SPIS TRECI I. WPROWADZENIE 3 1.1. Podstawa opracowania 3 1.2. Cel opracowania 3 1.3. Zakres opracowania 3 II. OPIS GMINY I MIASTA KOZIEGŁOWY 5 III. OBECNIE PROWADZONA GOSPODARKA CIEKOWA NA TERENIE GMINY I MIASTA KOZIEGŁOWY 6 3.1. Sie kanalizacyjna 6 3.2. Oczyszczalnie cieków 7 3.2.1. Oczyszczalni cieków w Rzeniszowie 7 3.2.2. Oczyszczalnia cieków w Postpie 11 3.3. Bezodpływowe zbiorniki do gromadzenia cieków 13 3.4. Indywidualne systemy oczyszczania cieków 16 3.4.1. Gospodarowanie ciekami przez podmioty gospodarcze 16 3.4.2. Podczyszczanie cieków deszczowych 19 3.4.3. Przydomowe oczyszczalnie cieków 20 IV. OKRELENIE RODZAJU PRZEDSIWZICIA I JEGO KLASYFIKACJA 21 4.1. Rodzaj przedsiwzicia 21 4.1.1. Koncepcja układu sieci kanalizacyjnych 23 4.1.2. Omówienia układów kanalizacyjnych 24 4.1.3. Koncepcja lokalizacji i funkcjonowania oczyszczalni cieków 26 4.2. Klasyfikacja przedsiwzicia 27 V. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIWZICIA 29 5.1. Planowana oczyszczalnia cieków 29 5.1.1. Zakres planowanego przedsiwzicia 29 5.1.2. Opis przyjtej technologii oczyszczania cieków i przeróbki osadów 31 5.1.2.1. Oczyszczalnia cieków 31 5.1.2.2. Przeróbka osadu 32 5.1.3. Opis planowanych rozwiza 33 5.1.4. Charakterystyka obiektów technologicznych 36 5.1.4.1. Zespół przyjmowania cieków 36 5.1.4.2. Zasadniczy blok oczyszczalni 37 5.1.4.3. Zespół gospodarki osadowej 40 5.1.4.4. Odpływ cieków oczyszczonych 41 5.1.4.5. Pomieszczenie zaplecza socjalno-magazynowego 44 5.1.5. Przewidywane rodzaje odpadów technologicznych powstajcych na planowanej oczyszczalni 44 5.2. Planowane sieci kanalizacyjne 45 5.2.1. Charakterystyka sieci kanalizacyjnych 45 5.2.2. Opis planowanych rozwiza na terenie Gminy i Miasta Koziegłowy 49 VI. CHARAKTERYSTYKA I STAN RODOWISKA W OTOCZENIU PLANOWANEGO PRZEDSIWZICIA 50 1
VII. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE NA RODOWISKO PROWADZENIA GOSPODARKI CIEKOWEJ NA TERENIE GMINY I MIASTA KOZIEGŁOWY 56 7.1. Niepodejmowanie przedsiwzicia 56 7.2. Okrelenie oddziaływania przedsiwzicia na rodowisko w wypadku wystpienia powanej awarii przemysłowej 59 7.3. Okrelenie moliwego transgranicznego oddziaływania na rodowisko planowanego przedsiwzicia 60 VIII. ODDZIAŁYWANIE PRZEDSIWZICIA NA RODOWISKO NA ETAPIE : REALIZACJI, EKSPLOATACJI I LIKWIDACJI 60 8.1. Oddziaływanie przedsiwzicia na etapie realizacji 61 8.2. Oddziaływanie przedsiwzicia na etapie eksploatacji 61 8.3. Oddziaływanie przedsiwzicia na etapie likwidacji 61 8.4. Oddziaływanie na rodowisko 62 8.4.1. Oddziaływanie na powierzchni ziemi 62 8.4.2. Oddziaływanie na wody powierzchniowe 63 8.4.3. Oddziaływanie na wody podziemne 65 8.4.4. Oddziaływanie na powietrze 66 8.4.5. Oddziaływanie na klimat akustyczny 67 8.4.6. Oddziaływanie na ludzi 69 8.4.7. Oddziaływanie na faun i flor 70 8.4.8. Oddziaływanie na krajobraz 71 8.4.9. Oddziaływanie na dobra materialne i dobra kultury 71 IX. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁA MAJCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJ PRZYRODNICZ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWA NA RODOWISKO 72 X. OCENA KONIECZNOCI USTANOWIENIA OBSZARU OGRANICZONEGO UYTKOWANIA 73 XI. PRZEDSTAWIENIE PROPOZYCJI MONITORINGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIWZICIA NA RODOWISKO 74 XII. ANALIZA WYSTPIENIA MOLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIWZICIEM 74 XIII. WNIOSKI 75 XIV. AKTY PRAWNE ZWIZANE Z PLANOWANYM PRZEDSIWZICIEM 76 XV. STRESZCZENIE W JZYKU NIESPECJALISTYCZNYM 79 2
I. WPROWADZENIE Przedmiotem opracowania jest raport o oddziaływaniu na rodowisko projektowanej Koncepcji programowo-przestrzennej gospodarki ciekowej. 1.1. Podstawa opracowania Podstaw opracowania raportu stanowi umowa z dnia 15.04.2005 roku, zawarta pomidzy Gmin i Miastem Koziegłowy reprezentowan przez P. Jacka lczka Burmistrza Gminy i Miasta Koziegłowy, a Firm Abrys Technika Sp. z o.o. z Poznania, reprezentowan przez P. Alicj Bunikowsk Prezes Zarzdu Firmy Abrys Technika Sp. z o.o. 1.2. Cel opracowania Celem opracowania raportu jest przedstawienie oddziaływania planowanego do wykonania przedsiwzicia na poszczególne elementy rodowiska. Raport równie okrela moliwe do wystpienia uciliwoci oraz zastosowania odpowiednich przeciwdziała, zmierzajcych do ich minimalizacji. Raport stanowi element opracowania Koncepcji programowo-przestrzennej gospodarki ciekowej. Ma on stanowi załcznik do wniosku Inwestora o ustalenie wpływu przedsiwzicia na rodowisko. Raport ma za zadanie ustali czy projektowane załoenia koncepcji programowo przestrzennej lokalizacji inwestycji celu publicznego, polegajcej na budowie nowej oczyszczalni cieków w m. Miło, jak równie polegajcej na koncepcji rozbudowy istniejcej oraz budowie nowej sieci kanalizacyjnej na terenie Gminy i Miasta Koziełgowy bdzie w sposób negatywny oddziaływa na rodowisko. 1.3. Zakres opracowania Burmistrz Gminy i Miasta Koziegłowy jako zamawiajcy Koncepcji programowo przestrzennej gospodarki ciekowej zobowizał wykonawc; Firm Abrys Technika Sp. z o.o. do wykonania opracowania dotyczcego oddziaływania na rodowisko jako elementu wchodzcego w zakres ww. Koncepcji. Niniejszy Raport o oddziaływaniu na rodowisko zgodnie z wymaganiami okrelonymi w umowie z dnia 15.04.2005 r. Nr GK 341/4/2005 oraz zgodnie z wymaganiami okrelonymi 3
