Referat wygłoszony na zebraniu z rodzicami w kl. O A dnia 01 kwietnia 2019r. Temat: Jak rozważnie chwalić swoje dzieci? referat opracowała i wygłosiła mgr Magdalena Ślifirczyk 1
Jak rozważnie chwalić swoje dzieci? Rodzicu używaj zwyczajnych słów: kocham Cię, jesteś świetna, wierzę, że ci się to uda. Dzięki takim zwrotom dziecko nabiera odwagi, jest pewnym siebie. Słowa wsparcia, akceptacji, pochwały to najlepsze, co rodzic może ofiarować swojemu dziecku. W każdym wieku potrzebuje ono zainteresowania rodziców, opiekunów. Pragnie wiedzieć i czuć, iż jest kochane i ważne. Słowa mają ogromną moc oddziaływania, pozostawiają zarówno w dziecku, jak i osobach dorosłych ślad. Powinny dawać poczucie bezpieczeństwa, radość, motywację, ale czasem powodują niechęć, odbierają odwagę. Zwracajmy, więc uwagę na to jak wypowiadamy słowa do naszych dzieci. Dziecko, które słyszy pozytywne opinie o sobie, wyrośnie na człowieka z wysokim poczuciem własnej wartości. Dobre słowa będą mieć wpływ na to, jak będzie ono funkcjonować w klasach starszych szkoły podstawowej lub szkoły licealnej oraz w pracy i życiu rodzinnym. I. Jak chwalić swoje dziecko? 1. Chwal szczerze Podkreślaj prawdziwe zalety dziecka. Wyróżniaj zachowania, z których naprawdę jesteś dumna. Dzieci łatwo wyczuwają nieprawdę i fałsz. Cóż z tego, że mama zachwyca się plastycznym talentem syna, kiedy na każdych szkolnych konkursach zajmuje III miejsca i wyróżnienia. Lepiej unikać zawyżonych ocen. Po pierwsze utrudnią dziecku pogodzenie się z porażką. Po drugie rozbudzają w nim nadzieje, które nie będą mogły być zrealizowane. Jest to prosta droga do wpędzenia dziecka w kompleksy! 2. Mów o konkretach Opisuj sytuację, która wprawiła cię w zadowolenie. Załóżmy, że weszłaś do pokoju dziecka i w końcu po całym tygodniu zobaczyłaś porządek. Powiedz: Ubrania schowane w komodzie, książki z biurka przeniesione na półkę, okruszki zniknęły dywanu. Pięknie uporządkowałaś pokój, kochanie!. Taki z pozoru banalny opis połączony z naszym zadowoleniem jest dla dziecka drogowskazem, czego się po nim spodziewasz. sprzątanie czy dobra nauka lub poprawne zachowanie, staną się jasnymi wymaganiami mamy, które łatwiej będzie zrealizować. 3. Doceniaj to, co pozytywne i dobre Zawsze okazuj zadowolenie, gdy twoje dziecko zrobi coś wyjątkowego. Nie popełniaj pomyłki, podsumowując piątkę z pracy klasowej krótkim: Nauka to twój obowiązek, a gola w meczu postaraj się nie przemilczeć, to także sukces dziecka! 4. Szukaj okazji do zadowolenia Kieruj w stronę dziecka pozytywne słowa także w prozaicznych, codziennych sytuacjach. Nie czekaj, aż zrobi coś wspaniałego. Gdy grzecznie się bawi, podejdź do niego, wypowiedz słowa Cieszę się, że tak grzecznie się bawisz. Miałam w pracy tyle obowiązków, potrzebuję chwili odpoczynku i spokoju. Dobrze wciąż przypominać o dobrych cechach. Należy również stwarzać sytuacje, podczas których dziecko będzie mogło się wykazać. 2
