Ogólnopolska Konferencja Upowszechnieniowo-Wdrożeniowa Nauka-Praktyce Skierniewice, 24 listopada 2017 Agrotechniczne i organizacyjne metody ograniczania ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin Program Wieloletni Zadanie 2.4: Opracowanie i ocena metod ograniczania ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin Grzegorz DORUCHOWSKI * Ryszard HOŁOWNICKI * Artur GODYŃ * Waldemar ŚWIECHOWSKI Zakład Agroinżynierii
RYZYKO dla ludzi i środowiska Sprzęt ochrony roślin sprawność techniczna efekt pracy precyzja nanoszenia straty (ZNOSZENIE)
CEL Zadanie 2.4 poprawa sprawności technicznej sprzętu ochrony roślin materiały instruktażowe dla diagnostów SKO inspekcja sprzętu materiały upowszechnieniowe dla użytkowników opryskiwaczy samodzielna kontrola sprzętu ograniczenie ryzyka wynikającego ze znoszenia prowadzenie i aktualizacja klasyfikacji TOZ, ocena ograniczania znoszenia metodami agrotechnicznymi
POPRAWA SPRAWNOŚCI SPRZĘTU Obowiązkowa inspekcja sprzętu Dyrektywa 2009/128/WE o zrównoważonym stosowaniu środków ochrony roślin Ustawa o środkach ochrony roślin Rozporządzenia MRiRW w sprawie wymagań dotyczących sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin w sprawie potwierdzania sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin Stacje Kontroli Opryskiwaczy Inspekcji podlega każdy sprzęt do profesjonalnego stosowania Ś.O.R. Ś.O.R stosuje się sprzętem sprawnym technicznie i wykalibrowanym Szczegółowe wymagania i procedury kontrolne
POPRAWA SPRAWNOŚCI SPRZĘTU Obowiązkowa inspekcja sprzętu Sprzęt / badany od roku (kolejne zmiany prawa) 1999 2013 2015 Opryskiwacze polowe x x x Opryskiwacze sadownicze x x x Kolejowe z belką (na pojazdach) x x Kolejowe - inne niż w/w x x Sprzęt agrolotniczy x x Instalacje szklarniowe (oprysk lub zamgławianie) Pozostały sprzęt (zbiornik > 30 litrów) Zaprawiarki do nasion Sprzęt do granulatu x x x x
POPRAWA SPRAWNOŚCI SPRZĘTU Obowiązkowa inspekcja sprzętu ZAPRAWIARKI do NASION zaprawiarki do nasion wykorzystywane na własne potrzeby lub w pomocy sąsiedzkiej (z wyłączeniem zaprawiarek przemysłowych) badanie w gospodarstwie co 5 lat
POPRAWA SPRAWNOŚCI SPRZĘTU Zalecana samodzielna kontrola sprzętu z powodu długich przerw miedzy badaniami obowiązkowymi przy okazji obowiązkowej kalibracji przynajmniej raz w roku
Sprzęt POPRAWA SPRAWNOŚCI SPRZĘTU Materiały instruktażowo-szkoleniowe UZGODNIONY HARMONOGRAM PRAC Badania obowiązkowe Samodzielna kontrola Opryskiwacze ręczne i plecakowe ND 2016 Opryskiwacze polowe 2017 2016/17 Opryskiwacze sadownicze 2017 2016/17 Zaprawiarki do nasion 2017 2017 Opryskiwacze szklarniowe 2018 2018 Sprzęt do stosowania ś.o.r. w formie granulatu 2019 2019 Pozostały sprzęt do oprysku, o poj. zbiornika > 30 litrów 2019 2019 Sprzęt agrolotniczy 2020 2020 Opryskiwacze kolejowe z belką i inne 2020 2020
POPRAWA SPRAWNOŚCI SPRZĘTU Materiały instruktażowo-szkoleniowe 2017
Strefy buforowe Dobry Środek
Strefy buforowe Dobry Środek strefa buforowa 15 m
Strefy buforowe Dobry Środek strefa buforowa 5 m