w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo Ochrony rodowiska (art. 52 ust. 1 i 2) raport o oddziaływaniu przedsiwzicia na rodowisko powinien zawiera: 1) opis planowanego przedsiwzicia, a w szczególnoci: a) charakterystyk całego przedsiwzicia i warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, b) główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych, c) przewidywane rodzaje i iloci zanieczyszcze, wynikajce z funkcjonowania planowanego przedsiwzicia, 2) opis elementów przyrodniczych rodowiska, objtych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsiwzicia, 3) opis analizowanych wariantów, w tym wariantu: a) polegajcego na niepodejmowaniu przedsiwzicia, b) najkorzystniejszego dla rodowiska, wraz z uzasadnieniem ich wyboru, 4) okrelenie przewidywanego oddziaływania na rodowisko analizowanych wariantów, w tym równie w wypadku wystpienia powanej awarii przemysłowej, a take moliwego transgranicznego oddziaływania na rodowisko, 5) uzasadnienie wybranego przez wnioskodawc wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na rodowisko, w szczególnoci na ludzi, zwierzta, roliny, powierzchni ziemi, wod, powietrze, klimat, dobra materialne, dobra kultury, krajobraz, oraz wzajemne oddziaływanie midzy tymi elementami, 6) opis przewidywanych znaczcych oddziaływa planowanego przedsiwzicia na rodowisko, obejmujcy bezporednie, porednie, wtórne, skumulowane, krótko- rednio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na rodowisko, wynikajce z: a) istnienia przedsiwzicia, b) wykorzystywania zasobów rodowiska, c) emisji, oraz opis metod prognozowania, zastosowanych przez wnioskodawc, 7) opis przewidywanych działa majcych na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj przyrodnicz negatywnych oddziaływa na rodowisko, 8) jeeli planowane przedsiwzicie jest zwizane z uyciem instalacji, porównanie, z zastrzeeniem ust. 2, proponowanej technologii z technologi spełniajc wymagania, o których mowa w art. 143, 9) wskazanie, czy dla planowanego przedsiwzicia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego uytkowania oraz okrelenie granic takiego obszaru, 4
ogranicze w zakresie przeznaczenia terenu, wymaga technicznych dotyczcych obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich, 10) przedstawienie zagadnie w formie graficznej, 11) analiz moliwych konfliktów społecznych zwizanych z planowanym przedsiwziciem, 12) przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsiwzicia na etapie jego budowy i eksploatacji, 13) wskazanie trudnoci wynikajcych z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowujc raport, 14) streszczenie w jzyku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, 15) nazwisko osoby lub osób sporzdzajcych raport, 16) ródła informacji stanowice podstaw do sporzdzenia raportu, 17) oddziaływanie przedsiwzicia na etapach jego realizacji, eksploatacji oraz likwidacji. Niniejsze opracowanie sporzdzono zgodnie z powyszymi wytycznymi w zakresie właciwym dla analizowanego przedsiwzicia. II OPIS GMINY I MIASTA KOZIEGŁOWY Gmina i Miasto Koziegłowy; to gmina typu miejsko-wiejskiego. Jest ona połoona w południowo - zachodniej czci powiatu myszkowskiego w województwie lskim. Powierzchnia gminy Koziegłowy ogółem zajmuje obszar 15 916 ha (159,16 km 2 ). Miasto Koziegłowy zajmuje obszar 2 672 ha, natomiast obszar wiejski gminy zajmuje powierzchni 13 244 ha. Teren miasta i gminy zamieszkiwany jest przez 14 464 mieszkaców (stan na dzie 31.12.2004 r.). Miasto Koziegłowy jest zamieszkałe przez 2 406 mieszkaców a obszar gminy przez 12 058 mieszkaców. Miasto Koziegłowy pełni funkcj orodka miejsko-gminnego o znaczeniu administracyjno-usługowym, gdzie najbardziej prnie rozwija si cała gospodarka produkcyjna gminy. Miejscowo ta słynie z wytwarzania kapeluszy, sztucznych choinek oraz wyrobów z wiórów osinowych. Obszar wiejski gminy cechuje krajobraz rolniczy gdzie rolnictwo ma znacznie wiksze znaczenie ni w miecie. 5
III OBECNIE PROWADZONA GOSPODARKA CIEKOWA NA TERENIE GMINY I MIASTA KOZIEGŁOWY Obecnie prowadzona gospodarka ciekowa na terenie gminy Koziegłowy jest gospodark nieefektywn w ocenie spełniania norm ekologicznych. Dotychczas prowadzona gospodarka wymaga duej interwencji władz oraz społeczestwa gminnego w zakresie konsekwentnego, etapowo wprowadzanego systemu prawidłowej gospodarki ciekowej. Wie si to równie z uporzdkowaniem obecnej infrastruktury technicznej słucej oczyszczaniu i gromadzeniu cieków na terenie gminy; jak równie z podjciem działa inwestycyjnych w tym zakresie. Na terenie Gminy i Miasta, głównym sposobem odprowadzania cieków z gospodarstw domowych s bezodpływowe zbiorniki (tzw. szamba), w których gromadzone s cieki. Jedyn miejscowoci na terenie gminy posiadajc kanalizacj sanitarn jest Rzeniszów. Nie mniej jednak miejscowo ta nie jest jeszcze w pełni skanalizowana. 3.1. Sie kanalizacyjna Sie kanalizacyjna poprowadzona jest tylko w miejscowoci Rzeniszów. Długo poprowadzonej tam kanalizacji wynosi 6,4 km. Do sieci tej podłczone zostały 43 budynki a łczna długo przyłczy wynosiła 1 km. Według sprawozda M-06 o wodocigach i kanalizacji na lata 2003, 2004 oraz informacji Spółki Wodnej za rok 2005 rok, instalacj t cechuje bardzo nierównomierna eksploatacja. Wyraa si to wahaniami iloci cieków w skali roku, przesyłanych tym medium do oczyszczalni. Dla zobrazowania sytuacji przedstawiamy ponisz tabel: 6
