Notatka Sygnalna z dnia 27 listopada, 2017 r.

IZBA GOSPODARCZA HANDLOWCÓW, PRZETWÓRCÓW ZBÓŻ I PRODUCENTÓW PASZ Członek COCERAL, FEFAC i European Commodities Exchange Notatka Sygnalna z dnia 27 listopada, 2017 r. I. SYTUACJA NA RYNKU KRAJOWYM Na krajowym rynku zbóż w dalszym ciągu zapotrzebowanie na ziarno przewyższa rynkową podaż, co jest czynnikiem wspierającym ceny zbóż. Na przestrzeni ostatnich kilku tygodni, wyraźnie wzrosły przede wszystkim ceny pszenicy. Listopad przyniósł bowiem wzrost zapotrzebowania przetwórców na to zboże, głównie pszenicę paszową, co w znacznej mierze jest wynikiem problemów ze sprawnym przeprowadzeniem zbiorów kukurydzy, która jest stosowana zamiennie z pszenicą w recepturach paszowych. Stąd też wytwórnie pasz zdecydowały się na większy zakup pszenicy. Ponadto, niektóre wytwórnie chcą odbudować zapasy tego zboża przed zbliżającym się okresem świątecznym i końcem roku. Ponadto, w ostatnich tygodniach na rynku aktywna jest druga ręka, a więc firmy handlowe, które muszą wywiązać się z wcześniejszych kontraktów na dostawy ziarna. Powyższe czynniki powodują, iż handel ziarnem jest cały czas spowolniony i raczej niewiele się zmieni w tym względzie do końca bieżącego roku. W połowie tygodnia, rzeczywiste ceny zbóż ze zbiorów 2017 roku z dostawą do wytwórni/elewatorów kształtowały się następująco: - pszenica konsumpcyjna (12,5% białka) 680-730 PLN/t, - pszenica paszowa 680-720 PLN/t, - żyto konsumpcyjne 590-630 PLN/t, - żyto paszowe 560-600 PLN/t, - pszenżyto 580-630 PLN/t, - jęczmień paszowy 600-670 PLN/t, - kukurydza sucha 610-650 PLN/t. - kukurydza mokra (wilgotność 30%) 380-430 PLN/t. Po okresie bardziej wzmożonego eksportu pszenicy w I połowie listopada, obecnie ruch w portach jest umiarkowany. Oceniamy, iż w listopadzie br., eksport pszenicy przez porty może wynieść około 250 tys. ton. W połowie tygodnia, ceny pszenicy i innych zbóż ze zbiorów 2017 roku z dostawą do portów kształtowały się na następujących poziomach: - pszenica konsumpcyjna (14,0% białka) 735-740 PLN/t (dostawa XI), - pszenica konsumpcyjna (13,0% białka) - 710-715 PLN/t (dostawa XI), - pszenica konsumpcyjna (12,5% białka) - 675-680 PLN/t (dostawa XI), - żyto konsumpcyjne 600-605 PLN/t (dostawa XI), - żyto paszowe - 580 PLN/t (dostawa XI), - kukurydza 645 PLN/t (dostawa XI). 1

Finalne ceny uzależnione są od odbiorcy, parametrów ziarna i terminu dostawy oraz aktualnych notowań cen ziarna na giełdzie MATIF i kształtowania się kursu euro w dniu podpisywania kontraktu. Eksport zbóż realizowany na kołach dotyczy głównie kukurydzy wywożonej do Czech i na Słowację. Po stronie importu, na powrotach z Czech importowane są niewielkie wolumeny pszenicy i rzepaku na potrzeby przetwórców zlokalizowanych na południu kraju. Import zbóż ze Słowacji pozostaje niewielki w związku z brakiem opłacalności. Import zbóż z Ukrainy także pozostaje niewielki w związku z tym, iż ceny ukraińskiego ziarna nie są konkurencyjne w stosunku do cen krajowego ziarna. II. CENY NA GIEŁDACH CBOT i MATIF Na przestrzeni analizowanego tygodnia, ceny pszenicy na giełdzie w Chicago osłabły, w reakcji na znacznie słabsze od oczekiwań rynku dane dotyczące sprzedaży eksportowej amerykańskiej pszenicy w ostatnim tygodniu sprawozdawczym. Ponadto, globalna podaż pszenicy w bieżącym sezonie cały czas przewyższa zapotrzebowanie, co wywiera presję na ceny pszenicy i przeciwdziała trwalszemu odbiciu cen tego zboża. W piątek 24/11 cena pszenicy SRW w kontrakcie grudniowym 2017 na giełdzie w Chicago wyniosła 152,71 USD/t i była o 2,7% niższa niż przed tygodniem, a w kontrakcie marcowym 2018 spadła o 2,0% i wyniosła 159,69 USD/t. Z kolei, w analizowanym tygodniu ceny pszenicy na MATIFie także zniżkowały, czwarty tydzień z rzędu, przede wszystkim w ślad za dalszą zwyżką kursu euro do dolara, do najwyższego poziomu od końca września br. Umacniające się euro cały czas negatywnie wpływa na możliwości i tempo eksportu pszenicy z Francji czy Niemiec. W związku z notowanym od początku bieżącego sezonu wzmożonym eksportem pszenicy z Litwy i Łotwy, rośnie zainteresowanie niemiecką pszenicą wśród importerów. Niemniej jednak, utrzymujące się duże zapotrzebowanie na pszenicę ze strony wytwórni pasz powoduje, iż ceny płacone za to zboże przez lokalnych przetwórców są wyższe od cen oferowanych za pszenicę z dostawą do portów. Tym samym szanse na rychłe zwiększenie eksportu niemieckiej pszenicy są ograniczone. W piątek 24/11 cena pszenicy w kontrakcie grudniowym 2017 na MATIFie wyniosła 157,75 EUR/t i była o 0,6% niższa w porównaniu do ceny sprzed tygodnia, a w kontrakcie marcowym 2018 wyniosła 161,00 EUR/t i była o 1,5% niższa niż przed tygodniem. W całym tygodniu, ceny soi na giełdzie CBOT nieznacznie wzrosły. Notowane osłabienie kursu dolara do koszyka walut oraz powolne tempo siewów soi w Argentynie stanowią wsparcie cen soi na giełdzie CBOT. Z drugiej strony, rekordowe zbiory soi w USA i wyraźnie przyspieszenie tempa siewów soi w Brazylii przeciwdziałają większemu odbiciu jej cen za oceanem. W piątek 24/11, cena soi na giełdzie w Chicago w kontrakcie najbliższym (styczeń 2018) wyniosła 364,94 USD/t i była o 0,3% wyższa niż przed tygodniem. Z kolei, cena soi z terminem realizacji w marcu 2018 roku także była o 0,3% wyższa i wyniosła 369,13 USD/t. Na przestrzeni całego tygodnia, ceny rzepaku na MATIFie spadły. Ceny rzepaku na giełdzie paryskiej cały czas kształtują się pod wpływem notowań cen innych surowców oleistych, w tym nasion oleistych i olejów roślinnych na giełdach światowych. Pewne wsparcie cen rzepaku stanowią wysokie ceny ropy naftowej na giełdach światowych i utrzymująca się uszczuplona sprzedaż rzepaku przez unijnych farmerów. W piątek 24/11 cena rzepaku w kontrakcie najbliższym (luty 2018) wyniosła 371,50 EUR/t i była o 1,9% niższa od ceny przed tygodniem, podczas gdy cena rzepaku w kontrakcie majowym 2018 wyniosła 2

19.IV 17.V 14.VI 12.VII 13.IX 11.X 8.XI 6.XII 3.I'2014 31.I 28.II 28.III 25.IV 23.V 20.VI 18.VII 15.VIII 12.IX 10.X 7.XI 5.XII 2.I'2015 30.I 27.II 27.III 24.IV 22.V 19.VI 17.VII 14.VIII 11.IX 9.X 6.XI 4.XII 31.XII 29.I'2016 26.II 24.III 22.IV 20.V 17.VI 15.VII 12.VIII 9.IX 7.X 4.XI 2.XII 30.XII 27.I'2017 24.II 24.III 21.IV 19.V 16.VI 14.VII 11.VIII 8.IX 6.X 3.XI USD/t 374,00 EUR/t i także była o 1,5% niższa w porównaniu do ceny przed tygodniem. Analiza opracowana przez Sparks Polska, Izbę Zbożowo-Paszową NOTOWANIA CEN ZBÓŻ NA GIEŁDZIE W CHICAGO CBOT - KUKURYDZA USD/t 29.IX 6.X 13.X 20.X 27.X 3.XI 10.XI 17.XI 24.XI 24.XI/17.XI XII'17 139,84 137,79 138,81 135,58 137,24 137,08 135,19 135,03 134,72-0,23% III'18 144,72 142,98 144,24 141,10 142,67 142,51 140,39 139,76 139,76 0,00% V'18 148,10 146,45 147,71 144,56 146,13 145,90 143,77 143,06 142,98-0,06% VII'18 151,02 149,44 150,54 147,47 149,05 148,89 146,84 146,13 146,13 0,00% IX'18 153,54 152,20 153,22 150,23 151,72 151,33 149,60 148,97 148,97 0,00% CBOT - PSZENICA SRW USD/t 29.IX 6.X 13.X 20.X 27.X 3.XI 10.XI 17.XI 24.XI 24.XI/17.XI XII'17 164,68 162,92 161,45 156,53 156,97 156,38 158,51 156,97 152,71-2,71% III'18 171,37 169,98 168,29 163,29 163,58 163,29 164,98 162,92 159,69-1,98% V'18 176,08 175,12 172,84 168,51 168,73 168,07 169,02 166,89 164,39-1,50% VII'18 180,26 180,19 177,91 173,58 174,16 173,06 173,80 171,45 169,46-1,16% IX'18 185,92 185,78 183,79 179,31 180,04 178,79 179,31 176,81 174,97-1,04% NOTOWANIA CEN SOI I ŚRUTY SOJOWEJ NA GIEŁDZIE W CHICAGO CBOT - SOJA USD/t 29.IX 6.X 13.X 20.X 27.X 3.XI 10.XI 17.XI 24.XI 24.XI/17.XI I'18 359,50 361,19 371,18 363,47 362,44 362,51 362,66 363,91 364,94 0,28% III'18 362,88 364,57 374,49 367,14 366,19 366,41 366,70 367,95 369,13 0,32% V'18 365,82 368,02 377,72 370,52 369,64 369,71 370,01 371,48 372,80 0,36% VII'18 368,32 370,74 380,52 373,54 372,36 372,73 373,09 374,56 375,67 0,30% VIII'18 368,54 370,96 380,52 373,76 372,65 373,09 373,76 374,86 375,96 0,29% CBOT - ŚRUTA SOJOWA USD/sh.t 29.IX 6.X 13.X 20.X 27.X 3.XI 10.XI 17.XI 24.XI 24.XI/17.XI XII'17 315,80 319,20 328,60 317,10 312,10 313,90 314,50 318,20 323,80 1,76% I'18 317,80 321,40 330,70 319,30 314,10 316,00 316,60 320,00 325,90 1,84% III'18 320,70 324,20 333,40 322,30 317,20 319,50 320,10 323,10 329,00 1,83% V'18 323,10 326,70 335,40 325,00 319,70 322,00 322,40 325,40 331,60 1,91% VII'18 325,30 329,10 327,40 327,40 322,40 324,60 324,90 327,70 333,60 1,80% 390,0 370,0 350,0 330,0 310,0 290,0 NOTOWANIA CEN PSZENICY SRW, HRW I DNS NA GIEŁDACH W CHICAGO, KANSAS CITY I MINNEAPOLIS (USD/t) KONTRAKT NAJBLIŻSZY 270,0 250,0 230,0 210,0 190,0 170,0 150,0 130,0 HRW KCBT SRW CBOT DNS MGE 3

