Informacja przestrzenna w praktyce lokalnej

Jacek Kozłowski Instytut Systemów Przestrzennych i Katastralnych S.A., Kierownik prac z zakresu Nadzoru inwestorskiego nad projektem Rybnicki System Informacji Przestrzennej 21 Michał Fuchs Urząd Miasta Rybnika, Kierownik Referatu Systemów Informacji Przestrzennej Wydziału Informatyki, zastępca Kierownika projektu Rybnicki System Informacji Przestrzennej Informacja przestrzenna w praktyce lokalnej Miasto Rybnik Wprowadzenie Od blisko dziesięciu lat Miasto Rybnik konsekwentnie i z powodzeniem realizuje proces wykorzystania Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (Information Technology and Communications; ITC) w obszarze działalności wewnętrznej urzędu, jak i w celu podniesienia poziomu usług świadczonych dla mieszkańców. Dowodem na to są liczne nagrody i wyróżnienia, jakie otrzymało miasto za zrealizowane projekty, począwszy od przyznanej w 2001 r. nagrody Złota @ za wprowadzenie Informatycznego Systemu Zarządzania Obiegiem Spraw i Dokumentów DDM 9000, poprzez przyznanie międzynarodowej nagrody EPSA 2007 za wdrożenie elektronicznej karty miejskiej, zdobycie w 2008 r. nagrody Złota @ za usługi elektroniczne przyczyniające się do rozwoju społeczeństwa informacyjnego, a skończywszy na zakwalifikowaniu się do finału konkursu Lider Informatyki 2008 w kategorii Sektor Publiczny organizowanego przez redakcję pisma Computerworld. Wśród różnorodnych działań Urzędu Miasta Rybnika (UMR) na szczególną uwagę zasługują projekty realizowane pod wspólnym tytułem Rybnicka Platforma Informacji Cyfrowej (RPIC). W ramach RPIC są realizowane następujące działania: wprowadzenie elektronicznej karty miejskiej ( e-karty ) i budowę publicznych punktów dostępu do Internetu (PIAP) na terenie Miasta Rybnika (lata 2004 2007) (obecnie realizowany jest drugi etap tego projektu), budowa Rybnickiego Systemu Informacji Przestrzennej (RSIP) (lata 2004 2005), obecnie jest realizowany projekt rozwoju systemu, budowa systemu monitoringu wizyjnego na obszarze dzielnicy Śródmieście oraz Maroko-Nowiny (lata 2004 2009) (w kolejnych latach planowane jest rozszerzenie systemu na obszar kolejnych dzielnic), budowa miejskiej sieci szerokopasmowej (lata 2007 2012). Jak wynika z powyższej listy, jednym z obszarów wdrażania technologii ITC w mieście jest wykorzystanie informacji przestrzennej. Za wdrożenie systemu RSIP (rys. 4) UMR zdobył w 2006 roku I miejsce w konkursie Przyjazny urząd administracji 21 Rybnicki System Informacji Przestrzennej jest projektem realizowanym w ramach Działania 2.2 Rozwój elektronicznych usług publicznych Priorytet II. Społeczeństwo informacyjne Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007 2013, Program Rozwoju Subregionu Zachodniego. Śląskie Studia Regionalne 29

samorządowej organizowanym przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Związek Miast Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP oraz Związek Powiatów Polskich, a w roku 2009 uzyskał certyfikat Best practice Europejskiej Nagrody Sektora Publicznego EPSA 2009. Mimo tak wysokiej oceny systemu RSIP Miasto Rybnik realizuje obecnie jego dalszy rozwój w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Mimo tak wysokiej Województwa oceny systemu Śląskiego RSIP na Miasto lata 2007 2013 Rybnik realizuje (Działanie obecnie 2.2 jego Rozwój dalszy rozwój elektronicznych w ramach Regionalnego usług publicznych Programu Priorytet Operacyjnego II. Społeczeństwo Województwa informacyjne). Śląskiego na lata Planowany 2007-2013 (Działanie termin zakończenia 2.2 Rozwój prac elektronicznych to III kwartał 2011 usług r. publicznych Priorytet II. Społeczeństwo informacyjne). Rys. 4. Przykładowe Planowany okno termin systemu zakończenia RSIP w części ogólnodostępnej. prac to III kwartał Kompozycja 2011 r. mapowa MPZP. Źródło: Rys. 6. http://www.rsip.rybnik.eu Przykładowe okno systemu RSIP w części ogólnodostępnej. Kompozycja mapowa "MPZP". Źródło: http://www.rsip.rybnik.eu Cele wdrożenia i użytkownicy systemu RSIP Celem bezpośrednim Cele (głównym) wdrożenia budowy i użytkownicy w UMR systemu RSIP informacji przestrzennej było w pierwszej fazie praktyczne usprawnienie procesów administracyjnych Celem w poszczególnych bezpośrednim (głównym) wydziałach budowy urzędu, w UMR poprzez systemu wdrożenie informacji intranetowej przestrzennej było części w pierwszej systemu (rys. fazie 5). praktyczne usprawnienie procesów administracyjnych w poszczególnych wydziałach urzędu, poprzez wdrożenie intranetowej części systemu (rys. 7). 30 J. Kozłowski, M. Fuchs informacja przestrzenna w praktyce lokalnej...