Tabela 1. Eksploatacja kanalizacji na terenie Gminy i Miasta Koziegłowy w 2003, 2004 i w maju 2005 roku Wyszczególnienie Wykonanie [m 3 /d] [%] w odniesieniu do ogólnej iloci cieków odprowadzonych za 2003 rok razem 39,45 100 cieki Od gospodarstw domowych odprowadzone 13,42 34 w (bytowe) (komunalne) tym Od jednostek działalnoci 26,03 66 produkcyjnej (przemysłowe) za 2004 rok razem 18,90 100 cieki Od gospodarstw domowych odprowadzone w (bytowe) 14,52 77 produkcyjnej (przemysłowe) (komunalne) tym Od jednostek działalnoci 4,38 23 w maju 2005 roku razem ok. 52 100 cieki Od gospodarstw domowych odprowadzone w (bytowe) ok. 16 31 produkcyjnej (przemysłowe) (komunalne) tym Od jednostek działalnoci ok. 36 69 ródło: Sprawozdania M-06 o wodocigach i kanalizacji za lata 2003 i 2004; Informacje na mc maj 2005 rok uzyskane od Spółki Wodnej Boy Stok w Rzeniszowie. Przyczyn takiej sytuacji jest głównie przyjmowanie do sieci kanalizacyjnej cieków od jednostek działalnoci produkcyjnej, których bilans cieków zaleny jest od sezonowoci produkcji. 3.2. Oczyszczalnie cieków Na terenie gminy Koziegłowy funkcjonuj dwie oczyszczalnie cieków: o Oczyszczalnia cieków komunalnych w Rzeniszowie; o Oczyszczalnia cieków przemysłowych w Postpie; 3.2.1. Oczyszczalnia cieków komunalnych w Rzeniszowie W Rzeniszowie funkcjonuje mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia cieków, oddana do uytku w 2002 roku. Odbiera ona cieki z sieci kanalizacyjnej z terenu miejscowoci Rzeniszów oraz cieki dowoone taborem asenizacyjnym z pozostałych miejscowoci gminy Koziegłowy. 7
Według sprawozda statystycznych OS-5 (sprawozdania z oczyszczalni miejskich i wiejskich) w 2003 roku szacunkowa liczba ludnoci korzystajcej z oczyszczalni wynosiła 185 osób. Na koniec 2004 roku liczba ta wzrosła do 207. Oczyszczone cieki odprowadzane s do potoku Boy Stok w km 6+200 cieku za porednictwem rowu melioracyjnego o dł. 1200 m, według pozwolenia wodnoprawnego Starosty Myszkowskiego OR.62232s/24/04/05 z dnia 26.01.2005 r. Decyzja okrela zarówno iloci, jak i parametry odprowadzanych cieków. Charakterystyka techniczna oczyszczalni cieków w Rzeniszowie (na podstawie Instrukcji obsługi oczyszczalni, cz I - technologiczna) Oczyszczalnia cieków w Rzeniszowie, to typ oczyszczalni FLYGT (opartej na Automatycznym Reaktorze Biologicznym FLYGT - ARBF), model F200-.D.1., o przepustowoci nominalnej 300 m 3 /d (3 cykle), 210 m 3 /d (2 cykle). Proces oczyszczania na oczyszczalni typu FLYGT przebiega na bloku oczyszczalni składajcym si z czterech komór: komora A zbiornik buforowy uredniajcy; komora B komora oczyszczania biologicznego; komora C komora oczyszczania chemicznego; komora D zbiornik magazynowania osadu. Urzdzeniami biorcymi udział w procesie oczyszczania s take: główna pompownia cieków, sito bbnowe, workownica osadu nadmiernego, stacja dmuchaw do procesu napowietrzania, stacja podawania koagulanta. Obiekt oczyszczalni składa si z jednego cigu technologicznego uruchomionego w 2 cyklach co daje przepustowo Q r =210 m 3 /d. Moliwe jest take zwikszenie przepustowoci oczyszczalni do około 300 m 3 /d. Procesy przebiegaj sekwencyjnie (cyklicznie) i nastpuj wg wymienionej poniej kolejnoci - w wyniku nastpujcych procesów: Oczyszczanie mechaniczne oddzielenie czci stałych (pływajcych i wleczonych), oraz czciowo piasku i tłuszczy. Zastosowano sito bbnowe. Retencjonowanie cieków oczyszczonych mechanicznie zbiornik buforowy stanowicy wydzielony zbiornik w reaktorze biologicznym [komora A]. 8
Biologiczne oczyszczanie cieków komora oczyszczania biologicznego [komora B] przy zastosowaniu metody niskoobcionego osadu czynnego. Proces polega na utlenianiu zwizków wgla organicznego i azotu przez napowietrzanie (system napowietrzania drobnopcherzykowego). Nitryfikacja przemiana azotu amonowego w azot nieorganiczny w komorze oczyszczania biologicznego podczas przedłuonej fazy napowietrzania. Denitryfikacja usuwanie azotu nieorganicznego w komorze oczyszczania biologicznego [komora B] w warunkach niedotlenienia, dziki intensywnemu mieszaniu. Sedymentacja wstpna oddzielenie osadu wstpnego od oczyszczonych cieków. Proces przebiega w komorze oczyszczania biologicznego [komora B] w warunkach statycznych. Osad gromadzi si na dnie komory i jest cyklicznie usuwany do zbiornika osadu [komora D] (jeden z czterech zbiorników stanowicych wspólny reaktor ARBF). Dekantacja wstpna odprowadzenie wstpnie sklarowanych cieków oczyszczonych biologicznie z powierzchni komory oczyszczania biologicznego [komora B] do komory oczyszczania chemicznego [komora C]. Tlenowa stabilizacja osadu nadmiernego przebiega w komorze oczyszczania biologicznego [komora B] podczas wydłuonego cyklu napowietrzania. Strcanie zwizków fosforu metod koagulacji przebiega w komorze oczyszczania chemicznego [komora C] przy zastosowaniu koagulanta PIX dozowanego z budynku technologicznego oczyszczalni. Sedymentacja wtórna ostateczne klarowanie cieków oczyszczonych w komorze chemicznej [komora C]. Powstajcy osad pokoagulacyjny pompowany jest do zbiornika osadu [komora D]. Wtórna dekantacja odprowadzenie sklarowanych cieków oczyszczonych za porednictwem dwóch przelewów z komory oczyszczania chemicznego [komora C] na odpływ do odbiornika. Pomiar objtoci cieków oczyszczonych pomiar objtoci cieków oczyszczonych na stropie komory chemicznej [komora C]. Zagszczanie i magazynowanie osadu nadmiernego nastpuje w zbiorniku osadu [komora D]. Osad nadmierny po zagszczeniu grawitacyjnym do ok. 3% sm (suchej masy) jest tłoczony do workownicy znajdujcej si w budynku technologicznym oczyszczalni. cieki do oczyszczalni w Rzeniszowie spływaj do głównej pompowni cieków, skd podawane s na proces mechanicznego oczyszczania (na sito obrotowe). Do procesu 9
