Dokument referencyjny Otwarte konsultacje społeczne dotyczące oceny Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym Cel konsultacji społecznych Niniejsze konsultacje społeczne mają na celu uzyskanie informacji zwrotnych na temat Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym od zainteresowanych podmiotów w 28 państwach członkowskich UE oraz przedstawicieli szerzej pojętej opinii publicznej. Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym został utworzony w 2014 r. Będzie on prowadził działalność do 2020 r. Fundusz wspiera osoby na początku procesu wychodzenia z ubóstwa i wykluczenia społecznego. Pomaga on osobom najbardziej potrzebującym, zaspokajając ich najbardziej podstawowe potrzeby. Do ogólnych celów Funduszu należą wspieranie spójności społecznej, podwyższenie poziomu włączenia społecznego i w konsekwencji przybliżenie realizacji celu, jakim jest likwidacja ubóstwa w Unii przez przyczynienie się do zmniejszenia liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o przynajmniej 20 milionów, zgodnie ze strategią Europa 2020. Szczegółowym celem funduszu jest złagodzenie najostrzejszych form ubóstwa poprzez: - udzielanie niefinansowego wsparcia osobom najbardziej potrzebującym w formie pomocy żywnościowej lub podstawowej pomocy materialnej, - prowadzenie działań na rzecz włączenia społecznego mających celu integrację społeczną osób najbardziej potrzebujących. Żywność lub podstawowa pomoc materialna (programy typu I) Pomoc ta obejmuje żywność, odzież oraz inne niezbędne przedmioty osobistego użytku, np. obuwie, mydło i szampon. Produkty te są przekazywane osobom najbardziej potrzebującym za pośrednictwem organizacji partnerskich wybranych przez państwa członkowskie. Fundusz może wspierać działania związane z gromadzeniem, transportem, przechowywaniem i dystrybucją darów żywnościowych. Fundusz może także wspierać środki towarzyszące, uzupełniające dostarczanie żywności lub podstawowej pomocy materialnej, takie jak kierowanie do kompetentnych służb oraz udzielanie wsparcia psychologicznego i terapeutycznego. Działania na rzecz włączenia społecznego (programy typu II). Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym prowadzi działania na rzecz włączenia społecznego wykraczające poza środki rynku pracy, polegające na świadczeniu pomocy niefinansowej i niematerialnej, takiej jak doradztwo i pomoc w wychodzeniu z ubóstwa. W niektórych państwach (DE, DK, NL, SE) takie działania na rzecz włączenia społecznego wspierające integrację osób starszych, bezdomnych i migrantów są głównymi obszarami, w których wykorzystywane jest wsparcie z Funduszu. W ramach Funduszu propaguje się wreszcie, na poziomie Unii, wzajemne uczenie się, tworzenie sieci kontaktów i rozpowszechnianie dobrych praktyk w zakresie niefinansowego wsparcia dla osób najbardziej potrzebujących.
W ujęciu realnym w latach 2014 2020 na Fundusz przeznaczono kwotę 3,8 mld EUR. Oprócz tego państwa UE mają wnieść wkład w wysokości co najmniej 15 % w postaci współfinansowania krajowego swoich programów krajowych.
