Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe

Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe Technik budownictwa wodnego Centralna Komisja Egzaminacyjna Warszawa 2005

Informator opracowała Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie we współpracy z Okręgową Komisją Egzaminacyjną we Wrocławiu oraz Ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej, budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej ISBN 83-7400-102-X 2

Wstęp Centralna Komisja Egzaminacyjna poleca trzecią edycję informatorów o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe 1 skierowaną do absolwentów szkół ponadgimnazjalnych: techników i szkół policealnych. Edycja obejmuje: 75 informatorów, opublikowanych w terminie do 31 sierpnia 2005 roku, dla zawodów, w których po raz pierwszy w roku 2006, odbędzie się egzamin dla absolwentów ww. typów szkół, 35 informatorów, dla pozostałych zawodów, przewidzianych do kształcenia na tym poziomie, które zostaną opublikowane w terminie do 31 grudnia 2005 roku. Prezentowana publikacja składa się z 75 odrębnych, dla poszczególnych zawodów, opracowań (informatorów), w których opisano wymagania egzaminacyjne. W każdym z informatorów omówiono: strukturę egzaminu, jego organizację i przebieg, wymagania, które należy spełnić żeby przystąpić do egzaminu i żeby zdać ten egzamin, materiał egzaminacyjny z zakresu danego zawodu wiadomości i umiejętności, które będą sprawdzane i oceniane na egzaminie, w etapie pisemnym i praktycznym, ilustrując go przykładami zadań egzaminacyjnych wraz z kryteriami oceniania. Informatory o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe kierujemy przede wszystkim do uczniów i nauczycieli szkół zawodowych, sądzimy jednak, że przedstawiony w nich syntetyczny materiał dotyczący sprawdzanych umiejętności stanowiących o kwalifikacjach zawodowych zainteresuje również innych czytelników, np.: przedstawicieli organów prowadzących szkoły i nadzorujących kształcenie, pracodawców i specjalistów ds. modelowania zawodów, kształcenia i doskonalenia zawodowego. 1 Podstawą prawną przeprowadzenia zewnętrznego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, zwanego również egzaminem zawodowym, jest: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r., w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 199, poz. 2046), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 maja 2004 r., w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 114, poz. 1195), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 marca 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. Nr 66, poz. 580). Standardy, o których mowa w rozporządzeniu, stanowią oddzielny załącznik. 3

4

SPIS TREŚCI 1. OGÓLNE INFORMACJE O EGZAMINIE POTWIERDZAJĄCYM KWALIFIKACJE ZAWODOWE... 6 1.1. Struktura egzaminu oraz formy sprawdzania wiadomości i umiejętności z zakresu zawodu...7 1.2. Wiadomości i umiejętności sprawdzane na egzaminie... 7 1.3. Wymagania, które trzeba spełnić, aby zdać egzamin... 9 1.4. Wymagania, które trzeba spełnić, aby przystąpić do egzaminu... 9 1.5. Szczegółowe informacje o egzaminie zawodowym... 10 2. ETAP PISEMNY EGZAMINU...11 2.1. Organizacja i przebieg... 11 2.2. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części I... 13 2.3. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części II... 32 2.4. Odpowiedzi do przykładowych zadań... 36 3. ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU...37 3.1. Organizacja i przebieg... 37 3.2. Wymagania egzaminacyjne i ogólne kryteria oceniania... 38 3.3. Komentarz do standardu wymagań egzaminacyjnych... 39 3.4. Przykład zadania praktycznego... 40 3.5. Komentarz do rozwiązania zadania wraz z kryteriami oceniania... 47 4. ZAŁĄCZNIKI...50 4.1. Standard wymagań egzaminacyjnych dla zawodu... 50 4.2. Przykład karty odpowiedzi do etapu pisemnego... 54 4.3. Lista zawodów, dla których opublikowano informatory w 2005 r... 55 5

