PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ROBACZYN NA LATA 2011 2018 Robaczyn, kwiecień 2011 1
WSTĘP Plan Odnowy Miejscowości Robaczyn na lata 2011-2018 został opracowany w celu przyznanie pomocy finansowej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, działanie Odnowa i rozwój wsi. Plan Odnowy Miejscowości Robaczyn zawiera charakterystykę miejscowości, analizę jej zasobów wraz z oceną słabych i mocnych stron. Poprzez konsultacje przeprowadzone z mieszkańcami Robaczyna, opracowana została wizja rozwoju miejscowości, cel ogólny oraz cele szczegółowe wraz z priorytetami rozwoju, służącymi odnowie miejscowości. Zasadniczy wkład w powstanie i kształt niniejszego dokumentu wnieśli były i obecny Sołtys Sołectwa Robaczyn wraz z członkami Rady Sołeckiej. Istotny udział w jego opracowaniu mieli także mieszkańcy wsi, którzy brali udział w ustalaniu celów oraz wyborze projektów do realizacji, a także pracownicy Urzędu Miejskiego w Śmiglu. Niniejszy Plan Odnowy Miejscowości na lata 2011 2018 podlega przyjęciu przez Zebranie Wiejskie oraz zatwierdzeniu przez Radę Gminy Śmigiel. 2
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 1.1. Położenie i ludność Robaczyn wieś W Polsce położona jest w południowo-zachodniej części województwa wielkopolskiego w powiecie kościańskim. Jest jednym z 37 sołectw w gminie Śmigiel. Przez wieś przebiega linia wąskotorowej Śmigielskiej Kolei Dojazdowej ze Starego Bojanowa przez Śmigiel do Wielichowa. W chwili obecnej kolejka wąskotorowa jest atrakcją turystyczną gminy. W Robaczynie znajduje też przystanek osobowy. Przez wieś przebiega również żółty pieszy szlak turystyczny w lasy śmigielskie. Okolice wsi nadają się do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej z uwagi na pofałdowany krajobraz, interesujące mieszane lasy i dobrą sieć dróg bitych. Atutem miejscowości jest to, że leży w niedalekiej odległości od trasy nr 5 i linii kolejowej, obie w kierunku Poznań Wrocław. Powierzchnia Robaczyna obejmuje 281,84 ha, a wieś liczy 298 mieszkańców (wg U.M.Śmigiel na dzień 31.03.2011), z czego 70-cioro to dzieci i młodzież w wieku od 0 do 18 lat, 188 osób naszej społeczności to ludzie w wieku produkcyjnym, a 40-cioro mieszkańców to emeryci. 3
1.2. Historia Robaczyn (niem. Robatschin, 1397 Robaczyno) to miejscowość znana conajmniej od 1386 roku. W tym czasie wieś należała do Henryka Falkenheima z Piotrowa, chociaż inne źródła podają, że wsią jako własność szlachecką zarządzała rodzina Robaczyńskich (sive Czaccy). W II połowie XV wieku część wsi przechodzi w ręce Czackich. W XVIIw. właścicielem zostaje Jan Kiełczewski, po nim rodzina Skrzydlewskich, a następnie, od schyłku XVII wieku do schyłku XVIII wieku, rodzina Bojanowskich. Na terenie wsi znajdował się folwark oraz dwa młyny wodne. W końcu lat 80 XIX wieku folwark liczył 63 mieszkańców. W 1901r. powierzchnia folwarku miała 336,04 ha. W 1913 wymieniany jest jeszcze wśród dóbr Starego Bojanowa, później został rozparcelowany. W naszej wsi znajduje się dawny cmentarz ewangelicki założony w 1789r. przez Carla Aleksandra Bojanowskiego, właściciela wsi i jego żonę Eleonorę z Bothmerów, śląską baronówną. Cmentarz w XIX w. służył zborowi ewangelickiemu w Starym Bojanowie, który na początku XIX w. ogrodził go murem. Był użytkowany przez cały wiek XIX aż do 1945 r., o czym świadczy wiele fragmentów lub całych nagrobków datowanych od 1870 r., kwatery rodzinne otoczone kratami żeliwnymi z początku XX w. oraz pomnik wystawiony po 1919 r. poległym członkom zboru: w latach 1864, 1870-1871, 1914-1919. W chwili obecnej cmentarz ulega dewastacji. 4