Rys. 5. Przykładowe okno systemu RSIP w części intranetowej. Rys. 7. Przykładowe okno systemu RSIP w części intranetowej. Dostarczenie pracownikom wszystkich potrzebnych informacji przestrzennych w ramach jednego systemu miało przynieść zwiększenie efektywności pracy i zmniejszenie kosztów Dostarczenie wszystkich informacji przestrzennych Rys. pracownikom 7. Przykładowe okno systemupotrzebnych RSIP w części intranetowej. administracyjnych. Pracownik urzędu mniej czasu miał poświęcać na wyszukiwaniu w ramach jednego systemu miało przynieść zwiększenie efektywności pracy i zmniejinformacji, a więcej napracownikom realizację procesów W sumie zprzestrzennych systemu RSIP Dostarczenie wszystkichdecyzyjnych. potrzebnychurzędu informacji w regularnie ramach szenie kosztów administracyjnych. Pracownik mniej czasu miał poświęcać korzysta obecnie ponad 150 pracowników z ponad dziesięciu wydziałów UMR (rys. 8). jednego systemu miało przynieść zwiększenie efektywności pracy decyzyjnych. i zmniejszeniewkosztów na wyszukiwanie informacji, a więcej na realizację procesów sumie administracyjnych. Pracownik urzędu mniej ponad czasu 150 miałpracowników poświęcać na wyszukiwaniu z systemu RSIP regularnie korzysta obecnie z ponad dziesięinformacji, a więcej na (rys. realizację ciu wydziałów UMR 6). procesów decyzyjnych. W sumie z systemu RSIP regularnie korzysta obecnie ponad 150 pracowników z ponad dziesięciu wydziałów UMR (rys. 8). Rys. 6. Struktura logowań do RSIP użytkowników z UMR. Ar 21% Pozostałe Wydziały UMR 22% Pozostałe Ek 5% Ar 21% Wydziały UMR 22% M 16% Ek Inf 5% 7% M 16% Inf 7% G 9% G 9% PIU 9% PIU 9% D 11%D 11% Objaśnienia: Ar Wydział Architektury, M Wydział Mienia, D Wydział Dróg, PIU Biuro Realizacji Projektu ISPA, G Wydział Geodezji i Kartografii, Inf Wydział Informatyki, Ek Wydział Ekologii Rys. 8. Rys. Struktura logowań do RSIP użytkowników 8. Struktura logowań do RSIP użytkownikówzz UMR. UMR. Śląskie Studia Regionalne 31 46 46

O popularności systemu wśród pracowników urzędu świadczą dane z raportów z użytkowania wewnętrznej części RSIP. W tabeli 1 podano zestawienie uśrednionych w latach miesięcznych ilości zapytań, jakie rejestruje serwer danych przestrzennych wewnętrznej części RSIP (w przybliżeniu można ją utożsamiać z ilością wygenerowanych map) oraz uśrednionej w latach miesięcznej liczby unikalnych logowań do systemu (traktowane jako wejścia do systemu z unikalnego adresu IP komputera). Tab. 1. Zestawienie uśrednionej w latach miesięcznej ilości zapytań do serwera danych przestrzennych oraz uśrednionej w latach miesięcznej liczby użytkowników systemu RSIP. Dane dla lat 2006 2009. Rok Średnia miesięczna ilość zapytań Średnia miesięczna liczba użytkowników 2006* 21.877 73 2007 43.356 111 2008 49.581 127 2009 73.248 135 Objaśnienia: * dotyczy okresu od marca do grudnia 2006 r. W przypadku obydwu analizowanych wskaźników wyraźnie widać tendencje wzrostowe. Szczególnie dotyczy to ilości zapytań do serwera danych przestrzennych, gdzie wartość w roku 2009 wzrosła o blisko 50% w stosunku do roku poprzedniego. Obecnie, w fazie rozwoju RSIP, jako dodatkowy cel postawiono zwiększenie współpracy i wymiany informacji pomiędzy UMR a jednostkami miejskimi (JM; jednostkami organizacyjnymi miasta) i służbami publicznymi (SP) działającymi na obszarze miasta i powiatu. Jego osiągnięcie ma zostać uzyskane poprzez rozbudowę funkcjonalną oraz rozpowszechnienie korzystania z systemu przez JM i SP. W ten sposób do grona zaawansowanych użytkowników RSIP, poza pracownikami UMR, zostaną włączeni: spośród JM: Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego, Rybnickie Służby Komunalne, Straż Miejska, Zakład Gospodarki Mieszkaniowej, Zarząd Transportu