Ogólne informacje 1. OGÓLNE INFORMACJE O EGZAMINIE POTWIERDZAJĄCYM KWALIFIKACJE ZAWODOWE Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe jest formą oceny poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu danego zawodu określonych w standardzie wymagań, ustalonym przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. Egzamin ten, zwany również egzaminem zawodowym, jest egzaminem zewnętrznym. Umożliwia on uzyskanie porównywalnej i obiektywnej oceny poziomu osiągnięć zdającego poprzez zastosowanie jednolitych wymagań, kryteriów oceniania i zasad przeprowadzania egzaminu, opracowanych przez instytucje zewnętrzne, funkcjonujące niezależnie od systemu kształcenia. Rolę instytucji zewnętrznych pełnią: Centralna Komisja Egzaminacyjna i osiem okręgowych komisji egzaminacyjnych powołanych przez Ministra Edukacji Narodowej w 1999 roku. Na terenie swojej działalności (patrz - mapka na wewnętrznej stronie okładki) okręgowe komisje egzaminacyjne przygotowują, organizują i przeprowadzają zewnętrzne egzaminy zawodowe. Egzaminy oceniać będą zewnętrzni egzaminatorzy. Egzaminy zawodowe mogą zdawać absolwenci wszystkich typów szkół zawodowych ponadgimnazjalnych i policealnych, które kształcą w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Egzaminy zawodowe przeprowadzane są 2 razy w ciągu roku szkolnego. Harmonogram egzaminów ustala i ogłasza dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej nie później niż na 4 miesiące przed terminem ich przeprowadzenia. Dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych i szkół policealnych egzaminy przeprowadzane są od następnego tygodnia po zakończeniu zajęć dydaktycznowychowawczych, a dla absolwentów technikum i technikum uzupełniającego - od następnego tygodnia po zakończeniu egzaminu maturalnego. Do egzaminu mogą przystąpić również absolwenci szkół zawodowych kształcących młodzież o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Dla tej młodzieży, na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznych lub orzeczeń lekarskich, czas egzaminu pisemnego może być wydłużony o 30 minut, a warunki i przebieg egzaminu będą dostosowane do jej potrzeb. 6

Ogólne informacje 1.1. Struktura egzaminu oraz formy sprawdzania wiadomości i umiejętności z zakresu zawodu Struktura egzaminu obejmuje dwa etapy: etap pisemny i etap praktyczny. Etap pisemny składa się z dwóch części. Podczas części I zdający będą rozwiązywać zadania sprawdzające wiadomości i umiejętności właściwe dla kwalifikacji w danym zawodzie, w części II zadania sprawdzające wiadomości i umiejętności związane z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą. Etap pisemny przeprowadzany jest w formie testu składającego się z zadań zamkniętych zawierających cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. W części I test zawiera 50 zadań, a w części II 20 zadań. Czas trwania etapu pisemnego dla wszystkich zawodów wynosi 120 minut. Etap praktyczny sprawdza umiejętności rozwiązywania typowych problemów zawodowych o charakterze łączenia teorii z praktyką, właściwych dla zawodu, w zakresie wynikającym z zadania o treści ogólnej, ustalonym w standardzie wymagań egzaminacyjnych. Czas trwania etapu praktycznego nie może być krótszy niż 180 minut i dłuższy niż 240 minut. 1.2. Wiadomości i umiejętności sprawdzane na egzaminie Na egzaminie będą sprawdzane tylko te wiadomości i umiejętności, które zostały zapisane w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla danego zawodu. Standardy wymagań egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów ustalone zostały rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu, z dnia 29 marca 2005 r., zmieniającym rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzenia egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. Nr 66, poz. 580). Teksty standardów wymagań egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów zostały zamieszczone w oddzielnie opublikowanym załączniku do w/w rozporządzenia. Struktura standardu wymagań egzaminacyjnych dla zawodu odpowiada strukturze egzaminu. Oznacza to, że zawarte w standardzie umiejętności sprawdzane na egzaminie, ustalono odrębnie dla obu etapów egzaminu. 7

