RPO Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020 podsumowanie Opis Programu Główne cele RPO WiM 2014-2020 jest następcą Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013 i w pewnej części spadkobiercą kierunków działań np. w sferze wypełniania różnych dyrektyw unijnych. Koncentruje się na: warmińsko-mazurskiej gospodarce i kształceniu dla niej kadr, zmianie sytuacji na rynku pracy, poprawie dostępu do usług publicznych, przełamaniu wykluczenia energetycznego regionu, środowisku przyrodniczym, wypełnianiu luk w systemie transportowym, rewitalizacji miast i ich ubogich społeczności oraz ograniczaniu ubóstwa w regionie. Priorytety finansowania Program koncentruje się na 4 głównych obszarach: najwięcej, bo prawie 19% wszystkich środków finansowych przeznaczone zostanie na wzmacnianie rozwoju technologicznego i innowacji (CT 1) oraz na podniesienie konkurencyjności przedsiębiorstw (CT 3) ok. 320 mln EUR ; ok. 16% środków budżetu RPO wykorzystanych ma być na ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza, zwiększenie udziału energii odnawialnej oraz efektywność energetyczną (CT 4) tj. ok. 268 mln EUR; niemal 14% wszystkich funduszy służyć będzie poprawie zewnętrznej dostępności i wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionu (CT 7) region wciąż należy do obszarów o najmniejszej dostępności komunikacyjnej w Europie ok. 196 mln EUR; z uwagi na szczególne w skali kraju problemy na rynku pracy ok. 12% dostępnych w programie środków przeznaczone zostanie na zwiększenie zatrudnienia (CT 8) ok. 182 mln EUR oraz ok. 7% aktywizację społeczno-zawodową (CT 9) 128 mln EUR. Oczekiwany wpływ (przykłady najważniejszych wskaźników produktu i rezultatu) W zakresie rozwoju technologii i innowacji oraz konkurencyjności przedsiębiorstw: wskaźniki produktu: 1
Liczba przedsiębiorstw otrzymujących wsparcie Liczba jednostek naukowych ponoszących nakłady inwestycyjne na działalność B+R Wzrost zatrudnienia we wspieranych przedsiębiorstwach Powierzchnia przygotowanych terenów inwestycyjnych Liczba przedsiębiorstw które wprowadziły zmiany organizacyjno-procesowe Liczba przedsiębiorstw objętych wsparciem w celu wprowadzenia nowych dla rynku produktów wskaźniki rezultatu: Nakłady na działalność B+R jako % PKB wg cen bieżących (GERD) Udział przedsiębiorstw innowacyjnych w ogólnej liczbie przedsiębiorstw przemysłowych i usługowych Stopa inwestycji w sektorze prywatnym Produkcja sprzedana przemysłu w cenach stałych z 2010 r. per capita w sektorze MŚP Odsetek przedsiębiorstw innowacyjnych przemysłowych, które wprowadziły nowe lub istotnie ulepszone produkty (% ogółu przedsiębiorstw) W zakresie ograniczania emisji zanieczyszczeń, energii odnawialnej i efektywności energetycznej: wskaźniki produktu: Liczba jednostek wytwarzania energii elektrycznej z OZE Długość nowo wybudowanych lub zmodernizowanych sieci elektroenergetycznych dla odnawialnych źródeł energii Szacowany spadek emisji gazów cieplarnianych Liczba zmodernizowanych energetycznie budynków Liczba jednostek wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej w ramach kogeneracji (także z OZE). Długość nowych lub przebudowanych linii komunikacji miejskiej. 2