670,0 NOTOWANIA CEN SOI (USD/t) I ŚRUTY SOJOWEJ (USD/sh. t) NA GIEŁDZIE W CHICAGO KONTRAKT NAJBLIŻSZY 640,0 610,0 580,0 550,0 USD/t--sh. t 520,0 490,0 460,0 430,0 400,0 370,0 340,0 310,0 280,0 19.IV 17.V 14.VI 12.VII 13.IX 11.X 8.XI 6.XII 3.I'2014 31.I 28.II 28.III 25.IV 23.V 20.VI 18.VII 15.VIII 12.IX 10.X 7.XI 5.XII 2.I'2015 30.I 27.II 27.III 24.IV 22.V 19.VI 17.VII 14.VIII 11.IX 9.X 6.XI 4.XII 31.XII 29.I'2016 26.II 24.III 22.IV 20.V 17.VI 15.VII 12.VIII 9.IX 7.X 4.XI 2.XII 30.XII 27.I'2017 24.II 24.III 21.IV 19.V 16.VI 14.VII 11.VIII 8.IX 6.X 3.XI 250,0 ŚRUTA SOJOWA SOJA Ceny zbóż na giełdach światowych 27.11.2017 r. Tydzień zakończył się sporą przeceną na giełdowym rynku zbóż i oleistych Nowe maksima notowań eurodolara wywierały presję spadkową na unijne kontrakty. Słabszy dolar nie powstrzymał spadków w Chicago, podczas skróconej sesji w piątek. Zamknięcie piątkowej sesji (24-11-2017): Źródło notowań: www.barchart.com 4

III. SEGMENT MŁYNARSKI (Dane za okres 13 19.11. 2017 r.) (Źródło: Komunikat Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi) Notowania cen skupu pszenicy konsumpcyjnej w ww. tygodniu przedstawiały się następująco (w makroregionach): - Region Centralno Wschodni - 699,00 (tydzień temu 674,00 zł/t) - Kujawsko Mazurski - 675,00 (tydzień temu 675,00 zł/t) - Południowy - 658,00 (tydzień temu 650,00 zł/t) - Śląski - 668,00 (tydzień temu 664,00 zł/t) - Zachodni - 677,00 (tydzień temu 672,00 zł/t) Średnia cena 675,00 zł/t podwyżka cen - (tydzień temu 667,00 zł/t) Uwaga: Przedstawione ceny skupu są przeciętnymi cenami w transakcjach skupowych w miejscach skupu/dostawy, występującymi w różnych miejscach i w różnych wielkościach partii. Ceny krańcowe często dotyczą incydentalnych transakcji, zaś ceny średnie obrazują większy zakres transakcji skupowych. Ceny skupu zbóż w wybranych punktach skupowych na dzień 22 listopada, 2017 r. Podane ceny są cenami podanymi dla Biura Krajowej Federacji Producentów Zbóż. POLSKIE MŁYNY SA pszenica konsumpcyjna żyto konsumpcyjne jęczmień konsumpcyjny 17.11. 2015 16.11 016 22.11. 2017 17.11. 015 16.11. 2016 22.11 2017 17.11. 015 16.11. 2016 22.11. 2017 620-670 560-600 630-680 480-530 460-490 520-550 - - - LUBELLA Sp. z o.o. S.K.A. 600-650 540-580 620-650 - - - - - - PZZ W STOISŁAWIU 680-690 640 645 525 525 540 600 520 560 PZZ KRAKÓW 640 580 630 - - - - - - PZZ BIAŁYSTOK 650 590 660 480 510 530 - - - PZZ KIELCE 610-645 560-580 660-635 480 450 540 580 520 600 GOOD MILLS POLSKA 650-690 580-650 650-700 500-530 510 550 - - - PPZ "KAPKA" SP.J. 630-660 530-600 680 540 - - - - - ZESPÓŁ MŁYNÓW 630 580-600 680 500 520 590 - - - JELONKI DOLNOŚLĄSKIE 630 575 630 - - - - - - MŁYNY ROLA Sp. z o. o. 660 660 650 500 520 530 580 580 620 ZIARN-POL Sp. z o. o. ODDZIAŁY ELEWARR 630-670 590-650 660-690 510 475-500 530-560 580 550 600 610-620 570-620 620-650 470-490 460-530 530-580 520-540 520-540 540-580 5

ZAMOJSKIE 630 555 635 - - - - - - ZAKŁADY ZBOŻOWE GDAŃSKIE MŁYNY 690 660 680 550 530 590 - - - MŁYNY SZCZEPANKI 660-690 600-620 660-680 520-540 520-540 550-570 560 560 - CARGILL 700-750 615-710 690-700 - - - - - - ZPZM KRUSZWICA 640 620 610 500 500 500 570 510 570 JAKPOL 640-680 610 700 500 480 600 - - - OSADKOWSKI S.A. 650 565 640-430 520 560 450 520 MŁYN DALACHÓW 640 600 650 520 500 560 - - - MŁYN ZBROSŁAWICE 650-660 550-570 640-650 530-550 470-490 540-550 - - - MŁYN - - 660 - - - - - - JACZKOWICE MŁYN OLSZTYNEK 680-735 620-660 660-680 530 530 560 - - - KOMPLEXMŁYN 670 650 670 520 500 570 570 570 560 ELEWATOR SIERADZ 640 640 630 500 470 560 - - - Średnie ceny (bez VAT) w przedsiębiorstwach prowadzących: ZAKUPY ZBOZ Daty podane w tabeli oznaczają ostatni dzień analizowanego tygodnia (poniedziałek - niedziela).. TOWAR Rodzaj ZIARNA POLSKA Cena [zł/tona] Tygodn. zmiana ceny [%] Strukt. obrot. [%] 2017-11-19 2017-11-12 2017-1119 2017-1112 Pszenica konsumpcyjne 677 668 1,3 33,8 25,9 paszowe 683 682 0,2 16,4 19,5 Żyto konsumpcyjne 577 572 0,9 1,5 2,1 paszowe 508 539-5,8 0,3 0,4 Jęczmień konsumpcyjne 662 690-4,1 0,4 0,7 paszowe 630 640-1,6 1,8 1,0 browarniane 678 677 0,2 3,0 3,1 6

Kukurydza paszowe 617 609 1,2 40,2 44,7 Owies konsumpcyjne 556 519 7,2 0,3 0,3 paszowe 531 473 12,2 0,0 0,1 Pszenżyto paszowe 602 601 0,1 2,2 2,2 (Rynek zbóż 46/2017) Porównanie aktualnych cen wybranych towarów w przedsiębiorstwach z cenami w analogicznym okresie roku 2016 i 2015. [zł/tona] Zmiana ceny [%] w TOWAR Rodzaj TOWARU 2017-11-19 2016-11-20 2015-11-22 2017r. w stos. do lat: 2016r. 2015r. Pszenica konsumpcyjna 677 654 687 3,5-1,4 paszowa 5,6-1,7 Żyto konsumpcyjne 577 527 537 9,6 7,5 Kukuryd za (Rynek Zbóż 46/2017) paszowe 508 526 536-3,3-5,2 paszowa 617 596 676 3,4-8,8 IV. ŚREDNIE CENY DROBIU oraz ŻYWCA WIEPRZOWEGO (Źródło: Biuletyn Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dane za okres 13 19.11.2017 w nawiasach - procentowa zmiana w ciągu tygodnia) 1. Średnie ceny skupu: drobiu: a) brojler kurzy: 3,430 zł/kg (+ 0,2) b) indyk 4,834 zł/kg (- 0,8) trzoda: półtusze wieprzowe wg EUROP 5,933 zł/kg (- 0,53) 2. Średnie ceny zbytu: drób świeży: a) kurczak 5,897 zł/kg (+ 1,1) b) indyk 8,747 zł/kg (+ 2,6) półtusze wieprzowe 6,802 zł/kg (- 1,3) 7

V. RYNEK ROŚLIN OLEISTYCH. (Źródło: Biuletyn Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dane za okres 13 19.11.2017 r. w nawiasach procentowa zmiana w ciągu tygodnia) - Cena zakupu (średnia krajowa) - nasiona rzepaku 1.614,00 zł/t (+ 1,6) - Cena sprzedaży (średnia krajowa) - olej rzepakowy rafinowany 3.401,00 zł/t (- 0,9) - śruta rzepakowa 752,00 zł/t (- 0,9) - makuch rzepakowy 818,00 zł/t (+ 0,4) VI. INFORMACJE OGÓLNE 1) International Grains Cuncil (IGC) najnowsze prognozy dla rynku zbóż i soi Międzynarodowa Rada Zbożowa (International Grains Cuncil - IGC) podniosła, w swojej comiesięcznej prognozie, szacunki światowej produkcji zbóż w sezonie 2017/18. W stosunku do października o 1 mln ton, do 749 mln ton, wzrosła oczekiwana produkcja pszenicy i o 6 mln ton, do 1040 mln ton, produkcja kukurydzy. Oczekiwane zbiory soi pozostawiono na niezmienionym poziomie 348 mln ton. We wszystkich trzech przypadkach (pszenica, kukurydza i soja) oznaczać to może drugi wynik w historii, po rekordzie w sezonie 2016/17. Zboża razem - światowa produkcja i zapasy (mln t): 8