Ogólne informacje Umiejętności zapisane w standardzie, sprawdzane w etapie pisemnym, są przyporządkowane do określonych obszarów wymagań. Umiejętności sprawdzane w części pierwszej ujęto w trzech obszarach wymagań: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych, bezpieczne wykonywanie zadań zawodowych zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Umiejętności sprawdzane w części drugiej ujęto w dwóch obszarach wymagań: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych. W etapie praktycznym egzaminu sprawdzane umiejętności są związane z zadaniem o treści ogólnej. Z zadaniem ogólnym związane są odpowiednie układy umiejętności. Zakres egzaminu w tym etapie obejmuje w zależności od zawodu i jego specyfiki opracowanie projektu realizacji określonych prac lub opracowanie projektu realizacji i wykonanie określonych prac. Standard wymagań egzaminacyjnych dla zawodu stanowi podstawę do przygotowania zadań egzaminacyjnych dla obu etapów egzaminu. Oznacza to, że zadania egzaminacyjne będą sprawdzały tylko te umiejętności, które zapisane są w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla danego zawodu. Rodzaj zadań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętności przyporządkowane do danego obszaru wymagań w etapie pisemnym będzie wiązał się ściśle z tym obszarem, a w etapie praktycznym - z zadaniem o treści ogólnej. Umiejętności ujęte w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla zawodu, dla obu etapów egzaminu, będą omówione wraz z przykładami zadań w rozdziałach 2. i 3. informatora. Każdy zdający powinien zapoznać się ze standardem wymagań egzaminacyjnych dla zawodu, w którym chce potwierdzić kwalifikacje zawodowe. Standard zamieszczony jest w rozdziale 4 niniejszego informatora. 8

Ogólne informacje 1.3. Wymagania, które trzeba spełnić, aby zdać egzamin Przyjęto, że w etapie pisemnym zdający może otrzymać za każde prawidłowo rozwiązane zadanie 1 punkt. Zdający zda ten etap egzaminu, jeśli uzyska: - z części I co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania, - z części II co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania. W etapie praktycznym, w zależności od zakresu egzaminu sformułowanego w zadaniu o treści ogólnej oceniany będzie projekt realizacji określonych prac lub projekt realizacji określonych prac oraz efekt wykonanych prac zgodnie z ustalonymi kryteriami oceniania przyjętymi dla danego zadania. Spełnienie ustalonych dla zadania kryteriów wykonania, pozwoli na uzyskanie maksymalnej liczby punktów. Zdający zda ten etap egzaminu, jeśli uzyska co najmniej 75% punktów możliwych do uzyskania. egzaminu. Zdający zda egzamin zawodowy, jeśli spełni wymagania ustalone dla obu etapów Zdający, który zdał egzamin, otrzymuje dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie. UWAGA! Informacje o wynikach egzaminu zdający uzyska od dyrektora szkoły, do której uczęszczał. 1.4. Wymagania, które trzeba spełnić, aby przystąpić do egzaminu Zdający powinien: 1. Ukończyć szkołę i otrzymać świadectwo ukończenia szkoły. 2. Złożyć pisemną deklarację przystąpienia do egzaminu zawodowego do dyrektora swojej szkoły, nie później niż do dnia 20 grudnia roku szkolnego, w którym zamierza przystąpić do egzaminu zawodowego w sesji letniej, bezpośrednio po ukończeniu szkoły oraz nie 9

Ogólne informacje później niż do dnia 20 września roku szkolnego, w którym zamierza przystąpić do egzaminu zawodowego w sesji zimowej. 3. Zgłosić się na egzamin w terminie i miejscu wyznaczonym przez okręgową komisję egzaminacyjną z dokumentem potwierdzającym tożsamość (ze zdjęciem i z numerem PESEL). Zdający o specjalnych potrzebach edukacyjnych powinien dodatkowo przedłożyć opinię lub orzeczenie wskazujące na dostosowanie warunków i formy przeprowadzania egzaminu do jego indywidualnych potrzeb. UWAGA! Informacje o terminie i miejscu egzaminu może przekazać zdającym dyrektor szkoły lub dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej. W zależności od specyfiki zawodu, w którym przeprowadzony będzie egzamin zawodowy, okręgowa komisja egzaminacyjna może wezwać zdającego na szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy związane z wykonywaniem zadania egzaminacyjnego na określonych stanowiskach egzaminacyjnych. Szkolenie powinno być zorganizowane nie wcześniej niż na dwa tygodnie przed terminem egzaminu. 1.5. Szczegółowe informacje o egzaminie zawodowym Szczegółowych informacji o egzaminie zawodowym oraz wyjaśnień dotyczących, między innymi, możliwości: powtórnego zdawania egzaminu zawodowego przez osoby, które nie zdały egzaminu, przystąpienia do egzaminu w terminie innym niż bezpośrednio po ukończeniu szkoły, udostępniania informacji na temat wyniku egzaminu, otrzymania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, udziela dyrektor szkoły i okręgowa komisja egzaminacyjna. 10