wskaźniki rezultatu: Udział energii elektrycznej produkowanej ze źródeł odnawialnych w produkcji energii elektrycznej ogółem Zużycie energii elektrycznej w przemyśle na 1 mln WDB w przemyśle Zużycie energii elektrycznej w sektorze gospodarstw domowych i (osobno) instytucji rządowych i samorządowych Odsetek energii cieplnej wytwarzanej w skojarzeniu Przewozy pasażerów komunikacją miejską W zakresie transportu: wskaźniki produktu: Całkowita długość nowych dróg oraz dróg przebudowanych lub zmodernizowanych. Całkowita długość przebudowanych lub zmodernizowanych linii kolejowych wskaźniki rezultatu: Wskaźnik Drogowej Dostępności Transportowej WDDT II Wskaźnik Kolejowej Dostępności Transportowej WKDT II W zakresie zatrudnienia i aktywizacji: wskaźniki produktu: Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych wsparciem w programie Liczba osób bezrobotnych (łącznie z długotrwale bezrobotnymi) objętych wsparciem w programie Liczba osób pozostających bez pracy, które otrzymały bezzwrotne środki na podjęcie działalności gospodarczej w programie Liczba utworzonych miejsc opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 Liczba osób pracujących (łącznie z pracującymi na własny rachunek) w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem w programie 3
Liczba pracowników zagrożonych zwolnieniem z pracy oraz osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy objętych wsparciem w programie Liczba wdrożonych programów zdrowotnych istotnych z punktu widzenia potrzeb zdrowotnych regionu, w tym pracodawców Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych usługami zdrowotnymi (i osobno społecznymi) w programie Liczba podmiotów ekonomii społecznej objętych wsparciem wskaźniki rezultatu: Liczba osób pracujących 6 miesięcy po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek Liczba utworzonych mikroprzedsiębiorstw działających 30 miesięcy po uzyskaniu wsparcia finansowego Liczba osób, które powróciły na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem/ wychowaniem dziecka, po opuszczeniu programu Liczba osób, które uzyskały kwalifikacje lub nabyły kompetencje po opuszczeniu programu Liczba osób, które dzięki interwencji EFS zgłosiły się na badanie profilaktyczne Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek) Liczba wspartych w programie miejsc świadczenia usług zdrowotnych (i osobno społecznych), istniejących po zakończeniu projektu Liczba miejsc pracy utworzonych w przedsiębiorstwach społecznych Dane kontaktowe Instytucji Zarządzającej Adres: Kod pocztowy: Miejscowość: Kontakt: ul. Emilii Plater 1 10-562 Olsztyn Olsztyn tel. (89) 5219000; fax. (89) 5219569 4
1. Ogólne dane ekonomiczne regionu. Ogólne dane ekonomiczne wskaźnik rok wartość Stolica regionu 2014 Olsztyn Powierzchnia (km 2 ) 2013 24173 Ludność (tys.) 2013 1446,915 Gęstość zaludnienia (os./km 2 ) 2013 60 PKB na mieszkańca (ceny bieżące) Polska =100 (EU27=100) Stopa bezrobocia rejestrowanego (%) wg BAEL (%) 2011 2011 2013 2013 72,2 47 21,6 11,4 2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020 W 2014 r. Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego wynegocjował z Komisją Europejską program rozwoju dla Warmii i Mazur pn. Regionalny Program Operacyjny Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020" (RPO WiM 2014-2020). Całkowity budżet programu wynosi ok. 2 mld EUR, w tym wsparcie unijne ok. 1 242 mln EUR Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i ok. 486 mln EUR Europejskiego Funduszu Społecznego. Stanowi to ok. 3% wszystkich środków inwestowanych w Polsce przez Unię Europejską w ramach polityki spójności na lata 2014-2020. 