4. Propozycja rozk adu materia u nauczania (dla modu u 4.) Dzia X: FALE ELEKTROMAGNETYCZNE. OPTYKA (10 godzin) Numer i temat lekcji Najwa niejsze zagadnienia lub zadania dydaktyczne Wiedza i umiej tnoêci (kategoria celu) Praca eksperymentalno-badawcza. Zadania problemowe i rachunkowe 12 1. Fale elektromagnetyczne w telekomunikacji. 1. Widmo fal elektromagnetycznych. 2. Wysy anie i odbiór fal elektromagnetycznych. 3. Radiofonia. 4. Telegrafia. 5. Telefonia. 6. Telewizja. 7. Radar. co to jest fala elektromagnetyczna (A), jakie sà rodzaje fal elektromagnetycznych (A), jakie jest zastosowanie fal elektromagnetycznych (A), jak powstajà drgania elektryczne (A), na czym polegajà wysy anie i odbiór fal elektromagnetycznych (poj cia: nadajnik, odbiornik) (B), co to jest fala noêna (A), do czego s u y demodulator (B), jak dzia ajà: radio, telegraf, telefon, telewizja, radar (informacyjnie) (B). 1. Obwód drgaƒ elektrycznych podr cznik: doêw. 1 2, str. 13. 2. Zeszyt çwiczeƒ: zad. 1 6, str. 6 8. 2. Âwiat o i jego w aêciwoêci. 1. Zjawisko fotoelektryczne. 2. èród a i natura Êwiat a. 3. Zjawisko dyfrakcji i interferencji. jaka jest natura Êwiat a (A), co to jest foton (A), na czym polega zjawisko fotoelektryczne (B), jakie sà przyk ady êród a Êwiat a (A), jaka jest zale noêç mi dzy d ugoêcià fali Êwietlnej, pr dkoêcià rozchodzenia si Êwiat a v, cz stotliwoêcià fali Êwietlnej f i okresem T (B), e Êwiat o w ró nych oêrodkach przezroczystych rozchodzi si z ró nymi pr dkoêciami (A), 1. Obserwacja prostoliniowego rozchodzenia si Êwiat a podr cznik: doêw. 3., str. 22. 2. Obserwacja zastosowania zjawiska fotoelektrycznego podr cznik: doêw. 4., str. 24. 3. Obserwacja zjawiska dyfrakcji fal Êwietlnych podr cznik: doêw. 6., str. 27. 4. Obserwacja zjawiska interferencji fal Êwietlnych podr cznik: doêw. 7., str. 28.
13 jaka jest wartoêç pr dkoêci Êwiat a rozchodzàcego si w pró ni (A), co to jest Êwiat o bia e (A), e w widmie Êwiat a bia ego (s onecznego) wyst puje tak e promieniowanie niewidzialne (podczerwone i ultrafioletowe) (A), jak na organizmy ywe dzia a promieniowanie podczerwone i nadfioletowe (B), co to sà fale spójne (A), na czym polega zjawisko dyfrakcji fal Êwietlnych (A), na czym polega zjawisko interferencji fal Êwietlnych (A), jaka jest treêç zasady Huygensa (B). rozró niç rodzaje êród a Êwiat a (C), zaprojektowaç i wykonaç doêwiadczenie potwierdzajàce prostoliniowe rozchodzenie si Êwiat a w oêrodku jednorodnym (D), zaprojektowaç i wykonaç doêwiadczenie demonstrujàce zjawisko dyfrakcji fal Êwietlnych (D), zaprojektowaç i wykonaç doêwiadczenie demonstrujàce zjawisko interferencji fal Êwietlnych (D). 5. Zeszyt çwiczeƒ: zad. 7 16, str. 8 12. 3/4. Podstawy optyki geometrycznej. 1. Prostoliniowe rozchodzenie si Êwiat a 2. Prawo odbicia. 3. Zjawisko rozproszenia Êwiat a. 4. Obrazy w zwierciad ach p askich i kulistych. Powi kszenie zwierciad a. 5. Prawo za amania. 6. Bieg promieni w p ytce równoleg oêciennej. co to jest promieƒ Êwietlny (A), na czym polega prostoliniowoêç rozchodzenia si Êwiat a (A), na czym polega zjawisko odbicia (A), na czym polega odwracalnoêç biegu promieni Êwietlnych (B), e Êwiat o odbija si od powierzchni g adkich (zwierciade ) (A), e na powierzchniach chropowatych Êwiat o ulega rozproszeniu (A), na czym polega zjawisko rozproszenia Êwiat a (B), 1. Obserwacja prostoliniowego rozchodzenia si Êwiat a podr cznik: doêw. 8., str. 33. 2. Pokaz zjawiska odbicia podr cznik: doêw. 9., str. 36. 3. Pokaz zjawiska rozproszenia Êwiat a podr cznik: doêw. 10., str. 39. 4. Obserwacja obrazów, ognisk otrzymywanych za pomocà zwierciade podr cznik: doêw. 11., str. 40, doêw. 12 13., str. 43., doêw. 14., str. 44., doêw. 15., str. 47., doêw. 16., str. 48.