Pszenica - światowa produkcja i zapasy (mln t): Kukurydza - światowa produkcja i zapasy (mln t): 9

Soja - światowa produkcja i zapasy (mln t): (Źródło: Raport IGC z 23-11-2017) 2) Unijny eksport pszenicy znacznie mniejszy niż w ubiegłym sezonie W pierwszych kilku miesiącach sezonu 2017/18 eksport pszenicy z UE był znacznie wolniejszy niż w tym samym okresie rok wcześniej i to pomimo większej produkcji. Według prognoz wiodących ośrodków analitycznych, w 2017 r. zbiory pszenicy w UE-28 przewyższyły ubiegłoroczny poziom o kilka procent. Firma Tallage w swoim najnowszym raporcie "Strategie grains" z 16.11. ocenia, że produkcja pszenicy zwyczajnej wyniosła 142,5 mln ton i była o 6,8 mln ton (5,0%) wyższa niż w ubiegłym roku. Z kolei według szacunków Międzynarodowej Rady Zbożowej (IGC) z 26.10 br. produkcja pszenicy ogółem (z durum) wyniosła 151,5 mln ton, czyli o 7,1 mln ton (5,0%) więcej niż w 2016 r. Co jednak ważne, w bieżący sezon Unia weszła z bardzo niskimi zapasami początkowymi pszenicy zwyczajnej. Tallage prognozuje, że wyniosły one 11,9 mln ton, czyli o 5,0 mln ton mniej niż na początku sezonu 2016/17, zaś IGC ocenia je na 10,8 mln ton, tj. 3,8 mln ton mniej. Tym samym, całkowita podaż pszenicy jest większa niż sezon wcześniej, ale różnica nie jest duża. Ten czynnik, oraz rekordowa produkcja tego zboża w Rosji, mogą tłumaczyć relatywnie wolny rozwój eksportu pszenicy z UE. Według informacji Komisji Europejskiej, w pierwszych 20 tygodniach sezonu, tj. do dnia 14.11. br., poza granice Wspólnoty sprzedano 7,5 mln ton pszenicy zwyczajnej wobec 9,7 mln ton przed rokiem (czyli o 23% mniej r/r). Zdecydowanie największym unijnym eksporterem jest Francja, z wysyłkami sięgającymi 2,3 mln ton. Zaraz za nią plasuje się Rumunia - 2,0 mln ton. Pozostałe kraje wyeksportowały na rynki poza unijne poniżej 1 mln ton pszenicy zwyczajnej. Polska, z wolumenem 0,3 mln ton, znalazła się na siódmym miejscu. Jak już wyżej wspomniano, jednym z powodów niższego (jak dotychczas) tempa eksportu 10

z UE jest wysoka sprzedaż z Rosji. Oczekuje się, że w bieżącym sezonie będzie ona rekordowa i sięgnie 33 mln ton. Według informacji Sparks, od początku sezonu do 8.11.br. eksport pszenicy z Rosji wyniósł 13,5 mln ton i był o 20% większy niż rok temu. Tym samym jest bardzo duże prawdopodobieństwo, że w bieżącym sezonie Rosja będzie największym światowym eksporterem pszenicy (w ubiegłym sezonie znajdowała się na drugim miejscu po Stanach Zjednoczonych). Niemniej, wiele osób spodziewa się wyhamowania tempa eksportu z Rosji w kolejnych miesiącach, ze względu na problemy logistyczne. Ponadto, w najbliższych tygodniach przewiduje się umocnienie dolara wobec euro. Tym samym można oczekiwać, że sprzedaż pszenicy z UE zacznie przyspieszać. Prawdopodobnie nie osiągnie jednak poziomu z ubiegłego sezonu. Eksperci z Tallage prognozują, że całkowity eksport pszenicy zwyczajnej z UE w sezonie 2017/18 wyniesie 22,9 mln ton wobec 24,1 mln ton sezon wcześniej. (AgroTydzień/BGŻ BNP PARIBAS) 3) Prognozy dla rynku wieprzowiny i wołowiny Jak wynika z najnowszego raportu FAO Food Outlook światowa produkcja mięsa w 2017 r. wzrośnie o 3,5 mln ton (1,1%) do 324,8 mln ton. W największym stopniu wzrost ten będzie wynikał ze zwiększenia produkcji mięsa wołowego - o 1,2 mln ton do 69,5 mln ton - a także mięsa wieprzowego - o 1,2 mln ton, do 118,2 mln ton. Światowa produkcja mięsa wieprzowego odbudowuje się i w 2017 r. może być rekordowa. Według prognoz FAO zwiększy się ona w Chinach, Stanach Zjednoczonych, Rosji, na Filipinach, ale również w Kanadzie, Wietnamie, Meksyku i Korei Południowej. Oczekuje się, że po dwóch latach spadku, chińska produkcja mięsa wieprzowego w 2017 r. wzrośnie o 655 tys. ton (1,3%), do blisko 53 mln ton. Wzrost ten w dużej mierze jest wynikiem przeprowadzonych reform; zamknięto wiele małych, nierentownych gospodarstw lub poddano je procesowi konsolidacji. Dokonano również relokacji gospodarstw utrzymujących trzodę chlewną, z dala od źródeł zaopatrzenia w wodę oraz zmodernizowano gospodarkę nawozami naturalnymi. W związku z odbudową produkcji trzody chlewnej w Chinach, przy osłabionym popycie konsumpcyjnym, oczekuje się, że chińscy importerzy zakupią 2,2 mln ton. mięsa wieprzowego, czyli o 14% mniej niż przed rokiem. Ze względu na mniejsze zakupy ze strony Chin, światowy handel mięsem będzie rozwijał się wolniej niż w 2016 r. (+4,4%) i zwiększy się o 1,2% do 31,5 mln ton. Wzrostu produkcji oczekuje się również w przypadku Stanów Zjednoczonych, o 3,6%, do 11,7 mln ton., a także Meksyku (+3,2% do 1,4 mln ton), Rosji (+3,1% do 3,5 mln ton). Natomiast spadek spodziewany jest się w odniesieniu do UE, gdzie produkcja wyniesie 23,4 mln ton, głównie ze względu na zmniejszenie pogłowia trzody chlewnej, będącego efektem m.in. wyraźnego osłabienia popytu importowego ze strony Chin. Eksperci FAO prognozują, że w 2017 r. światowa produkcja mięsa wołowego wzrośnie o 1,7%, do blisko 70 mln ton. W Stanach Zjednoczonych zwiększy się ona o 5,3%, osiągając najwyższy, od 9 lat, poziom - 12,1 mln ton. Wzrost produkcji oczekiwany jest również w odniesieniu do Brazylii, gdzie ze względu na dobre warunki atmosferyczne producenci wołowiny mieli dostęp do relatywnie tanich pasz. Po blisko czterech latach odbudowuje się również pogłowie bydła w Argentynie. Spadek produkcji spodziewany jest natomiast w przypadku RPA, Rosji i Australii. W UE produkcja mięsa wołowego powinna pozostać stabilna, gdyż wysokie ceny mleka zniechęcają rolników do sprzedaży krów na ubój. W związku ze wzrostem globalnej produkcji, po dwóch latach spadku, światowy eksport mięsa wołowego zwiększy się o 2,2% do 9,1 mln t, głównie ze względu na wzrost popytu importowego ze strony Chin (1,5 mln t), Japonii, Wietnamu, Indonezji i Korei Południowej. (AgroTydzień/BGŻ BNP PARIBAS) 11

4) Azja odpowiada za 57% światowych zakupów produktów mleczarskich Według opublikowanych w listopadzie, w raporcie Food Outlook", szacunków FAO, w 2017 r. światowy wolumen handlu produktami mleczarskimi w ekwiwalencie mleka zwiększy się o nieco ponad 1% do 71,6 mln ton, co odpowiadać będzie 8,6-proc. światowej produkcji w br. Najbardziej dynamicznie, bo o 6,7% do 2,3 mln ton, wzrośnie obrót odtłuszczonym mlekiem w proszku. Wolumen wymiany serami zwiększy się o 3,8% do 2,6 mln ton. Spadnie natomiast obrót pełnym mlekiem w proszku, o 2,3% do 2,4 mln ton, oraz masłem, o 3,5% do 0,9 mln ton. Podobnie jak w przypadku produkcji, największy przyrost importu produktów mleczarskich odnotują kraje azjatyckie, które w ekwiwalencie mleka zakupią o 614 tys. ton produktów mleczarskich więcej niż przed rokiem, łącznie 40,9 mln ton. Oznacza to, że Azja odpowiadać będzie za 57% światowego importu produktów mleczarskich, podczas gdy jeszcze 5 lat temu udział ten kształtował się na poziomie 52%. Zakupy ze strony Chin, wg prognoz FAO, mają zwiększyć się o 4,2%, co związane jest ze zwiększonym popytem na produkty mleczarskie w Państwie Środka przy jednoczesnym spodziewanym spadku produkcji mleka w br. Z pozostałych znaczących, azjatyckich importerów, w 2017 r. zakupy zwiększą Indonezja, Japonia, Tajlandia, Korea Pd. i Pakistan. Mniej produktów mleczarskich niż przed rokiem sprowadzą natomiast Arabia Saudyjska, Filipiny i Malezja. Wg prognoz FAO w 2017 r. wolumen importu przez kraje afrykańskie zwiększy się o 3,5% (o 351 tys. ton) do 10,9 mln ton, przede wszystkim ze względu na prawie 13-proc. wzrost popytu importowego ze strony Algierii. W 2017 r. import do ze strony krajów Ameryki Południowej zmniejszy się o 3,5% (126 tys. ton) do 3,5 mln ton. Przede wszystkim mniejsze będą zakupy ze strony Brazylii (o 12% do 1,5 mln ton), co związane jest z odbudową krajowej produkcji mleka w br. Rosja zwiększa import produktów mleczarskich Warto zwrócić uwagę na zakupy produktów mleczarskich ze strony Rosji, które wg szacunków FAO w 2017 r., w ekwiwalencie mleka, zwiększą się o 3,9% do 4,4 mln ton. Co istotne, rynek rosyjski zmierza do dywersyfikacji źródeł zakupów, preferując, takie kierunki jak Nowa Zelandia, Kirgistan, Chile czy Urugwaj. Według danych Komisji Europejskiej (za MMO), w pierwszych dziewięciu miesiącach br. import masła i pozostałych tłuszczów mlecznych do Rosji zwiększył się o 18% (r/r) do 76 tys. ton, pełnego mleka w proszku wzrósł o 23% (r/r) do 32 tys. ton. Zmniejszyły się natomiast zakupy serów - o 3% (r/r) do 145 tys. ton, a odtłuszczonego mleka w proszku o 2% do 88 tys. ton. (AgroTydzień/BGŻ BNP PARIBAS) VII. INNE INFORMACJE 1) Giełdy krajowe: zboża droższe Rolnicy sprzedają zboża niechętnie, a ceny rosną. Jak mówił Andrzej Bąk, analityk rynku zbóż z Warszawskiej Giełdy Towarowej S.A., skup zbóż w polskich portach jest mały, a ceny stabilne. Realizowane są przede wszystkim wcześniejsze kontrakty na dostawy. Ceny zbóż kupowanych w portach z rynku: pszenica konsumpcyjna o zawartości białka 14 proc. 730-740 zł/t, pszenica o zawartości białka 12,5 proc. 680-690 zł/t, pszenżyto 600-610 zł/t, kukurydza sucha 640-650 zł/t. Ceny w skupie zbóż (z dowozem) były następujące: pszenica z 14 proc. zawartością białka 700-720 zł/t, pszenica z zawartością białka 12,5 proc. kosztowała 660-700 zł/t, pszenica 12