II. Co zyskuje nasze dziecko? 1. Istotne życiowe drogowskazy Dziecko ufa rodzicowi bezgranicznie. Chwaląc je za pozytywne zachowanie, tym samym dajesz do wiadomości, jakie wartości pochwalasz i cenisz. Również od twoich pochwał zależy, co dziecko uzna w życiu za bardzo ważne. 2. Poczucie bezpieczeństwa Doceniając, dajesz wyraźny znak, że interesujesz się wszystkim, co robi, zależy ci, jest dla ciebie ważne! Dziecko nabywa pewności, że cokolwiek się stanie, będziesz przy nim. 3. Motywacja do dobrej nauki Każde dziecko chce być w centrum zainteresowania rodzica. Wiele, chcąc osiągnąć ten cel... traci dobre oceny w nauce. Dzieci wiedzą, że dopiero nagana nauczyciela, niska ocena sprawią, że rodzice oderwą się od swoich spraw, by poświęcić czas dziecku. Pochwały to dobry sposób na uniknięcie lekceważenia szkolnych obowiązków. Chwaląc ucznia za sukcesy, choćby najmniejsze, sprawisz, że będzie postępowało tak, by znów zasłużyć na twój podziw i uwagę. 4. Wiara we własne możliwości i siły Dostrzegając mocne strony dziecka, dajesz mu informacje o jego zaletach. Utwierdzasz w przekonaniu, że dużo może osiągnąć. Wierząc w siebie, łatwiej przełamuje swoje słabości i podejmuje nowe wyzwania. 5. Dużo więcej śmiałości Dzieci chwalone przełamują się, są odważniejsze. Pozyskują więcej przyjaciół, gdyż bez obaw i trudu nawiązują nowe znajomości. Pochwały to ogromne wsparcie dla dzieci nieśmiałych. Uwaga na pułapki! 1. Zbyt ogólne słowa tzw. ogólniki. Słowa ekstra, brawo, pięknie, świetnie są zbyt małą informacją dla dziecka. Lepiej opisać, co dokładnie jest powodem naszego zadowolenia. Dziecko, słysząc od ciebie wciąż te same słowa, pomyśli, że je lekceważysz. 2. Nie porównuj: Zdania np. : Wykonałeś zwierzątko z plasteliny lepiej niż koleżanka wprowadza zbędny element rywalizacji. Cała uwaga powinna być skierowana na osobę wyróżnianą. 3. Ale małe słowo o wielkiej mocy, które przekreśla wszystko. Pochwała: Ładnie posprzątałaś pokój, ale zabawki wciąż leżą na podłodze, nie jest to dobre wyróżnienie. III. Zdaniem specjalistów Należy używać zwrotów typu: "Ja", mają one pozytywny wpływ na rozwój dziecka. Dzięki nim możemy pochwalić dziecko, uniknąć przy tym jego oceniania. W odróżnieniu od 3
zwykłych pochwał informują o osobie, która tworzy komunikat, nie ocenia dziecka. Np. Podoba mi się, kiedy...; Jestem pod wrażeniem tego, że...; Byłam mile zaskoczona, gdy...; itp. 1. Błędy nic strasznego, a wręcz błąd to rzecz ludzka Naucz dzieci, że popełnianie błędów to rzecz ludzka. Wspieraj dziecko w porażce i pozwól wypłakać rozczarowanie. 2. Bądź przy dziecku tu i teraz Często wydaje nam się, że nasze dziecko jest takie, jacy my byliśmy w dzieciństwie. Nie mieści się nam w głowie, że może mieć zupełnie inne zdolności, upodobania. Chwalimy to, za co sami chcieliśmy być chwaleni. Nie widzimy, że dzieciom zależy zupełnie na czymś innym. 3. Informuj o swoich uczuciach Zamiast machinalnie powiedzieć: Jaki rewelacyjna budowla, Strasznie lubię Twoje kolorowe zamki, które budujesz z klocków, wkładasz w to naprawdę dużo pracy. 