mechanicznego oczyszczania trafiaj równie cieki dostarczane na oczyszczalni poprzez punkt zlewny. Punkt zlewny Punkt zlewny cieków dowoonych na oczyszczalni w Rzeniszowie składa si ze stanowiska zlewnego i króca spustowego z przyłczem typu szybkozłcznego. Przeprowadzona wizja lokalna wykazała, i punkt zlewny powinien zosta zmodernizowany i dostosowany do wymaga rozporzdzenia Ministra Infrastruktury 1 w sprawie warunków wprowadzenia nieczystoci ciekłych do stacji zlewnych. Punkt cieków dowoonych na oczyszczalni cieków przyjmuje cieki dowoone taborem asenizacyjnym od osób prywatnych oraz od podmiotów przemysłowych. Zestawienie iloci cieków dowoonych na oczyszczalni w okresie od listopada 2004 roku do kwietnia 2005 roku przedstawia ponisza tabela. Tabela 2. Zestawienie cieków dowoonych do oczyszczalni w Rzeniszowie Łczna ilo cieków dowoonych rednia dobowa ilo cieków Miesic zestawienia iloci przez wszystkie podmioty dowoonych cieków dowoonych asenizacyjne [m 3 [m 3 /d] ] Listopad 2004 r. 454,0 15,13 Grudzie 2004 r. 420,5 13,56 Stycze 2005 r. 451,5 14,56 Luty 2005 r. 544,0 19,43 Marzec 2005 r. 1 653,5 53,34 Kwiecie 2005 r. 1 152,5 38,42 ródło: Spółka Wodna Boy Stok Z danych zawartych w powyszej tabeli wynika, i do oczyszczalni w okresie od listopada 2004 roku do lutego 2005 roku w cigu miesica trafiało rednio ok. 467,5 m 3 cieków dowoonych. redniodobowa warto cieków, które były przyjmowane na stacj zlewn oczyszczalni wahała si w zakresie od 14,5 do 19,5 m 3 /d. Od marca 2005 roku wielko cieków dowoonych znacznie wzrosła w zwizku z rozpoczciem przyjmowania na oczyszczalni cieków podczyszczonych Przedsibiorstwa Produkcyjnego SoNa. W marcu i kwietniu 2005 roku zakład odprowadził odpowiednio 1 283 i 1 019 m 3 cieków. rednio w cigu doby warto cieków dowoonych z przedsibiorstwa SoNa wynosi od 34 do 42 m 3 /d. Przedsibiorstwo to dostarcza cieki własnym taborem asenizacyjnym kilka razy 1 Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 padziernika 2002 r. w sprawie warunków wprowadzenia nieczystoci ciekłych do stacji zlewnych (Dz.U. 2002 nr 188 poz. 1576). 10
na dob, w zalenoci od stopnia nasilenia produkcji i iloci powstajcych na zakładzie cieków. Gospodarka osadami Gospodarka osadami na oczyszczalni prowadzona jest poprzez system workowania osadu odbieranego z komory magazynowania osadu. Osad nadmierny przepompowywany jest do mechanicznego odwodnienia na automatycznej workownicy typu Draimad, poprzez mikser statyczny (gdzie zostaje wymieszany z roztworem polielektrolitu). Odwodnienie osadu z ok. 30% sm (suchej masy) do ok.18 % sm nastpuje na workownicy przez wycinicie sprark. Osad odwodniony w workach jest wywoony na plac składowy osadów, gdzie jest przetrzymywany. Moliwo przyrodniczego lub rolniczego wykorzystania osadu wymaga przeprowadzenia serii bada kontrolnych, na zawarto zwizków toksycznych i metali cikich. Naley take wykluczy moliwo stanowienia zagroenia sanitarnego. Przed dopuszczeniem osadu na potrzeby rolnictwa lub lenictwa konieczne jest uzyskanie odpowiedniego atestu. 3.2.2. Oczyszczalnia cieków w Postpie Drugi obiekt oczyszczalni na terenie gminy Koziegłowy zlokalizowany jest w miejscowoci Postp, we wschodniej czci gminy. Jest to mechaniczno-biologicznochemiczna oczyszczalnia cieków przemysłowych działajca przy Wytwórni Napojów Gazowanych Jurajska od 1999 roku. Oczyszczalnia wg. pozwolenia wodnoprawnego posiada przepustowo równ Q rd =360 m 3 /d. Rzeczywista przepustowo oczyszczalni uzaleniona jest d sezonowoci produkcji. Do oczyszczalni doprowadzane s cieki przemysłowe (okrelane jako biologicznie rozkładalne) oraz cieki bytowe z terenu zakładu prowadzcego wydobycie wód mineralnych, przerób wód, produkcj napojów gazowanych oraz butelkowanie wód i napojów. Najbardziej uciliwymi ładunkami zanieczyszcze obcione s cieki ze rodków dezynfekujcych wykorzystywanych do mycia i dezynfekcji butelek w rozlewni. Na oczyszczalni została zastosowana technologia oczyszczania dla cieków komunalnych, która nie spełniła wymaga dla oczyszczania cieków przemysłowych. Proces oczyszczania oparty jest o komory biologiczne z osadem czynnym. Ze wzgldu na brak w ciekach azotu i fosforu, aby zapewni właciw poywk dla osadu, zwizki te dodawane 11
s sztucznie (mocznik i kw. fosforowy). Mankamentem oczyszczalni jest brak zbiornika uredniajcego cieki. Według informacji Jurajskiej stenie zanieczyszcze w ciekach surowych osiga w sezonie produkcyjnym wartoci ok. 3 000 go 2 /m 3 (ładunek BZT 5 ) i ok. 5 000 go 2 /m 3 (ładunek ChZT). Dodatkowym utrudnieniem zachowania reimu procesu oczyszczania jest sezonowo napływu iloci cieków. W okresie wiosennym i letnim znaczco wzrasta produkcja zakładu, co przyczynia si do znacznego wzrostu powstajcych cieków. Jak wspomniano powyej, najwiksze problemy pojawiaj si w zwizku z iloci i jakoci cieków z procesów mycia i dezynfekcji butelek. Linia szklana na myjni butelek posiada maksymaln przepustowo 24 tys. butelek/godzin. Butelki poddawane s kpieli ługowej. W procesie produkcyjnym zakładu dziennie wykonywanych jest ok. 6-7 dezynfekcji oraz płukania linii technologicznych zwizane ze zmian produkcji. Przy prowadzeniu takiego rodzaju produkcji trudno jest okreli stały skład i ilo cieków dopływajcych do oczyszczalni, które musz by poddawane procesowi oczyszczenia. Problem stanowi równie udział w ciekach duej iloci cukru, który powoduje rozwój bakterii nitkowatych, a w efekcie tzw. puchnicie osadu. Oczyszczalnia cieków w Postpie przewidziana jest do pilnej modernizacji ze wzgldu na nieosignity efekt ekologiczny oczyszczania cieków. Wytwórnia Napojów Gazowanych Jurajskia posiada ju zatwierdzone projekty budowlane oraz pozwolenia na budow. Po modernizacji i rozbudowie przepustowo oczyszczalni wzronie do 550 m 3 /d. W wyniku zawartego porozumienia z gmin Koziegłowy wytwórnia wyraziła zgod na przyłczenie sieci kanalizacyjnej z miejscowoci Postp do nowo projektowanej oczyszczalni. Do przyjcia na oczyszczalni okrelono 60 m 3 cieków na dob, o nastpujcych steniach i ładunkach zanieczyszcze: jako cieków: ładunki zanieczyszcze: S BZT5 = 420 g/m 3 ; S ChZT = 850 g/m 3 ; S zaw = 400 g/m 3 ; S Nog = 60 g/m 3 ; S Pog = 12 g/m 3 ; Ł BZT5 = 19,64 kg/d; Ł ChZT = 39,74 kg/d; Ł zaw = 18,7 kg/d; Ł Nog = 2,81 kg/d; Ł Pog = 0,56 kg/d. 12