Zbiorowego, Zarząd Zieleni Miejskiej, spośród SP: Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Rybniku, Komenda Miejska Policji w Rybniku, SPZOZ Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 3 w Rybniku (traktowany łącznie z Centrum Powiadamiania Ratowniczego oraz Zespołami Ratownictwa medycznego). Trzecią dużą grupę użytkowników systemu RSIP stanowi ogół internuatów, którzy mają wgląd do części ogólnodostępnej systemu portalu WWW (por. rys. 4). Miesięczna ilość zapytań, jakie rejestruje serwer danych przestrzennych portalu WWW, wynosi od około 15 000 do ponad 116 000 (dane z lat 2007 2009). Uśrednione 32 J. Kozłowski, M. Fuchs informacja przestrzenna w praktyce lokalnej...

wartości roczne dla tego wskaźnika zamieszczono w tabeli 2 wraz z uśrednioną dla lat miesięczną ilością unikalnych użytkowników portalu WWW (wywołujących portal z różnych numerów IP). Tab. 2. Zestawienie uśrednionej w latach miesięcznej ilości zapytań do serwera danych przestrzennych oraz uśrednionej w latach miesięcznej liczby użytkowników systemu RSIP. Dane dla lat 2007 2009. Rok Średnia miesięczna ilość zapytań Średnia miesięczna liczba użytkowników 2007* 17 837 320 2008 20 857 376 2009 56 401 607 Objaśnienia: * dotyczy okresu od marca do grudnia 2007 r. Ogólnodostępny portal WWW posiada cztery predefiniowane kompozycje mapowe skierowane do różnych grup użytkowników. W trakcie trwających prac rozwojowych zostanie on dodatkowo wzbogacony o katalog metadanych oraz portal edukacyjny (e-learning). W ten sposób UMR zrealizuje także kolejne istotne cele: budowę węzła Infrastruktury Informacji Przestrzennej na poziomie lokalnym oraz aktywną partycypację w rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Zasoby informacyjne RSIP Obecnie w systemie RSIP jest zdefiniowanych ponad 1000 różnorodnych warstw tematycznych w ramach ponad 50 grup tematycznych, z czego ok. 600 dotyczy MPZP. W celu ułatwienia zarządzania zasobem oraz korzystania z niego przez użytkowników zastosowano mechanizm tzw. kompozycji mapowych, posiadających zdefiniowany zestaw przynależących do nich warstw tematycznych (Plan Miasta, MPZP, Mapy tematyczne, Ortofotomapa; por. rys. 4). W chwili obecnej zdecydowana większość warstw tematycznych RSIP pochodzi z zasobów informacyjnych UMR. Wyjątkiem są grupy tematyczne: e-karta (dane pochodzą z Zarządu Transportu Zbiorowego) oraz Fotoradary (na podstawie informacji pochodzących ze Straży Miejskiej). W bazie danych RSIP znajdują się różnorodne zasoby informacyjne pochodzące łącznie z 14 wydziałów UMR: Architektury, Dróg, Edukacji, Ekologii, Geodezji i Kartografii, Informatyki, Infrastruktury Miejskiej i Inwestycji, Mienia, Organizacyjnego, Rozwoju, Promocji Gospodarczej i Integracji Europejskiej, Spraw Obywatelskich, Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności oraz Biura Realizacji Projektu ISPA i Miejskiego Konserwatora Zabytków. Należy także zaznaczyć, że zakres danych ulega stopniowemu poszerzeniu, zgodnie z potrzebami użytkowników. Różnorodność dostępnych opracowań mapowych dobrze ilustrują przykładowe widoki zaprezentowane na rys. 7. Śląskie Studia Regionalne 33

Różnorodność dostępnych opracowań mapowych dobrze ilustrują przykładowe widoki zaprezentowane na rys. 9. Rys. 7. Przykładowe mapy tematyczne dostępne w RSIP. Rys. 9. Przykładowe mapy tematyczne dostępne w RSIP. Część z ww. danych zapisanych jest w postaci obiektów bezpośrednio w bazie danych ORACLE Spatial, a część przechowywana w postaci plików wektorowych lub Część rastrowych z ww. danych zapisanych jest w postaci bezpośrednio w bazie danych w różnych formatach (m.in. obiektów ortofotomapy). W intranetowej bazie danych ORACLE a część przechowywana postaci2plików