K.040/07 Preferencje partyjne Polaków w przededniu lipcowego kryzysu rządowego 2007 r. Warszawa, lipiec 2007 roku TuŜ przed tym, gdy do opinii publicznej dotarła informacja o zdymisjonowaniu wicepremiera ministra rolnictwa Andrzeja Leppera, mobilizacja wyborców, aby uczestniczyć w ewentualnych wyborach parlamentarnych utrzymywała się na bardzo niskim poziomie gotowość głosowania w sposób zdecydowany potwierdzało zaledwie 28% badanych. W zrealizowanym wówczas sondaŝu poparcie dla PO zadeklarowało 30% badanych, natomiast dla PiS 22%. Wynik uprawniający do wprowadzenia swoich przedstawicieli do parlamentu uzyskały ponadto LiD (13%) i Samoobrona (7%). Na granicy progu balansowało LPR (5%). Z wynikiem poniŝej 5% poparcia znalazły się PSL i KPEiR (po 3%). Zamiar głosowania na partie inne niŝ wymienione zgłaszało 2% osób, które deklarowały zdecydowanie lub raczej zamiar uczestniczenia w wyborach. 15% badanych nie było zdecydowanych, której z partii przekazać poparcie. Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Wspólna 56; 00-687 Warszawa; NIP: 521-10-18-407; REGON: 011162458 Bank Przemysłowo Handlowy PBK S.A. XX Oddział w Warszawie; Nr konta: 9710 6000 7600 0032 0000 436235; Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy XIX Wydział Gospodarczy KRS 0000100746; Kapitał Zakładowy: 1.000.000,00 zł t +48 22 598 98 98; f +48 22 598 99 99 e office@tns-global.pl; www.tns-global.pl
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS OBOP. W dniach 5-9 lipca TNS OBOP przeprowadzał cykliczny sondaŝ preferencji partyjnych 1. W badaniu tym, jak kaŝdego miesiąca zapytaliśmy Polaków o gotowość wzięcia udziału w ewentualnych wyborach parlamentarnych, a osoby deklarujące zamiar głosowania o to, której z partii przekazałyby poparcie. Tym, co wyróŝniło najnowsze badanie od poprzednich, był splot wydarzeń, jakie rozegrały się praktycznie w chwili zamykania terenowej realizacji badania w poniedziałkowy wieczór 9 lipca, do opinii publicznej dotarła informacja o zdymisjonowaniu wicepremiera i ministra rolnictwa Andrzeja Leppera, a wraz z tym wątpliwości: co dla sytuacji politycznej w Polsce oznaczać będzie ta wiadomość. Uzyskane w omawianym badaniu wyniki mówią więc, jak wyglądały nastroje polityczne Polaków w przededniu lipcowego kryzysu rządowego 2007 r. GOTOWOŚĆ GŁOSOWANIA TuŜ przed kryzysem rządowym, który zatrząsł polską sceną polityczną na początku sezonu wakacyjnego 2007 r. mobilizacja wyborców, aby uczestniczyć w ewentualnych wyborach parlamentarnych utrzymywała się na bardzo niskim poziomie (spodziewana frekwencja wyborcza szacowana jest przez TNS OBOP na podstawie odsetka osób w sposób zdecydowany deklarujących zamiar uczestniczenia w wyborach) gotowość głosowania w sposób zdecydowany potwierdziło zaledwie 28% badanych. Najnowszy wynik choć wydaje się być alarmująco pesymistyczny to jednak, w kontekście danych uzyskiwanych uprzednio, pokazuje pewną prawidłowość i jednocześnie wskazuje, Ŝe w przeszłości zjawisko wycofywania wyborców miało podobnie