Ilo cieków planowanych do przyjcia przez oczyszczalni w Postpie okrelono na podstawie bilansu cieków do wykonanego w gminie Projektu budowlanego kanalizacji sanitarnej w m. Postp. Ilo cieków moliwych do wprowadzenia powinna ulec weryfikacji ze wzgldu na zasadno podłczenia pobliskich miejscowoci do zlewni kanalizacji w miejscowoci Postp. Oczyszczalnia cieków w Postpie posiada pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie oczyszczonych cieków przemysłowych biologicznie rozkładalnych, bytowych i wód pochłodniczych do rzeki Warty. Warunki wprowadzania zanieczyszcze zostały okrelone na podstawie załcznika 3 do rozporzdzenia Ministra rodowiska w sprawie warunków, jakie naley spełni przy wprowadzaniu cieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla rodowiska wodnego. 3.3. Bezodpływowe zbiorniki do gromadzenia cieków Mały odsetek skanalizowania Gminy i Miasta Koziegłowy przyczynia si do tego, e system neutralizacji cieków na terenie gminy oparty jest o indywidualne zbiorniki do gromadzenia cieków bytowych (tzw. szamba) wywoone okresowo taborem asenizacyjnym do oczyszczalni. Zgodnie z Ustaw 2 o utrzymaniu czystoci i porzdku w gminach (z pón. zmianami) do zada gminy naley prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych w celu kontroli czstotliwoci ich opróniania oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej. W 2004 roku na terenie gminy został przeprowadzony spis szamb, który polegał na słownej ankietyzacji mieszkaców przeprowadzonej przez właciwych sołtysów. Na podstawie sporzdzonego spisu na terenie gminy Koziegłowy zarejestrowano 2 326 szamb. Sporzdzony w ten sposób spis nie daje wiarygodnych danych na temat iloci i jakoci szamb na terenie gminy; cz mieszkaców z przyczyn oczywistych nie podała prawdziwej wielkoci szamba, bd braku jego istnienia. Dua cz gospodarstw nie posiada szamba, a cieki bytowe odprowadzane s bezporednio do gruntu (wylewane na pola) lub wód powierzchniowych. Istnieje równie prawdopodobiestwo, e zbiorniki (szamba) maj ograniczon szczelno maj na ogół przepuszczalne (nie wybetonowane dna). Ludno, po podłczeniu do systemu zaopatrzenia w wod wodocigami, czsto wykorzystuje stare studnie kopane (szczególnie te wyschnite) 2 Ustawa z dnia 13 wrzenia 1996 r. o utrzymaniu czystoci i porzdku w gminach, wraz z póniejszymi zmianami (Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622). 13
do gromadzenia nieczystoci płynnych. Stwarza to due zagroenie zanieczyszczania wód gruntowych i podziemnych. Istniejca na terenie gminy sytuacja w odniesieniu do zagospodarowania cieków wymaga pilnych działa prewencyjnych i edukacyjnych społeczestwa gminnego. Przede wszystkim naley opracowa, wdroy i prowadzi system kontroli opróniania szamb. Egzekwowanie systemu kontroli powinno by regulowane prawem miejscowym, a wic okrelone jednoznacznie w regulaminie utrzymania czystoci i porzdku w gminie. Rada Gminy i Miasta w Koziegłowach dnia 6 czerwca 2003 roku Uchwał Nr 72/VI/2003 przyjła uchwał w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystoci i porzdku na terenie gminy i miasta. Paragraf 7.7 w rozdziale 2 przyjtej Uchwały otrzymał brzmienie: Zabrania si wypuszczania nieczystoci ciekłych do rowów, rzek i kanalizacji deszczowej. W rozdziale 3 okrelono zasady usuwania odpadów komunalnych (w tym nieczystoci ciekłych) z nieruchomoci, z których wynika, i nieczystoci ciekłe, nieodprowadzone do sieci kanalizacyjnej bd przydomowej oczyszczalni cieków, musz by gromadzone w zbiornikach odpowiadajcych wymaganiom wynikajcym z przepisów Prawa budowlanego 3. Paragraf 14.2 okrela, e nieczystoci ciekłe musz by usuwane z nieruchomoci z czstotliwoci i w sposób gwarantujcy, e nie nastpi wypływ ze zbiornika, zwłaszcza wynikajcy z jego przepełnienia, a take zanieczyszczenie powierzchni ziemi i wód powierzchniowych. W Uchwale okrelone równie zostały zasady wyliczania normatywnych iloci nieczystoci płynnych; według Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury 4 w sprawie okrelania przecitnych norm zuycia wody. W uchwale Rady Gminy i Miasta w Koziegłowach w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystoci i porzdku na terenie gminy i miasta nie zostały okrelone zasady prowadzenia kontroli opróniania szamb oraz wywozu nieczystoci przez tabor asenizacyjny. Uzupełnieniem wprowadzenia jasnych i jednoznacznych zasad kontroli powinno by upowszechnienie informacji wród mieszkaców gminy, powizane z właciw edukacj ekologiczn. Zgodnie z Art. 6 Ustawy o utrzymaniu czystoci i porzdku w gminie właciciele nieruchomoci obowizani s do udokumentowania korzystania z usług wykonywanych 3 Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (tekst jednolity Dz.U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126 z pón. zm.) 4 Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14.01.2002 r. w sprawie okrelenia przecitnych norm zuycia 14 wody (Dz. U. Nr 8 poz 70).
