ŚWIADOMOŚĆ ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZYSZŁOŚĆ PAŃSTWOWE MUZEUM AUSCHWITZ-BIRKENAU 4-5 LIPCA 2017 Wydarzenia związane z obchodami 70 rocznicy założenia Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu zostały objęte honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP prof. dr. hab. Piotra Glińskiego
Założenia konferencji: Wiedza, którą otrzymaliśmy od Świadków obliguje nas do podjęcia debaty dotyczącej wyzwań w edukacji o Auschwitz i Holokauście, które stoją przed nami współcześnie i w przyszłości. Do udziału w konferencji zaproszeni zostali wybitni intelektualiści, przedstawiciele miejsc pamięci i muzeów z całego świata, którzy podejmą refleksję nad obecnym stanem i znaczeniem edukacji historycznej prowadzonej w miejscach pamięci. W programie znajdą się także wystąpienia prezentujące wyniki najnowszych badań oraz przykłady dobrych praktyk. Przypadająca w lipcu 2017 roku 70. rocznica utworzenia Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau będzie inspiracją nie tylko do podsumowania dotychczasowych działań edukacyjnych, ale również próbą zastanowienia się nad przesłaniem Auschwitz i Holokaustu, jego aktualnością i znaczeniem dla współczesnych pokoleń. W związku z tym warto także poddać krytycznej analizie założenia metodyczne i praktykę edukacji o Holokauście, jak również odpowiedzieć sobie na pytanie, jak będzie realizowana w przyszłości. Międzynarodowa debata będzie także okazją dla podkreślenia roli, jaką zarówno Auschwitz, jak i inne miejsca pamięci oraz muzea odgrywają w kształtowaniu świadomości historycznej młodzieży i dorosłych, dotyczącej wiedzy, jak również formowania postaw obywatelskiej odpowiedzialności oraz zapobiegania zbrodniom ludobójstwa. Tematyka: Problematyka konferencji zogniskowana zostanie wokół następujących zagadnień: Przesłanie Auschwitz partykularyzm versus uniwersalizm Współczesne reprezentacje i recepcja Auschwitz Świadkowie historii depozytariuszami pamięci Nośniki pamięci i nowe technologie Wizyta w miejscu pamięci jako szczególne doświadczenie edukacyjne Szoa wyzwaniem dla przyszłości Językami konferencji będą język angielski i język polski. Organizacja: Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście w Państwowym Muzeum Auschwitz - Birkenau 2
4 LIPCA 2017 9:30 OTWARCIE KONFERENCJI Dr Piotr M.A. Cywiński, Dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau 10:00-12:30 PANEL INAUGURACYJNY Jednak od czasu Auschwitz nie wydarzyło się nic, co czyniłoby Auschwitz niemożliwym. Przed Auschwitz, Auschwitz zdawał się niewyobrażalny. Dziś już takim się nie wydaje. Imre Kertész Uczestnicy: Sara Bloomfield, Dr Piotr M.A. Cywiński, Prof. Alain Chouraqui Moderacja: Marek Zając Jakie pytania dotyczące zagrożeń płynących z otaczającej nas rzeczywistości stawia sobie odwiedzający miejsca pamięci i czy znajduje na nie odpowiedzi? Wobec jakich wyzwań stoją miejsca pamięci w kształtowaniu uniwersalnej refleksji na temat Szoa? Jakie są doświadczenia miejsc pamięci w przeciwdziałaniu ksenofobii, antysemityzmowi oraz nietolerancji? 12:30 13:00 PRZERWA 13:00-15:00 Trudne powroty Muzeum we wspomnieniach byłych więźniów Halina Birenbaum, Dr Janina Iwańska, Prof. Zbigniew Kączkowski, Roman Kent, Marian Turski Prowadzenie: Krystyna Oleksy, Christoph Heubner 15:00-16:00 PRZERWA 3
16:00-18:30 PANEL DYSKUSYJNY Przesłanie Auschwitz i Holokaustu partykularyzm versus uniwersalizm Uczestnicy: Prof. Yehuda Bauer, Rabin Irving Greenberg, Prof. Deborah Lipstadt, Biskup Grzegorz Ryś, Prof. Nikolaus Wachsmann Moderacja: Prof. Barbara Engelking Jakie jest obecnie przesłanie Auschwitz i Holokaustu? Jak zmieniało się na przestrzeni dziesięcioleci? Auschwitz i Holokaust a problemy współczesnego świata 19:30 20:30 KOLACJA 5 LIPCA 2017 9:00-11:00 PANEL DYSKUSYJNY Współczesne reprezentacje i recepcja Auschwitz Uczestnicy: Affinity Konar, Prof. Marek Kucia, Prof. Tadeusz Lubelski, Michal Rovner, Marek Zając Moderacja: Dr Joanna Talewicz-Kwiatkowska Miejsce Auschwitz i Holokaustu w świadomości młodzieży i dorosłych Jaki jest wpływ literatury i sztuki na pamięć i edukację o Auschwitz? Problemy przedstawiania - wielość narracji a wspólnota doświadczenia W jaki sposób dotrzeć z przesłaniem do różnych grup odbiorców? 11:00 11:30 PRZERWA 4