14 7. Bieg promieni w pryzmacie. co oznaczajà poj cia: ognisko, ogniskowa i promieƒ krzywizny zwierciad a (A), jakie obrazy powstajà w zwierciad ach (B), które zwierciad a skupiajà, a które rozpraszajà Êwiat o (A), na czym polega zjawisko za amania (A), co to jest powi kszenie obrazu w zwierciadle (A), dlaczego na granicy dwóch oêrodków Êwiat o ulega za amaniu (B), jaka wielkoêç fizyczna charakteryzuje zjawisko za amania Êwiat a na granicy dwóch oêrodków (B), na czym polega zjawisko rozszczepienia Êwiat a bia ego (B), jak powstajà barwy (B), na czym polega zjawisko rozproszenia Êwiat a (B). wskazaç na rysunku kàt padania, odbicia oraz kàt za amania Êwiat a, rozwiàzywaç zadania rachunkowe zwiàzane z prawem odbicia (C), przedstawiç na rysunku prawo odbicia (C), rozró niç rodzaj zwierciad a (C), przedstawiç za pomocà rysunków, jak powstajà obrazy w zwierciad ach (C), rozwiàzywaç zadania rachunkowe zwiàzane z obrazami otrzymywanymi w zwierciad ach (C), przedstawiç na rysunku zjawisko za amania (C), narysowaç bieg promieni w p ytce równoleg oêciennej i pryzmacie (D), doêwiadczalnie zbadaç zjawiska odbicia i za amania Êwiat a (D). 5. Pokaz zjawiska za amania podr cznik: doêw. 17., str. 52., doêw. 18., str. 56. 5. Demonstracja zjawiska rozszczepienia Êwiat a bia ego w pryzmacie podr cznik: doêw. 19., str. 58., doêw. 20., str. 59. 6. Zeszyt çwiczeƒ: zad. 17 69, str. 12 32. 5/6. Soczewki. 1. Soczewki skupiajàce obrazy powstajàce co to sà soczewki (A), jakie sà rodzaje soczewek (A), 1. Wyznaczanie ogniska w soczewce skupiajàcej podr cznik: doêw. 21., str. 62.
przy u yciu soczewki skupiajàcej. 2. Soczewki rozpraszajàce. Obrazy powstajàce przy u yciu soczewek rozpraszajàcych. 3. ZdolnoÊç skupiajàca soczewki. co oznaczajà poj cia: ognisko soczewki, ogniskowa, Êrodek soczewki, oê optyczna (A), e soczewki mogà skupiaç i rozpraszaç Êwiat o (A), jakie obrazy mo na otrzymaç za pomocà soczewek (B), co to jest zdolnoêç skupiajàca soczewki (A), co to jest 1 dioptria (A). narysowaç bieg wiàzki promieni charakterystycznych przechodzàcych przez soczewk i obrazy otrzymane za pomocà soczewek (C), za pomocà soczewki skupiajàcej otrzymaç obrazy rzeczywiste (D), rozwiàzywaç zadania rachunkowe zwiàzane z równaniem soczewki i powi kszeniem obrazu w soczewce (D), obliczyç zdolnoêç skupiajàcà soczewki (C). 2. Otrzymywanie obrazów za pomocà soczewek (badanie, od czego zale y wielkoêç obrazu) podr cznik: doêw. 22., str. 63., doêw. 23., str. 64. 3. Obserwacja ogniska pozornego w soczewce rozpraszajàcej podr cznik: doêw. 24., str. 68. 4. Zeszyt çwiczeƒ zad. 70 87, str. 32 38. 15 7. Przyrzàdy optyczne. 1. Lupa. 2. Luneta. 3. Mikroskop. 4. Oko ludzkie. Wady wzroku. w jakich przyrzàdach wykorzystuje si soczewki i zwierciad a (A), jakie sà przyk ady przyrzàdów optycznych (A), jaka jest zasada dzia ania lupy, lunety, mikroskopu (B), gdzie stosuje si przyrzàdy optyczne (A), jak zbudowane jest oko ludzkie (A), jaka jest zasada dzia ania oka (B), jakie sà wady wzroku i jakie sà sposoby ich usuwania (A), na czym polega akomodacja oka ludzkiego (A). otrzymaç obrazy za pomocà prostych przyrzàdów optycznych (D). 1. Otrzymywanie obrazu przez lup podr cznik: doêw. 25., str. 72. 2. Zeszyt çwiczeƒ: zad. 88 96, str. 39 41. 8. Zjawiska optyczne w przyrodzie. 1. Zjawisko cienia i pó cienia. jakie sà zjawiska optyczne wyst pujàce 1. Powstawanie cienia i pó cienia podr cznik: doêw. 26., str. 81.
