PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI I METODY WSPÓŁPRACY SZKÓŁ Z POLICJĄ W SYTUACJACH ZAGROŻENIADZIECI I MŁODZIEŻY DEMORALIZACJĄ W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 5 W WYSZKOWIE Metody współpracy szkoły z policją W ramach długofalowej pracy profilaktyczno wychowawczej szkoła i policja utrzymują stałą, bieżącą współpracę w zakresie profilaktyki zagrożeń. Koordynatorami współpracy powinni być: pedagog/psycholog szkolny oraz specjalista ds. nieletnich i patologii właściwej jednostki policji. Do współpracy ze szkołą zobowiązany jest także dzielnicowy, w rejonie którego znajduje się szkoła/placówka. Pracownicy szkoły wyznaczeni do współpracy z policją, specjaliści ds. nieletnich i patologii oraz dzielnicowi powinni wspólnie ustalić wzajemnie zasady kontaktu, by móc na bieżąco wymieniać informacje i rozwiązywać problemy związane z bezpieczeństwem i dobrem uczniów. W ramach współpracy policji ze szkołą organizuje się: Spotkania pedagogów szkolnych, nauczycieli, dyrektorów szkół z zaproszonymi specjalistami ds. nieletnich i patologii, podejmują tematykę zagrożeń przestępczością oraz demoralizacją dzieci i młodzieży w środowisku lokalnym. Spotkania tematyczne młodzieży szkolnej z udziałem policjantów m.in. na temat odpowiedzialności nieletnich za popełniane czyny karalne, prawnych aspektów narkomanii, wychowania w trzeźwości itp. Oraz z młodszymi uczniami, na temat zasad bezpieczeństwa, zachowań ryzykownych oraz sposobów unikania zagrożeń. Informowanie policji o zdarzeniach na terenie szkoły wypełniających znamiona przestępstwa, stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia uczniów oraz przejawach demoralizacji dzieci i młodzieży Udzielanie przez policję pomocy szkole w rozwiązywaniu trudnych, mogących mieć podłoże przestępcze problemów, które zaistniały na terenie szkoły Wspólny szkoły i policji udział w lokalnych programach profilaktycznych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom oraz zapobieganiem demoralizacji i przestępczości nieletnich. Podstawy prawne stosowanych procedur 1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich /Dz. U z 1982 r. Nr 35 poz.228 z p. zm. tekst jednolity Dz. z 2002 r. Nr 11 poz. 109 z /oraz przepisy wykonawcze w związku z ustawą/. 2. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi /Dz. U Nr 3 poz.230 z p. zm./. 1
3. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii / Dz. U z 2003 r. Nr 24 poz. 198/. 4. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji /Dz. U. Nr 30 poz. 179 z późn. zm./ 5. Zarządzenie Nr 15/97 Komendanta Głównego Policji z dnia 16 czerwca 1997 r. w sprawie form i metod działań policji w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich. 6. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późn. zm./ 7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem /Dz. U. Nr 26, poz.226/. I W przypadku uzyskania informacji, że uczeń który, nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel powinien podjąć następujące kroki: 1. Przekazać uzyskaną informację wychowawcy klasy. 2. Wychowawca informuje o fakcie pedagoga/psychologa szkolnego i dyrektora szkoły. 3. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców ( prawnych opiekunów ) ucznia i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza się rozmowę z rodzicami oraz uczniem, w ich obecności. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje się ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji profilaktycznej może zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki i udział dziecka w programie terapeutycznym. 4. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, dyrektor szkoły powiadamia pisemnie o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję (specjalistę ds. nieletnich). 5. Podobnie, w sytuacjach gdy, szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem, psychologiem itp.) a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policje. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji. 6. Jeżeli zachowania świadczące o demoralizacji przejawia uczeń, który ukończył 18 lat, a nie jest to udział w działalności grup przestępczych czy popełnienie przestępstwa, to postępowanie nauczyciela powinno być określone przez wewnętrzny regulamin szkoły. 7. W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu przez ucznia, który ukończył 17 lat, przestępstwa ściganego z urzędu lub jego udziału w działalności grup przestępczych, zgodnie z art. 304 2 kodeksu postępowania karnego, dyrektor szkoły jako przedstawiciel instytucji zobowiązany jest niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub policję. 2
