1 Mieczysław Guzewicz Świętość małżeństw dobrą nowiną dla trzeciego tysiąclecia Kilka miesięcy przed śmiercią (18 grudnia 2004 roku) Jan Paweł II powiedział w Rzymie do przedstawicieli Forum Stowarzyszeń Rodzinnych: Niestety ataki na małżeństwo i rodzinę stają się z każdym dniem coraz silniejsze i coraz bardziej radykalne zarówno na płaszczyźnie ideologicznej, jak i w sferze prawodawstwa. Bardzo wyraźnie w naszych środowiskach dostrzegamy wiele negatywnych skutków tych ataków. W ostatnich latach znacznie wzrósł wskaźnik rozwodów, zmalała ilość zawieranych małżeństw, zmalała ilość przychodzących na świat dzieci, a wiele spośród nich wzrasta w związkach nie będących małżeństwami. Trudna sytuacja materialna wielu rodzin i związana z nią konieczność emigracji zarobkowej stała się płaszczyzną znacznie powiększającą skalę zagrożeń spadających na małżeństwa i rodziny. Bez wątpienia obecna sytuacja intensywności i ilości zagrożeń spadających na tę podstawową wspólnotę międzyludzką osiąga skalę nie znaną wcześniejszym pokoleniom Polaków. W Bożym zamyśle to małżeństwo jest płaszczyzną, na której człowiek ma realizować swoje największe zadanie, jakim jest stawanie się na obraz i podobieństwo Stwórcy. Powołanie do małżeństwa jest w pewnym sensie prapowołaniem. Można tu także mówić o swoistym przymusie, predestynacji. Nawet naukowcy udowodniają, że każdy człowiek jest genetycznie zaprogramowany do życia w małżeństwie. Jest to więc podstawowa wspólnota, w której ma się dokonywać realizacja wszelkich prawd ewangelicznych, ale też najlepszy, optymalny sposób przeżycia ziemskiej wędrówki. Celibat, bezżenność, zgodnie z nauką Jezusa, jest rezygnacją z małżeństwa 1. Sakramentalny związek mężczyzny i kobiety stanowi fundament wszelkich 1 Por. Mt 19, 10-12.
2 relacji międzyludzkich, w obrębie których uczniowie Jezusa mają urzeczywistniać Królestwo Boże na ziemi. Bóg nie stworzył człowieka jako osoby samotnej i do życia w samotności. Jesteśmy stworzeni do życia w małżeństwie i rodzinie, i w tych wspólnotach, relacjach tworzyć mamy swoje podobieństwo do Dobrego Ojca. Ważna jest tu kolejność wymieniania podstawowych środowisk człowieka. Potwierdza ją Jan Paweł II: Komunia małżeńska stanowi fundament, na którym powstaje szersza komunia rodziny, rodziców i dzieci, braci i sióstr pomiędzy sobą, domowników i innych krewnych ( Familiaris Consortio, punkt 21). Najpierw współmałżonek, potem pozostali członkowie rodziny. Ta hierarchia osób w rodzinie, jest jednym z głównych warunków jej właściwego funkcjonowania. Objawienie się Jezusa w Kanie Galilejskiej było objawieniem Mesjańskiej misji, zbawczej woli Ojca. Jezus przyszedł na świat dla zbawienia ludzi. Jeżeli słyszymy słowa: Przyjdźcie do mnie wszyscy..., to jest to przede wszystkim Jego przyjście, z którego mamy skorzystać. Jezus przybywa na wesele do Kany, aby rozpocząć swoją publiczną działalność, aby zacząć wypełniać misję dawania się światu, przychodzenia, oddania życia. Następuje to jednak w bardzo konkretnych okolicznościach. Przychodząc do ludzi, przychodzi do nowożeńców. Można powiedzieć, że wszelkie przychodzenie Jezusa do świata, do ludzi rozpoczyna się i dokonuje przez przyjście do małżeństwa. Wszelkie łaski, jakie ludzie otrzymują od Boga, otrzymują przede wszystkim przez małżeństwo. W Bożym planie zbawienia nic nie dzieje się przypadkowo i tak jest z Obecnością Jezusa w Kanie. Tu dokonuje się pierwszy cud, potwierdzający, że maż i żona są szczególnie uprzywilejowani Jego obecnością i zbawczą mocą. Pośredniczką cudu jest Matka Zbawiciela. On przychodząc daje obecność, Ona pomaga w skorzystaniu z tej obecności. W odniesieniu do Maryi dostrzegamy bardzo podobną prawdę: chcąc pomóc światu, pomaga przed wszystkim małżonkom. Jej pośrednictwo w odkupieniu rozpoczyna się od konkretnego wsparcia dla małżonków.