Klasyfikacja TOZ Rekomendacja listy Federalnego Centrum Badawczego Roślin Uprawnych (Brunszwik Niemcy) największa baza danych z pomiarów znoszenia największa liczba pozycji TOZ największe doświadczenie w różnicowaniu stref buforowych podstawa klasyfikacji TOZ w innych krajach TOZ (Austria, Belgia, Szwecja), brak przeszkód formalnych
Klasyfikacja TOZ Tłumaczenie listy JKI
Łącznie 719 pozycji Klasyfikacja TOZ Tłumaczenie listy JKI (01.10.2017) Uprawy polowe - 522 pozycji: 97% 506 rozpylacze 3% 16 opryskiwacze Uprawy sadownicze, winorośl, chmiel i inne 197 pozycji: 60% 119 rozpylacze 40% 78 opryskiwacze
Klasyfikacja TOZ Tłumaczenie listy JKI Nowe pozycje uprawy polowe Lechler PRE 130-05 95% John Deere PSLDAQ10025 50% John Deere PSLDAQ1003 50% (2,5 bar) John Deere PSLDAQ10035 50% (2,5 bar) John Deere PSLDAQ1003 John Deere PSLDAQ10035 75% (1,5 bar) 75% (1,5 bar) Lechler Dropleg 75%
Nowe pozycje sady, winorośl Wanner reflektorowy (NTR 20) 95% (przy zredukowanej wydajności powietrza i ciśnieniu) KWH 3R2 95% Klasyfikacja TOZ Tłumaczenie listy JKI Lochmann RPS 259 75% Lechler ITR 80-01 C (75%) W pierwszych 3 rzędach strumień powietrza w stronę strefy buforowej powinien być wyłączony
Pomiary znoszenia Buforowe pasy zielne w uprawach polowych spełniają wymagania dot. obszarów proekologicznych w ramach programu zazieleniania rolnictwa zgodnie z wytycznymi WPR (5% gr. ornych) w rejonach podatnych na spływ powierzchniowy są przedmiotem subsydiów Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne PROW 2014-2020
Pomiary znoszenia Buforowe pasy zielne w uprawach polowych Ocena efektu pasów zielnych na ilość znoszonych środków ochrony roślin podczas opryskiwania pszenicy jarej kostrzewa trzcinowa (Festuca arundinacea) życica wielokwiatowa (Lolium multiflorum) koniczyna biała (Trifolium repens)
Pomiary znoszenia Buforowe pasy zielne w uprawach polowych Ocena efektu pasów zielnych na ilość znoszonych środków ochrony roślin podczas opryskiwania pszenicy jarej Układ poletek Pole Doświadczalne IO - Skierniewice
Pomiary znoszenia Buforowe pasy zielne w uprawach polowych Ocena efektu pasów zielnych na ilość znoszonych środków ochrony roślin podczas opryskiwania pszenicy jarej BEZ PASA Układ próbek Szalki Petriego 140 x 23 mm
Pomiary znoszenia Buforowe pasy zielne w uprawach polowych Ocena efektu pasów zielnych na ilość znoszonych środków ochrony roślin podczas opryskiwania pszenicy jarej Układ próbek PAS 3 m PAS 6 m
Pomiary znoszenia Buforowe pasy zielne w uprawach polowych Ocena efektu pasów zielnych na ilość znoszonych środków ochrony roślin podczas opryskiwania pszenicy jarej Strzelanie w źdźbło BBCH 25 (21 kwietnia) Terminy zabiegów Kłoszenie BBCH 55 (2 czerwca) Dojrzewanie BBCH 83 (5 lipca) 3 powtórzenia w każdym terminie
21 kwietnia Strzelanie w źdźbło BBCH 25 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 BEZ PASA Śr. ogr. znoszenia PAS 3 m PAS 6 m 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Odległośc od granicy pola [m] 3,1% 1,8% Wysokość roślin: pszenica 10 cm pas zielny 15 cm temperatura 8,5 C wilgotność 47,2% prędkość wiatru 5,47 m/s