II W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien podjąć następujące kroki: 1. Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy. 2. Odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go samego; stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie. 3. Wzywa lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej. 4. Zawiadamia o tym fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów, których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły. Gdy rodzice/opiekunowie odmówią odebrania dziecka, o pozostaniu ucznia w szkole, czy przewiezieniu do placówki służby zdrowia albo przekazaniu go do dyspozycji funkcjonariuszom policji decyduje lekarz, po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły/placówki. 5. Dyrektor szkoły zawiadamia najbliższą jednostkę policji, gdy rodzice ucznia będącego pod wpływem alkoholu - odmawiają przyjścia do szkoły, a jest on agresywny, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób. W przypadku stwierdzenia nietrzeźwości, policja ma możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień, albo do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych na czas niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do 24 godzin). O fakcie umieszenia zawiadamia się rodziców/opiekunów oraz sąd rodzinny jeśli uczeń nie ukończył 18 lat. 6. Jeżeli powtarzają się przypadki, w których uczeń (przed ukończeniem 18 lat) znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie szkoły, to dyrektor szkoły ma obowiązek powiadomienia o tym policji (specjalisty ds. nieletnich) lub sądu rodzinnego. 7. Spożywanie alkoholu na terenie szkoły przez ucznia, który ukończył 17 lat, stanowi wykroczenie z art. 43 ust. 1 Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Należy o tym fakcie powiadomić policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tej instytucji. III W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancje przypominającą wyglądem narkotyk powinien podjąć następujące kroki: 1. Nauczyciel zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancje przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji, próbuje ( o ile to jest możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić, do kogo znaleziona substancja należy. 2. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły, wzywa policję. 3. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i przekazuje informacje dotyczące szczegółów zdarzenia. IV W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk, powinien podjąć następujące kroki: 3
1. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor itp.) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży), ew. innych przedmiotów budzących podejrzenie co do ich związku z poszukiwaną substancją. Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla policji. 2. O swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców/wychowawców ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa. 3. W przypadku, gdy uczeń mimo wezwania, odmawia przekazania nauczycielowi substancji i pokazania zawartości teczki, dyrektor szkoły wzywa policję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy. 4. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczycie, po odpowiednim zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki policji. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę z ustaleń wraz ze swoimi spostrzeżeniami. W każdym przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia, który nie ukończył 17 lat należy zawiadomić policje lub sąd rodzinny, a w przypadku popełnienia przestępstwa przez ucznia, który ukończył 17 rok życia prokuratora lub policję (art. 4 Upn i art. 304 Kpk). V Postępowanie wobec ucznia sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa: Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły Ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia Przekazanie sprawcy (o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) dyrektorowi szkoły, lub pedagogowi szkolnemu pod opiekę Powiadomienie rodziców ucznia-sprawcy Niezwłoczne powiadomienie policji w przypadku gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała, itp.), lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jego tożsamość nie jest nikomu znana Zabezpieczenie ewentualnych dowodów przestępstwa, lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa i przekazanie ich policji (np. sprawca rozboju na terenie szkoły używa noża i uciekając porzuca go lub porzuca jakiś przedmiot pochodzący z kradzieży) VI Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego Udzielenie pierwszej pomocy (przed medyczne), bądź zapewnienia jej udzielenia poprzez wezwanie lekarzy w przypadku kiedy ofiara doznała obrażeń Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły Powiadomienie rodziców ucznia 4