paszowa 630-700 zł/t, pszenżyto 560-590 zł/t, żyto konsumpcyjne 580-600 zł/t, jęczmień paszowy 570-600 zł/t, kukurydza 620-640 zł/t. Panowała niewielka podaż zbóż. Rolnicy wstrzymywali się ze sprzedażą licząc na wzrost cen. Ceny pszenic wzrosły o 40-50 zł/t w ciągu miesiąca. Na WGT S.A odnotowano następujące ceny: Za pszenicę konsumpcyjną żądano po 700-720 zł/t, a kupujący chcieli ją nabyć po 650-690 zł/t. Więcej było kupujących. Pszenica paszowa oferowana była po 690-700 zł/t, natomiast kupujący skłonni byli ją nabyć po 620-660 zł/t. Dominowali kupujący. Żyto konsumpcyjne oferowano po 590-600 a kupujący chcieli zapłacić za nie 580 600 zł/t. Sprzedających było więcej. Żyto paszowe oferowano po 580-600 zł/t, a chętnych do zakupu nie było. Jęczmienia konsumpcyjnego nie zgłoszono do sprzedaży, a kupujący poszukiwali go po 640-680 zł/t Jęczmień paszowy zgłoszono do sprzedaży po 620-680 zł/t, ale kupujący skłonni byli do Sprzedających było więcej. Owies konsumpcyjny sprzedawano po 580-620 zł/t, a chętnych do zakupu nie było. Owies paszowy oferowano po 490-530 zł/t, a kupujący skłonni byli zapłacić po 600-640 zł/t. Kupujących i sprzedający było mniej więcej tylu samo Kukurydza sucha oferowana była po 600-660 zł/t, a kupujących chcieli zapłacić 590-620 zł/t. Dominowali sprzedający. Kukurydzy mokrej nie oferowano, a chętni do zakupu oferowali 380-430 zł/t. Zdaniem Zbigniewa Soleckiego z Giełdy Rolpetrol, na giełdzie w ciągu miesiąca ceny pszenicy paszowej i konsumpcyjnej wzrosły o około 40 zł/t Pszenicę paszową z dostawą po oferowano 700-720 zł/t, pszenicę konsumpcyjna również z dostawą po 730-740 zł/t, jęczmień ozimy z dostawą po 670-690 zł/t, kukurydzę z magazynu po 610 zł/t, pszenżyto z magazynu oferowano po 610-620 zł/t. (Farmer) 2) UE wyniki eksportu i importu W ubiegłym tygodniu KE wydała licencje w eksporcie następujących ilości zbóż: 365 tys. ton pszenicy, 15 tys. ton mąki pszennej, 2 tys. to durum, 160 tys. ton jęczmienia, 52 tys. ton słodu i 14 tys. ton kukurydzy. Dotychczasowy eksport zbóż z Unii w bieżącym sezonie handlowym na podstawie licencji wyniósł 12 254 mln ton, co oznacza o 18,0% mniej w stosunku z tym samym okresem rok wcześniej. Eksport zbóż z Unii Europejskiej (1 lipca' 17-21 listopada 2017r.) w tys. ton 2016/17 2017/18 Zmiana % Pszenica miękka 10 069 8 057-20 Mąka pszenna w ekw. ziarna 478 345-28 Pszenica durum 471 253-46 Pszenica razem 11 018 8 655-21 Jęczmień 1 732 2 131 23 Słód 1 166 1 110-5 13

Kukurydza 1 053 358-66 Zboża razem 14 969 12 254-18 Import zbóż z Unii Europejskiej (1 lipca' 17-21 listopada 2017r.) w tys. ton 2016/17 2017/18 Zmiana % Pszenica miękka 1 277 1 226-4 Mąka pszenna w ek. ziarna 14-26 Pszenica durum 501 835 67 Pszenica razem 1 797 2 075 15 Jęczmień 269 302 12 Słód 3 5 67 Kukurydza 3 357 5 500 64 Zboża razem 5 426 7 882 45 Źródla: * - KE na podstawie wydanych licencji eksportowych Po stronie importu zezwolono na przywóz 32 tys. ton pszenicy miękkiej, 6 tys. ton durum, 3 tys. ton jęczmienia oraz 219 tys. ton kukurydzy. Dotychczasowy import zbóż do Unii w bieżącym sezonie handlowym na podst. licencji osiągnął 7 882 mln ton, tj. o 45% więcej w porównaniu z tym samym okresem rok wcześniej. ( Źródło: KFPT na podst. KE) 3) Porównanie średnich cen ziarna w Polsce i UE:6-12 listopad 2017 (opracowano w MRiRW na podstawie danych Komisji Europejskiej) ------------------------------------------------------------------------------------------- Kurs EUR : 4,2360 PLN Pszenica konsumpcyjna Pszenica paszowa Belgia 729 172 Belgia 712 168 Bułgaria 635 150 Czechy 638 151 Czechy 672 159 Niemcy 686 162 Niemcy 700 165 Irlandia 741 175 Hiszpania 786 186 Łotwa 564 133 Chorwacja 660 156 Litwa 554 131 Włochy 801 189 Polska 682 161 Łotwa 679 160 Portugalia 762 180 Litwa 673 159 Rumunia 600 142 Polska 668 158 Słowacja 530 125 Rumunia 580 137 UK 655 155 Słowenia 671 158 UE 648 153 Słowacja 617 146 Finlandia 686 162 UK 703 166 UE 684 161 14

Jęczmień paszowy Kukurydza paszowa. Belgia 699 165 Belgia 729 172 Bułgaria 585 138 Bułgaria 552 130 Niemcy 664 157 Grecja 635 150 Hiszpania 792 187 Hiszpania 718 170 Irlandia 720 170 Chorwacja 615 145 Włochy 754 178 Włochy 746 176 Łotwa 548 129 Austria 657 155 Litwa 524 124 Polska 609 144 Austria 568 134 Portugalia 707 167 Polska 640 151 Rumunia 623 147 Portugalia 779 184 Słowenia 694 164 Rumunia 559 132 Słowacja 614 145 Słowacja 51`8 122 UE 658 155 Finlandia 557 132 UK 614 1`45 UE 635 150 VIII. INFORMACJE PASZOWE 1) Najnowsze zgłoszenia do systemu RASFF W okresie 18 24 listopada 2017 r., wpłynęły do systemu szybkiego ostrzegania RASFF następujące zgłoszenia: Typ zgłoszenia Data zgłoszenia Kraj zgłaszający Opis Dotyczące pasz, materiałów paszowych, premiksów oraz karmy dla zwierząt towarzyszących 1 Informacja wstępna 2 Odmowa na granicy 3 Informacja wstępna 4 Informacja wstępna 5 Informacja wstępna 20/11/2017 Finlandia Salmonella Cubana (obecność w 25 g) w organicznym ekspelerze rzepakowym pochodzącym w Belgii 20/11/2017 Belgia Sfałszowany certyfikat zdrowotny oleju rybnego sprowadzanego z Ekwadoru przez Turcję 20/11/2017 Finlandia Salmonella Mbandaka (obecność w 25 g) w śrucie rzepakowej pochodzącej z Polski 20/11/2017 Finlandia Salmonella Liverpool (obecność w 25 g) w śrucie sojowej pochodzącej z Niemiec 21/11/2017 Hiszpania Kadm (3,78 mg/kg ppm) oraz rtęć (2,4 mg/kg ppm) w mączce rybnej pochodzącej z Hiszpanii 15