12 czerwca 1933r. w Robaczynie powstała Straż Pożarna, a w 1948, z inicjatywy Józefa Chmielewskiego oraz przy współudziale mieszkańców wsi, jednostce ufundowano sztandar. Na sztandarze widniał orzeł w koronie, dlatego strażacy zostali zmuszeni do przekazania go do Kościoła Farnego w Śmiglu, skąd trafił do Katedry Poznańskiej. W roku 1980 sztandar wrócił do macierzystej jednostki. 1963 elektryfikacja wsi 1986 powołano Społeczny Komitet Budowy Świetlicy 1991 rozpoczęto budowę świetlicy oraz oddano drogę do użytku 1993 oddano świetlico-remizę do użytku 1996 - zakończono telefonizację wsi 2001 gazyfikacja wsi 1.3. Przestrzenna struktura miejscowości W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Śmigiel tereny wsi Robaczyn są częściowo oznaczono jako tereny przeznaczone pod strukturę przekształceń i intensyfikacji rozwoju systemu osadniczego, na których znajdują się między innymi układy zagrodowe. Część wioski Robaczyn to obszary wskazane do ochrony oraz o najwyższych walorach kulturowych. Wieś Robaczyn położona jest wzdłuż drogi powiatowej nr 3939P, łącząca Nietążkowo ze Starym Bojanowem. Zabudowę Robaczyna tworzą budynki mieszkalne murowane, usytuowane wzdłuż głównej drogi, a także wzdłuż kilku dróg gminnych. Miejscowość charakteryzuje się układem zagrodowym W centrum miejscowości znajduje się sklep spożywczo przemysłowy. 5
Na terenie Robaczyna znajduje się świetlica wiejska, remiza OSP oraz teren rekreacyjny. Cały ten mini kompleks kulturalno - rekreacyjny jest miejscem, gdzie można pograć w piłkę, pospacerować, spotkać się ze znajomymi i odpocząć. 2. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE 2.1. Budowa geologiczna, zasoby wodne W rejonie ujęcia wody w Robaczynie utwory czwartorzędowe, plejstoceńskie wykazują zmienną budowę geologiczną, która w ciągu doliny rzeki Samicy, gdzie wykryto przebieg wąskiej doliny kopalnej, znacznie różni się od budowy geologicznej poza nią. W dolinie kopalnej utwory czwartorzędowe, plejstoceńskie budują serię osadów zastoiskowych mułkowo-ilastych oraz osadów piaszczystych, pochodzących z okresu interglacjału wielkiego, zlodowacenia środkowopolskiego, interglacjału eemskiego i zlodowacenia północnopolskiego. W partii przypowierzchniowej w dolinie współczesnej Samicy występują osady czwartorzędowe, holoceńskie organogeniczne (torfy, namuły, kreda jeziorna) Poza doliną rzeki Samicy, na wysoczyźnie i jej skłonie do doliny Samicy, utwory czwartorzędowe budują osady fluwioglacjalne, kopalnego sandru Z tych struktur zaopatrywane jest ujęcie wody dla Robaczyna i okolicznych miejscowości. Ujęcie Robaczyn jest zintegrowane z systemem zasilającym część gminy Śmigiel w wodę. Robaczyn niestety nie posiada sieci kanalizacji sanitarnej. 6
2.2. Zasoby przyrodniczo-kulturalne Okolice Śmigla są obszarem o zróżnicowanych walorach turystycznokrajoznawczych. Przez ciekawsze tereny gminy prowadzą szlaki turystyczne, umożliwiające turystom poznanie pięknych zakątków i miejscowości. Znakowane szlaki przebiegają w południowo - wschodniej części gminy. Szlak żółty o długości 46 km biegnie z Błotkowa do Piotrowa. Na terenie gminy Śmigiel biegnie lasem z kierunku Błotkowa przez Wydorowo, Sierpowo, Robaczyn, Stare Bojanowo, Bruszczewo, Przysiekę Polską i Przysiekę Starą. Na terenie gminy szlak liczy około 14 km. We wsi Robaczyn znajdują się wysokie walory przyrodniczo krajobrazowe. Istnieje czyste środowisko przyrodnicze zachęcające do aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu. Miejscowość znajduje się na granicy dużego kompleksu leśnego pod nazwą Kompleks leśny Śmigielsko-Święciechowski. Wieś otoczona jest pięknymi lasami z zasobnymi w grzyby i jagody. W centralnej części wsi znajduje się świetlico-remiza wiejska z małym placem do zabaw dla dzieci, boiskami trawiastymi do siatkówki i piłki nożnej. Mieszkańcy Robaczyna w ramach inicjatywy społecznej rozpoczęli budowę świetlico-remizy w roku 1991, a zakończyli i oddali do użytku w 1993r. Świetlica służy mieszkańcom do spotkań (np.: OSP, zebrania wiejskie) czy też do organizacji zabaw, różnego rodzaju 7