Etap pisemny egzaminu 2. ETAP PISEMNY EGZAMINU 2.1. Organizacja i przebieg Etap pisemny egzaminu będzie zorganizowany w szkole, do której uczęszczałeś. W uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy liczba zdających w danej szkole jest mniejsza niż 25 osób, dyrektor komisji okręgowej może wskazać Ci inną szkołę albo placówkę kształcenia praktycznego lub ustawicznego, zwane dalej placówkami, w której przystąpisz do etapu pisemnego egzaminu zawodowego. W dniu egzaminu powinieneś zgłosić się w szkole/placówce na 30 minut przed godziną jego rozpoczęcia. Powinieneś posiadać dokument potwierdzający Twoją tożsamość i numer ewidencyjny PESEL. Przed wejściem do sali egzaminacyjnej będziesz poproszony o potwierdzenie gotowości przystąpienia do etapu pisemnego egzaminu. Słuchaj uważnie informacji przewodniczącego zespołu nadzorującego, który będzie omawiał regulamin przebiegu egzaminu. Po zajęciu miejsca w sali egzaminacyjnej otrzymasz arkusz egzaminacyjny i KARTĘ ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny zawiera: stronę tytułową z nazwą i symbolem cyfrowym zawodu, w którym odbywa się etap pisemny egzaminu oraz Instrukcję dla zdającego (w instrukcji znajdują się dane o liczbie stron arkusza egzaminacyjnego, wskazania dotyczące rozwiązywania zadań, zaznaczania odpowiedzi i sposobu poprawiania odpowiedzi w KARCIE ODPOWIEDZI), test 70 zadań wielokrotnego wyboru, w tym 50 zadań w części I ponumerowanych od 1 do 50 oraz 20 zadań w części II ponumerowanych od 51 do 70. KARTA ODPOWIEDZI stanowi jedną stronę. Znajdują się na niej: symbol cyfrowy zawodu i oznaczenie wersji arkusza egzaminacyjnego, miejsce na wpisanie Twojego numeru ewidencyjnego PESEL i zakodowanie go, miejsce na wpisanie Twojej daty urodzenia, tabele z numerami zadań odpowiadających części I oraz części II arkusza egzaminacyjnego z układem kratek A, B, C, D do zaznaczania odpowiedzi, miejsce na naklejkę z kodem ośrodka egzaminacyjnego. 11

Etap pisemny egzaminu Przeczytaj uważnie Instrukcję dla zdającego w arkuszu egzaminacyjnym i sprawdź, czy Twój arkusz jest kompletny i nie ma w nim braków. Wykonaj polecenia zgodnie z Instrukcją dla zdającego. Czas trwania etapu pisemnego egzaminu wynosi 120 minut (2 godziny zegarowe). UWAGA: Jeśli jesteś egzaminowanym o potwierdzonych specjalnych potrzebach edukacyjnych, to masz prawo do wydłużonego o 30 minut czasu trwania etapu pisemnego egzaminu zawodowego. Przewodniczący szkolnego zespołu egzaminacyjnego wskaże Ci miejsce na sali egzaminacyjnej i dopilnuje, abyś mógł zdawać egzamin w ustalonym dla Ciebie czasie. Kolejność rozwiązywania zadań jest dowolna. Dobrze jednak będzie, jeśli rozplanujesz sobie czas egzaminu. Na rozwiązanie zadań z części I arkusza powinieneś przeznaczyć około 80 minut, na rozwiązanie zadań z części II - około 30 minut. Pozostałe 10 minut powinieneś wykorzystać na sprawdzenie, czy prawidłowo zaznaczyłeś odpowiedzi do poszczególnych zadań w KARCIE ODPOWIEDZI. Pamiętaj! Pracuj samodzielnie! Przystępując do rozwiązywania każdego zadania powinieneś: uważnie przeczytać całe zadanie, przeanalizować rysunki, tabele, itp. oraz treść poleceń, dobrze zastanowić się nad wyborem prawidłowej odpowiedzi, starannie zaznaczyć wybraną odpowiedź w KARCIE ODPOWIEDZI zgodnie z instrukcją w arkuszu egzaminacyjnym. Po zakończeniu rozwiązywania zadań, sprawdź w KARCIE ODPOWIEDZI, czy dla wszystkich zadań zaznaczyłeś odpowiedzi. Przewodniczący ogłosi koniec egzaminu i poinformuje, w jaki sposób będziesz mógł oddać swoją KARTĘ ODPOWIEDZI. Arkusz egzaminacyjny możesz zatrzymać dla siebie. Jeśli wcześniej zakończysz rozwiązywanie zadań, zgłoś przez podniesienie ręki gotowość do oddania KARTY ODPOWIEDZI. 12