wektorowych RSIPSpatial, zgromadzonych jest obecniewponad 500 000 obiektów,lub w rastrowych większościwbędących różnychrepliką formatach (m.in.: ortofotomapy). W intranetowej bazie pochodzących danych RSIP zgromadzonych numerycznej mapy zasadniczej. Obiektów z innych wydziałów jest obecnie ponad 2.500.000 obiektów, w większości będących repliką numerycznej mapy niż Geodezji i Kartografii jest ponad 50 000. Dodatkowo, w bazie ekstranetowej jest zasadniczej. Obiektów pochodzących z innych wydziałów niż Geodezji i Kartografii jest ponad 60 000 000wdanych (rekordów) pochodzących z systemu lokalizacji autobusów ponad 50.000. Dodatkowo, bazie ekstranetowej jest ponad 60.000.000 danych (rekordów) transportu publicznego (system wdrożony w ramach projektu e-karta ). W ramach rozwoju projektu RSIP planowane jest utworzenie ponad 100 nowych 49 warstw tematycznych oraz zakłada się przeniesienie większości obecnych zasobów plikowych do struktur bazy danych ORACLE (za wyjątkiem opracowań rastrowych). 34 J. Kozłowski, M. Fuchs informacja przestrzenna w praktyce lokalnej...

RSIP zbudowany jest z zastosowaniem warstwowej architektury logicznej i informatycznej. Determinuje to w znacznym stopniu kierunki przepływu informacji (danych) wewnątrz systemu, natomiast funkcjonalność poszczególnych podsystemów wpływa na sposób i częstotliwość tego przepływu. Na rys. 8 przedstawiono ogólny schemat przepływu danych wewnątrz RSIP w odniesieniu do wszystkich możliwych źródeł ich pochodzenia (wytwarzania) z uwzględnieniem obecnie realizowanego projektu rozwoju systemu. Jak to wynika ze schematu, istnieją dwa punkty węzłowe, do których następuje zasilanie danymi: centralna baza danych RSIP zasilana danymi pochodzącymi z zasobów wewnętrznych UMR i będąca częścią podsystemu obsługi użytkowników zlokalizowanych wewnątrz urzędu oraz baza danych xrsip zasilana danymi pochodzącymi spoza UMR i będąca częścią podsystemu obsługi użytkowników zlokalizowanych na zewnątrz urzędu (w tym JM, SP oraz internatów). Rys. 8. Ogólny schemat przepływu danych w systemie RSIP. dane specjalne systemy w JM/SP dane tematyczne JM i SP transfer transfer dane specjalne edycja transfer baza danych xrsip bazy danych systemów źródłowych replikacja i transfer replikacja częściowa baza danych RSIP replikacja edycja dane tematyczne UMR ładowanie i mapowanie archiwizacja edycja zasoby plikowe, rejestry i dane statystyczne back-up metadane Rys. 10. Ogólny schemat przepływu danych w systemie RSIP. RSIP spełnia rolę hurtowni replik danych przestrzennych integrując w różnym stopniu dane z systemów geodezyjnych (EGB 2000/Oracle - firmy Intergraph, dgdialog/oracle - firmy Vertical), ewidencji ludności (PESEL/MS SQL - firmy Technika), Śląskie Studia obiegu Regionalne dokumentów 35 (DDM/MS SQL - firmy Logotec oraz SEKAP), obsługi mienia (Dzierżawy, Użytkowanie wieczyste/firebrd - firmy Rekord), działalności gospodarczej i koncesji alkoholowych (SEDZiG, Koncesja/FoxBase - firmy AS). W RSIP udostępniane są także zasoby plikowe, w tym MPZP (pliki MAP+TAB przekonwertowane do formatu SHP+DBF i DWG),

RSIP spełnia rolę hurtowni replik danych przestrzennych, integrując w różnym stopniu dane z systemów geodezyjnych (EGB 2000/Oracle firmy Intergraph, dgdialog/oracle firmy Vertical), ewidencji ludności (PESEL/MS SQL firmy Technika), obiegu dokumentów (DDM/MS SQL firmy Logotec oraz SEKAP), obsługi mienia (Dzierżawy, Użytkowanie wieczyste/firebrd firmy Rekord), działalności gospodarczej i koncesji alkoholowych (SEDZiG, Koncesja/FoxBase firmy AS). W RSIP udostępniane są także zasoby plikowe, w tym MPZP (pliki MAP+TAB przekonwertowane do formatu SHP+DBF i DWG), ortofotowapy (GeoTIF, TIF+TFW), mapy geośrodowiskowe