Preferencje partyjne Polaków w kwietniu 2010 r.

Transkrypt

1 K.024/10 Preferencje partyjne Polaków w kwietniu 2010 r. (przed, w trakcie i po katastrofie prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem) Warszawa, kwiecień 2010 roku Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Wspólna 56; Warszawa; NIP: ; REGON: Bank Pekao S.A. Oddział Warszawa; Nr konta: ; Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy XIX Wydział Gospodarczy KRS ; Kapitał Zakładowy: ,00 zł t ; f e office@tns-global.pl;

2 Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS OBOP. Pomiar preferencji partyjnych jest cyklicznym badaniem przeprowadzanym przez TNS OBOP na początku każdego miesiąca. W sondażu tym pytamy Polaków czy wzięliby udział w wyborach parlamentarnych, gdyby miały się one odbywać w najbliższą niedzielę, a następnie osoby odpowiadające pozytywnie prosimy o wskazanie tej partii, której zamierzałyby przekazać poparcie. Termin najnowszego, kwietniowego pomiaru przypadł na ten moment w historii naszego kraju, o którym nikt nie śmiał przypuszczać, że mógłby się kiedykolwiek wydarzyć. Na wiadomość o katastrofie prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem, w którym śmierć ponieśli wszyscy przebywający na pokładzie łącznie z Prezydentem RP Lechem Kaczyńskim, szefami polskich sił zbrojnych, posłami, senatorami, szefami wielu ważnych instytucji publicznych TNS OBOP zdecydował o wstrzymaniu realizacji badań. O wznowieniu prac terenowych postanowiono w poniedziałek. Do tego czasu (z wyłączeniem wywiadów, które zostały zrealizowane w sobotni poranek przed pozyskaniem informacji o tragedii pod Smoleńskiem) realizowane były jedynie umówienia o ile respondenci w zaistniałych okolicznościach podtrzymywali decyzję przeprowadzenia wywiadu. W tej sytuacji termin realizacji badania z przyczyn oczywistych uległ nieznacznemu przedłużeniu. Ostatecznie wywiady prowadzone były między 8 a 14 kwietnia 1. Ze względu na rozgrywające się wydarzenia, emocje jakie nam wtedy towarzyszyły najnowsze wyniki mają charakter szczególny z jednej strony zawierają deklaracje ludzi z okresu przed, w trakcie (tak umownie nazwijmy okres soboty i niedzieli, gdy docierała dosłownie i w przenośni do nas informacja o tym co się stało) i po katastrofie. Analiza tych wyników uśrednionych (ogółem tak jak ma to zwykle miejsce) nie odpowiada na pytania, czy i jak zmienialiśmy się pod wpływem informacji, jakie do nas docierały. Dlatego też 1 Sondaż TNS OBOP zrealizowany w dniach 8 14 kwietnia 2010 r. na reprezentatywnej, losowej 948-osobowej ogólnopolskiej próbie osób od 18 roku życia. Maksymalny błąd statystyczny dla takiej wielkości próby wynosi +/-3,2%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%. Prezentowane wyniki poparcia dla partii dotyczą 435 osób (maksymalny błąd statystyczny wynosi w tym przypadku +/-4,7%) deklarujących zdecydowanie lub raczej zamiar uczestniczenia w wyborach, z WYŁĄCZENIEM z podstawy procentowania osób niezdecydowanych, jak głosować. Przedstawiona pod tabelą z wynikami poparcia dla partii informacja o liczbie osób niezdecydowanych, jak głosować, dotyczy odsetka spośród ogółu 604 osób (maksymalny błąd statystyczny dla takiej wielkości wynosi +/-4,0%) deklarujących uprzednio zdecydowanie lub raczej gotowość uczestniczenia w wyborach. 2