Etap pisemny egzaminu 2.2. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części I Zakres wiadomości i umiejętności właściwych dla kwalifikacji w zawodzie Absolwent powinien umieć: 1. Czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, a w szczególności: 1.1. Rozpoznawać rodzaje hydrotechnicznych obiektów budowlanych z uwzględnieniem ich konstrukcji, przeznaczenia, technologii wykonania oraz warunków pracy, rozpoznawać rodzaje hydrotechnicznych obiektów budowlanych pod względem ich konstrukcji, np.: jazy, śluzy, zapory, zbiorniki wodne, wały przeciwpowodziowe, rozpoznawać rodzaje hydrotechnicznych obiektów budowlanych pod względem ich przeznaczenia, np.: zbiorniki retencyjne, budowle regulacyjne, budowle piętrzące, śluzy żeglugowe, rozpoznawać rodzaje hydrotechnicznych obiektów budowlanych pod względem ich technologii wykonania, np.: wały sypane, wały namywane, zapory ziemne, zapory betonowe, rozpoznawać rodzaje hydrotechnicznych obiektów budowlanych oraz ich elementów pod względem ich warunków pracy, np.: jazy stałe, jazy ruchome, zamknięcia jazowe, zapory ziemne, zapory betonowe. Przykładowe zadanie 1. Na rysunku przedstawiono stopień piętrzący. Cyframi oznaczono główne obiekty stopnia. Jakimi cyframi oznaczono odpowiednio jaz i śluzę żeglugową? A. 1 i 2 B. 2 i 3 C. 3 i 4 D. 2 i 4 1 2 4 4 3 13

Etap pisemny egzaminu 1.2. Rozpoznawać i wskazywać zastosowanie materiałów w budownictwie wodnym, z uwzględnieniem ich cech technicznych oraz przydatności do stosowania oraz określać ich podstawowe właściwości technologiczne, czyli : rozpoznawać materiały stosowane w budownictwie wodnym (np.: beton hydrotechniczny, stal, kruszywo, geowłókniny, faszyna, kamień łamany, drewno, tworzywa sztuczne) z uwzględnieniem ich cech technicznych (np.: czasu wiązania, ścieralności, nasiąkliwości, mrozoodporności, szczelności) i wskazywać ich zastosowanie, określać podstawowe właściwości technologiczne materiałów stosowanych w budownictwie wodnym, np.: sposób układania, sposób montażu, metody zagęszczania. Przykładowe zadanie 2. Na rysunku przedstawiono przykład uszczelnienia zbiornika wodnego. Cyfrą 3 oznaczono 1 2 3 A. wełnę mineralną. B. styropian. C. folię. D. ił. 1.3. Określać zasady wykonywania podstawowych pomiarów sytuacyjnych, realizacyjnych, pomiarów hydrometrycznych i geodezyjnych, stosować zasady wykonywania podstawowych pomiarów hydrometrycznych, np.: pomiarów rzędnych zwierciadła wody, geometrii koryta, stosować zasady wykonywania podstawowych pomiarów geodezyjnych, np.: pomiarów wysokościowych, określania spadków cieku. 14