2.1. Główne cele szczegółowe (oczekiwane zmiany) RPO WiM 2014-2020. W zakresie rozwoju technologicznego i innowacji: Dostosowanie infrastruktury badań i rozwoju do potrzeb przedsiębiorstw w regionie oraz wzrost innowacyjności firm działających w obszarach inteligentnych specjalizacji. W zakresie konkurencyjności przedsiębiorstw: Wzrost ilości i przeżywalności przedsiębiorstw w województwie warmińsko-mazurskim. Unowocześnienie przedsiębiorstw w województwie warmińsko-mazurskim oraz podniesienie ich konkurencyjności dzięki rozwojowi nowych modeli biznesowych. 5
W zakresie ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza, rozwoju energii odnawialnej i efektywności energetycznej: Zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w ogólnym bilansie energetycznym regionu. Ograniczenie strat i zużycia energii w przedsiębiorstwach orz wzrost efektywności energetycznej budynków mieszkalnych oraz użyteczności publicznej. Zwiększenie wytwarzania energii w wysokosprawnej kogeneracji. Poprawa zrównoważonej mobilności mieszkańców w miastach województwa i ich obszarach funkcjonalnych. W zakresie zewnętrznej dostępności transportowej oraz wewnętrznej spójności komunikacyjnej regionu: Poprawa wewnętrznej dostępności transportowej województwa warmińsko-mazurskiego oraz stworzenie realnej i konkurencyjnej alternatywy wobec ruchu kołowego i poprawa standardów regionalnych przewozów pasażerskich. W zakresie zwiększenie zatrudnienia: Zwiększenie zatrudnienia wśród osób bezrobotnych, poszukujących pracy i nieaktywnych zawodowo (zwłaszcza długotrwale bezrobotnych, niepełnosprawnych, powyżej 50 roku życia, niskowykwalifikowanych oraz kobiet). Wzrost liczby przedsiębiorstw zdolnych do funkcjonowania na rynku. Wzrost liczby wejść i powrotów na rynek pracy wśród osób pełniących funkcje opiekuńcze. Wzmocnienie kompetencji pracowników i pracodawców z sektora MŚP. Zmniejszenie poziomu dezaktywacji zawodowej ze względu na chorobę lub niepełnosprawność. Niwelowanie skutków negatywnych zmian gospodarczych poprzez działania outplacementowe. aktywizacja społeczno-zawodowa Aktywne włączenie osób zagrożonych ubóstwem i/lub wykluczeniem społecznym poprzez poprawę i wzmocnienie ich sytuacji społeczno-zawodowej Zwiększenie dostępności usług zdrowotnych i społecznych dla osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Wzrost zatrudnienia poprzez rozwój ekonomii społecznej. 6
2.2. Osie priorytetowe RPO WiM 2014-2020 Podział alokacji programu między osie priorytetowe, cele tematyczne i priorytety inwestycyjne (EUR) Lp. 1. Wkład krajowy Oś priorytetowa CT/PI Wsparcie UE (publiczny) Inteligentna gospodarka Warmii i Mazur 2. Kadry dla gospodarki Finansowanie ogółem % alokacji 1 94 791 015 16 727 826 111 518 841 5,48 1a 42 992 646 7 586 938 50 579 584 2,49 1b 51 798 369 9 140 889 60 939 258 3,00 3 225 752 741 39 838 719 265 591 460 13,06 3a 70468743 10 355 863 69 039 087 3,40 3b 52 983 998 9 350 117 62 334 115 3,07 3c 102 300 000 18 052 941 120 352 941 5,92 10 118 377 268 20 890 106 139 267 374 6,85 10i 49 072 875 8 659 919 57 732 794 2,84 10iii 17 304 393 3 053 716 20 358 109 1,00 10iv 52 000 000 9 176 471 61 176 471 3,01 3. Cyfrowy region 2/2c 76 080 615 13 425 991 89 506 606 4,40 4. Efektywność energetyczna 5. Środowisko przyrodnicze i racjonalne wykorzystanie zasobów 4 267 790 253 47 257 103 315 047 356 15,49 4a 98 812 136 17 437 436 116 249 572 5,72 4b 20 000 000 3 529 412 23 529 412 1,16 4c 50 942 239 8 989 807 59 932 046 2,95 4e 48 035 878 8 476 920 56 512 798 2,78 4g 50 000 000 8 823 529 58 823 529 2,89 5 17 956 780 3 168 844 21 125 624 1,04 6 87 258 413 15 398 543 102 656 956 5,05 6a 21 949 503 3 873 442 25 822 945 1,27 6b 22 963 943 4 052 461 27 016 404 1,33 6d 42 344 967 7 472 641 49 817 608 2,45 6. Kultura i dziedzictwo 6/6c 130 985 470 23 115 083 154 100 553 7,58 7. 