Niezwłoczne wezwanie policji w przypadku, kiedy istnieje konieczność profesjonalnego zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia. VII Procedura postępowania w przypadku kradzieży dokonanej na terenie szkoły Ustalenie sprawcy kradzieży; Rozmowa wychowawcy z uczniem celem ustalenia przyczyn kradzieży; Poinformowanie pedagoga oraz dyrektora szkoły o zaistniałej sytuacji; Wezwanie do szkoły rodziców ucznia i przekazanie im informacji; Sporządzenie zapisu w dzienniku szkolnym; Zobowiązanie ucznia do oddania skradzionej rzeczy ewentualnie pokrycie kosztów skradzionego przedmiotu; W przypadku odmowy współpracy przez ucznia i rodziców powiadomienie policji; Dalszy tok postępowania prowadzi policja. Zastosowanie kar regulaminowych, w tym obniżenie oceny zachowania. VIII Procedury postępowania z uczniem trudnym wychowawczo (w tym zagrożonym demoralizacją) tj. przynoszenie i palenie papierosów, e papierosów, wyrażanie agresji także słownej z wykorzystaniem tel. komórkowego, wagary, aroganckie zachowanie podczas zajęć lekcyjnych, przerw itp. Nauczyciel będąc świadkiem niewłaściwych zachowań uczniów podczas lekcji lub przerw naruszających Statut jest zobowiązany odnotować je w dzienniku i powiadomić wychowawcę klasy. Zapisana w dzienniku elektronicznym uwaga winna precyzować dokładnie opis niewłaściwego zachowania ucznia. Nauczyciel, którego wychowanek sprawia trudności w szkole zobowiązany jest podjąć wczesną interwencję w postaci rozmowy z uczniem, sporządzenia notatki ze spotkania, wpisania uwagi/informacji do dziennika elektronicznego, powiadomienia rodziców o danej sytuacji poprzez dziennik elektroniczny lub telefonicznie (udokumentowanie w notatce służbowej); gdy sytuacja tego wymaga wezwania rodziców do szkoły (potwierdzenie w notatce służbowej) Po wyczerpaniu wyżej wymienionych metod wychowawczych i nie uzyskaniu widocznych efektów pracy, tj. braku poprawy zachowania, braku kontaktu z rodzicami - wychowawca włącza do współpracy psychologa/pedagoga szkolnego. Przedkłada pedagogowi pisemną informację z dotychczas podjętych działań. Informacja powinna zawierać: imię i nazwisko ucznia, datę urodzenia, adres zamieszkania, imiona i nazwiska rodziców (opiekunów prawnych) oraz opis problemu wychowawczego Psycholog/pedagog przeprowadza rozmowę z uczniem, współpracuje z wychowawcą i powtórnie podejmuje próbę nawiązania kontaktu z rodzicami dokumentując swoją pracę w dzienniku. Wzywa rodziców do szkoły i wspólnie z wychowawcą omawia problem i ustala formy pomocy dla dziecka. 5
W przypadku dalej utrzymujących się problemów wychowawczych z dzieckiem i braku efektywnej współpracy bądź całkowitego braku kontaktu z rodzicami psycholog/pedagog po ustaleniu z dyrektorem szkoły wysyła pisemne wezwanie rodziców. W odpowiedzi na wezwanie szkoły rodzic stawia się na spotkanie z dyrekcją, pedagogiem/psychologiem i wychowawcą klasy celem ustalenia sposobu oddziaływań. Jeżeli rodzice nie stawią się na wezwanie to szkoła zobowiązana jest do powiadomienia instytucji wspomagających szkołę w działaniach wychowawczych Jeżeli powyżej wymienione działania wychowawcze nie przyniosą oczekiwanych rezultatów dyrekcja szkoły w porozumieniu z pedagogiem/psychologiem wystosowuje pismo do Sądu Rodzinnego i Nieletnich o wgląd w sytuację rodziną bądź powiadamia policję. Zastosowanie wobec ucznia kar regulaminowych, w tym obniżenie oceny zachowania. IX Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, w przypadku pobicia lub bójki. Incydent jednorazowy bez większych obrażeń: Nauczyciel będący świadkiem zdarzenia lub po uzyskaniu informacji o nim informuje o zdarzeniu wychowawcę Wychowawca zawiadamia o zaistniałej sytuacji rodziców uczniów. Wpisanie przez wychowawcę uwagi do dziennika. Rozmowa wychowawcy z rodzicami i dziećmi. Incydent powtarza się w przypadku tego samego ucznia lub niesie za sobą poważne obrażenia:.nauczyciel będący świadkiem zdarzenia lub po uzyskaniu informacji o nim zapewnia ofierze w razie konieczności opiekę medyczną. Następnie informuje o zdarzeniu wychowawcę. Wychowawca zawiadamia pedagoga szkolnego, dyrekcję szkoły oraz rodziców o zaistniałej sytuacji Wpisanie uwagi do dziennika, sporządzenie notatki z zaistniałego zdarzenia. Wychowawca ustala termin spotkania z poszkodowanym, sprawcą i ich rodzicami. Pedagog wspólnie z wychowawcą prowadzą rozmowę z rodzicami i uczniami, podczas której zostają ustalone zasady wzajemnego funkcjonowania uczniów oraz zasady współpracy rodziców ze szkołą. Zastosowanie kar regulaminowych, w tym obniżenie oceny ze sprawowania Uczniom mającym poważne problemy emocjonalne, manifestujące się różnymi zachowaniami agresywnymi szkoła proponuje pomoc specjalistycznych placówek (np. poradni psychologiczno pedagogicznej) W uzasadnionych przypadkach dyrekcja szkoły wraz z pedagogiem i wychowawcą podejmuje decyzję o zawiadomieniu policji. X Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, w przypadku zastraszania, wymuszania oraz wyłudzania pieniędzy. 6