3 postanowiliśmy pokazać najnowsze wyniki w poszczególnych dniach, z tym że ze względu na stosunkowo niewielkie liczebności wyniki te zostały połączone wg schematu: 8 9 kwietnia czwartek, piątek (Polska przed katastrofą prezydenckiego samolotu) kwietnia sobota, niedziela (moment narodowej traumy Polska w obliczu katastrofy prezydenckiego samolotu) poniedziałek, wtorek, środa (Polska po katastrofie polskiego samolotu pod Smoleńskiem) Analizując wyniki z poszczególnych dni należy to robić bardzo ostrożnie liczebności uzyskiwane w tym okresie nie są na tyle duże by na ich podstawie wnioskować o dokładnej wielkości poparcia dla partii; ponadto badane w poszczególnych dniach populacje nie stanowią podrób reprezentatywnych (dopiero wynik skumulowany jest próbą reprezentatywną). Uzyskane informacje mają więc bardziej charakter jakościowy niż ilościowy, niemniej jednak stanowią świadectwo tamtych szczególnych chwil. GOTOWOŚĆ GŁOSOWANIA Gotowość wzięcia udziału w hipotetycznych wyborach parlamentarnych w sposób zdecydowany (to właśnie na podstawie tych odpowiedzi szacuje się wielkość spodziewanej faktycznej frekwencji wyborczej próba kumulowania odpowiedzi zdecydowanie tak i raczej tak fałszuje wynik w sposób nieuprawniony zawyżając prognozę) zadeklarowało w kwietniu 36% Polaków. Oznacza to znaczący wzrost w stosunku do dotychczas uzyskiwanych wyników po raz ostatni równie wysoki odsetek odpowiedzi zdecydowanie potwierdzających zamiar głosowania został odnotowany ponad dwa lata temu w marcu 2008 r. (był to wówczas moment kolejnego spadku, po wysokiej mobilizacji wyborczej z 2007 r.). GDYBY W NAJBLIŻSZĄ NIEDZIELĘ ODBYŁY SIĘ WYBORY DO SEJMU, TO CZY WZIĄŁBY(ĘŁABY) PAN(I) W NICH UDZIAŁ? Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Trudno powiedzieć

4 Rodzi się pytanie, czy wzrost mobilizacji był społeczną reakcją na wiadomość o katastrofie i śmierci tylu wybitnych postaci życia publicznego, czy też w sposób niezależny pojawił się w związku z planowanymi na jesień wyborami samorządowymi oraz prezydenckimi i nieśmiałymi początkami tamtej kampanii. DEKLARACJE GOTOWOŚCI GŁOSOWANIA W DNIACH (N=948) 8-9 kwietnia (czwartek, piątek) (N=250) kwietnia (sobota, niedziela) (N=99) (poniedziałek, wtorek, środa) (N=599) zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie jeszcze nie wiem Z tabeli zestawiającej deklaracje ludzi uzyskiwane w poszczególnych okresach wynika, że wzrost mobilizacji nie nastąpił w sposób naturalny w związku z przygotowaniami do wyborów. Między 8 a 9 kwietnia odsetek osób deklarujących zamiar głosowania w sposób zdecydowany wyniósł 25%, a więc nie był wyższy od analogicznego odsetka uzyskiwanego w poprzednich miesiącach. Wynik z weekendu nawet biorąc pod uwagę niewielką liczbę odpowiadających w tym dniu też niewiele się różnił (27%). Gwałtowna zmiana nastąpiła w dniach kolejnych w poniedziałek, wtorek i środę. Wówczas zamiar wzięcia udziału w sposób zdecydowany zadeklarowało 42% pytanych. W tej chwili jednak nie sposób przesądzać, na ile wynik ten był reakcją na te szczególne chwile, a na ile reakcją na informacje o konieczności przeprowadzenia przedterminowych wyborów prezydenckich już wkrótce (pomimo, że pytanie ankiety dotyczyło nie wyborów prezydenckich, a parlamentarnych). Można śmiało przypuszczać, że do momentu przedterminowych wyborów prezydenckich odsetek ten raczej już nie spadnie, a zapewne będzie się jeszcze zwiększać (w okresach przedwyborczych poziom mobilizacji wyborów zawsze wzrasta). 4