2. T cza. Halo. w przyrodzie (A), 2. DoÊwiadczenia w terenie: obserwacja t czy e zjawisku za amania Êwiat a bia ego towarzyszy i rozszczepienia Êwiat a na granicy zjawisko rozszczepienia Êwiat a powietrze woda. bia ego (B), 3. Zeszyt çwiczeƒ: zad. 97 99, str. 42 43. na czym polegajà zjawiska optyczne wyst pujàce w przyrodzie (t cza, refleksy Êwietlne, zaçmienie S oƒca, Ksi yca) (B), jak powstajà: t cza, barwne refleksy, mira e (B). wyjaêniç i zilustrowaç powstawanie cienia i pó cienia (C), modelowo przedstawiç zjawisko zaçmienia S oƒca i Ksi yca (D). 16 9. Podsumowanie i utrwalenie wiadomoêci z dzia u: Fale elektromagnetyczne. Optyka. Przypomnienie i podsumowanie wiadomoêci z poprzednich lekcji wed ug konspektu przedstawionego w poradniku lub w innej formie, wybranej przez nauczyciela. 1. Podr cznik: str. 89 93. 2. Zeszyt çwiczeƒ: zad. 100 106, str. 43 48. 10. Pisemny sprawdzian wiadomoêci i umiej tnoêci z dzia u: Fale elektromagnetyczne. Optyka. Proponowany w poradniku test lub inna forma sprawdzania wiadomoêci i umiej tnoêci.
Dzia XI: ELEMENTY FIZYKI ATOMU I KOSMOLOGII (8 godzin) Numer i temat lekcji Najwa niejsze zagadnienia lub zadania dydaktyczne Wiedza i umiej tnoêci (kategoria celu) Praca eksperymentalno-badawcza. Zadania problemowe i rachunkowe 17 1. Promieniowanie jàdrowe. Izotopy. 2. Energia jàdrowa. 1. Zeszyt çwiczeƒ: zad. 1 3, str. 49 50. 1. Budowa atomu. 2. Postulaty Bohra. 3. Rodzaje widm. 4. PromieniotwórczoÊç. Promieniowanie jonizujàce. 5. Izotopy promieniotwórcze. 1. Rozpady promieniotwórcze. 2. Masa a energia. 3. Reaktor jàdrowy. co to jest promieniowanie (A), co to promieniotwórczoêç (A), co to jest promieniowanie jàdrowe (A), co to sà izotopy (A), jakie jest zastosowanie izotopów (A). na czym polega rozpad promieniotwórczy (A), co to jest promieniowanie:,, (A), jakie sà rodzaje izotopów (A), co to jest okres po owicznego zaniku (A), co to jest 1 bekerel (A), na czym polega aƒcuchowa reakcja jàdrowa (B), jak powstaje energia jàdrowa (A), jaka jest zale noêç mi dzy masà a energià (A), kim by Albert Einstein (A), jak jest zbudowany i do czego s u y reaktor jàdrowy (A), dlaczego energi jàdrowà okreêla si jako przysz oêç Êwiatowej energetyki (B). rozwiàzywaç zadania z zastosowaniem wzoru Einsteina (C), przedstawiç przyk ady reakcji aƒcuchowej (D). 1. Zeszyt çwiczeƒ: zad. 4 9, str. 51 52.
18 3. Promieniowanie jonizujàce. 1. Wp yw promieniowania jonizujàcego na organizmy ywe. 2. Wykorzystanie promieniowania jàdrowego w medycynie i w przemyêle. jakie sà rodzaje promieniowania (A), jak cz owiek wykorzystuje promieniowanie jonizujàce w yciu codziennym (A), w jakich jednostkach mierzy si promieniowanie jonizujàce (A), jakie sà zagro enia zwiàzane z promieniowaniem jonizujàcym i jak mo na wykorzystaç to promieniowanie bez szkody dla Êrodowiska przyrodniczego (B). 4/5. Elementy kosmologii. S oƒce i gwiazdy. 6. Podsumowanie i utrwalenie wiadomoêci z dzia u: Elementy fizyki jàdrowej i kosmologii. 1. Modele kosmologiczne WszechÊwiata. 2. Hipoteza powstania WszechÊwiata. 3. Galaktyki Droga Mleczna. Podsumowanie wiadomo- Êci z poprzednich lekcji wed ug konspektu przedstawionego w poradniku lub w innej formie, wybranej przez nauczyciela. jak zbudowany jest WszechÊwiat (A), jakie sà rodzaje galaktyk (A), jakie sà nazwy cia niebieskich (A), e budowa WszechÊwiata jest z o ona (B). 1. Zeszyt çwiczeƒ zad. 10 11, str. 53. 1. Zeszyt çwiczeƒ: zad. 12 13, str. 54. 1. Podr cznik: str. 119 120. 2. Zeszyt çwiczeƒ: zad. 14 16, str. 55 57. 7. Sprawdzian wiadomoêci i umiej tnoêci z dzia u: Elementy fizyki jàdrowej i kosmologii. 8. Tematy do wyboru dla nauczyciela. Proponowany w poradniku sprawdzian lub inna forma sprawdzania wiadomoêci i umiej tno- Êci. 1. Prawa i zasady poznane na lekcjach fizyki w gimnazjum. 2. Wielkie odkrycia fizyczne i ich znaczenie w dziejach ludzkoêci. 1. Zeszyt çwiczeƒ: zad. 1 24, str. 58 72.