Zestaw materiałów edukacyjnych Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego Wszystkie materiały można wykorzystywać zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa Na tych samych warunkach 3.0 PL http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/, za wyjątkiem materiałów, które zostały wyraźnie oznaczone jako nieobjęte postanowieniami tej licencji.
http://www.wlaczpolske.pl Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego Strona 1 Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego (1) Kalendarium 16 grudnia 1981 podczas pacyfikacji kopalni Wujek przez odziały ZOMO zginęło 9 górników 12 kwietnia 1982 w Warszawie zaczęło nadawać podziemne Radio Solidarność 3 maja 1982 w wielu miastach demonstracje przeciw wprowadzeniu stanu wojennego 8 października 1982 delegalizacja NSZZ Solidarność 12 listopada 1982 z internowania zwolniony został Lech Wałęsa 16-23 czerwca 1983 druga pielgrzymka Jana Pawła II do Polski 22 lipca 1983 Rada Państwa zniosła obowiązujący 585 dni stan wojenny 10 grudnia 1983 Danuta Wałęsowa odebrała w Oslo pokojową Nagrodę Nobla przyznaną Lechowi Wałęsie 19 października 1984 funkcjonariusze SB porwali i zamordowali księdza Jerzego Popiełuszkę (ksiądz Jerzy Popiełuszko został beatyfikowany przez Benedykta XVI w 2010 r.) Praca domowa 1. Na wybranych przykładach scharakteryzuj postawy społeczności międzynarodowej wobec wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Wykorzystuj samodzielnie zebrane materiały i przedstaw zasięg i formy pomocy udzielanej Polakom w czasie stanu wojennego przez lokalną społeczność (miasta/ regionu) Twojego kraju zamieszkania/ pobytu. 2. Oceń znaczenie pomocy międzynarodowej dla Polski i Polaków, uwzględnij różne kryteria (ekonomiczne, polityczne, psychologiczne). 3. Odwołując się do zebranych samodzielnie materiałów scharakteryzuj formy, zasięg i znaczenie kontaktów wybranej społeczności lokalnej (najlepiej kraju Twojego zamieszkania) z Polską i Polakami w czasie stanu wojennego. Rozważ, na ile relacje te pomogły budować długofalowe związki pomiędzy tą społecznością a Polakami. Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego (2) Materiał 1. Władysław Bartoszewski, Dziennik z internowania 15 grudnia 1981, wtorek, w Jaworzu. Po pierwszej nocy z 13 na 14 grudnia 1981 roku spędzonej w celi w Białołęce, między innymi z Markiem Barańskim, Jackiem Bocheńskim i Adamem Michnikiem, około godziny 11 wołają mnie do gabinetu naczelnika więzienia. Tam urzęduje pułkownik Romanowski, który uroczyście przedstawia się, jako przedstawiciel
http://www.wlaczpolske.pl Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego Strona 2 ministra spraw wewnętrznych, pyta o skargi, ale niedotyczące samego faktu internowania. Na wstępie, aby uprzedzić ewentualne niestosowności, proszę go o przyjęcie do wiadomości, że człowiek pozbawiony wolności nie składa żadnych oświadczeń. Mówi, że to interesująca myśl, że zanotuje to i przekaże ministrowi. Pytania 1. 2. 3. 4. Scharakteryzuj znaczenie dowcipu i satyry w życiu codziennym okresu stanu wojennego. Z pomocą internetu dotrzyj do przykładów dowcipu i satyry z lat 80. Odwołując się do relacji z czasów stanu wojennego oraz innych materiałów źródłowych przedstaw argumenty osób i środowisk popierających wprowadzenie stanu wojennego. Scharakteryzuj metody działania służby bezpieczeństwa w celu dezintegracji społeczeństwa i osłabienia poparcia dla Solidarności. Opisz okoliczności przyznania Lechowi Wałęsie Pokojowej Nagrody Nobla i scharakteryzuj reakcje władz oraz społeczeństwa polskiego na to wydarzenie. Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego (3) Materiał 1. Oświadczenie Lecha Wałęsy w związku z zabójstwem księdza Jerzego Popiełuszki, Gdańsk, 30 października 1984 r. (fragmenty) Stało się najgorsze. Chciano zabić i zabito nie tylko człowieka, nie tylko Polaka i nie tylko kapłana. Chciano zabić także nadzieję, że jest możliwe w Polsce uniknięcie przemocy w życiu politycznym. Zabicie ks. Popiełuszki zdziera z przemocy jej maskę, ujawnia jej najgłębsze zło. Śmiertelny cios wymierzony został w całe społeczeństwo, we wszystkich ludzi, którzy dotąd trwali w przekonaniu, że przemocy używać nie wolno i że przemocy da się uniknąć. Stajemy wobec tej śmierci, stajemy śmiertelnie ugodzeni. Nie zapominamy jednak ani na chwilę, że śmierć, a zwłaszcza taka śmierć jest ofiarą. Nie wiemy, czyje ręce kierowały rękami zbrodniarzy. Wszak to nie rzymscy żołnierze zabili Chrystusa. Zabili go ci, którzy wydali wyrok, i ci, którzy takiego wyroku się domagali. ( ) Jeśli jednak ofiara, którą złożył ze swego życia ksiądz Popiełuszko, nie była ofiarą bezsensowną, jeśli mamy wyjść z niej nie utraciwszy własnego człowieczeństwa musimy nadać jej najwyższy sens i najwyższy wymiar. Ta śmierć musi stać się budulcem pokoju społecznego. ( ) Materiał 2.