Rozmowa wychowawcy i pedagoga szkolnego ze sprawcą i poszkodowanym. Wpisanie przez wychowawcę uwagi do dziennika Wychowawca ustala termin spotkania z poszkodowanym, sprawcą oraz rodzicami uczniów. Pedagog wspólnie z wychowawcą prowadzą rozmowę z rodzicami i uczniami ustalenie konsekwencji czynu (zadość uczynienie)..w uzasadnionych przypadkach dyrekcja szkoły wraz z pedagogiem i wychowawcą podejmuje decyzję o zawiadomieniu policji. Zastosowanie kar regulaminowych, w tym obniżenie oceny zachowania. XI Postępowanie w sytuacji stwierdzenia dewastacji mienia szkolnego lub cudzej własności Interwencja powstrzymanie sprawców; Zgłoszenie o zaistniałych zdarzeniach do wychowawcy. Powiadomienie o dokonanych zniszczeniach dyrektora szkoły. W przypadku braku możliwości ustalenia sprawcy/sprawców, rozmowa z wszystkimi osobami mogącymi się znajdować w miejscu zdarzenia, podjęcie czynności mających na celu ustalenie sprawcy/sprawców; Wezwanie rodziców; W przypadku dużej szkody obligatoryjne wezwanie policji; Poniesienie odpowiedzialności materialnej przez rodziców ucznia za szkody wyrządzone przez ich dziecko. Ustalenie zasady zadośćuczynienia. Zastosowanie kar regulaminowych, w tym obniżenie oceny zachowania. XII Uczeń ma nieobecności nieusprawiedliwione (dłuższe niż 14 dni). Rodzic ma obowiązek poinformować szkołę o przyczynach nieobecności dziecka. Jeżeli przez dwa tygodnie nie ma informacji od rodziców o przyczynach nieobecności dziecka wychowawca ma obowiązek rozpoznać przyczynę nieobecności ucznia w szkole, poprzez nawiązanie kontaktu z rodzicami, opiekunami prawnymi lub uczniem (telefon, list polecony z podpisem dyrektora szkoły) Poinformowanie przez wychowawcę pedagoga szkolonego o nieobecnościach ucznia i wspólne ustalenie terminu zgłoszenia się rodzica do szkoły. Wysłanie do rodziców ucznia pisemnego wezwania do szkoły. Przeprowadzenie rozmowy wyjaśniającej z rodzicem ucznia. Zobowiązanie rodzica do kontroli uczęszczania dziecka do szkoły. Skierowanie upominającego pisma do rodziców ucznia w przypadku braku poprawy uczęszczania dziecka do szkoły (pedagog w porozumieniu z wychowawcą). 7
W przypadku niedotrzymania przez ucznia i rodziców pisemnego zobowiązania, pedagog wszczyna proces administracyjno- prawny (sąd rodzinny i nieletnich, wydział edukacji- organ prowadzący szkołę, może zawiadomić dzielnicowego). XIII Procedura postępowania w przypadku naruszenia godności osobistej ucznia, nauczyciela (pracownika szkoły). Podstawa prawna : - Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Pracy z póź. zm. - Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty art. 4 - Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela art. 6 i 7 - Rozporządzenia Ministra edukacji Narodowej z dnia 22 stycznia 1998 r. w sprawie komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli i trybu postępowania dyscyplinarnego ( Dz. U. Dz. 1998r. Nr 15, poz. 64) 1. W przypadku uchybienia przez nauczyciela obowiązków wynikających z art. 6 Karty Nauczyciela, a w rezultacie naruszenia godności osobistej ucznia, prowadzi się wewnątrzszkolne postępowanie wyjaśniające. Dyrektor szkoły zapoznaje się z okolicznościami zdarzenia, prowadzi rozmowę wyjaśniającą z nauczycielem, uczniem, rodzicem / prawnym opiekunem. Włącza w rozmowę wyjaśniającą wychowawcę klasy, pedagoga i psychologa szkolnego. Po ustaleniu stanu faktycznego i stwierdzeniu, że nastąpiło naruszenie godności osobistej ucznia, dyrektor ma prawo zastosować wobec nauczyciela konsekwencje w postaci: - upomnienia ustnego / przy pierwszym zdarzeniu/ - upomnienia pisemnego / przy powtórnym zdarzeniu/ Po czynnościach wyjaśniających, stwierdzających, że nie nastąpiło naruszenie godności osobistej ucznia, postępowanie zostaje zakończone, o czym zostają poinformowani zainteresowani. Jeżeli postępowanie wewnątrzszkolne potwierdza powtarzające się naruszenie godności osobistej ucznia, po dwukrotnym upomnieniu danego nauczyciela, przy kolejnym zdarzeniu dyrektor szkoły ma obowiązek skierować stosowne zawiadomienie do rzecznika dyscyplinarnego. W przypadku ewidentnego naruszenia godności osobistej ucznia, dyrektor szkoły niezwłocznie wszczyna procedurę postępowania zgodnie z przepisami powszechnie obowiązującymi bez prowadzenia wyżej przedstawionego postępowania. 2. W przypadku uchybienia przez ucznia obowiązków wynikających ze Statutu Szkoły, a w szczególności naruszenia godności osobistej nauczyciela (pracownika szkoły), prowadzi się wewnątrzszkolne postępowanie wyjaśniające. 8