2 czerwca Kłoszenie BBCH 55 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 BEZ PASA Śr. ogr. znoszenia PAS 3 m PAS 6 m 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Odległość od granicy pola [m] 33,9% 44,7% Wysokość roślin: pszenica 60-70 cm pas zielny 90-95 cm temperatura 17,8 C wilgotność 52,3% prędkość wiatru 3,52 m/s
5 lipca Dojrzewanie BBCH 83 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 BEZ PASA Śr. ogr. znoszenia PAS 3 m PAS 6 m 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Odległość od granicy pola [m] 1,6% 63,4% Wysokość roślin: pszenica 70-80 cm pas zielny 70-95 cm temperatura 20,7 C wilgotność 54,8% prędkość wiatru 2,95 m/s
Pomiary znoszenia Siatka przeciwgradowa w sadzie jabłoniowym Ocena efektu siatki przeciwgradowej na ilość znoszonych środków ochrony roślin podczas opryskiwania sadu jabłoniowego
Pomiary znoszenia Siatka przeciwgradowa w sadzie jabłoniowym Ocena efektu siatki przeciwgradowej na ilość znoszonych środków ochrony roślin podczas opryskiwania sadu jabłoniowego
Pomiary znoszenia Siatka przeciwgradowa w sadzie jabłoniowym Stanowisko Sad Pomologiczny Gala/M9 (2016) 3,5 x 1 m
Pomiary znoszenia Siatka przeciwgradowa w sadzie jabłoniowym Układ próbek
11 kwietnia Przed kwitnieniem 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 BEZ SIATKI SIATKA 0 5 10 15 20 25 Odległość od granicy siatki [m] Śr. ogr. znoszenia 7,5% BEZ SIATKI SIATKA. temperatura 8,7 C 9,0 C wilgotność 56% 52% prędkość wiatru 4,81 m/s 5,24 m/s
29 maja Po kwitnieniu 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 BEZ SIATKI SIATKA 0 5 10 15 20 25 Odległośc od granicy siatki [m] Śr. ogr. znoszenia 10,1% BEZ SIATKI SIATKA. temperatura 25,0 C 25,8 C wilgotność 43% 47% prędkość wiatru 1,85 m/s 2,20 m/s
20 lipca Wzrost owoców 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 BEZ SIATKI SIATKA 0 5 10 15 20 25 Odległośc od granicy siatki [m] Śr. ogr. znoszenia 74,2% BEZ SIATKI SIATKA. temperatura 24,3 C 27,3 C wilgotność 60% 53% prędkość wiatru 1,82 m/s 0,78 m/s
WNIOSKI Opracowane instrukcje mają na celu podniesienie jakości i efektywności obowiązkowych badań sprzętu w SKO, a broszury upowszechnieniowe dla użytkowników sprzętu powinny zapewnić utrzymanie jego bieżącej sprawności. Dobór TOZ z wykorzystaniem klasyfikacji pozwala na obniżenie ryzyka znoszenia środków ochrony roślin podczas zabiegów, oraz zmniejszanie szerokości stref buforowych tam gdzie pozwala na to etykieta środka ochrony roślin. Wyniki pomiarów znoszenia w pszenicy z buforowymi pasami zielnymi oraz w sadzie z siatką przeciwgradową wskazują na możliwość wykorzystania tych rozwiązań w celu ochrony obszarów wrażliwych przed zanieczyszczeniem środkami ochrony roślin.
Opracowanie wykonano w ramach zadania nr 2.4 Opracowanie i ocena metod ograniczania ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin, Programu Wieloletniego Działania na rzecz poprawy konkurencyjności i innowacyjności sektora ogrodniczego z uwzględnieniem jakości i bezpieczeństwa żywności oraz ochrony środowiska naturalnego finansowanego przez MRiRW
;-) dziękuję