przyjęć, wesel. Ze świetlicy korzystają również mieszkańcy okolicznych sołectw. Na granicy wsi od strony Nietążkowa w 1984 roku postawiono krzyż. Ufundowała go Rada Sołecka, wykonawcą był mieszkaniec Robaczyna. Atrakcją turystyczną, oprócz wcześniej wymienionego żółtego szlaku pieszo-rowerowego, jest cmentarz ewangelicki z mauzoleami Bojanowskich. Cmentarz znajduje się wśród pól na zachód od zwartej zabudowy wsi, ok. 500 m od trakcji kolejki wąskotorowej relacji Stare Bojanowo Śmigiel. Jest dobrze widoczny z szosy biegnącej równolegle do torów kolejowych. Zabytkowy cmentarz jest wpisany do rejestru zabytków w dniu 07.01.1957 roku pod numerem 146/688, na którym znajdują się dwie kaplice cmentarne, które również są wpisane do rejestru pod numerem 145/586 z tego samego dnia. 2.3. Infrastruktura techniczna Robaczyn posiada podstawową infrastrukturę techniczną tj. sieć wodociągową (ok.3,2km z przyłączami), gazową i telefoniczną. W dobrym stopniu wioska zabezpieczona jest w energię elektryczną oraz oświetlenie dróg. Brak natomiast jest sieci kanalizacji sanitarnej. Brak jest także linii komunikacji publicznej. Mieszkańcy Robaczyna do 8
najbliższego przystanku PKS, który mieści się w Starym Bojanowie (również przystanek PKP) lub Nietążkowie mają po ok. 2-2,5 km. W związku z tym mieszkańcy przemieszczają się korzystając z własnych środków transportu (samochody, rowery itp.). We wsi Robaczyn znajdują się przystanki autobusu szkolnego. Dzieci i młodzież dojeżdżają z Robaczyna do szkoły w Starym Bojanowie. Przystanki służą im do schronienia w czasie opadów i wiatru. Mieszkańcy wsi od kilku lat mają stworzone warunki do segregacji odpadów. Przy świetlicy znajdują się pojemniki na posegregowane śmieci nadające się do recyklingu, które w miarę potrzeby są opróżniane przez wyspecjalizowane służby. Mieszkańcy wsi w większości gospodarstw mają nieograniczony dostęp do sieci internetowej dzięki sieci telefonii stacjonarnej i połączeniu poprzez urządzenia radiowe. 2.4. Gospodarka i rolnictwo Wieś ma charakter rolniczy, mimo, że większość mieszkańców utrzymuje się z pracy nakładczej lub z własnej działalności gospodarczej. Mimo, iż gospodarstw do 10ha jest więcej, to duże gospodarstwa zajmują 63,83% powierzchni. Zasadniczymi uprawami są różne rodzaje zbóż (w zależności od klasy ziemi), ponadto kukurydza, buraki pastewne, łąki. 9
Grupy obszarowe Ogólna liczba gospodarstw Powierzchnia użytków rolnych w ha gruntów w ha od 0 do 2 10 17,81 od 2 do 5 9 27,88 od 5 do 7 5 28,38 od 7 do 10 3 27,87 od 10 do 15 3 36,25 powyżej 15 8 143,65 Razem 38 281,84 Rolnicy nastawieni są na hodowlę bydła mlecznego oraz trzody chlewnej. Należy też wspomnieć o istotnym znaczeniu działów specjalnych w rolnictwie między innymi produkcji pieczarek oraz warzyw. 2.5. Kapitał społeczny i zasoby ludzkie Na terenie miejscowości Robaczyn działają następujące organizacje: OSP Robaczyn Koło Gospodyń Wiejskich (w trakcie reaktywacji) Drużyna piłki nożnej Samica Robaczyn OSP Robaczyn liczy 50 członków, w tym 30 czynnych druhów i 20 druhów honorowych. W skład OSP wchodzą również 2 sekcje młodzieżowe 9 dziewcząt i 9 chłopców. Nasi ochotnicy biorą udział w Krajowych Zawodach Sikawek Konnych Cichowo, a także w gminnych zawodach sportowo-pożarniczych. Zawsze w razie potrzeby wspomagają zawodową straż. 10