i mapy kopalin (SHP+DBF). Za replikowanie danych z systemów źródłowych do bazy RSIP odpowiada dedykowana aplikacja, która nie tylko pozwala na przenoszenie danych pomiędzy najczęściej spotykanymi źródłami danych, ale także na konwersję polskich znaków i konwersję specyficznych zapisów geometrii do formatu ORACLE SDO. W ramach projektu rozwoju RSIP aplikacja ta ma zostać rozbudowana o obsługę najczęściej stosowanych w UMR formatów map wektorowych (w tym DWG, DGN, MAP+TAB, SWDE) i konwertowanie tych danych do formatu ORACLE SDO. Funkcjonalność systemu Funkcjonalność systemu Środowiskiem pracy dla użytkowników RSIP jest przeglądarka internetowa. Poza Środowiskiem oknem mapy wraz pracy ze dla standardowymi użytkowników narzędziami RSIP jest przeglądarka do jej obsługi internetowa. (por. rys. 4 i Poza 6) użytkownicy wraz mają ze standardowymi do dyspozycji różnorodne narzędziami narzędzia do jej obsługi wyszukiwania (por. rys. (m.in. 6 i 8) użytkownicy ulic, adresów, mają oknem mapy do działek dyspozycji ewidencyjnych różnorodne oraz danych narzędzia z systemu wyszukiwania PESEL) (rys. (m.in.: 9). Mogą ulic, oni adresów, także samodzielnie generować oraz danych szereg raportów z systemu z PESEL) danych prezentowanych (rys. 11). Mogą w oni systemie, także samodzielnie w tym działek ewidencyjnych generować w oparciu szereg o dane: raportów ewidencyjne, z danych osobowe, prezentowanych demograficzne, w systemie, inne w tym dane w tematyczne oparciu o dane: ewidencyjne, oraz wykorzystując osobowe, dodatkowe demograficzne, obiekty inne graficzne dane tematyczne (np. legendy oraz MPZP). wykorzystując dodatkowe obiekty graficzne (np.: legendy MPZP). Rys. 9. Najczęściej wykorzystywane narzędzia wyszukiwania. Rys. 11. Najczęściej wykorzystywane narzędzia wyszukiwania. 36 J. Kozłowski, M. Fuchs informacja przestrzenna w praktyce lokalnej... Zakres dostępnych narzędzi wyszukiwania i raportowania jest inny w podsystemie obsługi użytkowników wewnętrznych i w podsystemie obsługi użytkowników zewnętrznych. W tym pierwszym przypadku jest on dodatkowo uzależniony od uprawnień konkretnego pracownika

Zakres dostępnych narzędzi wyszukiwania i raportowania jest inny w podsystemie obsługi użytkowników wewnętrznych i w podsystemie obsługi użytkowników zewnętrznych. W tym pierwszym przypadku jest on dodatkowo uzależniony od uprawnień konkretnego pracownika urzędu. W ramach projektu rozwoju RSIP planowane jest radykalne zwiększenie funkcjonalności systemu w zakresie wyszukiwania i raportowania. W szczególności dodane zostaną mechanizmy wyszukiwania i przeglądania metadanych geoinformacyjnych dla zgromadzonych zasobów, a utworzone zgodnie z profilem INSPIRE. Szczególnie interesującym przykładem funkcjonalności systemu RSIP jest bezpośrednia współpraca z systemem elektronicznej karty miejskiej, systemem obiegu dokumentów DDM (a za jego pośrednictwem z SEKAP-em) oraz internetowym Biuletynem Informacji Publicznej (BIP). W pierwszym przypadku do bazy danych systemu RSIP replikowane są na żywo dane lokalizacyjne pojazdów realizujących na zlecenie UMR zadania związane z transportem publicznym, dzięki czemu pracownicy Zarządu Transportu Zbiorowego mogą na bieżąco śledzić położenie dowolnego autobusu oraz jego podstawowe parametry (status, opóźnienie, czy ilość skasowanych biletów). Za pomocą dedykowanej aplikacji mogą także sprawdzić położenie dowolnego pojazdu w okresie ostatnich 3 miesięcy (rys. 10). Rys. 10. Wyszukiwanie lokalizacji autobusów. Innym przykładem Rys. współpracy 12. Wyszukiwanie pomiędzy lokalizacji systemami autobusów. jest wymiana danych pomiędzy RSIP a systemem DDM w zakresie wniosków budowlanych. Jest to pilotażowe Innym rozwiązanie przykładem