przez zakład bdcy gminn jednostk organizacyjn lub przedsibiorc posiadajcego zezwolenie na prowadzenie działalnoci w zakresie opróniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystoci ciekłych, przez okazanie umowy i dowodów płacenia za takie usługi. Ustawa mówi take, e Rada Gminy moe okreli w drodze uchwały, w zalenoci od lokalnych warunków, inne sposoby udokumentowania wykonanych obowizków dotyczcych gromadzenia nieczystoci w zbiornikach bezodpływowych. Ze wzgldu na du potrzeb uregulowania gospodarki ciekami gromadzonymi w szambach naleałoby rozway podjcie właciwej uchwały, bd rozszerzenie uchwały w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystoci i porzdku na terenie gminy. Najwaniejsze jest jednak wprowadzenie okrelonych zasad w ycie poprzez ich rozpowszechnienie w społeczestwie i egzekwowanie wykonania. Zgodnie z przepisami Ustawy o utrzymaniu czystoci i porzdku na prowadzenie działalnoci w zakresie opróniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystoci ciekłych wymagane jest uzyskanie zezwolenia, wydanego przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właciwego ze wzgldu na miejsce wiadczenia usług. Rozdział 4 Ustawy okrela warunki udzielania zezwole na wiadczenie usług. Na podstawie powyszych przepisów na terenie Gminy i Miasta Koziegłowy działa 8 podmiotów wykonujcych usługi asenizacyjne. S to: SITA Czstochowa Sp. z o.o.; LOBBE Czstochowa Sp. z o.o.; MZO ASMABEL Czstochowa Sp. z o.o.; Ochrona rodowiska Sp. z o.o.; Przedsibiorstwo Handlowo-Usługowe ADPOL ; REMONDIES Sp. z o.o.; Podmiot prywatny p. Znamierowski; Podmiot prywatny p. Adamiecki. Zgodnie z Art. 8b Ustawy o utrzymaniu czystoci i porzdku Wójt, Burmistrz lub Prezydent miasta jest uprawniony do kontroli działalnoci gospodarczej przedsibiorcy w zakresie wykonywanej działalnoci z udzielonym zezwoleniem. Dlatego te wan kwesti jest egzekwowanie od przedsibiorcy wszelkich wymaga na etapie składania wniosku o udzielenie zezwolenia. Zezwolenie wydawane na okres nie dłuszy ni 10 lat powinno zawiera dane okrelone w Art. 9 Ustawy. 15
Tabor asenizacyjny musi odpowiada zapisom Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury 5 w sprawie wymaga dla pojazdów asenizacyjnych. Zgodnie z Art. 8b Ustawy o utrzymaniu czystoci i porzdku Wójt, Burmistrz lub Prezydent miasta jest uprawniony do kontroli działalnoci gospodarczej przedsibiorcy w zakresie wykonywanej działalnoci z udzielonym zezwoleniem. Dlatego te wan kwesti jest egzekwowanie od przedsibiorcy wszelkich wymaga na etapie składania wniosku o udzielenie zezwolenia. Zezwolenie wydawane na okres nie dłuszy ni 10 lat powinno zawiera dane okrelone w Art. 9 Ustawy. Tabor asenizacyjny musi odpowiada zapisom Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury 6 w sprawie wymaga dla pojazdów asenizacyjnych. 3.4. Indywidualne systemy oczyszczania cieków Do indywidualnych systemów oczyszczania cieków naley zaliczy: Postpowanie ze ciekami przez podmioty gospodarcze; Podczyszczanie cieków deszczowych; Eksploatowanie przydomowych oczyszczalni cieków. 3.4.1. Gospodarowanie ciekami przez podmioty gospodarcze Z uwagi na specyfik cieków powstajcych w rónych procesach produkcyjnych oraz na obiektach produkcyjnych i w innych przedsibiorstwach, naley rozwaa szczególne zainteresowanie gospodarowaniem tych cieków. Na terenie gminy Koziegłowy funkcjonuje kilka znaczcych podmiotów gospodarczych ze wzgldu na jako powstajcych na ich terenie, bd te w wyniku ich działalnoci cieków. Omówiona w podrozdziale: Oczyszczalnie cieków - Wytwórnia Napojów Gazowanych Jurajska w Postpie posiada własn oczyszczalni cieków. Analiza technologiczna i problemy zaistniałe na obiekcie oczyszczalni omówiono w ww. rozdziale. Dla oczyszczalni w Postpie planowana jest realizacja modernizacji i rozbudowy oczyszczalni w trzech etapach. W 2006 roku planuje si zakoczenie inwestycji. 5 Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 listopada 2002 r. w sprawie wymaga dla pojazdów asenizacyjnych (Dz. U. 2002 Nr 193 poz.1617). 6 Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 listopada 2002 r. w sprawie wymaga dla pojazdów 16 asenizacyjnych (Dz. U. 2002 Nr 193 poz.1617).
Inne podejcie do technologii oczyszczania cieków przemysłowych powstałych w wytwórni powinno zapewni właciwy efekt ekologiczny. cieki o zblionym charakterze powstaj w wytwórni wód mineralnych DOBRAWA Sp. z o.o. w Rzeniszowie. cieki powstajce w zakładzie to cieki z procesów dezynfekcji butelek i urzdze na linii produkcyjnej. Zakład nie prowadzi produkcji napojów smakowych i barwionych. Do koca 2002 roku wytwórnia posiadała pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie oczyszczonych cieków socjalno-bytowych i technologicznych do potoku Boy Stok za porednictwem rowu melioracyjnego. cieki przed odprowadzeniem były podczyszczane na lokalnej podczyszczalni. Decyzja ta została wygaszona w wyniku włczenia si zakładu układu kanalizacyjnego doprowadzajcego cieki do oczyszczalni cieków w Rzeniszowie. Na terenie gminy Koziegłowy cieki przemysłowe powstaj równie w Przedsibiorstwie Produkcyjno-Handlowym SoNa w Koziegłówkach. Przedsibiorstwo SoNa zajmuje si przetwórstwem ryb. Do koca 2004 roku zgodnie z decyzj Wojewody Czstochowskiego z dnia 24.11.1998 r. (znak OS.I.6210-1-1-44/98) oczyszczone cieki socjalno-bytowe i technologiczne z oczyszczalni MASTERBOS-30S odprowadzane były do rzeki Boy Stok w km 5+000. Rozwój zakładu i dostosowanie procesów produkcji do norm europejskich przyczyniły si do zmiany zasad gospodarowania ciekami w przedsibiorstwie. Według zapewnie zakład posiada dwa zbiorniki na cieki; oddzielnie na cieki socjalno-bytowe i oddzielnie na cieki produkcyjne podczyszczone. Obecnie cieki powstajce w trakcie procesów produkcyjnych poddawane s procesowi podczyszczenia na oczyszczalni MASTERBOS-30S (oczyszczalnia spełnia rol podczyszczalni cieków) i gromadzone s w zbiorniku, skd wywoone s taborem asenizacyjnym. Zgodnie z posiadanym pozwoleniem wodnoprawnym wydanym przez Starost Myszkowskiego z dnia 18.03.2005r. (OR.62232s/7/05) SoNa Sp. z o.o. wprowadza podczyszczone cieki przemysłowe pochodzce z podczyszczalni cieków przemysłowych do urzdze kanalizacyjnych Spółki Wodnej Boy Stok w m. Rzeniszów poprzez punkt zlewny cieków dowoonych. Decyzja okrela ilo i jako wprowadzanych cieków na nastpujcym poziomie: 17