Koło Gospodyń Wiejskich w chwili obecnej nie istnieje, ale mieszkanki Robaczyna zgłosiły akces w celu reaktywacji koła. Nasza drużyna pod nazwą Samica Robaczyn podczas festynu 11.07.2009r. wraz z drużynami z sąsiednich wsi brała udział w rozgrywkach o Puchar Sołtysa Wsi Robaczyn. Zawodnicy z Robaczyna zajęli I miejsce. Drużynę sponsoruje firma Grześpol, z siedzibą w Robaczynie. Mocne strony 3. Analiza SWOT Słabe strony - działalność Ochotniczej Straży Pożarnej - dostęp do łączy telefonicznych - pełne zwodociągowanie - system selekcji odpadów - łatwa dostępność do środków produkcji rolnej - walory przyrodniczo krajobrazowe - czyste środowisko przyrodnicze - zaangażowanie mieszkańców wsi w prace społeczne - sukcesywnie wzrastająca liczba mieszkańców - wzrost poziomu wykształcenia u młodzieży - brak chodników w większej części wsi oraz zły stan istniejących - brak parkingu przy sali wiejskiej - brak połączenia komunikacyjnego - brak dobrych dróg gruntowych 11
Szanse - atrakcyjne tereny do zagospodarowania( działki pod budownictwo mieszkaniowe) - plan budowy kanalizacji sanitarnej - możliwość uzyskania funduszy z Unii Europejskiej oraz innych źródeł zewnętrznych (gmina, powiat, urząd marszałkowski) - budowa kanalizacji sanitarnej - remont dróg oraz ułożenie brakujących chodników - reaktywacja Koła Gospodyń Wiejskich - rozwój agroturystyki Zagrożenia - brak dostępu do darmowego internetu - alkoholizm - wzrost cen żywności i innych - spadek opłacalności produkcji rolnej - zanieczyszczenie środowiska - zubożenie rodzin - zagrożenie bezrobociem 4. Opis planowanych zadań inwestycyjnych na lata 2011-2018 1. Remont świetlicy wiejskiej w Robaczynie Celem inwestycji jest poprawa jakości życia mieszkańców wsi. Po części zostaną zaspokojone potrzeby kulturalne i społeczne mieszkańców, co wpłynie korzystnie na wzrost atrakcyjności terenu Sołectwa. Zadanie to będzie realizowane w latach 2012-2013 Szacunkowy koszt przedsięwzięcia- 142 361,57 zł Źródło finansowania: Budżet gminy, LEADER z działania Odnowa i rozwój wsi 2. Budowa kanalizacji sanitarnej Celem inwestycji jest poprawa jakości mieszkańców wsi. 12
Zadanie będzie realizowane w 2012 roku Szacunkowy koszt przedsięwzięcia- 4 924 829 zł Źródło finansowania: Budżet gminy Unia Europejska- Fundusz Spójności, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 3. Zagospodarowanie terenu przy świetlicy wiejskiej (zakup ławeczek, wymurowanie grila, budowa parkingu, wybudowanie altany ok. 40m 2, ) Celem inwestycji jest stworzenie miejsca spotkań mieszkańców, integracja. Zadanie to będzie realizowane w latach 2013-2018 Szacunkowy koszt przedsięwzięcia- 80 000 zł Źródła finansowania: Budżet gminy Środki zewnętrzne Środki własne mieszkańców 4. Remont drogi gminnej Celem inwestycji jest poprawa bezpieczeństwa ruchu kołowego, pieszych oraz warunków życia mieszkańców wsi. Zadanie to będzie realizowane w latach 2013-2014 Szacunkowy koszt przedsięwzięcia- 150 000 zł Źródła finansowania: Budżet gminy 13
5. Rewitalizacja cmentarza ewangelickiego( Własność Skarbu Państwa) Celem inwestycji jest lepsza estetyka obiektu zabytkowego, co zwiększy zainteresowanie obiektem. Zadanie to będzie realizowane w latach 2015-2018 Szacunkowy koszt przedsięwzięcia- 500 000 zł Źródła finansowania: Unia europejska Budżet Państwa Polskiego 5. Opis i charakterystyka obszarów związanych z kształtowaniem obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców Budynek świetlicy w Robaczynie położony jest w centrum wsi przy drodze gminnej nieopodal trasy Śmigielskiej Kolei Dojazdowej. W budynku swoją siedzibę ma OSP Robaczyn, a Koło Gospodyń Wiejskich, po reaktywacji, również będzie się tam spotykać. W pobliżu znajdują się boiska do piłki siatkowej i nożnej, a także mały plac zabaw dla dzieci. Opisane miejsce jest miejscem sprzyjającym nawiązywaniu kontaktów społecznych, ze względu na swoje położenie oraz cechy funkcjonalnoprzestrzenne. 14