6 Informacja wstępna 21/11/2017 Szwecja Samonela Mbandaka (obecność w 25g) w śrucie rzepakowej sprowadzonej z Rosji poprzez Luksemburg 7 Alert 21/11/2017 Finlandia Toksyny shiga produkujące E.Coli (stx 1+;O103; O145/25g) w mrożonej karmie dla psów pochodzącej ze Zjednoczonego Królestwa 2) ASF u dzików Główny Lekarz Weterynarii poinformował w ubiegłym tygodniu o potwierdzeniu wystąpienia 582-641 przypadku afrykańskiego pomoru świń (ASF) u dzików na terytorium Polski (60 przypadków potwierdzonych w ubiegłym tygodniu!!!). 582 przypadek stanowią zwłoki dwóch dzików znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Mszanna (gmina Wola Uhruska, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 1 km od 583 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Adampol (gmina Wyryki, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 8 km od 584 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Kołacze (gmina Stary Brus, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 20 km od granicy polsko białoruskiej; 585 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Kwasówka (gmina Drelów, powiat bialski, województwo lubelskie), w odległości ok. 41 km od granicy polsko białoruskiej; 586 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Ostromęczyn Kolonia (gmina Platerów, powiat łosicki, województwo mazowieckie), w odległości ok. 30 km od 587 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Końskie Góry (gmina Mielnik, powiat siemiatycki, województwo podlaskie), w odległości ok. 14 km od 588 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Kostry (gmina Milanów, powiat parczewski, województwo lubelskie), w odległości ok. 39 km od granicy polsko białoruskiej; 589 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Kopytów (gmina Kodeń, powiat bialski, województwo lubelskie), w odległości ok. 5 km od granicy polsko białoruskiej; 590 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Płudy (gmina Radzyń Podlaski, powiat radzyński, województwo lubelskie), w odległości ok. 56 km od 591 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie Kąkolewnica (gmina Kąkolewnica, powiat radzyński, województwo lubelskie), w odległości ok. 55 km od granicy polsko białoruskiej; 592 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie Miłolas (gmina Kąkolewnica, powiat radzyński, województwo lubelskie), w odległości ok. 53 km od granicy polsko białoruskiej; 593 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Klukowicze (gmina Nurzec Stacja, powiat siemiatycki, województwo podlaskie), 16

w odległości ok. 3 km od 594 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Kosyń (gmina Wola Uhruska, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 7 km od 595 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Franopol (gmina Biała Podlaska, powiat bialski, województwo lubelskie), w odległości ok. 25 km od granicy polsko białoruskiej; 596 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Koszeliki (gmina Międzyrzec Podlaski, powiat bialski, województwo lubelskie), w odległości ok. 32 km od 597 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Ostrówki (gmina Wohyń, powiat radzyński, województwo lubelskie), w odległości ok. 50 km od 598 przypadek stanowią zwłoki trzech dzików znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Ostromęczyn Kolonia (gmina Platerów, powiat łosicki, województwo mazowieckie), w odległości ok. 30 km od 599 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Borsuki (gmina Sarnaki, powiat łosicki, województwo mazowieckie), w odległości ok. 8 km od granicy polsko białoruskiej; 600 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Kolonia Kaplonosy (gmina Wyryki, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 11 km od 601 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w pobliżu miejscowości Józefów (gmina Wola Uhruska, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 3 km od 602 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione pobliżu miejscowości Lipówka (gmina Wola Uhruska, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 20 km od 603 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione pobliżu lasu Miłolas (gmina Kąkolewnica, powiat radzyński, województwo lubelskie), w odległości ok. 54 km od granicy polsko białoruskiej; 604 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Janówek (gmina Sztabin, powiat augustowski, województwo podlaskie), w odległości ok. 35 km od granicy polsko białoruskiej; 605 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Zahorów (gmina Piszczac, powiat bialski, województwo lubelskie), w odległości ok. 8 km od granicy polsko białoruskiej; 606 przypadek stanowią zwłoki czterech dzików znalezione w miejscowości Kąkolewnica (gmina Kąkolewnica, powiat radzyński, województwo lubelskie), w odległości ok. 54 km od 607 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w pobliżu miejscowości Żyliny (gmina Płaska, powiat augustowski, województwo podlaskie), w odległości ok. 11 km od granicy polsko białoruskiej; 608 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Stanisławów I (gmina Nieporęt, powiat legionowski województwo mazowieckie), w odległości ok. 140 km od 609 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Legionowo (gmina Jabłonna, powiat legionowski, województwo mazowieckie), w odległości ok. 140 km od 17

610 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie Miłolas (gmina Kąkolewnica, powiat radzyński, województwo lubelskie), w odległości ok. 53 km od granicy polsko białoruskiej; 611 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Danówka (gmina Drelów, powiat bialski, województwo lubelskie), w odległości ok. 35 km od granicy polsko białoruskiej; 612 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Józefów (gmina Wola Uhruska, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 3 km od 613 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Józefów (gmina Wola Uhruska, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 4 km od 614 przypadek stanowią zwłoki sześciu dzików znalezione w pobliżu miejscowości Kolonia Kaplonosy (gmina Wyryki, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 11 km od 615 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Lubień (gmina Wyryki, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości około 17 km od 616 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Krukowo (gmina Wyryki, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 15 km od 617 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Zahorów (gm. Piszczac, powiat bialski, województwo lubelskie) w odległości około 8 km od granicy polsko białoruskiej; 618 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Kwasówka (gmina Drelów, powiat bialski, województwo lubelskie), w odległości ok. 43 km od granicy polsko białoruskiej; 619 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Kosyń (gmina Wola Uhruska, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 7 km od 620 przypadek stanowią zwłoki trzech dzików znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Józefów (gm. Wola Uhruska, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 3 km od 621 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w pobliżu miejscowości Mszanka (gmina Wola Uhruska, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 5 km od 622 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w pobliżu miejscowości Skrzypki (gmina Kalinowo, powiat ełcki, województwo warmińsko-mazurskie), w odległości ok. 58 km od 623 przypadek stanowią zwłoki sześciu dzików znalezione na polu, w okolicy miejscowości Dąbrowa (gmina Przesmyki powiat siedlecki, województwo mazowieckie), w odległości ok. 38 km od 624 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Chlewisk Górny (gmina Suchowola, powiat sokólski, województwo podlaskie), w odległości ok. 30 km od 625 przypadek stanowią zwłoki dwóch dzików znalezione na łące w pobliżu miejscowości Mogilnice (gmina Sztabin, powiat augustowski, województwo podlaskie), w odległości ok. 43 km od granicy polsko - białoruskiej. Zwłoki dzików zostały poddane utylizacji; 626 przypadek stanowią zwłoki czterech dzików znalezione miejscowości Laski (gmina 18

Izabelin, powiat warszawski zachodni, województwo mazowieckie), w odległości ok. 170 km od 627 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Wierzbówka (gmina Parczew, powiat parczewski, województwo lubelskie w odległości ok. 45 km od 628 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Marynki (gmina Wyryki, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 15 km od 629 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Zalęś (gmina Korczew, powiat siedlecki, województwo mazowieckie), w odległości ok. 43 km od 630 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Stanisławów (gmina Wola Uhruska, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 2 km od 631 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Lubień (gmina Wyryki, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 15 km od 632 przypadek stanowią zwłoki trzech dzików znalezione w lesie w pobliżu miejscowości Ignaców (gmina Wyryki, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 17 km od 633 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Polskowola (gmina Kąkolewnica, powiat radzyński, województwo lubelskie), w odległości około 52 km od 634 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie miejscowości Kąkolewnica (gmina Kąkolewnica, powiat radzyński, województwo lubelskie), w odległości ok. 55 km od granicy polsko białoruskiej; 635 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w lesie Miłolas (gmina Kąkolewnica, powiat radzyński, województwo lubelskie) w odległości około 53 km od granicy polsko białoruskiej; 636 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Myszkowice (gmina Platerów, powiat łosicki, województwo mazowieckie), w odległości ok. 32 km od 637 przypadek stanowią dwa odstrzelone dziki w lesie w pobliżu miejscowości Wyryki Kolonia (gmina Wyryki, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 14 km od 638 przypadek stanowi dzik odstrzelony w lesie w pobliżu miejscowości Żuków-Korolówka (gmina Włodawa, powiat włodawski, województwo lubelskie), w odległości ok. 8 km od 639 przypadek stanowią zwłoki dzika znalezione w pobliżu miejscowości Zaborze (gmina Platerów, powiat łosicki, województwo mazowieckie), w odległości ok. 30 km od granicy polsko białoruskiej; 640 przypadek stanowią zwłoki pięciu dzików znalezione w pobliżu miejscowości Szczeglacin (gmina Korczew, powiat siedlecki, województwo mazowieckie), w odległości ok. 43 km od 641 przypadek stanowią zwłoki dwóch dzików znalezione w pobliżu miejscowości Romanów (gmina Sosnówka, powiat bialski, województwo lubelskie), w odległości ok. 13 km od granicy polsko - białoruskiej. Od padłych bądź odstrzelonych dzików pobrano próbki do badań laboratoryjnych w ramach monitoringu tej choroby. Powyższe przypadki ASF zostały potwierdzone badaniami 19

laboratoryjnymi wykonanymi w krajowym laboratorium referencyjnym ds. ASF. Zwłoki dzików zostały unieszkodliwione pod nadzorem właściwych powiatowych lekarzy weterynarii. 3) ASF u dzików w woj. mazowieckim Główny Lekarz Weterynarii poinformował w ubiegłym tygodniu o otrzymaniu w dniu 17 listopada 2017 r. wyników badań z Państwowego Instytutu Weterynaryjnego - Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach potwierdzających wykrycie materiału genetycznego wirusa ASF: - w zwłokach dzika znalezionego w gminie Nieporęt, powiat legionowski, województwo mazowieckie (608 przypadek ASF); - w zwłokach dzika znalezionego w gminie Jabłonna, powiat legionowski województwo mazowieckie (609 przypadek ASF). Powiat legionowski, na terenie którego znaleziono wspominane dwa martwe dziki, leży poza obszarami wymienionymi w części I, II i III załącznika do decyzji Komisji 2014/709/UE. Zgodnie z danymi ARiMR na ww. terenie znajduje się 13 gospodarstw utrzymujących 524 świnie. GLW poinformował także, iż w dniu 22 listopada br. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej L306 została opublikowana decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2017/2176 z dnia 21 listopada 2017 r. dotycząca niektórych tymczasowych środków ochronnych w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w Polsce. Ww. decyzja został opublikowana w związku z wykryciem dwóch przypadków afrykańskiego pomoru świń u dzików na terenie powiatu legionowskiego w województwie mazowieckim. Ustanawia ona jako obszar skażony w Polsce następujące tereny: - w powiecie legionowskim gminy: miasto Legionowo, Jabłonna, Nieporęt, Wieliszew; - w powiecie wołomińskim gmina Radzymin; - w powiecie Nowy Dwór Mazowiecki część miasta Nowy Dwór Mazowiecki ograniczona od północy rzeką Narew i od południa rzeką Wisłą. Na ww. terenie stosowane są środki określone w art. 15 Dyrektywy Rady 2002/60/WE z dnia 27 czerwca 2002 r. ustanawiającej przepisy szczególne w celu zwalczania afrykańskiego pomoru świń oraz zmieniającą dyrektywę 92/119/EWG w zakresie choroby cieszyńskiej i afrykańskiego pomoru świń. Przewidywany czas zakończenia stosowania tych środków to 8 grudnia br. Jednocześnie GLW poinformował o otrzymaniu w dniu 22 listopada 2017 r. wyników badań z Państwowego Instytutu Weterynaryjnego - Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach potwierdzających wykrycie materiału genetycznego wirusa ASF w zwłokach czterech dzików, znalezionych w miejscowości Laski, w gminie Izabelin, powiat warszawski zachodni, województwo mazowieckie (przypadek 626). Powiat warszawski zachodni, na terenie którego znaleziono wspominane dziki, leży poza obszarami wymienionymi w części I, II i III załącznika do decyzji Komisji 2014/709/UE oraz poza obszarem skażonym określonym w decyzji 2017/2176/UE., Na obszarze, na którym uzyskano dodatnie wyniki u dzików, zostaną w trybie pilnym wprowadzone działania wynikające z art. 15 Dyrektywy Rady 2002/60/WE. 4) Wirus grypy ptaków w NIEMCZECH Ognisko grypy ptaków o niskiej zjadliwości podtypu H5N2 zostało potwierdzone w środę przez niemieckie służby weterynaryjne na północy kraju, na terytorium Dolnej Saksonii 20