Tabela 3. Q max. = Q roczne = Dopuszczalne wartoci dla cieków podczyszczonych z PPH SoNa wprowadzanych do punktu zlewnego na oczyszczalni cieków w Rzeniszowie. Dopuszczalne do wprowadzenia: Wartoci wska ników zanieczyszcze * Iloci cieków podczyszczonych rodzaj wska nika jednostka 150 m 3 /dob 45 000 m 3 /rok ródło: Decyzja OR.62232s/7/0 warto dopuszczalna Fosfor (ogólny) niezwizany mgp/l 15 Cyjanki mgcn/l 5 Amoniak (azot amonowy) mgn NH4/l 10 Azotyny (azot azotynowy) mgn NO2/l 10 Antymon mgsb/l 0,5 Beryl mgbe/l 1 Bar mgba/l 5 Molibden mgmo/l 1 mied mgcu/l 1 Selen mgse/l 1 Srebro mgag/l 0,5 Tal mmtl/l 1 Tytan mgti/l 2 Wanad mgv/l 2 Fluorki mgf/l 20 Substancje ekstrahujce si eterem naftowym mg/l 100 Substancje ropopochodne mg/l 15 * - wartoci ustalone na podstawie Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 20 lipca 2002 roku w sprawie sposobu realizacji obowizków dostawców cieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania cieków do urzdze kanalizacyjnych (Dz.U. Nr 129 poz. 1108). cieki wywoone do punktu zlewnego cieków dowoonych na oczyszczalni cieków w Rzeniszowie badane s na punkcie poboru cieków do bada analitycznych na zbiorniku cieków podczyszczonych w Przedsibiorstwie SoNa. Przedsibiorstwo SoNa do celów przewozowych wykorzystuje własny tabor asenizacyjny wóz asenizacyjny o pojemnoci 7 m 3. Zgodnie z ewidencj prowadzon przez oczyszczalni w kwietniu 2005 roku Przedsibiorstwo dostarczyło 1 019 m 3 cieków, co rednio stanowi ok. 34 m 3 cieków w cigu doby (5-6 wozów asenizacyjnych). Ilo cieków uzaleniona jest równie od wielkoci produkcji. W procesie produkcyjnym powstaj równie zuyte solanki, które według informacji Dyrekcji Przedsibiorstwa gromadzone s w oddzielnym zbiorniku i przewoone do oczyszczalni cieków w Zawierciu na podstawie zawartej umowy. Do oczyszczalni w Zawierciu wywoone s równie osady powstałe na podczyszczalni. Do oczyszczalni cieków w Rzeniszowie taborem asenizacyjnym dowoone s równie cieki z Ubojni Zwierzt Rze nych JÓZAN w Koziegłowach. Według decyzji Starosty Myszkowskiego z dnia 18.04.2005 roku (OR.62232s/11/05) Ubojnia posiada 18
pozwolenie na wprowadzanie podczyszczonych cieków przemysłowych do instalacji kanalizacyjnej w iloci Q max. 80 m 3 /dob. Wartoci wskaników zanieczyszcze ustalono podobnie jak dla Przedsibiorstwa SoNa o wartociach zgodnych z Rozporzdzeniem w sprawie sposobu realizacji obowizków dostawców cieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania cieków do urzdze kanalizacyjnych. cieki dowoone s taborem asenizacyjnym do stacji zlewnej na oczyszczalni w Rzeniszowie. W połowie 2005 roku Ubojnia JÓZAN przeniesie swoj główn działalno do nowobudowanych obiektów w miejscowoci Rzeniszów, skd cieki kierowane bd po podczyszczeniu do sieci kanalizacyjnej, a nastpnie do oczyszczalni. 3.4.2. Podczyszczanie cieków deszczowych Procesom podczyszczania powinny podlega take cieki opadowe i roztopowe. Chodzi tu o cieki pochodzce z powierzchni zanieczyszczonych, w tym centrów miast, terenów przemysłowych i składowych, baz transportowych oraz dróg i parkingów o trwałej nawierzchni. Szczególnie wane jest podczyszczanie wód opadowych z terenu funkcjonujcych stacji paliw, gdzie wody opadowe zanieczyszczone s substancjami ropopochodnymi. Na terenie Gminy i Miasta Koziegłowy zlokalizowanych jest 14 miejsc zrzutu cieków opadowych i roztopowych do wód powierzchniowych. cieki te, wg wydanych decyzji w wikszoci; teoretycznie podlegaj oczyszczeniu w lokalnych urzdzeniach podczyszczajcych przed wprowadzeniem do odbiornika. Urzdzenia te nie s jednak w pełni zewidencjonowane. Pełna ewidencja wraz z analiz pracy urzdze doczyszczajcych cieki opadowe powinna by sporzdzona razem z przeanalizowaniem funkcjonowania kanalizacji deszczowej na terenie miasta Koziegłowy. Ewidencja powinna jednak obj cały obszar gminy. Miejsca zrzutu cieków opadowych do wód powierzchniowych powinny by poprzedzone urzdzeniami podczyszczajcymi cieki, głównie separatorami piasku i/lub substancji ropopochodnych. Mog by równie wykorzystywane studzienki z osadnikami na systemie liniowego odwodnienia kanalizacji deszczowej. Na terenie Koziegłów w wielu miejscach brak jest urzdze podczyszczajcych cieki opadowe przed ich wprowadzeniem do odbiornika, w miejscach gdzie ich lokalizacja jest konieczna. Analiza map terenu miasta Koziegłowy w skali 1:1000 wskazuje na istnienie wikszej iloci miejsc zrzutu cieków deszczowych do cieków Sarni Stok i Boy Stok ni wykazane na podstawie decyzji Starostwa Powiatowego. 19
3.4.3. Przydomowe oczyszczalnie cieków Na terenach wiejskich niepodłczonych do zbiorczego systemu kanalizacji, cieki bytowe powinny by głównie oczyszczane w przydomowych oczyszczalniach cieków. Zgodnie z Ustaw o utrzymaniu czystoci i porzdku w gminach 7 do zada własnych gminy naley prowadzenie ewidencji przydomowych oczyszczalni cieków w celu kontroli czstotliwoci i sposobu pozbywania si komunalnych osadów ciekowych, oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej. Ewidencja taka powinna by pilnie wykonana na terenie gminy, przed przystpieniem do realizacji systemu kanalizacji. W przypadku gdy gospodarstwo domowe posiada przydomow oczyszczalni cieków przyłczenie do sieci kanalizacyjnej nie jest obowizkowe. Po sporzdzeniu ewidencji przydomowych oczyszczalni cieków naley zweryfikowa ich istnienie z wybranym wariantem rozwizania kanalizacji sanitarnej. Moe to w nieznaczny sposób zmieni długo planowanego układu sieci ze wzgldów ekonomicznych. Na podstawie wydanych przez Starost Myszkowskiego decyzji administracyjnych oraz przeprowadzonej wizji lokalnej na terenie gminy zewidencjonowano 6 przydomowych oczyszczalni cieków: Oczyszczalnia cieków typu SOTRALENTZ dla budynku mieszkalnego w m. Koziegłówki, ul. Ordon na działce nr 45/1. Iloci odprowadzanych do gleby cieków okrelono na poziomie: Q max. -1,06 m 3 /d i Q-386,9 m 3 /rok; Oczyszczalnia cieków typu SOTRALENTZ dla budynku mieszkalnego w m. Kunica Nowa. Iloci odprowadzanych do gleby cieków okrelono na poziomie: Q r.dobowe -0,64 m 3 /d i Q roczne -255,5 m 3 /rok; Oczyszczalnia cieków na działce nr 8739 połoonej w Koziegłowach przy ul. Zamkowej; Oczyszczalnia cieków typu BIOEKOL MINI dla stacji paliw w Koziegłowach przy ulicy Czstochowskiej; 2 oczyszczalnie cieków w miejscowoci Piczyce. Wykonana rzeczywista ewidencja moe wykaza wiksz ilo oczyszczalni przydomowych. Przeprowadzenie ewidencji powinno by połczone ze sporzdzeniem spisu szamb przez sołtysów poszczególnych miejscowoci. Koncepcja programowo przestrzenna gospodarki ciekowej dla Gminy i Miasta Koziegłowy przewiduje wyznaczenie obszarów przeznaczonych do indywidualnej neutralizacji cieków, na których wskazana jest budowa oczyszczalni przyzagrodowych. 7 Ustawa o utrzymaniu czystoci i porzdku w gminie z dnia 13 wrzenia 1996 roku z pón. zmianami. 20