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 3. Podstawową czynnością obserwatora przy pomiarze stanu wody jest odczytywanie jego wartości na wodowskazie łatowym. Stan wody w tym przypadku odczytuje się z dokładnością A. 1 mm B. 1 cm C. 2 cm D. 10 cm 1.4. Określać zasady wykonywania inwentaryzacji rzek oraz ich regulacji, stosować zasady wykonywania inwentaryzacji rzek, np.: sporządzania planów sytuacyjnych, sporządzania przekrojów poprzecznych i podłużnych rzek, lokalizacji istniejących budowli regulacyjnych, stosować zasady regulacji rzek, np.: wyznaczania szerokości, układu i przebiegu trasy regulacyjnej, projektowania rozwinięcia trasy regulacyjnej. Przykładowe zadanie 4. Przy projektowaniu trasy regulacyjnej koryt złożonych wymagane jest, aby trasa A. wielkiej wody miała krzywizny łagodniejsze od trasy wody średniej. B. średniej wody miała krzywizny łagodniejsze od trasy wody wielkiej. C. niskiej wody miała krzywizny łagodniejsze od trasy wody średniej. D. niskiej wody miała krzywizny łagodniejsze od trasy wody wielkiej. 1.5. Określać zasady wykonywania i organizowania robót odwodnieniowych oraz utrzymywania i modernizacji budowli regulacyjnych, stosować zasady wykonywania i organizowania robót odwodnieniowych, np.: wykonywanie podstawowych obliczeń, dobór metod odwodnienia, dobór sprzętu i pomp, stosować zasady utrzymywania i modernizacji budowli regulacyjnych, np.: kontroli stanu technicznego, uzupełniania ubytków w konstrukcji, wykonywania modernizacji. 15

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 5. Na rysunku przedstawiono schemat odwodnienia wykopu fundamentowego. Wykop ten jest odwadniany za pomocą A. drenażu. B. igłofiltrów. C. rowów opaskowych. D. pompy zatapialnej. 1.6. Określać zasady transportu, magazynowania oraz składowania materiałów i elementów, stosować zasady transportu materiałów i elementów, np.: dobierać środki transportu w zależności od rodzaju materiału, właściwie zabezpieczać materiały podczas transportu, stosować zasady składowania materiałów i elementów, np.: dobierać sposoby składowania, maksymalne dopuszczalne wysokości składowania, dopuszczalne odległości między składowanymi materiałami. Przykładowe zadanie 6. O wyborze środków transportu decyduje głównie A. ilość i rodzaj ładunków przeznaczonych do przemieszczenia. B. warunki atmosferyczne panujące podczas transportu ładunków. C. stopień wyszkolenia i posiadane uprawnienia operatorów środków transportu. D. rodzaj napędu i zasilania posiadanych środków transportu. 1.7. Posługiwać się dokumentacją budowlaną, geodezyjną, kosztorysową, hydrologiczną oraz dokumentacją budowy dotyczącą kolejnych faz procesu realizacji robót, posługiwać się dokumentacją budowlaną (np.: rysunkami projektowymi i konstrukcyjnymi, planami sytuacyjnymi), dokumentacją geodezyjną (np.: mapami sytuacyjnymi, planami wysokościowymi), dokumentacją kosztorysową (np.: kosztorysami robót, zestawieniami materiałów), dokumentacją hydrologiczną (np.: dziennikiem obserwacji stanów wód, operatami hydrologicznymi) w celu odpowiedniego planowania harmonogramu budowy, posługiwać się dokumentacją budowy dotyczącą kolejnych faz procesu realizacji robót (np.: harmonogramem dostaw, harmonogramem realizacji poszczególnych prac). 16

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 7. W skład dokumentacji hydrologicznej wchodzą operaty hydrologiczne, które zawierają m.in. krzywe częstości stanów wody. Krzywe te wykonuje się na podstawie zestawienia średnich stanów dobowych. Zapoznaj się z zestawieniem średnich stanów dobowych w roku hydrologicznym dla rzeki Brzeźnica, profil Parowa i wskaż prawidłowy odczyt. Ekstr. roku Ektr. obser. A. Najwyższym stanem w roku hydrologicznym był stan 100 cm. B. Najniższym stanem w roku hydrologicznym był stan 60 cm. C. Stan 90 cm trwał 2 dni. D. Stan 62 cm trwał 4 dni. 17