Dyrektor szkoły zapoznaje się z okolicznościami zdarzenia, prowadzi rozmowę wyjaśniającą z nauczycielem lub innym pracownikiem szkoły, uczniem rodzicem / prawnym opiekunem. Włącza w rozmowę wyjaśniającą wychowawcę klasy, pedagoga i psychologa szkolnego. Po ustaleniu stanu faktycznego i stwierdzeniu, że nastąpiło naruszenie godności osobistej nauczyciela, dyrektor ma prawo zastosować wobec ucznia konsekwencje w postaci: - upomnienia ustnego - nagana udzielona przez dyrektora szkoły - obniżenia oceny zachowania do nieodpowiedniej lub nagannej - zawieszenia prawa do udziału w aktywności pozalekcyjnej, do reprezentowania szkoły na zewnątrz Po czynnościach wyjaśniających, stwierdzających, że nie nastąpiło naruszenie godności osobistej pracownika szkoły, postępowanie zostaje zakończone, o czym zostają poinformowani zainteresowani. Jeżeli postępowanie wewnątrzszkolne potwierdza powtarzające się wielokrotnie naruszenie godności osobistej nauczyciela lub innego pracownika szkoły, dyrektor ma prawo: - wystąpić do Policji Wydziału Spraw Nieletnich lub Sądu Rodzinnego o rozpoznanie sytuacji rodzinnej ucznia. XIV W przypadku znalezienia na terenie szkoły broni, materiałów wybuchowych, innych niebezpiecznych substancji lub przedmiotów, należy zapewnić bezpieczeństwo przebywającym na terenie szkoły osobom, uniemożliwić dostęp osób niepowołanych do tych przedmiotów i wezwać policję. XV Uczeń uległ wypadkowi na terenie szkoły. Pracownik szkoły, który powziął wiadomość o wypadku ucznia: niezwłocznie zapewnia poszkodowanemu opiekę, w szczególności sprowadzając fachową pomoc medyczną, a w miarę możliwości udzielając poszkodowanemu pierwszej pomocy (ogólne zasady postępowania przy udzielaniu pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach stanowią załącznik do procedury), Niezwłoczne powiadomienie, przez nauczyciela lub innego pracownika szkoły, pielęgniarki w celu udzielenia pomocy. nie dopuszcza do zajęć lub przerywa je wyprowadzając uczniów z miejsca zagrożenia, jeżeli miejsce, w którym są lub będą prowadzone zajęcia może stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa uczniów, Jeśli nauczyciel ma w tym czasie zajęcia z klasą prosi o nadzór nad swoimi uczniami nauczyciela uczącego w najbliższej sali. 9
niezwłocznie powiadamia dyrektora szkoły. Obowiązek powiadamiania O każdym wypadku pielęgniarka (dyrektor szkoły lub nauczyciel, pod opieką którego przebywał uczeń w chwili wypadku), powiadamia rodziców poszkodowanego ucznia. Fakt ten powiadamiający dokumentuje wpisem w dzienniku zajęć podając datę i godzinę powiadomienia matki/ojca ucznia o wypadku. 1. Przy lekkich przypadkach (brak wyraźnych obrażeń np. widoczne tylko lekkie zaczerwienienie, zadrapanie, lekkie skaleczenie), po udzieleniu pierwszej pomocy poszkodowanemu uczniowi, pielęgniarka (nauczyciel lub dyrektor ) powiadamiając rodzica o zdarzeniu ustala z nim: potrzebę wezwania pogotowia, potrzebę wcześniejszego przyjścia rodzica, godzinę odbioru dziecka ze szkoły w dniu zdarzenia 2. W każdym trudniejszym przypadku (widoczne obrażenia, urazy, niepokojące objawy) pielęgniarka (nauczyciel lub dyrektor szkoły ) wzywa pogotowie ratunkowe. Powiadamia rodzica ( opiekuna prawnego). W przypadku braku kontaktu z rodzicem z poszkodowanym uczniem do szpitala jedzie nauczyciel pod opieką którego przebywał uczeń lub inny wyznaczony przez dyrektora szkoły. Jeżeli wypadek zdarzył się w czasie wyjścia, imprezy organizowanej poza terenem szkoły, wszystkie stosowne decyzje podejmuje opiekun grupy/kierownik wycieczki i odpowiada za nie. Opiekun grupy/kierownik wycieczki niezwłocznie informuje dyrektora szkoły o zaistniałym wypadku. O każdym wypadku dyrektor szkoły zawiadamia niezwłocznie organ prowadzący i współpracującego ze szkołą pracownika służby bhp. O wypadku śmiertelnym, ciężkim i zbiorowym dyrektor szkoły zawiadamia niezwłocznie prokuratora i kuratora oświaty. O wypadku, do którego doszło w wyniku zatrucia, dyrektor szkoły zawiadamia niezwłocznie państwowego inspektora sanitarnego. Jeżeli wypadek został spowodowany niesprawnością techniczną pomieszczenia lub urządzeń, miejsce wypadku pozostawia się nienaruszone. Dyrektor zabezpiecza je do czasu dokonania oględzin lub wykonania szkicu przez zespół powypadkowy. XVI Wychowawca zobowiązany jest do prowadzenia dokumentacji, potwierdzającej podejmowanie działań względem ucznia sprawiającego problemy wychowawcze oraz pisemnych adnotacji, dot. kontaktów z rodzicami dziecka. 10
PROCEDURY WYJAZDÓW NA ZAWODY SPORTOWE 1. Procedura ma na celu określenie zasad przy organizacji zawodów sportowych i konkursów o zasięgu co najmniej międzyszkolnym. 2. Nauczyciel informuje dyrektora szkoły o planowanym uczestnictwie uczniów Szkoły Podstawowej nr 5 w Wyszkowie w imprezach sportowych lub konkursach o zasięgu co najmniej międzyszkolnym na tydzień przez planowanym terminem i wypełnia kartę wycieczki. 3. Dyrektor szkoły wyznacza nauczyciela lub nauczycieli odpowiedzialnych za opiekę nad uczniami podczas zwodów sportowych lub konkursów oraz ustala środek transportu. 4. Na dwa dni przed wyjazdem, opiekun grupy, przedstawia dyrektorowi szkoły niezbędną dokumentację tj. kartę wycieczki i listę uczestników. 