczą a Zarządem banku. Mając na względzie pozytywną ocenę pracy Zarządu i wyników finansowych banku, Rada Nadzorcza podczas tegorocznego Zebrania Przedstawicieli, będzie wnioskować o przyjęcie sprawozdania finansowego za miniony rok i o udzielenie członkom Zarządu absolutorium. Prezydium Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Gnieźnie: P. Waldemar Pomorski, przewodniczący.... P. Jan Michałowski, zastępca przewodniczącego P. Jan Wójcik, sekretarz Gniezno, dnia 13 kwietnia 2018 r. 7