4. Patrz uważnie, żeby widzieć Kiedy szczęśliwe dziecko przybiega pochwalić się swoim powodzeniem, odłóż na chwilę swoje zajęcia i poświęć mu trochę czasu. 5. Zauważaj konkrety Ogromną pochwałą jest podkreślanie nabytych, nowych umiejętności, których pojawienie się zbyt często przyjmujemy jak coś oczywistego. Doceń to, że od kilku dni dziecko pamięta o myciu rąk, gdy latem wraca z piaskownicy, że nauczył się wymieniać w odpowiedniej kolejności wszystkie dni tygodnia oraz miesiące. Nie czekaj, aż dziecko przyjdzie samo po pochwałę. 6. Niczego nie wmawiaj Poczucie wartości oparte jest na wiedzy, jaką dziecko zdobywa na swój temat. Warto dbać, by oddawała ona jego faktyczne zdolności i umiejętności. Nie chwal go w nadziei, że w ten sposób zachęcisz go do czegokolwiek. Jeśli kilkanaście razy powtarzało ci, że nie cierpi np. plastyki, nie mów: Jak ślicznie malujesz portrety. IV. Dla utrwalenia WSKZÓWKI: - pochwały powinny być ukierunkowane na konkretne zachowania, nie wolno stosować Ci pochwał ogólnych, - nagradzaj dziecko za dobre zachowanie, - chwal każdy mały krok ku zachowaniu, które chcesz, aby u dziecka zaczęło występować na stałe - próbuj dostrzec dobre zachowanie u dziecka i pochwal je, 4
- BARDZO WAŻNE! pochwal dziecko kiedy zaprzestało negatywnego zachowania. GDY CHWALISZ, PAMIĘTAJ - opisz, co widzisz Widzę lalki poukładane na półce i klocki posegregowane w odpowiednich pudełkach. - opisz, co czujesz Przyjemnie jest usłyszeć od pani wychowawczyni, że zawsze porządkujesz swoje miejsce pracy przy stoliku. - podsumuj godne pochwały i zachowania dziecka Cieszy mnie, że umiesz już sam zawiązywać sznurowadła. PUŁAPKI POCHWAŁ - unikaj komunikatów: Jestem z Ciebie taka dumna. Zamiast tych słów powiedz np. Możesz być z siebie dumny. wtedy dziecko nabiera pewności siebie, a nie staje się zadufane w sobie, co również jest bardzo ważne. - unikaj pochwał, w których ukryte jest przypomnienie uprzedniego niepowodzenia dziecka ("No widzisz -jak chcesz, to potrafisz"). - słowo ALE rujnuje wszystko. Drogi Rodzicu pamiętaj! Dziecko w słowach rodzica przegląda się jak w lustrze, bo rodzice są niepodważalnym autorytetem. Dlatego ważmy słowa, które kierujemy do swoich pociech. Pamiętajmy, że mądre pochwały działają wzmacniająco. Pochwała jest lepsza od słodyczy oraz zabawek, które rodzice stosują. Dobre pochwały wymagają jednak wysiłku ze strony rodzica i naszej stałej samokontroli w wypowiadaniu słów. Warto jednak ćwiczyć, gdyż pochwała kształtuję wiarę we własne możliwości. Bibliografia: 1. Nie każdy płot jest za wysoki!: kształtowanie pewności siebie u dzieci. Dorota Pietrzyk // Wychowanie w Przedszkolu, 2015r., nr 10, s. 22-24. 2. Wartości wychowawcze rodziców a aspiracje w stosunku do własnych dzieci, Waldemar Kozłowski, Ewa Matczak // Ruch Pedagogiczny, 2013r., nr 1, s. 49-62. 3. Mądra pochwała, twórcza krytyka. Czy umiesz zachęcać dziecko do nauki?, Beata Zielińska-Rocha, Wyd. Wiedza i Praktyka, 2013r., s. 10-11, 17, 23. 5