3 W ostatnim okresie wiele przeprowadzanych badań naukowych potwierdza, że to jakość małżeństwa warunkuje jakość człowieka, rodziny, Kościoła i narodu. To jakość małżeństwa warunkuje wzrost i rozwój dzieci na każdej płaszczyźnie i we wszystkich etapach ich rozwoju, warunkuje ilość i jakość powołań kapłańskich. To jakość małżeństwa warunkuje poziom szczęścia, stan zdrowia, długowieczność. Profesor Gary Becker amerykański naukowiec z dziedziny ekonomi, który jest laureatem nagrody Nobla, uzyskanej za badania zatytułowane: Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich w rozdziale: Teoria małżeństwa wykazuje, że podstawą ekonomicznego sukcesu społeczeństwa jest trwałe, monogamiczne, heteroseksualne małżeństwo, nastawione na rodzenie potomstwa. Udowadnia, że prawda o fundamentalnym wpływie jakości małżeństwa na wszystkie dziedziny życia, znana jest ludzkości od 50 tysięcy lat. Ksiądz profesor Bajda dopowiada, że: Małżeństwo jako związek mężczyzny i kobiety zawarty w myśl Planu Bożego zapisanego w samej istocie człowieczeństwa ( ) jest w pewnym sensie miejscem, w którym rodzi się naród i uzyskuje swoją duchową i moralną spoistość 2. Nasz wielki rodak Jan Paweł II przekonywał, że:..nauczanie Kościoła o małżeństwie nie jest tylko jedną z wielu koncepcji stworzonych przez ludzi, lecz Bożą prawdą ludziom daną i zadaną, która do tego stopnia ma bezwzględną moc zbawiającą, że poza nią nie ma autentycznego dobra dla człowieka 3. Dlatego w punkcie 90 Adhortacji Ecclesia in Europa napisał: Kościół w Europie we wszystkich formach działalności i życia musi wiernie głosić prawdę o małżeństwie i rodzinie. (...)W tym kontekście Kościół powinien głosić z nową mocą to, co Ewangelia mówi o małżeństwie i o rodzinie, aby uzmysłowić ich znaczenie i wartość w zbawczym planie Bożym. Szczególnie konieczne jest potwierdzenie, że te instytucje w rzeczywistości stanowią wyraz woli Boga. 2 Ks. prof. J. Bajda, Nauka w służbie rodzinie, Sprawy Rodziny nr 73/1/2006. 3 K. Lubowicki, Duchowość małżeństwa w nauczaniu Jana Pawła II, Kraków 2005r., s. 352.
4 Słowa te zawierają jasny program duszpasterski dla Kościoła w Polsce na najbliższe lata, ukazują bardzo konkretny sposób przeciwstawiania się wspomnianym na początku atakom na małżeństwo i rodzinę. Tym programem jest głoszenie z nową mocą objawionych prawd Bożych na temat wartości sakramentalnego związku kobiety i mężczyzny. A prawdy te są głębokie, piękne i nieprzemijające. Święty Paweł w Liście do Efezjan, pisząc słowa: Dlatego opuści człowiek ojca i matkę, a połączy się z żoną swoją, i będą dwoje jednym ciałem. Tajemnica to wielka, a ja mówię: w odniesieniu do Chrystusa i do Kościoła (Ef 5,31-32), odważnie porównuje wielkości i świętość małżeństwa do największej tajemnicy naszej wiary, jaką jest stała obecność Jezusa w Kościele, szczególnie pod postacią chleba i wina. Objawia wyjątkową moc zbawczą sakramentu małżeństwa. Dlatego natchniony autor Listu do Hebrajczyków pisze: We czci niech będzie małżeństwo pod każdym względem i łoże nieskalane, gdyż rozpustników i cudzołożników osądzi Bóg (Hbr 13,4). Owo zawołanie o cześć należną małżeństwu nie jest tylko zachętą lub dobrą radą, lecz warunkiem. Jeżeli małżeństwo nie będzie we czci pod każdym względem, to bardzo szybko ulegnie profanacji, przerodzi się w