8. 9. 7 196294204 34640154 230934358 11,36 Infrastruktura transportowa 7b 149848333 26443823 176292156 8,67 7d 46445871 8196330 54642201 2,69 Obszary wymagające rewitalizacji 9/9b 64848510 11443855 76292365 3,75 Dostęp do wysokiej jakości 9/9a 31942327 5636881 37579208 1,85 usług publicznych 10/10a 48417168 8544206 56961374 2,80 10. Regionalny rynek pracy 8 181 763 152 32 075 850 213 839 002 10,52 8i 104 787 661 18 491 940 123 279 601 6,06 8iii 27 913 545 4 925 920 32 839 465 1,62 8iv 10 000 000 1 764 706 11 764 706 0,58 8v 33 088 720 5 839 186 38 927 906 1,91 8vi 5 973 226 1 054 099 7 027 325 0,35 11. Włączenie społeczne 9 128 000 000 22 588 235 150 588 235 7,41 7
9i 78000000 13764706 91764706 4,51 9iv 30000000 5294118 35294118 1,74 9v 20000000 3529412 23529412 1,16 12. Pomoc techniczna x 58014179 10237796 68251975 3,36 Całkowita wartość x 1728272095 304989193 2033261288 100,00 Alokacja na CT CT EFRR % alokacji ESF % alokacji Razem 1 94 791 015 5,5 0 0,0 94 791 015 2 76 080 615 4,4 0 0,0 76 080 615 3 225 752 741 13,1 0 0,0 225 752 741 4 267 790 253 15,5 0 0,0 267 790 253 5 17 956 780 1,0 0 0,0 17 956 780 6 218 243 883 12,6 0 0,0 218 243 883 7 196 294 204 11,4 0 0,0 196 294 204 8 0 0,0 181 763 152 10,5 181 763 152 9 96 790 837 5,6 128 000 000 7,4 224 790 837 10 48 417 168 2,8 118 377 268 6,8 166 794 436 PT 0 0,0 58 014 179 3,4 58 014 179 Razem 1 242 117 496 71,9 486 154 599 28,1 1 728 272 095 Pomoc techniczna 2.2 Koncentracja tematyczna: Podział środków przeznaczonych na realizację RPO WiM 2014-2020 został dokonany w zgodzie z zakresem interwencji wskazanym w Umowie Partnerstwa oraz wymaganą w regulacjach UE dla polityki spójności koncentracją tematyczną (tzw. ring-fencing). Wkład RPO WiM 2014-2020 w realizację unijnej strategii na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz do osiągnięcia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej zostanie zagwarantowany m.in. poprzez przeznaczenie: 1) ok. 53,5% środków EFRR na cele związane z podnoszeniem innowacyjności gospodarki oraz konkurencyjnością przedsiębiorstw, większym wykorzystaniem technologii informacyjnokomunikacyjnych, a także na cele związane z gospodarką niskoemisyjną, 2) ok. 26,3% środków EFS na promowanie włączenia społecznego i ograniczanie ubóstwa, 3) ok. 65% środków na pięć priorytetów inwestycyjnych finansowanych ze środków EFS. 2.3 Planowane wykorzystanie instrumentów finansowych (IF): W RPO WiM 2014-2020 przewiduje się zastosowanie jako formy wsparcia instrumentów finansowych w formie pożyczek na cele inwestycyjne i obrotowe, pożyczek z premią, poręczeń oraz funduszy inwestycyjnych. Łączne nakłady na IF wyniosą 60,19 mln EUR. Instrumenty przewidziane zostały w 8