11:30-13:30 PREZENTACJE RÓWNOLEGŁE Świadkowie historii depozytariuszami pamięci Moderacja: Tomasz Michaldo Anna Szwarc Zając Liana Millu i jej definicja nowych świadków w teorii i praktyce Stefania Zezza Pomiędzy pamięcią a historią jedność prawdy czy wielość prawd? Jamie L. Wraight Powiedz mi, co się stało, kiedy otwarto drzwi w Auschwitz? Żydzi węgierscy, pamięć przestrzeni i nieprzewidywalność historii Insa Eschebach Upamiętnienie kobiecego obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. Osobista refleksja, rytuały i ikonografia miejsca Kim Parys Historia Simona edukacja i upamiętnienie w ostatniej klasie szkoły podstawowej Piotr Krajewski Szymon Laks i Steve Reich dwa muzyczne spojrzenia na Zagładę Joanna Mieszczyńska Jak przygotować i zaprezentować relację świadka historii? Auschwitz i Holokaust w edukacji formalnej i nieformalnej Moderacja: Dr Piotr Trojański Prof. Tadeusz Miczka Edukacja o Auschwitz i Holokauście jako jeden z fundamentów strategii przetrwania kultur narodowych i ludzkiej cywilizacji w czasach glokalizacji Ulrich Unseld Prymat Auschwitz w kulturze pamięci i jego skutki dla innych muzeów - miejsc pamięci Marc van Berkel Auschwitz i Holokaust w niemieckich i holenderskich podręcznikach w latach 1960-2010 Andrea Genest Fotografie jako świadkowie: Co zdjęcia więźniów mówią o historii obozu? Andrzej Grzegorczyk Zabytki archeologiczne jako element ekspozycji w Muzeum -Miejscu Pamięci Fiorenza Loiacono Traumatyczne aspekty pamięci o Szoa w perspektywie edukacyjnej Agata Czajkowska Auschwitz i Holokaust w edukacji nieformalnej osób dorosłych 13:30 14:30 PRZERWA 5
14:30 16:30 PREZENTACJE RÓWNOLEGŁE Wizyta w autentycznym miejscu pamięci jako szczególne doświadczenie edukacyjne Moderacja: Marta Berecka Dr Tomasz Cebulski Ikoniczność Auschwitz jako narzędzie w zrozumieniu innych ludobójstw Dr Bożena Karwowska Nauczanie poprzez badania doświadczanie autentycznego miejsca pamięci jako metoda edukacji. Seminarium badawcze Autentyzm, doświadczenie, pamięć oraz model wykorzystania w edukacji o Auschwitz i Holokauście teorii przestrzeni Tom Jackson, Dr Alasdair Richardson Edukacja w terenie potrójne spojrzenie na projekt Lekcja z Auschwitz Ellen Van Den Broeck Holokaust, policja i prawa człowieka Dr Alicja Bartuś Obraz Auschwitz wśród polskiej i niemieckiej młodzieży po wizycie w miejscu pamięci. Próba porównania Dr Marta Kubiszyn Muzeum miejsce pamięci jako przestrzeń edukacji: wystawa Więźniowie Majdanka w Państwowym Muzeum na Majdanku w Lublinie Nośniki pamięci i nowe technologie Moderacja: Paweł Sawicki Monika Szabłowska-Zaremba Cyberpamięć jako nowa forma konstrukcji narracji o pamięci o byłych niemieckich obozach koncentracyjnych Imogen Dalziel Auschwitz w mediach społecznościowych budowanie wspólnoty i kształtowanie pamięci Agnieszka Juskowiak-Sawicka Rola E-learningu w edukacji o Auschwitz Monika Koszyńska Zwiedzanie z użyciem relacji świadków jako wyjątkowe doświadczenie edukacyjne. Piotr Małochwiej Zeznania więźniów Auschwitz-Birkenau w procesach zbrodniarzy wojennych jako materiał dowodowy 16:30 17:00 PRZERWA 6
17:00 18:30 PANEL PODSUMOWUJĄCY Wiedziałem, że historia musi być opowiedziana. Nie przekazać doświadczenia znaczy tyle, ile zdradzić. Elie Wiesel Uczestnicy: Prof. Michael Berenbaum, Andrzej Kacorzyk, Dr Noa Mkayton, Dr Christa Schikorra Moderacja: Anna Miszewska Czy w kontekście zmieniającej się rzeczywistości niezbędne jest podejmowanie innowacyjnych rozwiązań edukacyjnych? Edukacja w miejscach pamięci a edukacja szkolna czy pamięć o Szoa kształtuje odpowiedzialnego obywatela? 19:00 20:00 KOLACJA POŻEGNALNA 7
PROGRAM FAKULTATYWNY 3 LIPCA 2017 ZWIEDZANIE MUZEUM MIEJSCA PAMIĘCI AUSCHWITZ 15:00 18:00 Grupa I Śladami Ofiar i Świadków przejście przez wybrane historyczne przestrzenie Auschwitz, z uwzględnieniem bloków nr 2 i 3 15:00 17:00 Grupa II Zachować dla przyszłości wyzwania konserwatorskie i edukacyjne wizyta w pracowni konserwatorskiej 6 LIPCA 2017 8:30 Wyjazd z hotelu do Krakowa 10:00 12.00 ZWIEDZANIE MUZEUM NARODOWEGO W KRAKOWIE Wystawa Twarzą w twarz. Sztuka w Auschwitz 8
MIĘDZYNARODOWE CENTRUM EDUKACJI O AUSCHWITZ I HOLOKAUŚCIE PAŃSTWOWE MUZEUM AUSCHWITZ BIRKENAU W OŚWIĘCIMIU www.auschwitz.org 9