związek wyniszczający. Ważne jest w tym tekście także i to, że jego adresatami są chrześcijanie nawróceni z Judaizmu. Jako przedstawiciela Narodu Wybranego mieli oni bardzo mocno zakorzenione w świadomości, że jedynym odbiorcą czci, bez obawy o bałwochwalstwo, był tylko sam Bóg. I oto słyszą, że małżeństwu należy się tak wielka cześć, jak samemu Stwórcy. Głoszenie tych prawd z nową mocą w obecnej rzeczywistości staje się wiec konieczne i pilne. Może to być czynione na różne sposoby i przy wielu okazjach, najważniejsze jest uznanie nadrzędności tych działań i podporządkowanie im wielu wypracowanych form duszpasterskich. Wymieńmy niektóre z nich: 1. Wyraźnie zachęcać współmałżonków do wspólnego udziału w niedzielnej Mszy Św., (a także we wszystkich nabożeństwach, pielgrzymkach,
5 rekolekcjach ), siadania razem obok siebie, do wspólnego podchodzenia do Komunii świętej. 2. Zachęcanie do realizacji codziennej modlitwy małżeńskiej, która jest praktyką w najwyższym stopniu warunkującym trwałość małżeństwa 4. 3. W ramach rekolekcji parafialnych skupiać się przede wszystkim na problematyce duchowości małżeńskiej. 4. Regularnie w parafiach celebrować Msze jubileuszowe z odnowieniem przyrzeczeń ślubnych. 5. W ramach rozważań Drogi Krzyżowej przybliżać treści o ofierze i cierpieniu w małżeństwie. 6. Czytanki majowe poświęcić krótkim rozważaniom na temat istoty sakramentu małżeństwa, treści przysięgi małżeńskiej. 7. Przy okazji katechez przedsakramentalnych koncentrować się głównie na katechezie małżeńskiej. 8. W prasie parafialnej i diecezjalnej ukazywać jak najwięcej przykładów pięknych małżeństw ze swojego środowiska (wywiady, opisy konkretnych zdarzeń, będących przykładem realizacji miłości ofiarnej). 9. Propagować istniejące w Diecezji ruchy małżeńskie, rekolekcje, dni skupienia dla małżeństw. Oblicze nowego tysiąclecia musi być kreowane głównie poprzez świętość małżonków. Tak mocno prosił o to, kolejny już raz przywoływany Jan Paweł II: Małżonkowie chrześcijańscy! W waszej komunii życia i miłości, w waszym wzajemnym oddaniu oraz w wielkodusznym przyjmowaniu dzieci, bądźcie w 4 Amerykańska socjolog Mercedes Arzur Wilson przeprowadziła badania na temat trwałości różnych związków małżeńskich. Oto wiele mówiące wyniki: związek tylko cywilny- rozchodzi się jedna para na dwie -50%, po ślubie kościelnym, bez praktyk religijnych jedna para na trzy zawarte - 33%, po ślubie kościelnym i przy coniedzielnym wspólnym udziale w Mszy św. jedna para na pięćdziesiąt - 2%, po ślubie kościelnym, przy coniedzielnym wspólnym udziale w Mszy św. i przy codziennej wspólnej modlitwie małżonków rozpada się jedna para na 1429 par, w więc zaledwie 0,07%, czyli 0,7 promila(!). (Das Gebet, Schlüssel der Heiligheit w: DER FELS (Katholischesd Wort in die Zeit) 11/2002, s.325, por.: Rycerz Niepokalanej, nr 556, wrzesień 2002, str. 289, Opublikowane w SPRAWACH RODZINY, nr 63-64/2003, str. 164 )
6 Chrystusie światłem świata! Pan was prosi, abyście każdego dnia stawali się jak lampa, która nie pozostaje w ukryciu, ale postawiona jest na świeczniku, aby świeciła wszystkim, którzy są w domu (Mt 5,15). Bądźcie przede wszystkim dobrą nowina dla trzeciego tysiąclecia, gorliwie żyjąc swoim powołaniem 5. 5 Przemówienie w czasie IV Światowego Spotkania Rodzin w Manili, styczeń 2003r.