w powiecie Rotenburg. Wirus o niskiej patogenności pojawił się w gospodarstwie komercyjnym, w którym utrzymywano ponad tysiąc sztuk gęsi i kaczek. (Krajowa Izba Producentów Drobiu i Pasz ) 4) Średnie ceny sprzedaży (netto) pasz wrzesień październik 2017 (za biuletynem Rynek Pasz MRiRW nr 10/2017) ---------------------------------------------------------------------------------------- W najnowszym wydaniu Biuletynu Rynek Pasz wrzesień październik 2017 przygotowanym przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi odnotowano następujące tendencje w średnich cenach sprzedaży (netto) mieszanek paszowych (liczonych jako średnie ważone). W cenach mieszanek paszowych pełnoporcjowych, odnotowano w październiku br. w porównaniu do poprzedniego miesiąca następujące trendy zmian cen: Mieszanki paszowe pełnoporcjowe dla bydła - 3,1 % dla drobiu - 0,9 % dla trzody 0,0 % W cenach mieszanek uzupełniających w porównaniu do września br. odnotowano następujące trendy zmian cen: Mieszanki paszowe uzupełniające dla bydła + 1,7 % dla drobiu + 7,3 % dla trzody - 1,3 % W cenach mieszanek mineralnych zmiany cen w październiku br. kształtowały się następująco: Mieszanki paszowe mineralne dla bydła + 0,8 % dla drobiu + 2,7 % dla trzody + 1,1 % W cenach premiksów (w przeliczeniu na 1%) zmiany cen kształtowały się następująco: Premiksy ( w przeliczeniu na 1%) dla bydła + 3,5 % dla drobiu + 13,7 % dla trzody + 36,8 % Ceny preparatów mlekozastępczych dla cieląt obniżyły się o -0,2 % w porównaniu do 21

poprzedniego miesiąca, a ceny preparatów mlekozastępczych dla trzody wzrosły o +9,5 %. W ostatnim numerze Rynku Pasz przedstawiono także uaktualnione relacje cen bydła, drobiu (kurczęta i indyki) i trzody do cen pasz przemysłowych (wykres poniżej) 1 kg żywca = kg mieszanki paszowej 4,7 4,5 4,3 4,1 3,9 3,7 3,5 3,3 3,1 2,9 2,7 2,5 2,3 2,1 Relacje cen bydła, drobiu i trzody do cen pasz przemysłowych (ogółem) I 2016 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I 2017 II III IV V VI VII VIII IX X trzoda kurczęta indyki bydło IX. INFORMACJE PRASOWE 1) UKRAINA: zasiewy pszenicy ozimej na ukończeniu Według firmy analitycznej UkrAgroConsult, zasiewy pszenicy ozimej są prawie ukończone. Warunki pogodowe były dobre podczas wysiewu nasion i wczesnej fazy wegetacji. Wilgotności w górnej warstwie gleby są teraz znacznie lepsze niż w poprzednim roku. Obszar planowanego wysiewu zbóż ozimych szacowany jest na 7,2 mln ha: 6,1 mln hektarów dla pszenicy ozimej dla jęczmienia ozimego 924 tys. ha i dla żyta 158 tys. ha. Około 97 proc. zaplanowanej powierzchni zasiewów pszenicy ozimej jest już zasiane. Jęczmienia, zasiano 60 proc. planowanej powierzchni. Na początku listopada zasiew rzepaku ozimego był w pełni zakończony. Obsiano 853 tys. ha wobec 798 tys. ha w 2016 r. (Farmer) 2) ROSJA: prognoza większego eksportu zbóż Analitycy z RusAgroTrans podnieśli prognozę eksportu zbóż w sezonie 2017/2018 o 1,3 mln ton. Według podwyższonej prognozy Rosja może w sezonie 2017/2018 wyeksportować około 44,3 mln ton zbóż. Eksport pszenicy powinien wynieść 34,0 mln ton (o 26 proc. w porównaniu z sezonem 2016/2017), jęczmienia 4,9 mln ton (o 77,5 proc. więcej), a kukurydzy ponad 4,8 mln ton (spadek o 8,4 proc.). 22

RusAgroTrans prognozuje produkcję zbóż w sezonie 2017/2018 na 132,8 mln ton w porównaniu z prawie 120,7 mln ton w poprzednim sezonie. Przewidywania produkcja pszenicy i jęczmienia ma wzrosnąć o 13,9 proc. odpowiednio do 83,5 mln ton i 20,5 mln ton, a kukurydzy zmniejszyć się o 13,1 proc. do 13,3 mln ton. (Farmer) 3) UKRAINA: mniejsza prognoza zbiorów kukurydzy Według służby prognozowania i analiz dla rolnictwa (APK) najnowsza prognoza zbiorów kukurydzy jest mniejsza o 4,8 proc. niż wcześniej oczekiwano. Jak poinformowała APK, nowe szacunki zbiorów kukurydzy mówią o 25,4 mln ton, czyli o 4,8 proc. mniejszych zbiorach niż dotychczas prognozowano. Jest to też o 9,4 proc. mniej niż zebrano w 2016 r. Nowa prognoza średnich plonów kukurydzy na Ukrainie jest o 2,5 dt/ha mniejsza od poprzedniej i wynosi 57,2 dt/ha (poprzednio 66,0 dt/ha). Tegoroczne niekorzystne warunki pogodowe wystąpiły w głównych regionach uprawy kukurydzy, gdzie plony mogą być nawet o 15-20 proc. niższe niż w 2016 r. (Farmer) 4) Powierzchnia zasiewów rzepaku ozimego podobna do ubiegłorocznej Eksperci Międzynarodowej Rady Zbożowej szacują, że zasiewy rzepaku ozimego pod przyszłoroczne zbiory w Unii Europejskiej (największy światowy producent i konsument) wyniosły około 6,7 mln hektarów. To wynik podobny do ubiegłorocznego. Za zwiększeniem powierzchni zasiewów przemawiał fakt, że mimo obniżek cen, rzepak był konkurencyjny wobec pszenicy o czym świadczą relacje stawek. Uwzględniając koszty obu upraw przyjmuje się, że wskaźnik przekraczający 2 jest korzystny dla producentów rzepaku informują analitycy Banku BGŻ BNP Paribas. W Polsce w sierpniu i we wrześniu wyniósł on przeciętnie 2,4 (ceny rzepaku były o 140 proc. wyższe od pszenicy konsumpcyjnej). Dla porównania w latach 2011-2015 wskaźnik ten był na poziomie 2,1, a w latach 2010-2011 spadał poniżej 2. Z drugiej strony w tym roku zasiewy były ograniczane przez trudne warunki pogodowe - suszę w południowo-wschodnich regionach oraz duże opady deszczu na północy. W rezultacie w Niemczech areał zasiewów może być o 5 proc. niższy niż rok wcześniej i wynieść 1,3 mln ha. Jeszcze większe spadki (około 10 proc.) przewidywane są w Polsce, gdzie powierzchnia oceniana jest na około 0,8 mln ha. Z kolei we Francji oraz w Wielkiej Brytanii zasiewy prawdopodobnie były większe niż w ubiegłym roku. Na Ukrainie (po Kanadzie i Australii największy światowy dostawca surowca) rzepak ozimy zasiano na około 805 tys. ha (+3 proc. r/r). (Agropolska) 5) UE: spadek wartości produkcji rolniczej w 2016 r. Według Eurostatu, wartość całkowitej produkcji rolniczej w UE w 2016 r. wyniosła 405,0 mld euro i była o 2,8 proc. mniejsza niż 2015 r. Wartość produkcji roślinnej w UE spadła w u.br. o 2,5 proc.,a zwierzęcej o 3,3 proc. Wartość produkcji rolniczej we Francji w 2015 r. wyniosła 70,3 mld euro (17 proc. całkowitej produkcji rolniczej w UE). Odpowiednio we Włoszech 53,4 mld euro (13 proc.), w Niemczech 52,9 mld euro (13 proc.)., w Hiszpanii 46,8 mld euro (12 proc.) i Wielkiej Brytanii 27,9 mld euro (7 proc.). Wartość produkcji rolniczej w Polsce w 2015 r. wyniosła 22,4 mld, albo 6 proc. całkowitej 23