priorytetach inwestycyjnych 3a w wysokości 10,89 mln EUR oraz 3c w wysokości 49,3 mln EUR. Planowane wykorzystanie instrumentów finansowych poparte zostało oceną ex-ante zgodnie z Art. 37 (2) Rozporządzenia ogólnego nr 1303/2013 1, której celem było wykazanie: występowania zawodności rynku lub nieoptymalnego poziomu inwestycji, a także szacunkowego poziomu i zakresu zapotrzebowania na inwestycje publiczne, w tym typy instrumentów finansowych. Ocena ex-ante była narzędziem weryfikującym decyzje Instytucji Zarządzającej o zastosowaniu IF w konkretnych działaniach. 2.4 Zintegrowane Inwestycje Terytorialne: W RPO WiM 2014-2020 zostaną zastosowane: Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) - w rozumieniu art. 7 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) nr 1301/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i przepisów szczególnych dotyczących celu Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 na terenie Olsztyna i jego obszarze funkcjonalnym, ZIT (bis) na terenie Elbląga i Ełku oraz ich obszarów funkcjonalnych. Szczegółowo zakres kompetencji władz miejskich w realizacji programu regulować będą pisemne porozumienia. Ich zakres będzie różny w zależności od zastosowanego instrumentu ZIT lub ZIT (bis). (Związek ZIT Olsztyna będzie pełnił funkcję Instytucji Pośredniczącej o ograniczonym zakresie powierzonych zdań związanych co najmniej z wyborem projektów.) Są to trzy największe miasta i zarazem główne ośrodki wzrostu w regionie. Skupiają znaczącą część populacji województwa (32,9%) i odgrywają istotną rolę w osiąganiu poprawy spójności ekonomicznej, przestrzennej i społecznej województwa warmińsko-mazurskiego względem europejskich regionów o wyższym poziomie rozwoju. Zostało to podkreślone w celu głównym Strategii rozwoju społecznogospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025. W konsekwencji w Strategii określono na ich bazie dwa obszary strategicznej interwencji OSI Aglomeracja Olsztyna (Miasto Olsztyn i gminy: Barczewo, Dywity, Gietrzwałd, Jonkowo, Purda, Stawiguda) oraz OSI Ośrodki subregionalne (Miasto Elbląg, gminy Gronowo Elbląskie, Markusy i Milejewo, Miasto i Gmina: Młynary, Pasłęk, Tolkmicko oraz Miasto Ełk i Gmina Ełk), które będą podstawowymi obszarami realizacji instrumentów ZIT. Przedsięwzięcia w ramach tych instrumentów będą realizowane w przeznaczonych tylko dla nich działaniach/poddziałaniach w różnych osiach priorytetowych RPO WiM 2014-2020. Jednocześnie zakłada się, że projekty objęte instrumentami ZIT finansowane będą z dwóch funduszy, tj. EFRR oraz EFS. Szacunkowa alokacja wsparcia z EFRR i z EFS w Olsztyn Elbląg Ełk Razem Liczba ludności MOF 231 279 145 593 70 717 447 589 EFRR 42 100 000 26 502 472 12 872 702 81 475 175 1 ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 9
EFS 16 479 366 10 373 965 5 038 812 31 892 142 Cała alokacja 58 579 366 36 876 437 17 911 514 113 367 317 2.5 Szacunkowa kwota wsparcia, która ma być wykorzystana na cele związane ze zmianami klimatu: Oś priorytetowa Efektywność energetyczna Środowisko przyrodnicze i racjonalne wykorzystanie zasobów Kultura i dziedzictwo Infrastruktura transportowa Obszary wymagające rewitalizacji Razem Szacunkowa wysokość środków na cele związane ze zmianami klimatu (EUR) Udział w całości alokacji na program (%) 214 975 721 12,44% 35 680 344 2,06% 30 194 188 1,75% 18 578 348 1,07% 7 727 276 0,45% 307 155 878 17,77% 2.6 Duże projekty: Na etapie programowania nie zidentyfikowano w województwie warmińsko-mazurskim dużych projektów w rozumieniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1303/2013. 10