http://www.wlaczpolske.pl Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego Strona 3 Jerzy Popiełuszko przy ołtarzu w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie Pytania 1. Przypomnij treść postulatów sierpniowych dotyczących religii i Kościoła. 2. Scharakteryzuj formy uczestnictwa Kościoła, instytucji kościelnych i duchowieństwa w życiu społecznym lat 1980 1989. Uwzględnij rolę Kościoła w podtrzymywaniu oporu społecznego i umacnianiu patriotyzmu. 3. Przedstaw postać Jerzego Popiełuszki oraz jego działalność publiczno duszpasterską. 4. Charakteryzuje formy i metody prześladowania księży zaangażowanych w działalność opozycyjną przez Służbę Bezpieczeństwa. 5. Jakie były okoliczności śmierci księdza Jerzego Popiełuszki?
http://www.wlaczpolske.pl Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego Strona 4 Kryzys gospodarczy Kalendarium sierpień 1976 władze wprowadziły reglamentację sprzedaży cukru (sprzedaż na kartki) 1978 w Polsce zanotowano spadek płac realnych 1979 wedle danych Głównego Urzędu Statystycznego produkcja przemysłowa w Polsce spadła pierwszy raz od zakończenia wojny Materiał 1. Kolejka po papier toaletowy Materiał 2. Zadłużenie Polski w krajach zachodnich Lata 1970 1974 1987 1980 Wielkość długu w (mld. dolarów) 0,6 3,6 15,0 23,0 Stosunek długu do wolnodewizowego eksportu (%) 0,5 1,0 3,0 4,0 Udział obsługi w przychodach eksportowych (%) 12,0 60 75* * Uważa się, że udział bezpieczny nie powinien przekraczać 25%
http://www.wlaczpolske.pl Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego Strona 5 Pytania 1. 2. 3. Scharakteryzuj główne założenia polityki gospodarczej Edwarda Gierka. Wymień najważniejsze inwestycje gospodarcze lat 70. XX w. w Polsce. Wyjaśnij przyczyny i koszty podwyższenia poziomu życia mieszkańców w latach 70. oraz przyczyny narastających trudności ekonomicznych w Polsce. Gospodarka PRL określana jest niekiedy, jako gospodarka niedoborów. Jak rozumiesz to pojęcie w kontekście sytuacji ekonomicznej Polski czasów Gomułki i Gierka? Praca domowa 1. Na podstawie informacji zgromadzonych na stronę internetowej: http://www.ipn.gov.pl/portal/pl/238/6813/propaganda_polski_ludowej.html scharakteryzuj propagandę władz komunistycznych w latach 70. XX w. 2. Zbierz na podanej wyżej stronie internetowej przykłady działań propagandowych towarzyszących budowie wybranej inwestycji PRL czasów Edwarda Gierka i scharakteryzuj metody oraz środki propagandowe, które zastosowano w tych przekazach. Wyjaśnij cel tych zabiegów.
Spis treści Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego (1) (Rafał Habielski)... 1 Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego (2) (Rafał Habielski)... 1 Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego (3) (Rafał Habielski)... 2 Kryzys gospodarczy (Rafał Habielski)... 4
http://www.wlaczpolske.pl Społeczeństwo wobec następstw stanu wojennego Strona 6