wartości produkcji w UE. Największy wzrost produkcji rolniczej w UE w 2015 r. zaobserwowano na Słowacji (+10,7 proc.), w Polsce (+4,6 proc.), na Węgrzech (+4,1 proc.), w Czechach (+3,5 proc.) i w Chorwacji (+3,1 proc.) Największy spadek odnotowano w Estonii (-19,8 proc.), na Łotwie (-8,3 proc.), we Francji (-6,5 proc.), w Danii (-5,4 proc.) i Słowenii (-5,2 proc.) Spadek wartości całkowitej produkcji rolniczej UE o 2,8 proc. w porównaniu z 2015 r. spowodowany był przede wszystkim zmniejszeniem wartości produkcji zwierzęcej o 3,3 proc. i spadkiem cen częściowo skompensowanym zwiększeniem produkcji. Spadek wartości produkcji w przypadku produkcji mleka wyniósł 5,2 proc., a bydła mięsnego 3,6 proc. Wartość produkcji roślinnej spadła w UE na skutek spadku cen o 1,8 proc. i o 0,7 proc. w związku ze spadkiem wielości produkcji. Wartość kosztów produkcji rolniczej w UE w 2016 r, w porównaniu z 2015 r. wzrosła o 3,4 proc. (Farmer) 6) Posiedzenie Komitetu Monitorującego PROW 22 listopada 2017 r. odbyło się VIII posiedzenie Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, któremu przewodniczył podsekretarz stanu Ryszard Zarudzki. Posiedzenie poprzedziło spotkanie roczne z przedstawicielami Komisji Europejskiej, na którym omówiono postępy we wdrożeniu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020). Komitet Monitorujący pozytywnie zaopiniował pakiet zmian Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, dotyczących między innymi: - zwiększenia limitu pomocy z 300 000 zł do 500 000 zł w przypadku rolników składających wnioski w naborze tematycznym dotyczącym wsparcia rozpoczynania działalności gospodarczej w zakresie przetwórstwa produktów rolnych w ramach typu operacji Przetwórstwo i marketing produktów rolnych, jak również wprowadzenia nowego rodzaju beneficjenta, tj. podmiotu, który rozpoczyna, bądź prowadzi działalność przetwórczą w ramach rolniczego handlu detalicznego (RHD), który będzie mógł otrzymać wsparcie do 100 000 zł.; - rozszerzenia katalogu beneficjentów o rolników, ich małżonków oraz domowników ubezpieczonych KRUS w pełnym zakresie na wniosek w typach operacji Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej oraz Restrukturyzacja małych gospodarstw; - uruchomienia nowego poddziałania leśnego: Inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych i ich wartość dla środowiska. Poddziałanie to realizowane będzie w lasach prywatnych, poprzez inwestycje zwiększające różnorodność biologiczną tj.: dywersyfikację struktury leśnej oraz składu gatunkowego istniejących drzewostanów w wieku 11-60 lat, jak również zakładanie remiz o dużym znaczeniu biocenotycznym. Działania te będą miały na celu podniesienie stabilności ekologicznej lasu. Pakiet proponowanych zmian po akceptacji Komisji Europejskiej zostanie wdrożony do Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Na zakończenie obrad wiceminister złożył podziękowania członkom i zastępcom członków Komitetu Monitorującego za aktywne uczestnictwo w pracach Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. (MRiRW) 7) Konferencja o Konstytucji i o polskiej wsi Prezydent RP Andrzej Duda był organizatorem konferencji Wspólnie o Konstytucji, wspólnie o polskiej wsi". Odbyła się ona 22 listopada 2017 r. w Centralnej Bibliotece 24

Rolniczej w Warszawie. Wydarzenie to wpisuje się w kampanię społeczno-informacyjną przed planowanym referendum ws. ustawy zasadniczej. W przemówieniu Prezydent Polski poruszył problematykę ustroju rolnego oraz kwestie socjalne. Wskazał także na kwestie emerytalne. Uważam, że kwestia wieku emerytalnego jako prawa obywatelskiego jest źle uregulowana w obecnej konstytucji. Gdyby była dobrze uregulowana, to nie dałoby się tego wieku podwyższyć wszystkim Polakom do 67. roku życia, kobietom niepracującym na roli o 7 lat, a kobietom pracującym na roli jeszcze więcej. Nie dałoby się tego zrobić, bo albo nie dałoby się tego zrobić zwykłą większością w Sejmie, albo Trybunał Konstytucyjny gdyby była dobra konstytucyjna regulacja nie uznałby takiego działania. Ale stało się inaczej. Moim zdaniem jest to jeden z poważnych braków, które występują w polskiej konstytucji powiedział prezydent Polski. W konferencji wziął udział Zbigniew Babalski, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa o kształtowaniu ustroju rolnego i nad ustawą o gospodarstwie rolnym. Zastanawiał się, czy nie należałoby konstytucyjnie określić jeśli my wszyscy wiemy, że 90 proc. gospodarstw to są gospodarstwa małe kategorię gospodarstw, uwzględniając przede wszystkim możliwości dochodowe i możliwości utrzymania rodziny z tego gospodarstwa. Jak dodał, nie wie, czy powinno to być 15, 20 czy 30 ha, bo inaczej jest w różnych regionach kraju. Na polskiej wsi jest miejsce dla wszystkich, którzy chcą korzystać z ziemi rolnej, ziemi, która daje polską dobrą żywność. I dla dużych, i dla małych, i dla firm. Musimy znaleźć złote wyjście w tej sytuacji. Czy pewne zapisy powinny się w Konstytucji znaleźć? Uważam, że tak zakończył swoje wystąpienie Zbigniew Babalski. W konferencji uczestniczył również Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, który reprezentował Witold Strobel, Dyrektor Generalny. Zwrócił uwagę na art. 23 Konstytucji mówiący, że podstawą ustroju rolnego w Polsce jest gospodarstwo rodzinne. Dlatego Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa realizuje politykę państwa m.in. w zakresie tworzenia i poprawy struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych. Obecnie podstawową formą zagospodarowania państwowych gruntów jest dzierżawa, głównie na powiększenie lub utworzenie nowych gospodarstw rodzinnych. Długoletnie dzierżawy nawet do 10 lat dają rolnikom pewność gospodarowania oraz umożliwiają im planowanie produkcji rolnej bez angażowania dużych środków finansowych. Dzięki temu mogą unowocześniać i rozwijać gospodarstwa rodzinne, a ponadto korzystać z programów pomocowych wyjaśnił Witold Strobel. W konferencji Wspólnie o Konstytucji, wspólnie o polskiej wsi wzięli udział przedstawiciele stowarzyszeń, organizacji i instytucji związanych z wsią i rolnictwem. Ponadto obecni byli wójtowie gmin wiejskich z różnych regionów Polski oraz przedstawiciele uczelni wyższych. Izbę reprezentował Prezydent naszej organizacji p. Adam Tański. (źródło: KOWR) 8) Rozmowy polsko-indonezyjskie Minister rolnictwa i rozwoju wsi Krzysztof Jurgiel przyjął w dniu 20 listopada br. delegację przedstawicieli parlamentu Republiki Indonezji pod przewodnictwem wiceprzewodniczącego Izby Reprezentantów Fadli Zon. Spotkanie miało na celu omówienie możliwości zacieśnienia współpracy w dziedzinie rolnictwa między Polską a Indonezją. Minister Krzysztof Jurgiel zaznaczył, że w celu intensyfikacji współpracy gospodarczej niezbędne są dalsze rozmowy dotyczące eliminacji barier w dostępie do rynku. Zwrócił się z prośbą o wsparcie w jak najszybszym zakończeniu procedur związanych z dostępem polskich produktów rolno-spożywczych do rynku indonezyjskiego, w szczególności dla polskich jabłek i owoców borówki wysokiej. Poinformował również o zainteresowaniu polskich przedsiębiorców eksportem wołowiny wysokiej jakości na ten rynek. Ponadto, 25

minister zachęcał partnerów indonezyjskich do zapoznania się z polską ofertą sektora rolnospożywczego podczas największych imprez targowo-wystawienniczych organizowanych w Polsce w 2018 r. W 2016 r. łączna wartość polskiego eksportu towarów rolno-spożywczych do Indonezji wyniosła 27,5 mln EUR. W 2016 r. serwatka miała pierwszą pozycję w eksporcie do Indonezji osiągając poziom 15,2 mln EUR, co stanowi wartość blisko 55% polskiego eksportu do Republiki Indonezji. (MRiRW) 9) Na Narodowym o rolnictwie Minister rolnictwa i rozwoju wsi Krzysztof Jurgiel otworzył w dniu 20 listopada br. V edycję konferencji Narodowe Wyzwania w Rolnictwie, która odbywa się na PGE Narodowym. - Rząd przyjął Strategię Odpowiedzialnego Rozwoju oraz stanowisko w sprawie przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej po roku 2020 podkreślił minister dodając, że są to dwa najważniejsze tematy do realizacji w najbliższym czasie. - Kończymy prace związane z Paktem dla obszarów wiejskich poinformował szef resortu. Pakt powinien zostać przyjęty na początku przyszłego roku. - Celem, do którego zmierzamy jest ekonomicznie, społecznie i ekologicznie stabilne rolnictwo oraz zagospodarowane obszary wiejskie jako atrakcyjne miejsce zamieszkania, pracy i rekreacji przypomniał minister Jurgiel. Otwierając konferencję szef resortu rolnictwa przedstawił główne założenia Paktu dl obszarów wiejskich. Jest to strategiczny dokument integrujący działania systemowe oraz inwestycyjne. Skonsolidowanie zadań wielu podmiotów w jednym akcie zapewni spójność pomiędzy zadaniami rządu i samorządu. Projekty znajdujące się w Pakcie opisane są na układzie czterech filarów rozwoju. Pierwszy filar to opłacalność produkcji rolnej. Obejmuje on projekty kluczowe, m.in. rozwój wybranych rynków rolnych, dostęp do krajowych i zagranicznych (w tym unijnych) źródeł finansowania rozwoju rolnictwa, przekształcanie, powiększanie, unowocześnianie i wzrost innowacyjności gospodarstw rolnych. W tym filarze mieści się także rozwój rynku hurtowego, zwalczanie nieuczciwej konkurencji na rynku żywności, rozwój przetwórstwa rolnospożywczego czy tez rozwój rolnictwa ekologicznego oraz rolniczego handlu detalicznego. W ramach drugiego filara jakość życia na obszarach wiejskich - znajdują się działania związane z jakością życia na terenach wiejskich. Chodzi o zagwarantowanie właściwej infrastruktury i dostępności wysokiej jakości usług publicznych, czyli edukacji, kultury, opieki zdrowotnej i rehabilitacji, pomocy społecznej, transportu, wodociągowania i sanitacji wsi, a także energetycznych i Internetu. W III filarze są również zawarte kwestie dotyczące zarządzania zasobami środowiska naturalnego, polityki prorodzinnej i senioralnej, programów rewitalizacji wsi i małych miast, a także dotyczące rozwoju bazy turystycznej i agroturystyki, promocji obszarów wiejskich. Kolejny filar pozarolnicze miejsca pracy i aktywne społeczeństwo - obejmuje projekty służące rozwojowi przedsiębiorczości, tworzeniu pozarolniczych miejsc pracy i budowie aktywnego społeczeństwa. Sprawna administracja to IV filar. Zawarte zostały w nim niezbędne zmiany instytucjonalne organizacyjne w systemie zarządzania rozwojem obszarów wiejskich i rolnictwa. Już od września tego roku działa Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Powstał on w ramach konsolidacji administracji rolnej na bazie dotychczas funkcjonujących Agencji Rynku Rolnego oraz Agencji Nieruchomości Rolnych. Jedyną agencją płatniczą została Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W tym filarze mieszczą się też kwestie dotyczące usprawnienia funkcjonowania kontroli żywności, doradztwa rolniczego, czy też nadzoru właścicielskiego nad rolno-spożywczymi spółkami prawa handlowego. (MRiRW) 26

