Marianna Górska STANISŁAW PAMUŁA Zasłużony nauczyciel, długoletni inspektor szkolny powiatu Mińsk Mazowiecki (1950-1964). Urodził się 3 września 1904r. w Żytniewie k/częstochowy. Po ukończeniu gimnazjum i uzyskaniu tzw. małej matury", kształcił się na Państwowych Kursach Nauczycielskich im. Wacława Nałkowskiego w Warszawie. Zakład ten cieszył się w owym czasie wysoką renomą w przygotowywaniu kadr nauczycielskich. Ukończenie go dawało uprawnienia studiów półwyższych. Od 1927r. rozpoczął pracę nauczycielską w szkolnictwie podstawowym w okolicach podwarszawskich. Następnie w roku 1936 objął stanowisku kierownika publicznej szkoły powszechnej w Dłużewie gm. Siennica powiat Mińsk Maz. Pracował tu w okresie poprzedzającym najazd wojsk hitlerowskich na Polskę, a także w okresie okupacji. Cieszył się dużym autorytetem w środowisku nauczycielskim i wśród miejscowego społeczeństwa. Aktywnie włączył się w działalność konspiracyjną, m.in. uczył matematyki na tajnych kompletach w Siennicy, realizując program klas gimnazjalnych. Komplety tajnego nauczania zorganizowane były przez dyrektora Kazimierza Gnoińskiego i polonistę Jana Pierzana. Latem 1944 roku po wyzwoleniu powiatu mińskiego spod okupacji wstąpił w szeregi I Armii Wojska Polskiego i przeszedł wraz z nią szlak bojowy z Warszawy do Berlina. W 1945 roku po zwycięskim zakończeniu wojny, zdemobilizowany w stopniu chorążego, powrócił do pracy nauczycielskiej. Zatrudnił się najpierw w Szkole Podstawowej w Gliniance, a następnie objął stanowisko kierownika Szkoły Powszechnej w Kątach gm. Kołbiel. Hart ducha ukształtowany w walkach o wolność kraju, dobra znajomość zawodu nauczycielskiego, wysoko cenione cechy osobowe jak inicjatywa i śmiałość w podejmowaniu decyzji, rzetelność i uczciwość, pracowitość i wytrwałość, otworzyły przed nim drogę do awansu zawodowego. 1 września 1950r. Stanisław Pamuła został powołany na podinspektora szkolnego. W dwa lata później (1952r.) - następny awans. Objął stanowisko Kierownika Wydziału Oświaty PPRN w Mińsku Maz. Aby właściwie ocenić zasługi Stanisława Pamuły dla oświaty powiatu mińskiego, należy zauważyć, że sytuacja w szkolnictwie po latach okupacji i zniszczeniach wojennych, podobnie z resztą ja i w innych dziedzinach gospodarki i infrastruktury, była bardzo trudna, niemal tragiczna. Zniszczone budynki szkolne, a w wielu miejscowościach całkowity ich brak, braki sprzętu szkolnego, pomocy naukowych, wykwalifikowanych nauczycieli, mieszkań dla młodej kadry, biblioteki słabo zaopatrzone w lektury i beletrystykę, niedobory podręczników, materiałów piśmienniczych i przyborów szkolnych. ZESZYT 12 2004 221
Stanął więc inspektor szkolny Stanisław Pamuła przed ogromem ważnych i pilnych zadań, aby kontynuować rozpoczętą już w 1944r. naprawę i odbudowę, doskonalić i unowocześniać oświatę i szkolnictwo powiatu mińskiego. Duża dyscyplina wewnętrzna, umiejętności kierownicze i organizatorskie inspektora, dobra atmosfera i zaangażowanie pracowników Wydziały Oświaty PPRN, dyrektorów szkół i nauczycieli przyniosły widoczną poprawę. Nie wszystkie osiągnięcia tego okresu uda się zmieścić w tej biografii. Wystarczy wspomnieć, że przez 14 lat intensywnej i planowej pracy Stanisława Pamuły w nadzorze pedagogicznym wybudowano w Mińsku Maz. oraz w powiecie 40 przestrzennych, dobrze oświetlonych, funkcjonalnych budynków szkolnych wyposażonych w nowy udoskonalony sprzęt. Pozostałe szkoły poddane zostały kapitalnym bądź bieżącym remontom, co w szeregu placówkach wiązało się z dobudową dodatkowych izb lekcyjnych dla wzrastającej ciągle liczby dzieci w wieku