Etap pisemny egzaminu 1.8. Określać podstawowe zjawiska związane z przepływem wody oraz wpływ obiektów budownictwa wodnego na środowisko, określać podstawowe zjawiska związane z przepływem wody przez budowle hydrotechniczne, np.: odskok hydrauliczny, przepuszczanie lodu i rumowiska, przepuszczanie wielkich wód, określać podstawowe zjawiska związane z przepływem wody w korytach rzecznych, np.: zmienność stanów i przepływów, przebieg linii nurtu, rozmywanie dna i brzegów koryta, określać podstawowe zjawiska związane z przepływem wody przez grunt, np.: filtracja, sufozja, wypór gruntu, określać wpływ obiektów budownictwa wodnego na środowisko, np.: zmiana poziomu wód gruntowych, zanikanie lub pojawianie się gatunków flory i fauny. Przykładowe zadanie 8. Sufozja jest zjawiskiem towarzyszącym A. filtracji wody przez grunt. B. oddalaniu się linii nurtu od brzegu wklęsłego. C. odskokowi hydraulicznemu. D. odkładaniu się żelaza w sączkach drenarskich. 1.9. Rozróżniać rodzaje obciążeń typowych budowli hydrotechnicznych, analizować i określać ich wielkość, rozróżniać rodzaje obciążeń działających na budowle hydrotechniczne, np.: parcie wody, ciężar własny, wypór gruntu, analizować i określać wielkości obciążeń w celu, np.: określania warunków stateczności budowli. Przykładowe zadanie 9. Na rysunku przedstawiono schematycznie dwie siły, które między innymi uwzględnia się przy określaniu stateczności budowli. Są to: A. parcie wody i parcie gruntu. B. ciężar własny budowli i parcie gruntu. C. siła tarcia i ciężar własny budowli. D. parcie wody i siła tarcia. 18

Etap pisemny egzaminu 1.10. Określać zasady wykonywania i organizacji robót: ziemnych, fundamentowych, ciesielskich, betoniarskich, zbrojarskich, murarskich oraz instalacyjnych związanych z budownictwem wodnym, stosować zasady wykonywania i organizacji robót ziemnych i fundamentowych, np.: wykonywania wykopów i nasypów, doboru maszyn i sprzętu oraz technologii wykonania, tyczenia fundamentów, stosować zasady wykonywania i organizacji robót ciesielskich, betoniarskich, zbrojarskich i murarskich, np.: wykonywania szalunków, wykonywania mieszanki betonowej, wykonywania elementów zbrojenia, wykonywania robót murarskich, składowania materiałów, stosować zasady wykonywania i organizacji robót instalacyjnych, np.: kolejności montażu, sposobu połączeń poszczególnych elementów, składowania materiałów. Przykładowe zadanie 10. Roboty związane z pogłębianiem terenu prowadzone są najczęściej metodą A. ósemkową. B. motylkową. C. schodkową. D. dwukierunkową. 1.11. Określać zasady eksploatacji obiektów hydrotechnicznych, stosować zasady eksploatacji obiektów hydrotechnicznych, zawarte m.in. w instrukcjach eksploatacji i utrzymania urządzeń i mechanizmów, stosować zasady kontroli stanu technicznego budowli, urządzeń i mechanizmów. Przykładowe zadanie 11. Na rzekach uregulowanych przeglądu budowli dokonuje się A. po przejściu wielkich wód, gdy poziom wody opadnie poniżej stanu regulacyjnego. B. po przejściu wielkich wód, gdy poziom wody utrzymuje się powyżej stanu regulacyjnego. C. dwa razy w roku, gdy poziom wody utrzymuje się poniżej stanu regulacyjnego. D. po roztopach zimowych, gdy poziom wody utrzymuje się powyżej stanu regulacyjnego. 19