10) Powstało konsorcjum Grupa Polska Genetyka W dniu 23 listopada 2017 r. zostało podpisane porozumienie dotyczące powstania konsorcjum pn. Grupa Polska Genetyka pomiędzy Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa a Instytutem Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy. Porozumienie podpisali Dyrektor Generalny KOWR Witold Strobel oraz Dyrektor Instytutu Zootechniki prof. Maciej Pompa-Roborzyński. Intencją powstania konsorcjum jest utworzenie podmiotu, który w możliwie najkrótszym czasie podejmie skuteczne działania mające na celu zintensyfikowanie prac rozwojowych w zakresie postępu genetycznego w krajowej populacji zwierząt gospodarskich. Ponadto celami porozumienia są: uzyskanie zdecydowanej dominacji krajowych zasobów genetycznych na rodzimym rynku hodowlanym, dokonanie jakościowego przeskoku w postępie hodowlanym, wzrost efektywności produkcji i wartości sektora hodowli oraz wyznaczenie nowych kierunków rozwoju hodowli zwierząt. Cele te mają zostać osiągnięte poprzez wspólną realizację działań. Jest to m.in. prowadzenie systemu informatycznego Grupy Polskiej Genetyki w zakresie produkcji zwierzęcej i roślinnej, wdrożenie programu zwalczania chorób zwierząt, upowszechnianie wiedzy z zakresu hodowli zwierząt, upowszechnianie programów żywieniowych w chowie i hodowli bydła czy też prowadzenie oceny genomowej młodych osobników i udostępnienie wyników dla Grupy Polska Genetyka. Krajowy potencjał hodowli zwierząt potrzebuje wsparcia ze strony nauki. Cieszę się że Instytut Zootechniki jest partnerem KOWR w tym projekcie, ponieważ posiada bardzo nowoczesne metody rozrodu zwierząt powiedział Witold Strobel. Potwierdził to prof. Maciej Pompa-Roborzyński. Instytut Zootechniki dysponuje nowymi metodami rozrodu, genomiki czy proteomiki. Jest to gama metod, które w postaci bardzo nowoczesnych programów mają trafić do spółek, aby tam wykorzystać je w sposób efektywny i praktyczny poinformował Dyrektor Instytutu Zootechniki. Dodał też, że celem konsorcjum jest wykorzystanie materiału genetycznego, którym dysponują spółki KOWR do doskonalenia go, a następnie wdrażanie do masowej produkcji. W ten sposób udoskonalony materiał genetyczny trafi do polskiego rolnika, a na tym najbardziej nam zależy zakończył Witold Strobel. Projekt utworzenia konsorcjum pn. Grupa Polska Genetyka powstał z inicjatywy Instytutu Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy, Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa oraz spółek zajmujących się hodowlą zwierząt gospodarskich, w których nadzór właścicielski sprawuje KOWR. (KOWR) 11) Czym zastąpić śrutę sojową GMO w paszach dla świń? O możliwościach substytucji poekstrakcyjnej śruty sojowej pochodzącej z roślin modyfikowanych genetycznie, mówił podczas konferencji Narodowe Wyzwania w Rolnictwie dr Marian Kamyczek, dyrektor Zakładu Doświadczalnego w Pawłowicach. Jednym z tematów spotkania dla producentów trzody, będącej częścią konferencji Narodowe Wyzwania w Rolnictwie była możliwość zastąpienia poekstrakcyjnej śruty sojowej (pochodzącej w głównej mierze z upraw GMO) innymi źródłami białka. Prelekcję na ten temat wygłosił dr Marian Kamyczek, Dyrektor Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki w Pawłowicach. Śruta sojowa i inne produkty pochodzące z przetwórstwa nasion soi stanowią obecnie ponad połowę pasz wysokobiałkowych stosowanych w produkcji zwierzęcej. Import surowca rośnie z roku na rok, co wiąże się głównie z dynamicznym rozwojem produkcji drobiarskiej. Jak zwrócił uwagę dr Kamyczek, około 90 proc. produkowanej śruty sojowej pochodzi z upraw GMO. Uzależnienie krajowej produkcji świń od tego surowca jest zatem ryzykowne 27

w kontekście coraz większego nacisku kładzionego na wycofanie możliwości skarmiania pasz pochodzących z roślin modyfikowanych genetycznie. Zdaniem prowadzącego, przynajmniej częściowe zastąpienie śruty sojowej innymi komponentami jest możliwe, nie należy jednak do łatwych zadań. Głównym powodem tej sytuacji jest wysoka zawartość związków antyżywieniowych w większości dostępnych na naszym rynku komponentów wysokobiałkowych. W konsekwencji zastosowanie pasz takich jak śruta rzepakowa i nasiona roślin strączkowych jest ograniczone. W szczególności dotyczy to młodych zwierząt, które są bardzo wrażliwe na szkodliwe substancje obecne w paszy. Inne ograniczenia do stosowania wspomnianych komponentów to gorsza strawność aminokwasów i niestabilny skład chemiczny. W przypadku nasion roślin strączkowych problemem może być także niskie i niestabilne plonowanie, oraz relatywnie wysoki koszt kilograma białka. Nie znaczy to jednak, że zastosowanie śruty rzepakowej czy nasion roślin strączkowych pozbawione jest sensu. Przeciwnie może dać bardzo dobry efekt, ale tylko pod warunkiem, że przestrzegane będą dopuszczalne udziały surowców w paszy. Należy także starannie podejść do tematu bilansowania poziomu aminokwasów, co pozwoli na osiągnięcie zadowalających wyników produkcji. Na potwierdzenie tej tezy, dr Kamyczek przytoczył wyniki badania, w którym porównywano parametry tuczu świń żywionych paszą opartą na śrucie sojowej, oraz żywionych mieszanką bez jej udziału. Świnie żywione paszą nie zawierającą śruty sojowej rosły nieznacznie tylko wolniej niż świń żywionych standardową paszą. Jednocześnie współczynnik wykorzystania paszy w obu grupach był zbliżony. Zdaniem eksperta, przyszłość żywienia świń leży także w technologiach uszlachetniania paszy, których celem jest między innymi neutralizacja związków antyżywieniowych. (Farmer) 12) Rekordowa susza we WŁOSZECH brakuje 60 mld metrów sześciennych wody We Włoszech, zmagających się od lata z rekordową suszą, brakuje 60 miliardów metrów sześciennych wody - alarmują eksperci. Obliczyli, że od początku roku w całym kraju spadło o jedną trzecią deszczu mniej niż zazwyczaj. Ilość wody, jakiej brakuje we Włoszech, odpowiada tej, która jest w największym w kraju jeziorze Garda. Specjaliści z rolniczego związku Coldiretti podkreślili, że niczego Włochy obecnie nie potrzebują bardziej niż deszczu i śniegu, by nawodnić pola i odtworzyć kończące się zasoby wodne. Jak zauważono, aby całkowicie wysuszone tereny mogły wchłonąć wodę, opady deszczu muszą być długie, stałe i niegwałtowne; ulewy mogą zaś jedynie pogorszyć sytuację doprowadzając do osuwisk ziemi. Jesień nie przyniosła poprawy, bo i ta pora roku mija głównie pod znakiem suszy. W Piemoncie była ona w październiku przyczyną gigantycznych pożarów. Jako dramatyczną określa się sytuację hydrologiczną w centrum Włoch. Na rzymskim Kapitolu ogłoszono, że w środkowej części kraju opady deszczu latem były mniejsze o 66 proc., a w październiku o blisko 70 proc. To z tego punktu widzenia jedna z najtrudniejszych jesieni w ciągu ostatniego stulecia. (PAP/Farmer) 13) CHINY będą importować ukraińskie komponenty paszowe Ukraina otrzymała zgodę na dostawy do Chin wysłodków buraczanych i śruty poekstrakcyjnej ze słonecznika. Siedmiu firmom na eksport poekstrakcyjnej śruty słonecznikowej i dwóm na eksport 28

wysłodków buraczanych zgody udzieliła chińska administracja ogólna nadzoru, jakości, inspekcji i kwarantanny. Wysłodki i poekstrakcyjna śruta słonecznikowa stosowane są w żywieniu bydła, świń i kurcząt. W 2017 r. Chiny zezwoliły na import wołowiny z Ukrainy i zwiększyły listę ukraińskich certyfikowanych dostawców produktów mlecznych z 18 do 27 firm. Obecnie Ukraina stara się o uzyskanie zezwolenia na eksport do Chin produktów rybnych. Według danych ukraińskich, w latach 2012 2016 obroty w handlu zagranicznym produktami rolnymi między Ukrainą i Chinami wzrosły pięciokrotnie do 1,03 mld dolarów amerykańskich. (Farmer) X. AKTY PRAWNE 1) Opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE: - Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2017/2166 z dnia 17 listopada 2017 r. zmieniająca załącznik do decyzji wykonawczej 2014/7019/UE w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich (Dziennik Urzędowy UE Nr. L 304 z dnia 21 listopada, 2017 r. str. 57-68) - Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2017/2176 z dnia 21 listopada 2017 r. dotycząca niektórych tymczasowych środków ochronnych w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w Polsce (Dziennik Urzędowy UE Nr. L 306 z dnia 22 listopada, 2017 r. str. 82-85) 29