5 PREFERENCJE PARTYJNE Analiza wyniku preferencji wyborczych (zebranych wśród osób zapowiadających zamiar głosowania i mających już sprecyzowane preferencje partyjne) pokazuje, że w kwietniu w porównaniu z poprzednimi pomiarami wzrosło poparcie dla PiS, a spadło dla PO. O ile jeszcze w kwietniu PO uzyskiwała 59% poparcia, to w kwietniowym badaniu jej rezultat wyniósł 52%. Jednocześnie rezultat PiS okazał się być w kwietniu o dziewięć punktów procentowych wyższy niż w marcu (wzrost z 24% do 33%). W przypadku pozostałych ugrupowań odnotowane zmiany są nieistotne statystycznie do Sejmu weszłoby SLD, a na granicy progu wyborczego balansuje PSL; żadna inna partia nie miałaby szans na wprowadzenie swoich przedstawicieli do parlamentu. Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej (D. Tusk) KANDYDATÓW KTÓREJ PARTII LUB UGRUPOWANIA POPARŁ(A)BY PAN(I) W WYBORACH DO SEJMU? Prawo i Sprawiedliwość (J. Kaczyński) Sojusz Lewicy Demokratycznej (G. Napieralski) Polskie Stronnictwo Ludowe (W. Pawlak) Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej (A. Lepper) Partia Demokratyczna demokraci.pl (B. Kuźniak) Krajowa Partia Emerytów i Rencistów (T. Mamiński) Liga Polskich Rodzin (W. Wierzejski) Prawica Rzeczpospolitej (M. Jurek) Socjaldemokracja Polska (M. Borowski) Stronnictwo Demokratyczne (P. Piskorski) Unia Polityki Realnej (B. Witczak) Unia Pracy (W. Witkowski) Inna partia Wyniki wśród osób, które deklarowały zdecydowanie lub raczej gotowość wzięcia udziału w wyborach, po WYŁĄCZENIU z podstawy procentowania osób niezdecydowanych, jak głosować. Czy wzrost notowań PiS, a spadek PO miał związek z reakcjami ludzi na tragedię z 10 kwietnia? Zestawienia wyników poparcia dla partii z poszczególnych dni nie dają jasnej 5

6 odpowiedzi na to pytanie, ale przynajmniej częściowo sugerują odpowiedź pozytywną. Wynik sprzed tragedii jest niejednoznaczny co prawda PO uzyskało w tym czasie 58% poparcia (mniej więcej tyle ile w badaniu marcowym), ale wynik PiS był od wyniku marcowego jednak nieco lepszy. Biorąc pod uwagę fakt, że preferowane partie wskazywało w tych dniach ledwie 90 osób, uzyskane dane niczego nie przesądzają. Dopiero wyniki późniejsze pokazują niższe notowania PO i nieznacznie lepszy wynik PiS. PREFERENCJE PARTYJNE (WŚRÓD OSÓB DEKLARUJĄCYCH ZAMIAR GŁOSOWANIA I MAJĄCYCH SPRECYZOWANE PREFERENCJE) (N=435) WEDŁUG DNI REALIZACJI 8-9 kwietnia (czwartek, piątek) (N=90) kwietnia (sobota, niedziela) (N=43) (poniedziałek, wtorek, środa) (N=303) PO PiS SLD PSL Samoobrona PD KPEiR LPR Prawica RP SdPl SD UPR UP inne Wraz ze wzrostem zainteresowania Polaków wzięciem udziału w wyborach wzrosła automatycznie liczba ludzi niezdecydowanych jak zachowaliby się przy urnie wyborczej. Między marcem a kwietniem liczba osób, które nie wiedziałyby na którą z partii zagłosować wzrosła z 19% do 28%. Niezdecydowani, jak głosować Odsetek niezdecydowanych, spośród osób deklarujących zdecydowanie lub raczej gotowość wzięcia udziału w wyborach. 6