polegające współpracy na pomiędzy replikowaniu systemami z mapy jest numerycznej wymiana danych do systemu pomiędzy DDM RSIP a systemem adresów DDM i numerów w zakresie działek ewidencyjnych, wniosków budowlanych. które są wykorzystywane Jest to pilotażowe przy wpisywaniu danych na opisowych replikowaniu dla z spraw mapy w numerycznej Wydziale Architektury. do systemu Zwrotnie DDM adresów do systemu i numerów RSIP rozwiązanie polegające działek replikowane ewidencyjnych, są dane związane które są wykorzystywane z wprowadzonymi przy do wpisywaniu DDM-a wnioskami danych oraz opisowych proce-dldowanymi w Wydziale w oparciu Architektury. o nie sprawami Zwrotnie z do zakresu systemu prawa RSIP budowlanego replikowane są (m.in. dane związane pozwo- z spraw wprowadzonymi do DDM-a wnioskami oraz procedowanymi w oparciu o nie sprawami z zakresu prawa budowlanego (m.in.: pozwolenia na budowę/rozbiórkę) (rys. 13). W ramach rozwoju systemu RSIP podobna wymiana danych ma zostać wdrożona dla ponad 50 rejestrów Śląskie Studia Regionalne 37 prowadzonych w systemie obiegu dokumentów DDM.

systemem DDM w zakresie wniosków budowlanych. Jest to pilotażowe rozwiązanie polegające na replikowaniu z mapy numerycznej do systemu DDM adresów i numerów działek ewidencyjnych, które są wykorzystywane przy wpisywaniu danych opisowych dla spraw w Wydziale Architektury. Zwrotnie do systemu RSIP replikowane są dane związane z wprowadzonymi do DDM-a wnioskami oraz procedowanymi w oparciu o nie sprawami z lenia na budowę/rozbiórkę) (rys. 11). W ramach rozwoju systemu RSIP podobna zakresu prawa budowlanego (m.in.: pozwolenia na budowę/rozbiórkę) (rys. 13). W ramach wymiana danych ma zostać wdrożona dla ponad 50 rejestrów prowadzonych w systemie obiegu RSIP dokumentów podobna wymiana DDM. danych ma zostać wdrożona dla ponad 50 rejestrów rozwoju systemu prowadzonych w systemie obiegu dokumentów DDM. Rys. 11. Mapka wniosków budowlanych. Za pośrednictwem Rys. systemu 13. Mapka DDM jest wniosków realizowana budowlanych. także wymiana informacji z systemem SEKAP. W tym przypadku w SEKAP-ie zdefiniowano pilotażową usługę zgłaszania przez systemu internautów DDM miejsc jest wartych realizowana polecenia także (rys. 12). wymiana Po wypełnieniu informacji wniosku z systemem Za pośrednictwem SEKAP. i W przesłaniu tym przypadku go za pośrednictwem w SEKAP-ie SEKAP-u, zdefiniowano korespondencja pilotażową trafia do usługę systemu zgłaszania DDM, przez internautów a następnie miejsc wartych po zatwierdzeniu polecenia przez (rys. administratora 14). Po wypełnieniu odpowiednie wniosku dane są i przesłaniu replikowane do systemu RSIP i wyświetlane na planie miasta w ogólnodostępnym portalu go za pośrednictwem zatwierdzeniu WWW. przez SEKAP-u, administratora korespondencja - odpowiednie trafia dane do systemu są replikowane DDM, do a następnie systemu RSIP - po i wyświetlane na planie miasta w ogólnodostępnym portalu WWW. Rys. 12. Prezentacja w systemie RSIP zgłaszanych w SEKAP-ie miejsc wartych polecenia. 53 Rys. 14. Prezentacja w systemie RSIP zgłaszanych w SEKAP-ie miejsc wartych polecenia. Najnowszym rozwiązaniem zrealizowanym przez Wydział Informatyki jest współpraca RSIP 38 J. Kozłowski, M. Fuchs informacja przestrzenna w praktyce lokalnej... i serwisu BIP. Poprzez wykorzystanie analogicznego mechanizmu, co w przypadku integracji z systemem DDM, wpisy prezentowane w BIP-ie, o ile posiadają zapisaną lokalizację poprzez adres, są automatycznie geokodowane (uzupełniane o współrzędne geodezyjne na podstawie