duŝy zasięg. W lipcu ubiegłego 1 SondaŜ TNS OBOP zrealizowany w dniach 5-9 lipca 2007 r. na reprezentatywnej, losowej 950- osobowej ogólnopolskiej próbie osób od 18 roku Ŝycia. Maksymalny błąd statystyczny dla takiej wielkości próby wynosi +/-3,2%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%. Prezentowane wyniki preferencji (z włączeniem osób niezdecydowanych w podstawie procentowania) dotyczą 523 osób deklarujących zdecydowanie lub raczej zamiar głosowania. Maksymalny błąd statystyczny wynosi w tym przypadku +/-4,2%. 2
roku odsetek osób w sposób zdecydowany deklarujących zamiar uczestniczenia w wyborach parlamentarnych równieŝ spadł do bardzo niskiego poziomu (z 31% do 27%, podczas gdy dla porównania obecnie z 31% do 28%). GDYBY W NAJBLIśSZĄ NIEDZIELĘ ODBYŁY SIĘ WYBORY DO SEJMU, TO CZY WZIĄŁBY(ĘŁABY) PAN(I) W NICH UDZIAŁ? 6-10. 07. 06 3-7. 08. 06 7-11. 09. 06 10. 06 3-6. 11. 06 1-4. 12. 06 01. 07 02. 07 03. 07 12-16. 04. 07 10-14. 05. 07 06. 07 Zdecydowanie tak 27% 31% 31% 35% 36% 35% 31% 29% 31% 30% 34% 31% 28% Raczej tak 25% 22% 27% 22% 28% 24% 29% 25% 24% 28% 26% 25% 29% Raczej nie 13% 15% 15% 11% 8% 12% 12% 14% 11% 12% 12% 13% 12% Zdecydowanie nie 29% 26% 24% 25% 21% 25% 24% 28% 29% 24% 25% 26% 24% Trudno powiedzieć 6% 6% 3% 7% 7% 4% 4% 4% 5% 6% 3% 5% 7% 07. 07 PREFERENCJE PARTYJNE TuŜ przed polityczny, trzęsieniem ziemi, które nastąpiło wraz z ogłoszeniem informacji o zdymisjonowaniu Andrzeja Leppera, oba przodujące w rankingach preferencji partyjnych ugrupowania PO i PiS obniŝyły swoje notowania. Poparcie dla PO, które w ostatnich dwóch miesiącach utrzymywało się na poziomie 33%-34%, w lipcu spadło do 30%. Z kolei notowania PiS, które w dwóch ostatnich miesiącach zaczęły powracać do wyniku utraconego przed marcem i kwietniem tego roku, w lipcu znów spadły do rezultatu z przełomu pierwszego i drugiego kwartału b.r. Choć zanotowane w przypadku PO i PiS zmiany oznaczają, Ŝe tuŝ przed lipcowym kryzysem rządowym obie te partie uzyskiwały jedne z niŝszych tegorocznych wyników, to jednak spadki te nie zagraŝały ich pozycji w rankingach preferencji partyjnych i nie zmieniały generalnego układu sił na scenie politycznej. Oprócz dwójki liderów w pierwszej połowie lipca szanse na wejście do parlamentu miałyby takŝe z dwucyfrowym wynikiem LiD (13% poparcia) oraz z jednocyfrowym Samoobrona (7%) i LPR (5%). Uzyskiwane dane wskazywały, Ŝe do parlamentu nie weszłyby ani KPEiR, ani PSL (w badaniu uzyskiwały one po 3% głosów). 3
KANDYDATÓW KTÓREJ PARTII LUB UGRUPOWANIA POPARŁ(A)BY PAN(I) W WYBORACH DO SEJMU? 6-10. 07. 06 3-7. 08. 06 7-11. 09. 06 10. 06 3-6. 11. 06 1-4. 12. 06 01. 07 02. 07 03. 07 12-16. 04. 07 10-14. 05. 07 06. 07 07. 