7 Ze względu na specyfikę najnowszego badania uzyskane wyniki niezdecydowanych w poszczególnych okresach warto obejrzeć łącznie z danymi dla partii (w poprzednich tabelach prezentowane były wyniki z wyłączeniem niezdecydowanych analogicznie do wyników prezentowanych później przez Państwową Komisję Wyborczą, która podaje procentowe wyniki poparcia dla komitetów wyborczych w stosunku do osób, które wzięły udział w wyborach i oddały głosy ważne). Ze względu jednak na możliwe przepływy między osobami o preferencjach sprecyzowanych i niesprecyzowanych pokazujemy całościowy wynik dla wszystkich osób, które zadeklarowały zamiar głosowania w wyborach. Jak widać, w tym przypadku termin realizacji nie miał większego znaczenia dla wyniku PO czy to przed weekendem, czy po weekendzie partia ta uzyskiwała zbliżone notowania. W większym natomiast stopniu widoczna jest różnica w wyniku PiS pomiar sprzed weekendu pokazuje wynik niższy niż wtedy, gdy informacja o katastrofie do ludzi dotarła. Jednocześnie też widać wahania w odsetku niezdecydowanych w przededniu katastrofy był nawet nieco wyższy niż po tragedii, co sugerowałoby, że wzrost liczby niezdecydowanych nie wynikał ze zwiększonego odsetka uzyskanego w pytaniu o gotowość głosowania. PREFERENCJE PARTYJNE (WŚRÓD WSZYSTKICH OSÓB DEKLARUJĄCYCH ZAMIAR GŁOSOWANIA) (N=604) WEDŁUG DNI REALIZACJI 8-9 kwietnia (czwartek, piątek) (N=137) kwietnia (sobota, niedziela) (N=54) (poniedziałek, wtorek, środa) (N=413) PO PiS SLD PSL Samoobrona PD KPEiR LPR Prawica RP SdPl SD UPR UP inne niezdecydowani

8 GDYBY W NAJBLIŻSZĄ NIEDZIELĘ ODBYŁY SIĘ WYBORY DO SEJMU, TO CZY WZIĄŁBY(ĘŁABY) PAN(I) W NICH UDZIAŁ? PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE mężczyźni kobiety lata lata lata lata lata MIEJSCE ZAMIESZKANIA wieś MIEJSCE ZAMIESZKANIA wieś GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA PRAKTYKI RELIGIJNE SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DZIECI W GOSPODARSTWIE DOMOWYM POGLĄDY POLITYCZNE OCENA KIERUNKU ZMIAN W KRAJU PREFERENCJE PARTYJNE TERMIN REALIZACJI WYWIADU 65 i więcej lat podstawowe zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne wyższe i licencjat jeszcze się uczą miasta do 20 tys. miasta tys. miasta tys. miasta pow. 500 tys. miasto kierownicy, specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci renciści uczniowie i studenci bezrobotni aktywni zawodowo nie pracujący regularnie praktykujący nieregularnie praktykujący niepraktykujący dobra średnia zła nie ma jest jedno lub więcej w ogóle się nie interesują raczej się nie interesują raczej się interesują bardzo zainteresowani niezainteresowani zainteresowani lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe dobry kierunek zły kierunek PO PSL PiS SLD Inne 8-9 kwietnia (czwartek, piątek) kwietnia (sobota, niedziela) (poniedziałek-wtorek-środa) DANE W PROC. zdecydowanie raczej raczej zdecydo- jeszcze LICZBA tak tak nie wanie nie nie wiem OSÓB