Etap pisemny egzaminu 1.12. Określać zasady wykonywania i organizacji robót: konserwacyjnych i remontowych budowli hydrotechnicznych, stosować zasady wykonywania i organizacji robót konserwacyjnych budowli hydrotechnicznych, np.: dotyczące terminów i zakresu prac, rodzaju stosowanych materiałów, stosować zasady wykonywania i organizacji robót remontowych budowli hydrotechnicznych, np.: częstotliwości i zakresu prac remontowych, rodzaju stosowanych materiałów, wymaganych dokumentów. Przykładowe zadanie 12. Elementy stalowe jazów i śluz powinny być pokryte farbą odporną na działanie A. lodu, wiatru i zapylenia. B. nadmiernego nasłonecznienia. C. wilgoci, wiatru i wahania temperatury. D. wahania temperatury i zapylenia. 2. Przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, a w szczególności: 2.1. Obliczać wielkości obciążeń budowli wodnych, parcie hydrostatyczne, prędkość przepływu w korycie rzeki, krzywą natężenia przepływu dla kanału, naprężenia i odkształcenia w prostych elementach, przekroje elementów oraz zbrojenie, obliczać wielkości obciążeń budowli wodnych, np.: parcie hydrostatyczne, parcie gruntu, ciężar własny, momenty tych sił, obliczać prędkość przepływu prostych w korycie rzeki dla różnych danych wyjściowych oraz sporządzać krzywą natężenia przepływu dla kanału, obliczać wielkości naprężeń i odkształceń w prostych elementach (np. belkach, słupach) oraz projektować przekroje elementów i wielkości zbrojenia. Przykładowe zadanie 13. Na rysunku przedstawiono mur oporowy. Oblicz wartość parcia wody na ten mur, jeżeli napełnienie w rzece wynosi 5,0 m, a mur ma długość 10 m. Do obliczeń przyjmij ciężar 3 kg właściwy wody γ =9,8110 2 2 m s A. 2452,50 kn B. 1716,75 kn C. 1226,25 kn D. 490,50 kn 20

Etap pisemny egzaminu 2.2. Sporządzać rysunki techniczne, odręczne i szkice inwentaryzacyjne budowli hydrotechnicznych oraz zagospodarowania terenu, sporządzać rysunki techniczne i odręczne elementów budowli hydrotechnicznych, np.: zamknięć jazów, filarów, elementów uszczelnienia, sporządzać szkice inwentaryzacyjne budowli hydrotechnicznych oraz zagospodarowania terenu. Przykładowe zadanie 14. Na rysunkach pokazano zwymiarowany filar jazu. Który z rysunków wykonano zgodnie z zasadami sporządzania rysunków technicznych? 0,2 A R = 0,7 0,2 1,9 0,4 0,3 0,7 3,3 0,2 B R = 0,7 0,2 3,3 1,9 0,4 0,3 0,7 1,4 1,4 C R = 0,7 D R = 0,7 0,7 0,7 0,3 0,3 0,4 0,4 0,2 0,2 0,2 3,3 0,2 3,3 1,9 1,9 1,4 1,4 21

Etap pisemny egzaminu 2.3. Opracowywać dane pomiarowe codziennych stanów wody i sporządzać podstawowe krzywe hydrologiczne, opracowywać np.: wykresy stanów wód, krzywe natężenia przepływu, krzywe sumowe, krzywe czasu trwania, krzywe częstości. Przykładowe zadanie15. Na wykresie przedstawiono jedną z krzywych hydrologicznych. Jest to H [cm] 450 400 350 300 250 200 150 100 50 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 t[dni] A. krzywa natężenia przepływu. B. krzywa związku wodowskazów. C. krzywa częstości stanów wody. D. wykres stanów wody. 2.4. Sporządzać zestawienia materiałów i elementów, sporządzać zestawienia materiałów i elementów w celu np. racjonalnej gospodarki materiałowej przedsiębiorstwa oraz w celach sprawozdawczych. 22

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie16. Podczas wykonywania prac montażowych należy postawić rusztowanie o wysokości 5 m i szerokości 20 m. Wykonując rusztowanie zużywasz 4 elementy na 1 m wysokości i 1 m szerokości rusztowania. Ile elementów użyjesz do wykonania podanego wyżej rusztowania? A. 100. B. 200. C. 200. D. 400. 2.5. Kalkulować koszty oraz obliczać należność za pracę wykonaną przez brygady robocze oraz poszczególnych pracowników, kalkulować koszty prostych prac budowlanych, obliczać należność za pracę wykonaną przez brygady robocze oraz poszczególnych pracowników w celu planowania wynagrodzeń i rozliczeń finansowych. Przykładowe zadanie17. Koszt pracy jednej brygady monterskiej składającej się z 4 pracowników wynosi 40 złotych za godzinę. Oblicz koszt pracy jednego pracownika tej brygady, która przepracowała 20 godzin. A. 50 zł B. 100 zł C. 150 zł D. 200 zł 2.6. Sporządzać zapotrzebowania i rozliczenia materiałowe, sporządzać zapotrzebowania i rozliczenia materiałowe dla zapewnienia ciągłości pracy brygad roboczych i nieprzerwanej realizacji procesu budowlanego. 23