Rys. 14. Prezentacja w systemie RSIP zgłaszanych w SEKAP-ie miejsc wartych polecenia. Najnowszym rozwiązaniem zrealizowanym przez Wydział Informatyki jest współpraca RSIP rozwiązaniem i serwisu BIP. zrealizowanym Poprzez wykorzystanie przez Wydział analogicznego Informatyki mechanizmu, jest współpraca co RSI Najnowszym i serwisu w przypadku BIP. Poprzez integracji wykorzystanie z systemem analogicznego DDM, wpisy prezentowane mechanizmu, w BIP-ie, co w o przypadku ile posiadają zapisaną DDM, wpisy lokalizację prezentowane poprzez adres, w BIP-ie, są automatycznie o ile posiadają geokodowane zapisaną lokalizację (uzupeł- poprze integrac z systemem niane o współrzędne geodezyjne na podstawie bazy adresowej RSIP-u), dzięki czemu adres, są automatycznie geokodowane (uzupełniane o współrzędne geodezyjne na podstawi bezpośrednio z poziomu BIP-u można wywołać okno z wygenerowaną przez RSIP bazy adresowej mapką lokalizującą RSIP-u), dany dzięki obiekt czemu z serwisu bezpośrednio BIP (rys. 13). z poziomu BIP-u można wywołać okn z wygenerowaną przez RSIP mapką lokalizującą dany obiekt z serwisu BIP (rys. 15). Rys. 13. Wywołanie mapki lokalizującej z poziomu serwisu BIP. Trwająca Rys. realizacja 15. Wywołanie rozwoju systemu mapki lokalizującej RSIP zakłada poszerzenie z poziomu możliwości serwisu BIP. integracji z innymi systemami oraz innymi węzłami Infrastruktury Informacji Przestrzennej, w szczególności dzięki wykorzystaniu usług typu Web Services (WMS/WFS), natomiast Trwająca realizacja rozwoju systemu RSIP zakłada poszerzenie możliwości integracji realizowany niezależnie projekt budowy miejskiej sieci szerokopasmowej pozwoli na innymi bezpośredni systemami dostęp oraz JM innymi i SP do zasobów węzłami RSIP, Infrastruktury dzięki czemu dodatkowo Informacji zwiększy Przestrzennej, się szczególności bezpieczeństwo dzięki i stabilność wykorzystaniu systemu. usług typu Web Services (WMS/WFS), natomia realizowany niezależnie projekt budowy miejskiej sieci szerokopasmowej pozwoli n bezpośredni dostęp JM i Wymierne SP do zasobów korzyści RSIP, wdrożenia dzięki RSIP czemu dodatkowo zwiększy si bezpieczeństwo i stabilność systemu. Wdrożenie powszechnej dostępności informacji przestrzennej przyniosło wiele pozytywnych zmian w zakresie realizacji procedur przez poszczególne wydziały UMR, co w konsekwencji przełożyło się także na polepszenie obsługi mieszkańców (interesantów). Podstawową zmianą jest przyśpieszenie obsługi spraw, szczególnie tych realizowanych przez Wydział Geodezji i Kartografii oraz Wydział Architektury. 5 Najbardziej widocznym przykładem są procedury związane z wydawaniem odpowiednich zaświadczeń i informacji o przeznaczeniu działki. Przed rokiem 2005 w Rybniku wykorzystywany był miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP) w wersji papierowej, co utrudniało, czy wręcz uniemożliwiało szybkie wyszu- Śląskie Studia Regionalne 39

kanie terenu, którego dotyczył wniosek złożony przez interesanta. Z tego powodu nawet zwykłe udzielenie informacji o przeznaczeniu działki było czasochłonne i wymagało przedłożenia przez interesanta odpowiedniego fragmentu mapy pozyskanej z Wydziału Geodezji i Kartografii. Po wdrożeniu systemu RSIP powyższe trudności przestały istnieć. Interesant przychodzący do Wydziału Architektury podaje wyłącznie adres przedmiotowej nieruchomości lub numer ewidencyjny działki, a pracownik UMR może natychmiast wyszukać i wyświetlić na ekranie monitora właściwy obszar miasta z nałożonym rysunkiem MPZP. Analiza odpowiednich wskaźników ISO oraz logów z systemu obiegu dokumentów pokazała, że średni czas przygotowywania dokumentów w Wydziale Architektury skrócił się po wdrożeniu systemu RSIP nawet 4 razy. Podobne tendencje można było zaobserwować również w innych wydziałach UMR, gdzie do realizacji procedur niezbędne są informacje pochodzące z Wydziału Geodezji i Kartografii. Udostępnienie