szkolnym, aby zaspokoić potrzeby tzw. wyżu demograficznego". Równocześnie tworzono bazę dydaktyczną, dostarczano pomoce naukowe według ustalonych norm i standardów. Intensywnie szkolono młodą kadrę nauczycieli bez przygotowania pedagogicznego na kursach pedagogicznych w Liceum Ogólnokształcącym w Mińsku Maz.i Liceum Pedagogicznym w Siennicy. Organizowano także dokształcanie i doskonalenie zawodowe nauczycieli już pracujących, którzy wykazywali wielkie wartości etyczne i pedagogiczne. Pozyskanie kwalifikowanej młodej kadry utrudniał brak mieszkań. Bardzo pilna stała się więc potrzeba budowy domów nauczyciela w terenie. Staraniem inspektora Stanisława Pamuły wybudowano 20 takich domów, co przyniosło 80 mieszkań. W ten sposób stopniowo rosło już nowe, odrodzone szkolnictwo, krocząc racjonalną drogą ku wyzwaniom czasu. Kolega Stanisław Pamuła na oświatę i pracę nauczyciela starał się patrzeć w sposób wszechstronny. Doceniał też rolę Związku Nauczycielstwa Polskiego. Pracując w administracji oświaty nie mógł pełnić funkcji związkowych, ale zawsze przychylnie ustosunkowany był do problemów pracowników oświaty. Rzetelnie i odpowiedzialnie realizował przysługujące im prawa. Wymagał przy tym rzetelnego spełniania obowiązków i powinności wobec uczniów, szkoły, rodziców i kraju. O względy przełożonych nigdy nie zabiegał, szedł własną drogą. Cechowały go skromność i realizm, nie narzucał swych poglądów. Stanisław Pamuła był także przykładnym mężem i ojcem. Jego żona Antonina Pamuła uczyła w Szkole Podstawowej Nr 4. Równocześnie była wizytatorem metodykiem nauczania początkowego (kl. I-IV) dla całego powiatu. Pracowała z wielkim oddaniem i poświęceniem. Prowadziła lekcje pokazowe, opracowywała wzorcowe konspekty, projektowała ciekawe pomoce poglądowe do ćwiczeń w mówieniu i pisaniu, możliwe do wykonania we własnym zakresie przez nauczycieli i młodzież. 222 2004 ZESZYT 12
Propagowała nauczanie globalne w kl. I-II. Profesjonalistka w sztuce nauczania początkowego, spieszyła z doradztwem i pomocą o każdej porze dnia i tygodnia, jako dobry, mądry druh, wpajając zasady radosnej szkoły". W każdej potrzebie wspierała też działania męża jako inspektora szkolnego. Państwo Pamułowie dzielnie i z godnością znosili cios losu, który dotknął Stanisław Pamuła (pośrodku) w gronie pracowników Wydziału Oświaty PPRN. ich jedynego potomka - Adasia. Kochali go bezgranicznie, a swym poświęceniem sprawili, że i Adaś był szczęśliwy do śmierci rodziców. Po przejściu na emeryturę Stanisław Pamuła przeżył jeszcze jeden cios, kiedy zmarła mu żona, jedyny wierny przyjaciel całego dorosłego życia. Nie załamał się, podjął ponownie pracę nauczyciela matematyki w zasadniczej szkole zawodowej ZSZ Nr 1 w Mińsku Mazowieckim w niepełnym wymiarze godzin i opiekował się synem. Kol. Stanisław Pamuła - wieloletni kierownik mińskiej oświaty był rzecznikiem i realizatorem wartości, które nie przemijają. Pozostał w pamięci nauczycieli jako wspaniały Człowiek i Zasłużony Nauczyciel. Za zasługi dla ojczyzny i oświaty został odznaczony: -Kawalerskim Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski (który otrzymał dopiero w wieku emerytalnym w 1978r.), -Złotym Krzyżem Zasługi, -Odznaką za Zasługi dla Województwa Warszawskiego, -Medalem X-lecia PRL, -Medalem za Udział w Walkach o Berlin. ZESZYT 12 2004 223
W dniu 6II 1984 roku na cmentarzu parafialnym w Mińsku Maz. żegnali Go nauczyciele, koledzy, przyjaciele, rodzina i znajomi. Spoczywa w grobowcu wspólnym z żoną. Powiatowe święto sportu w Mińsku Mazowieckim. Pierwszy z lewej Stanisław Pamuła 224 2004 ZESZYT 12