9 KANDYDATÓW KTÓREJ PARTII LUB UGRUPOWANIA POPARŁ(A)BY PAN(I) W WYBORACH DO SEJMU? - wyniki wśród osób, które zadeklarowały gotowość głosowania i miały sprecyzowane preferencje - 1.Liga Polskich Rodzin (W. Wierzejski); 2.Krajowa Partia Emerytów i Rencistów (T. Mamiński); 3.Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej (D. Tusk); 4.Partia Demokratyczna demokraci.pl (J. Onyszkiewicz, B. Kuźniak) 5.Polskie Stronnictwo Ludowe (W. Pawlak); 6.Prawica Rzeczpospolitej (M. Jurek); 7.Prawo i Sprawiedliwość (J. Kaczyński) 8.Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej (A. Lepper); 9.Socjaldemokracja Polska (D. Rosati, T. Nałęcz, M. Borowski); 10.Sojusz Lewicy Demokratycznej (G. Napieralski) 11.Stronnictwo Demokratyczne (P. Piskorski); 12.Unia Polityki Realnej (B. Witczak); 13.Unia Pracy (W. Witkowski); 96.Inna partia; PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA PRAKTYKI RELIGIJNE SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DZIECI W GOSPODARSTWIE DOMOWYM POGLĄDY POLITYCZNE OCENA KIERUNKU ZMIAN W KRAJU GOTOWOŚĆ GŁOSOWANIA TERMIN REALIZACJI WYWIADU mężczyźni kobiety lata lata lata lata lata 65 i więcej lat podstawowe zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne wyższe i licencjat jeszcze się uczą wieś miasta do 20 tys. miasta tys. miasta tys. miasta pow. 500 tys. wieś miasto kierownicy, specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci renciści uczniowie i studenci bezrobotni aktywni zawodowo nie pracujący regularnie praktykujący nieregularnie praktykujący niepraktykujący dobra średnia zła nie ma jest jedno lub więcej w ogóle się nie interesują raczej się nie interesują raczej się interesują bardzo zainteresowani niezainteresowani zainteresowani lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe dobry kierunek zły kierunek zdecydowanie tak raczej tak 8-9 kwietnia (czwartek, piątek) kwietnia (sobota, niedziela) (poniedziałek-wtorek-środa) DANE W PROC. LICZBA OSÓB

10 KANDYDATÓW KTÓREJ PARTII LUB UGRUPOWANIA POPARŁ(A)BY PAN(I) W WYBORACH DO SEJMU? - wyniki wśród osób, które zadeklarowały gotowość głosowania - 1.Liga Polskich Rodzin (W. Wierzejski); 2.Krajowa Partia Emerytów i Rencistów (T. Mamiński); 3.Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej (D. Tusk); 4.Partia Demokratyczna demokraci.pl (J. Onyszkiewicz, B. Kuźniak) 5.Polskie Stronnictwo Ludowe (W. Pawlak); 6.Prawica Rzeczpospolitej (M. Jurek); 7.Prawo i Sprawiedliwość (J. Kaczyński) Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej (A. Lepper); 9.Socjaldemokracja Polska (D. Rosati, T. Nałęcz, M. Borowski); 10.Sojusz Lewicy Demokratycznej (G. Napieralsk 11.Stronnictwo Demokratyczne (P. Piskorski); 12.Unia Polityki Realnej (B. Witczak); 13.Unia Pracy (W. Witkowski); 96.Inna partia; 97. PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA mężczyźni kobiety lata lata lata lata lata 65 i więcej lat podstawowe zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne wyższe i licencjat jeszcze się uczą wieś miasta do 20 tys. miasta tys. miasta tys. miasta pow. 500 tys. wieś miasto kierownicy, specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług DANE W PROC. LICZBA OSÓB robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci renciści uczniowie i studenci bezrobotni AKTYWNOŚĆ ZAWODOWAaktywni zawodowo PRAKTYKI RELIGIJNE SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DZIECI W GOSPODARSTWIE DOMOWYM POGLĄDY POLITYCZNE OCENA KIERUNKU ZMIAN W KRAJU GOTOWOŚĆ GŁOSOWANIA TERMIN REALIZACJI WYWIADU nie pracujący regularnie praktykujący nieregularnie praktykujący niepraktykujący dobra średnia zła nie ma jest jedno lub więcej w ogóle się nie interesują raczej się nie interesują raczej się interesują bardzo zainteresowani niezainteresowani zainteresowani lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe dobry kierunek zły kierunek zdecydowanie tak raczej tak 8-9 kwietnia (czwartek, piątek) kwietnia (sobota, niedziela) (poniedziałek-wtorek-środa)