5. Uczestnicy zawodów sportowych lub konkursów mogą poruszać się oraz przebywać tylko w obrębie miejsc wyznaczonych przez opiekunów. 6. Przerwy w zawodach sportowych lub konkursach, uczniowie spędzają pod nadzorem nauczyciela lub osoby do tego wyznaczonej. 7. Nauczyciel przebywający z uczniami na zawodach sportowych lub konkursach odpowiada za bezpieczeństwo uczniów od chwili wyjazdu ze szkoły do momentu powrotu. 8. Niedopuszczalne jest realizowanie zawodów sportowych lub konkursów podczas burzy, śnieżycy, gołoledzi i wichury. 9. Opiekun zawodów sportowych lub konkursu zabiera ze sobą apteczkę pierwszej pomocy. W razie wypadku lub innego zdarzenia informuje rodziców ucznia i dyrektora szkoły. 10. Uczestnicy zawodów sportowych lub konkursów zapoznawani są przez opiekuna z regulaminem organizacji zawodów sportowych i konkursów. PROCEDURY POSTĘPOWANIA Z DZIECKIEM PRZEWLEKLE CHORYM (astma, cukrzyca, epilepsja) Opracowano na podstawie publikacji One są wśród nas zamieszczonych na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej. W sytuacji, gdy w szkole jest uczeń przewlekle chory, dyrektor szkoły powinien: 1. Pozyskać od rodziców (opiekunów prawnych) ucznia szczegółowe informacje na temat jego choroby oraz wynikających z niej ograniczeń w funkcjonowaniu; 2. Zorganizować szkolenie kadry pedagogicznej i pozostałych pracowników szkoły w zakresie postępowania z chorym dzieckiem na co dzień oraz w sytuacji zaostrzenia objawów czy ataku choroby; 3. Wspólnie z nauczycielami i specjalistami zatrudnionymi w szkole dostosować formy pracy dydaktycznej, dobór treści i metod oraz organizację nauczania do możliwości psychofizycznych tego ucznia, a także objąć go różnymi formami pomocy psychologiczno pedagogicznej; 11
4. W przypadku nasilenia choroby u dziecka podczas pobytu w szkole dyrektor lub nauczyciel niezwłocznie informuje o zaistniałej sytuacji rodziców lub prawnych opiekunów. 5. Dyrektor szkoły ma obowiązek poinformować całą radę pedagogiczną o pojawieniu się chorego dziecka w szkole. DZIECKO Z ASTMĄ Astma oskrzelowa jest najczęstszą przewlekłą chorobą układu oddechowego u dzieci. Istotą astmy jest przewlekły proces zapalny toczący się w drogach oddechowych, który prowadzi do zwiększonej skłonności do reagowania skurczem na różne bodźce i pojawienia się objawów choroby. OBJAWY Jednym z podstawowych objawów jest duszność jako subiektywne uczucie braku powietrza spowodowane trudnościami w jego swobodnym przechodzeniu przez zwężone drogi oddechowe. Gdy duszność jest bardzo nasilona możemy zauważyć, że usta dziecka a także inne części ciała są zasinione. Konsekwencją zwężenia oskrzeli jest pojawienie się świszczącego oddechu. Częstym objawem astmy oskrzelowej jest kaszel. Najczęściej jest to kaszel suchy, napadowy, bardzo męczący. Zaostrzenie astmy może być wywołane przez: kontakt z alergenami, na które uczulone jest dziecko, kontakt z substancjami drażniącymi drogi oddechowe, wysiłek fizyczny, zimne powietrze, dym tytoniowy, infekcje. W przypadku wystąpienia duszności nauczyciel będący najbliżej dziecka powinien: - podać dziecku wziewnie lek rozkurczający oskrzela zgodnie z zaleceniem lekarza, w który wyposażone jest dziecko W przypadku objawów ciężkiej duszności należy: - podać jednocześnie 2 dawki leku w aerozolu w odstępie 10-20 sekund. Po wykonaniu pierwszej inhalacji należy powiadomić rodziców dziecka o wystąpieniu zaostrzenia. W przypadku duszności o dużym nasileniu powinno się wezwać Pogotowie Ratunkowe. W czasie oczekiwania na przyjazd karetki pogotowia dziecko wymaga ciągłego nadzoru osoby dorosłej. Dodatkowo bardzo ważne jest zapewnienie dziecku spokoju oraz odizolowanie od osób trzecich. NAKAZY 1. Nauczyciel prowadzący zajęcia zobowiązany jest do częstego wietrzenia sali lekcyjnej. 2. Dziecko, które ma objawy astmy po wysiłku, powinno przed lekcją wychowania fizycznego przyjąć dodatkowy lek. 3. Ćwiczenia fizyczne należy zaczynać od rozgrzewki. 4. W przypadku wystąpienia u dziecka objawów duszności należy przerwać wykonywanie wysiłku i pozwolić dziecku zażyć środek rozkurczowy. ZAKAZY 1. Chorzy uczniowie nie powinni uczestniczyć w pracach porządkowych. 2. W okresie pylenia roślin dzieci z pyłkowicą nie mogą ćwiczyć na wolnym powietrzu 12