07 Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej 32% 30% 30% 35% 32% 29% 32% 31% 34% 30% 34% 33% 30% (D. Tusk) Prawo i Sprawiedliwość (J. Kaczyński) 24% 29% 24% 22% 26% 33% 27% 28% 22% 22% 24% 26% 22% Lewica i Demokraci (W. Olejniczak, M. Borowski, W. Witkowski, J. Onyszkiewicz) - - - - - - - - 11% 15% 12% 11% 13% Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej (A. Lepper) 7% 8% 8% 9% 5% 5% 6% 7% 5% 4% 6% 9% 7% Liga Polskich Rodzin (R. Giertych) 3% 3% 4% 4% 6% 3% 4% 4% 5% 3% 3% 2% 5% Krajowa Partia Emerytów i Rencistów (T. Mamiński) 2% 1% 2% 3% 3% 2% 3% 3% 5% 3% 3% 2% 3% Polskie Stronnictwo Ludowe (W. Pawlak) 3% 6% 3% 4% 5% 4% 4% 5% 5% 3% 2% 3% 3% Partia Demokratyczna demokraci.pl (J. Onyszkiewicz) 0% 1% 3% 0% 0% 1% 1% 1% - - - - - Socjaldemokracja Polska (M. Borowski) 4% 3% 3% 3% 3% 3% 2% 3% - - - - - Sojusz Lewicy Demokratycznej (W. Olejniczak) 10% 6% 6% 8% 7% 6% 6% 6% - - - - - Inna partia 0% 0% 1% 2% 2% 1% 2% 1% 3% 3% 3% 2% 2% Trudno powiedzieć 15% 13% 16% 10% 11% 13% 13% 11% 10% 17% 13% 12% 15% Wśród ogółu osób, które deklarowały zamiar uczestniczenia w wyborach parlamentarnych 15% nie było zdecydowanych, której z partii przekazać poparcie. 4
GDYBY W NAJBLIśSZĽ NIEDZIELĘ ODBYŁY SIĘ WYBORY DO SEJMU, TO CZY WZIĽŁBY(ĘŁABY) PAN(I) W NICH UDZIAŁ? zdecydowanie tak raczej tak DANE W PROC. raczej nie zdecydo wanie nie trudno powiedzieć LICZBA OSÓB OGÓŁEM 28 29 12 24 7 950 PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA AKTYWNOĆ ZAWODOWA męŝczyźni 31 31 11 21 6 445 kobiety 26 27 13 26 8 505 18-24 lata 25 44 10 16 5 135 25-34 lata 23 33 15 24 4 185 35-44 lata 28 31 14 24 3 147 45-54 lata 20 29 8 27 17 190 55-64 lata 39 21 13 23 3 138 65 i więcej lat 40 16 11 28 5 155 podstawowe 22 20 19 32 7 155 zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne 25 25 13 28 9 263 28 35 11 22 5 306 wyŝsze i licencjat 43 29 6 15 8 140 jeszcze się uczą 33 39 6 14 8 80 wieś 27 28 13 24 8 354 miasta do 20 tys. 27 25 6 35 6 126 miasta 20-100 tys. 28 36 13 20 4 187 miasta 100-500 tys. 25 29 16 22 8 168 miasta pow. 500 tys. 39 27 6 20 8 114 wieś 27 28 13 24 8 354 miasto 29 30 11 24 6 596 kierownicy, specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług 41 26 4 15 14 68 26 28 18 15 13 45 26 44 9 16 6 129 robotnicy 19 33 15 27 7 172 rolnicy 30 21 15 33 52 gospodynie domowe 5 42 12 35 6 45 emeryci 41 17 10 26 5 206 renciści 23 18 17 33 9 76 uczniowie i studenci 33 39 6 14 8 80 bezrobotni 26 29 16 26 4 77 aktywni zawodowo 26 33 12 22 7 465 nie pracujący 31 25 12 26 6 485 5
PRAKTYKI RELIGIJNE SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ ZAINTERESOWANIE POLITYKĽ ZAINTERESOWANIE POLITYKĽ POGLĽDY POLITYCZNE OCENA KIERUNKU ZMIAN W KRAJU regularnie praktykujący nieregularnie praktykujący 31 30 10 23 6 488 27 31 14 22 7 325 niepraktykujący 22 24 12 34 9 135 dobra 33 28 7 22 10 195 średnia 27 32 11 24 6 604 zła 26 17 21 28 7 145 w ogóle się nie interesują raczej się nie interesują 12 24 16 39 10 197 25 26 15 27 7 351 raczej się interesują 38 36 8 14 5 341 bardzo zainteresowani 52 26 2 13 6 60 niezainteresowani 20 25 15 31 8 548 zainteresowani 40 35 7 13 5 402 lewicowe 38 27 11 20 4 109 centrolewicowe 39 39 5 12 5 72 centroprawicowe 35 38 8 14 5 101 prawicowe 39 34 8 12 7 251 trudno powiedzieć 17 22 16 36 8 418 dobry 35 41 8 11 5 223 zły 28 25 14 29 5 608 trudno powiedzieć 22 27 10 22 18 119 KANDYDATÓW KTÓREJ PARTII LUB UGRUPOWANIA POPARŁ(A)BY PAN(I) W WYBORACH DO SEJMU? - wyniki wśród osób, które zadeklarowały gotowość głosowania - 1.Krajowa Partia Emerytów i Rencistów (T. Mamiński); 2.Lewica i Demokraci (W. Olejniczak, M. Borowski, W. Witkowski, J. Onyszkiewicz) 3.Liga Polskich Rodzin (R. Giertych); 4.Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej (D. Tusk); 5.Polskie Stronnictwo Ludowe (W. Pawlak); 6.Prawo i Sprawiedliwość (J. Kaczyński) 7.Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej (A. Lepper) 96.inna partia; 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. LICZBA 1 2 3 4 5 6 7 96 97 OSÓB OGÓŁEM 3 13 5 30 3 22 7 2 15 523 PŁEĆ WIEK męŝczyźni 3 15 6 27 2 24 8 1 15 264 kobiety 4 12 4 34 4 19 7 3 14 258 18-24 lata 3 6 13 39 0 15 4 2 18 89 25-34 lata 13 4 40 2 23 8 3 6 102 35-44 lata 2 9 2 36 2 18 14 17 85 45-54 lata 2 20 2 26 1 20 8 2 20 84 55-64 lata 6 16 2 18 11 25 6 2 13 79 65 i więcej lat 8 16 5 20 2 32 3 0 15 84 6
WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA AKTYWNOĆ ZAWODOWA PRAKTYKI RELIGIJNE SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ ZAINTERESOWANIE POLITYKĽ ZAINTERESOWANIE POLITYKĽ POGLĽDY POLITYCZNE podstawowe 4 9 2 12 9 27 14 1 22 64 zasadnicze zawodowe 2 6 7 22 4 27 13 1 19 126 średnie i pomaturalne 4 14 6 31 2 18 6 2 16 180 wyŝsze i licencjat 2 24 3 38 1 23 2 3 5 97 jeszcze się uczą 5 14 3 58 1 12 7 56 wieś 2 9 5 20 7 23 15 3 17 187 miasta do 20 tys. 8 12 8 31 1 20 2 18 62 miasta 20-100 tys. 4 14 3 41 1 20 4 0 12 112 miasta 100-500 tys. 1 24 5 28 1 23 3 3 11 88 miasta pow. 500 tys. 4 11 3 44 1 20 4 1 13 74 wieś 2 9 5 20 7 23 15 3 17 187 miasto 4 16 5 36 1 21 3 1 13 335 kierownicy, specjaliści 29 1 35 27 5 2 1 45 prywatni przedsiębiorcy 11 58 5 7 5 15 24 pracownicy administracji i usług 14 4 30 2 29 3 4 14 86 robotnicy 2 6 11 27 14 12 2 27 83 rolnicy 7 12 13 22 19 1 26 25 gospodynie domowe 5 38 33 17 7 19 emeryci 8 18 5 18 6 27 3 2 12 116 renciści 9 12 1 19 6 28 15 11 29 uczniowie i studenci 5 14 3 58 1 12 7 56 bezrobotni 1 8 7 31 14 16 24 40 aktywni zawodowo 1 12 5 31 2 21 8 2 17 264 nie pracujący 6 14 4 30 4 23 7 1 12 259 regularnie praktykujący 3 9 4 25 5 27 8 0 18 284 nieregularnie praktykujący 4 14 5 35 1 18 7 4 11 178 niepraktykujący 29 4 41 9 7 3 6 59 dobra 2 14 7 48 3 15 1 2 7 117 średnia 4 14 4 26 3 23 8 2 17 342 zła 2 7 1 24 6 25 13 1 21 59 w ogóle się nie interesują 3 4 17 24 2 20 3 4 23 66 raczej się nie interesują 4 14 3 29 3 18 14 2 13 169 raczej się interesują 3 13 3 34 1 25 4 1 15 240 bardzo zainteresowani 2 24 2 27 13 21 4 3 4 47 niezainteresowani 4 11 7 28 3 18 11 2 16 236 zainteresowani 3 15 3 33 3 25 4 1 13 287 lewicowe 1 54 4 19 7 2 4 9 71 centrolewicowe 2 27 1 38 5 1 13 13 56 centroprawicowe 1 4 5 46 5 29 3 8 72 prawicowe 2 3 5 29 2 45 4 1 10 173 trudno powiedzieć 8 4 6 27 5 6 14 3 27 151 dobry 2 6 3 20 2 49 4 2 11 163 7
dobry 2 6 3 20 2 49 4 2 11 163 zły trudno powiedzieć 54 18 6 56 39 8 41 23 7 13 8 21 13 37 309 51 8