części zasobów danych przestrzennych w ogólnodostępnym portalu WWW przyniosło także liczne korzyści dla mieszkańców miasta oraz różnorodnych podmiotów i instytucji (np. inwestorów). Istotnym ułatwieniem dla interesantów UMR jest możliwość zdalnego bez wychodzenia z domu wyszukania działki ewidencyjnej oraz uzyskania informacji o jej przeznaczeniu, zapisanej w obowiązującym MPZP, co w znaczący sposób odciąża właściwe wydziały od udzielania tego typu informacji. Ilość podobnych pomocnych funkcjonalności ma zostać zwiększona poprzez trwającą realizację rozwoju systemu RSIP. Analizując społeczno-ekonomiczne skutki rozwoju RSIP, obliczono oszczędności czasowe i finansowe wynikające z użytkowania systemu zarówno po stronie pracowników urzędu, jak i mieszkańców. Z przeprowadzonych na potrzeby Studium Wykonalności projektu rozwoju systemu RSIP analiz wynika, że wdrożenie nowego (zmodernizowanego) systemu umożliwi pracownikom urzędu zaoszczędzenie do 2016 roku 2 766 osobodni roboczych. Podobnie w przypadku przedsiębiorców ich sumaryczne oszczędności w latach 2012 2016 związane z obniżeniem kosztów i przyśpieszeniem dostępu do informacji przestrzennej powinny się kształtować na poziomie ok. 94 tys. zł. Z poczynionych analiz wynika także, że sumaryczne oszczędności samych mieszkańców Rybnika, w związku z zaniechaniem wizyt w UMR na rzecz komunikowania się z urzędnikami drogą elektroniczną, będą się kształtować na poziomie ok. 470 tys. zł w latach 2012 2016. Analizując korzyści wynikające z powszechnego wykorzystania informacji przestrzennej, nie można także zapomnieć o innych, pośrednich efektach, jakie powinni odczuć mieszkańcy miasta. Przede wszystkim dotyczy to podniesienia sprawności działania służb i straży działających na terenie Rybnika. Po zakończeniu realizacji rozwoju systemu RSIP służby publiczne (m.in. Straż Pożarna, Policja) jeszcze przed dojazdem na miejsce akcji będą mogły samodzielnie uzyskać informacje o sytuacji topograficznej w miejscu interwencji oraz występującym tam uzbrojeniu terenu (w tym o lokalizacji hydrantów, przebiegu przewodów gazowniczych, grzewczych czy też kabli energetycznych). W razie potrzeby będą mogły także uzyskać dane demograficzne obejmujące zagrożony teren, co powinno znacząco usprawnić prowadzenie 40 J. Kozłowski, M. Fuchs informacja przestrzenna w praktyce lokalnej...

akcji ratunkowych, ewakuacyjnych i zabezpieczających. Dyspozytorzy służb i straży uzyskają stały podgląd lokalizacji własnych pojazdów i/lub patroli, ich statusu operacyjnego oraz nowe i obsługiwane zgłoszenia o interwencję. Nie bez znaczenia jest także zaplanowana nowa funkcjonalność RSIP polegająca na możliwości samodzielnego zgłaszania przez internatów usterek terenowych zauważonych na obszarze miasta, np. uszkodzeń w nawierzchni dróg i ulic, zniszczonych znaków drogowych, niedziałającego oświetlenia, awarii instalacji technicznych, itd. Podsumowanie Przedstawiona analiza wpływu wykorzystania informacji przestrzennej na bieżącą pracę urzędu oraz obsługę mieszkańców wskazuje, że jest on zdecydowanie pozytywny oraz obejmuje wiele obszarów. Obserwowane korzyści mają przede wszystkim charakter organizacyjny (usprawnienie realizacji procedur) oraz społeczno-ekonomiczny (oszczędności mieszkańców i przedsiębiorców wynikające z ograniczenia wizyt w urzędzie). Dodatkowo obserwowany stale rosnący poziom wykorzystywania RSIP (wzrost liczby użytkowników, wzrost ilości zapytań do systemu) oraz nowe wymagania funkcjonalne, które stały się powodem realizacji obecnie trwającego projektu rozwoju systemu, pozwalają oczekiwać w przyszłości jeszcze większych pozytywnych efektów wykorzystania informacji przestrzennej w urzędzie. Śląskie Studia Regionalne 41