oraz nie powinny uczestniczyć w planowanych wycieczkach poza miasto. 3. Astma oskrzelowa wyklucza biegi na długich dystansach, wymagających długotrwałego, ciągłego wysiłku. 4. W klasach, gdzie odbywają się lekcje nie powinno być zwierząt futerkowych. OGRANICZENIA 1. Uczeń z astmą może okresowo wymagać ograniczenia aktywności fizycznej i dostosowania ćwiczeń do stanu zdrowia. 2. Dziecko uczulone na pokarmy powinno mieć adnotacje od rodziców, co może jeść w sytuacjach, które mogą wywołać pojawienie się objawów uczulenia. OBSZARY DOZWOLONE I WSKAZANE DLA DZIECKA 1. Dzieci chore na astmę powinny uczestniczyć w zajęciach z wychowania fizycznego, gdyż wysportowane dziecko lepiej znosi okresy zaostrzeń choroby. 2. Uczeń z astmą nie powinien być trwale eliminowany z zajęć z wychowania fizycznego. 3. Dzieci z astmą mogą uprawiać biegi krótkie, a także gry zespołowe. 4. Dzieci z astmą mogą uprawiać gimnastykę i pływanie. 5. Dzieci z astmą mogą uprawiać większość sportów zimowych. Bardzo ważny jest dobry kontakt szkoły z rodzicami, po to, aby wspólnie zapewnić dziecku bezpieczne warunki nauki i pobytu w szkole. Tylko współdziałanie szkoły z rodzicami pomoże prawidłowo funkcjonować dziecku z astmą oskrzelową w środowisku, gdzie spędza wiele godzin w ciągu dnia DZIECKO Z CUKRZYCĄ Choroba związana jest z brakiem insuliny. Insulina musi być podawana z zewnątrz (pompa insulinowa). Podana insulina obniża poziom cukru we krwi. Posiłek czy słodki napój (sok) podwyższa poziom cukru. Cukier mierzony jest za pomocą gleukometru. Prawidłowy (bezpieczny) poziom cukru: 80 160mg%. Cukier przy którym dziecko chore na cukrzycę musi bezwzględnie zareagować: 70mg% i mniej (zbyt niski poziom cukru). Stan zagrożenia wymagający reakcji to zbyt niski poziom cukru (poniżej 70mg%). Najczęstsze objawy, które mogą towarzyszyć zbyt niskiemu poziomowi cukru: - nietypowe zachowanie dziecka: niepokój, brak zdolności jasnego myślenia, niewytłumaczalny smutek, agresja, problemy z mową, zblednięcie, nadmierna potliwość, drżenie rąk, brak siły, - dzieci mogą zgłaszać ból głowy. Każde dziecko ma swoje objawy zbyt niskiego poziomu cukru. Prawie zawsze potrafi je rozpoznać i zgłosić. Co należy zrobić w przypadku, gdy dziecko sygnalizuje złe samopoczucie lub sami zauważymy niepokojące objawy bądź zmianę zachowania u dziecka: 1. Dziecko nie powinno się przemieszczać (nie wolno zostawiać dziecka samego) 2. Przypomnienie dziecku o konieczności zmierzenia poziomu cukru (za pomocą glukometru) 13
3. Przy pomiarze cukru poniżej 70mg% przypominamy dziecku o konieczności wypicia 1 torebki płynnej glukozy lub zjedzeniu 3 kostek cukru (wypiciu 100ml soku itp.) wszystkie planowe pomiary cukru dziecko wykonuje samodzielnie w sali lekcyjnej (przed zajęciami ruchowymi, w określonej porze dnia) 4. Wykonać telefon do rodzica i pielęgniarki szkolnej ( w razie konieczności), jeżeli stan dziecka pogarsza się (wg oceny pracownika szkoły) wezwać pogotowie ratunkowe. Co należy zrobić w przypadku utraty przytomności? (Zdarza się niezwykle rzadko na skutek bardzo niskiego poziomu cukru.) 1. Wezwać pogotowie ratunkowe i powiadomić rodziców. 2. Bezwzględnie wstrzyknąć glukagon znajduje się u Pani pielęgniarki w lodówce. W przypadku braku możliwości podania leku przez pielęgniarkę szkolną dobrowolnie może to zrobić inny pracownik szkoły. Hiperglikemia podwyższony poziom cukru, ponad 160 mg%, nie stanowi zagrożenia życia, wymaga reakcji. Dziecko kontaktuje się z rodzicem i pozostaje pod opieką pielęgniarki szkolnej, wezwanej przez nauczyciela. Co należy zrobić przed planowanym wysiłkiem fizycznym? Intensywny wysiłek fizyczny może znacznie obniżyć cukier. 1. Zmierzyć poziom cukru 2. Jeżeli poniżej 150 mg% - dziecko musi zjeść przed rozpoczęciem ćwiczeń 3. Jeżeli powyżej 200 mg% - dziecko nie może ćwiczyć. Dziecko pod opieką wychowawcy bądź innego nauczyciela kontaktuje się z rodzicami. Nauczyciel uczący wzywa telefonicznie pielęgniarkę szkolną, która podaje insulinę. 4. Jeżeli cukier pomiędzy 150 200 mg% dziecko może ćwiczyć. W trakcie intensywnego wysiłku fizycznego dziecko powinno cos zjeść według wcześniejszych wskazówek rodziców. Przerwy międzylekcyjne Podczas przerwy dziecko wyposażone w stosowną bransoletkę ma obowiązek przebywać w pobliżu nauczyciela dyżurującego i sali, w której się uczy. Informuje go o każdych niepokojących objawach. Nauczyciel pełniący dyżur ma obowiązek postępować zgodnie z procedurami. DZIECKO Z EPILEPSJĄ Padaczką określamy skłonność do występowania nawracających, nie prowokowanych napadów. Napadem padaczkowym potocznie nazywamy napadowo występujące zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu objawiające się widocznymi zaburzeniami, zwykle ruchowymi. Niekiedy jedynym widocznym objawem napadu są kilkusekundowe zaburzenia świadomości. Napady padaczkowe dzieli się na napady pierwotne uogólnione oraz napady częściowe (zlokalizowane). Napady pierwotnie uogólnione 1. Napady nieświadomości, najczęściej kilkusekundowa utrata kontaktu z otoczeniem. Atypowym napadom nieświadomości mogą towarzyszyć mruganie lub gwałtowne 14