Działania Funduszu muszą być zgodne w szczególności z następującymi zasadami określonymi w rozporządzeniu w sprawie Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym 1 : zasadą partnerstwa; zasadą równości kobiet i mężczyzn, niedyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną; zasadą proporcjonalności z uwzględnieniem przyznanego poziomu wsparcia oraz ograniczonych zdolności administracyjnych organizacji, które działają głównie dzięki wolontariuszom. Obejmuje to również unikanie nakładania nadmiernych wymogów administracyjnych wykraczających poza to, co jest bezwzględnie wymagane na mocy prawodawstwa UE czyli praktyki znanej powszechnie jako nadmiernie rygorystyczne wdrażanie ; poszanowanie godności osób najbardziej potrzebujących. Więcej informacji na temat Funduszu można znaleźć na następującej stronie internetowej: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catid=1089&langid=pl Inne instrumenty unijne dostępne dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji obejmują: Europejski Fundusz Społeczny (EFS) wspierający szkolenia, poszukiwanie pracy i działania na rzecz włączenia społecznego, Fundusz Azylu, Migracji i Integracji ukierunkowany na migrantów, instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii, który pomaga radzić sobie w sytuacjach kryzysowych. Więcej informacji na temat EFS można znaleźć na następującej stronie internetowej: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catid=1089&langid=pl Więcej informacji na temat Funduszu Azylu, Migracji i Integracji można znaleźć na następującej stronie internetowej: http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/financing/fundings/migration-asylumborders/asylum-migration-integration-fund/index_en.htm Więcej informacji na temat wsparcia w sytuacjach kryzysowych na terenie UE: http://ec.europa.eu/echo/what-we-do/humanitarian-aid/emergencysupport-within-eu_en Przydatne definicje 1 art. 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 223/2014 z dnia 11 marca 2014 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym
Eurostat definiuje 2 pogłębioną deprywację materialną jako życie w warunkach istotnie ograniczonych ze względu na brak zasobów i doświadczanie co najmniej czterech z dziewięciu elementów deprywacji materialnej: niemożność pozwolenia sobie na (i) opłacenie czynszu lub rachunków za korzystanie z mediów, (ii) dostateczne ogrzanie mieszkania, (iii) poniesienie nieprzewidzianych wydatków, (iv) spożywanie mięsa, ryb lub równoważnego źródła białka co drugi dzień, (v) spędzenie tygodniowego urlopu poza miejscem zamieszkania co najmniej raz w roku, (vi) samochód, (vii) pralkę, (viii) telewizor kolorowy lub (ix) telefon. W strategii Europa 2020 3 osoby zagrożone ubóstwem zostały zdefiniowane jako osoby, których ekwiwalentny dochód do dyspozycji znajduje się poniżej progu zagrożenia ubóstwem, wynoszącego 60 % krajowej mediany ekwiwalentnego dochodu do dyspozycji (po uwzględnieniu transferów społecznych). Grupy docelowe konsultacji Do wzięcia udziału w konsultacjach zachęca się wszystkich obywateli oraz wszystkie organizacje. Szczególnie zależy nam na tym, by odpowiedzi udzieliły strony bezpośrednio zaangażowane w Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym, dlatego też pytania zostały dostosowane do rodzaju ich zaangażowania, np.: organizacje zaangażowane w zarządzanie programami operacyjnymi, takie jak: państwa członkowskie, instytucje zarządzające/instytucje pośredniczące, partnerzy społeczni i inni partnerzy reprezentowani w komitecie monitorującym; organizacje zaangażowane w działalność Funduszu jako beneficjenci lub partnerzy w projektach; podmioty prawa publicznego, organizacje pozarządowe, gminy, odbiorcy końcowi: osoby fizyczne otrzymujące wsparcie z Funduszu ale także inne organizacje reprezentujące odbiorców końcowych (grupy interesu), banki żywności oraz inne organizacje działające na szczeblu unijnym, krajowym lub lokalnym w obszarze wsparcia dla osób najbardziej potrzebujących, które nie zaangażowały się w działalność Funduszu lub nie złożyły wniosku o wsparcie z niego. Zakres konsultacji Niniejsze konsultacje mają na celu poznanie opinii zainteresowanych stron i opinii publicznej na temat nowego programu mającego na celu wspieranie oceny śródokresowej Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym. Program ten ma na celu ocenę znaczenia, spójności, skuteczności, wydajności, a także unijnej wartości dodanej Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym, w tym jego potencjału w zakresie uproszczenia regulacyjnego i zmniejszenia obciążeń. Plan działania dotyczący tej oceny został opublikowany na stronie internetowej Twój głos w Europie. Wyniki konsultacji 2 http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/glossary:material_deprivation 3 http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/europe_2020_headline_indicators
Wyniki niniejszych konsultacji zostaną przeanalizowane i przedstawione w streszczeniu sprawozdania, które zostanie opublikowane na stronie internetowej DG ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego. Wyniki zostaną również wykorzystane do opracowania dokumentu roboczego służb Komisji przedstawiającego wyniki przeglądu śródokresowego. Konsultacje społeczne zostaną wykorzystane do tego, aby ułatwić wskazanie, czy konieczne jest podjęcie kroków mających na celu udoskonalenie zasad i praktyk mających zastosowanie w bieżącym okresie programowania i w kolejnych okresach.