ruchy o niewielkim zakresie w obrębie ust. 2. Napady atoniczne napad spowodowany nagłym i krótkotrwałym obniżeniem napięcia mięśniowego w określonych grupach mięśni. 3. Napady toniczne występuje głównie u małych dzieci zazwyczaj podczas zasypiania lub budzenia; charakteryzuje się nagłym, symetrycznym wzrostem napięcia mięśni w obrębie kończyn i tułowia. 4. Napady toniczno-kloniczne w fazie tonicznej dochodzi do nagłej utraty przytomności, skurczu mięśni, zatrzymania oddechu; faza kloniczna charakteryzuje się rytmicznymi, gwałtownymi skurczami mięśni kończyn i tułowia, następnie przechodzi w kilkuminutową śpiączkę. 5. Napady kloniczne napady głównie u niemowląt i małych dzieci, częściej w przebiegu gorączki, cechują je symetryczne skurcze mięśni kończyn występujące seriami. 6. Napady miokloniczne - charakteryzują się gwałtownymi synchronicznymi skurczami mięśni szyi, obręczy barkowej, ramion i ud przy względnie zachowanej świadomości chorego. Napady częściowe 1. Napady częściowe z objawami prostymi świadomość w czasie napadów jest na ogół zachowana, zwykle napady dotyczą określonej okolicy np. ręki lub ust. 2. Napady częściowe z objawami złożonymi niektórym napadom mogą towarzyszyć zaburzenia świadomości o charakterze omamów i złudzeń; pacjent ma wrażenie, że już znajdował się w danej sytuacji życiowej lub przeciwnie, że nie zna sytuacji i przedmiotów, z którymi w rzeczywistości się już stykał, do tego typu napadów zaliczane są także napady psychoruchowe z towarzyszącymi im różnymi automatyzmami (cmokanie), u dzieci mogą niekiedy występować napady nietypowe, manifestujące się klinicznie bólami brzucha, głowy, omdleniami, napadami lęku itp.. 3. Napady częściowe wtórnie uogólnione rozpoczyna się zwykle od napadowych mioklonicznych lub klonicznych skurczów ograniczonych do określonych grup mięśni, aby następnie rozprzestrzenić się i doprowadzić do wtórnie uogólnionego napadu toniczno-klonicznego (tzw. napadu dużego). Zespoły padaczkowe wieku dziecięcego - zespół Westa, zespół Lennoxa-Gastauta, dziecięca padaczka nieświadomości (piknolepsja), padaczka Rolanda, młodzieńcza padaczka nieświadomości, zespół Janza, padaczka odruchowa, omdlenia odruchowe, napady rzekomopadaczkowe. Leczenie padaczki jest procesem przewlekłym, wymaga systematycznego, codziennego podawania leków. Nagłe przerwanie leczenia, pominięcie którejś dawki, może zakończyć się napadem lub stanem padaczkowym. Z tego powodu tak ważne jest aby pacjent mógł systematycznie przyjmować leki. W trakcie włączania leczenia lub jego modyfikacji dziecko może wykazywać objawy senności, rozdrażnienia, zawrotów głowy. 15
W RAZIE WYSTĄPIENIA NAPADU W SZKOLE: Nauczyciel bądź inny pracownik szkoły będący najbliżej dziecka, powinien: 1. Przede wszystkim zachować spokój wezwać pogotowie ratunkowe. 2. Ułożyć chorego w bezpiecznym miejscu w pozycji bezpiecznej, na boku. 3. Zabezpieczyć chorego przed możliwością urazu w czasie napadu zdjąć okulary, usunąć z ust ciała obce, podłożyć coś miękkiego pod głowę. 4. Asekurować w czasie napadu i pozostać z chorym do odzyskania pełnej świadomości. NIE WOLNO! 1. Podnosić pacjenta. 2. Krępować jego ruchów. 3. Wkładać czegokolwiek między zęby lub do ust. Pomoc lekarska jest niezbędna, jeżeli był to pierwszy napad w życiu lub napad trwał dłużej niż 10 minut albo jeśli po napadzie wystąpiła długo trwająca gorączka, sugerująca zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Dzieciom chorym na padaczkę trudniej jest wykorzystać w pełni swoje możliwości edukacyjne z przyczyn medycznych i społecznych. Narażone są na wyższy poziom stresu wynikający z obawy przed napadem i komentarzami, stąd też częściej występują u nich cechy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej, trudności w czytaniu i pisaniu oraz inne trudności szkolne. W razie narastających trudności szkolnych, trzeba zapewnić dziecku możliwość douczania, zorganizować odpowiednio czas na naukę, z częstymi przerwami na odpoczynek, modyfikować i zmieniać sposoby przyswajania wiadomości szkolnych. Nie należy z zasady zwalniać dziecka z zajęć wychowania fizycznego ani z zabaw i zajęć ruchowych w grupie rówieśników. Należy jedynie dbać o to, aby nie dopuszczać do nadmiernego obciążenia fizycznego i psychicznego. Gdy zdarzają się napady, dziecko powinno mieć zapewnioną opiekę w drodze do i ze szkoły. Główne sposoby pomocy przewlekle choremu dziecku możliwe do zrealizowania na terenie szkoły: 1.zapewnienie poczucia bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego, 2. pomoc w pokonywaniu trudności, uczenie nowych umiejętności, 3. budowanie dobrego klimatu i przyjaznych relacji klasowych, 4. przygotowanie uczniów zdrowych na spotkanie chorego kolegi, 5. traktowanie chorego dziecka jako pełnoprawnego członka klasy, 6. uwrażliwianie dzieci zdrowych na potrzeby i przeżycia dziecka chorego, 7. uwrażliwianie dziecka chorego na potrzeby i przeżycia innych uczniów, 8. motywowanie do kontaktów i współdziałania z innymi dziećmi, 9. rozwijanie zainteresowań, samodzielności dziecka, 10. dostarczanie wielu możliwości do działania i osiągania sukcesów, 11. motywowanie do aktywności. 16