IV. OKRELENIE RODZAJU PRZEDSIWZICIA I JEGO KLASYFIKACJA Okrelenia rodzaju przedsiwzicia i jego klasyfikacji dokonano w oparciu o wczeniej przeprowadzon szczegółow analiz istniejcej infrastruktury gospodarki ciekowej gminy jak równie na podstawie obowizujcych aktów prawnych i zamierze planów inwestycyjnych gminy. Po przedłoeniu opracowania pn.: Wstpne warianty koncepcji gospodarki ciekowej organy decyzyjne gminy zapoznały si z zawartymi w tym opracowaniu wariantami rozwiza gospodarki ciekowej. Na tej podstawie, władze Gminy i Miasta Koziegłowy; dnia 16.09.2005 roku na wspólnym posiedzeniu komisji Rady Gminy i Miasta Koziegłowy podjły decyzj i wybrały jako ostateczne rozwizanie gospodarki ciekowej warianty: - Wariant I dla Zlewni Koziełgowy, z lokalizacj oczyszczalni w miejscowoci Miło; - Wariant III dla Zlewni Postp, odprowadzenie cieków do oczyszczalni w m. Myszków. 4.1. Rodzaj przedsiwzicia jego charakterystyka Mona przyj ogólnie, i przedsiwziciem jest sama Koncepcja gospodarki ciekowej wraz z wybranymi rozwizaniami dla Zlewni. W obecnej dobie rozwoju gospodarczego, w rok po wejciu Polski do Unii Europejskiej zaobserwowa mona stały wzrost wiadomoci ekologicznej. Równolegle postpujcy proces zmian prawa w dziedzinie gospodarki ciekowej zaowocował wzrostem nakładów na rozwój i modernizacj infrastruktury technicznej w dziedzinie ochrony rodowiska. Tereny niezurbanizowane, szczególnie obszary wiejskie, s niedostatecznie wyposaone w infrastruktur techniczn, działajc w ramach prowadzenia gospodarki ciekowej. Konieczny jest jak najszybszy postp w tej dziedzinie. Dla ustalenia obszarów do skanalizowania oraz moliwych do zastosowania systemów sanitacyjnych konieczne jest opracowanie programu lub koncepcji gospodarki ciekowej. Jest to wany element całej strategii rozwoju i kształtowania przestrzennego Gminy i Miasta Koziegłowy. 21
na terenie Gminy i Miasta Koziegłowy została sporzdzona przez firm Abrys Technika Sp. z o.o. z Poznania, w wyniku wyłonienia firmy w procedurze przetargowej. Do wykonania właciwej koncepcji przyjto nastpujc systematyk: Załoono przyjcie układu sieci kanalizacyjnej zdolnej do obsługi omawianego obszaru w perspektywie 50 lat. Bilanse cieków wykonano na 25 lat. Proponowane układy pompowe pozwol na bezproblemowe powikszenie iloci cieków. Na podkładach mapowych naniesione zostały wszelkie plany przestrzenne i lokalizacje podmiotów prawnych majcych dla gospodarki ciekowej istotne znaczenie. Wspólnie z przedstawicielami Urzdu Gminy i Miasta Koziegłowy, niektórymi sołtysami i przedstawicielami podmiotów prawnych przeprowadzone zostały wizje lokalne w kadej miejscowoci gminy. Przeanalizowano w terenie wariantowe przebiegi kolektorów tłocznych, łczcych poszczególne jednostki osadnicze. Dokonano analizy warstwicowej omawianego terenu. Wstpnie w kadej miejscowoci naniesione zostały lokalne zlewnie kanalizacyjne. Dla dwóch miejscowoci (Miasto Koziegłowy oraz miejscowo Gniazdów) wariantowo przyjto moliwo układu kanalizacji podcinieniowej. Rozpatrujc ssiadujce miejscowoci i układ terenowy pomidzy nimi, dobrano najbardziej ekonomiczne połczenia miejscowoci. Rozwaono wnikliwie miejsca lokalizacji oczyszczalni proponowane w Studium. Po wstpnym doborze połcze pomidzy miejscowociami, dokonano podziału gminy na 2 główne zlewnie. Przeanalizowano moliwo włczenia do wyznaczonych zlewni, jednostek osadniczych z gmin ssiednich oraz wytypowano jednostki do włczenia w układy zlewni gmin ssiednich. Po przyjciu opracowania Koncepcji..., konieczne bdzie dokonanie weryfikacji obowizujcych na terenie gminy innych opracowa o zasady okrelone dla prawidłowej gospodarki ciekowej. Dotyczy to głównie Programu Ochrony rodowiska i zasad 22
wyposaenia pojedynczych zabudowa w oczyszczalnie przydomowe. Weryfikacja Studium wydaje si równie by konieczna w tym zakresie, bowiem tre koncepcji jest wynikow pełnej analizy sytuacyjnej na terenie gminy. Zapisy koncepcji s uszczegółowieniem projektu granic i obszaru aglomeracji Koziegłowy. 4.1.1. Koncepcja układu sieci kanalizacyjnych Przebiegi kolektorów wynikaj z analizy map w skali 1: 10 000, a take stanu rzeczywistej zabudowy i infrastruktury całej gminy. Szczegółowo przeanalizowano mapy do celów projektowych dla miasta Koziegłowy i wybranych miejscowoci w skali 1 : 1 000. Dopiero wówczas przeniesiono dobrane lokalizacje kolektorów i wrysowano ideowo na mapy 1 : 10 000. Cennym ródłem informacji była równie gruntowna wizja lokalna przeprowadzona przez pracowników Firmy Abrys Technika Sp. z o.o. w okresie od 10 do 13 maja 2005 roku. Wizytacj objto wszystkie jednostki osadnicze, podmioty prawne oraz tereny intensywnej presji turystycznej. Na podstawie dotychczasowych dowiadcze wynikajcych z iloci wykonanych analiz przyjto zasad podłczenia do sieci kanalizacyjnej maksymalnych obszarów gminy, obejmujcych wystarczajco skoncentrowan zabudow uprawniajc do połczenia w jedn zlewni. Głównym determinantem takiego doboru była ekonomia, jako wynikowa wykonania inwestycji i eksploatacji w wyliczalnym, minimalnym 10 letnim czasie. Okres 10 letni przyjto jako wstpny czas funkcjonowania układu. Zasadniczym czasookresem niniejszej koncepcji jest jednak 25 lat, a wikszo zrbów programu dotyczy 50 lat. Pozostałe obszary gminy z pojedynczymi zabudowaniami i orodkami jednostek mieszkalnych przeznaczone zostały do obsługi indywidualnymi systemami neutralizacji cieków; zwanymi te oczyszczalniami przydomowymi. Dotyczy to sytuacji wyranie przekraczajcych podane wskaniki nasycenia terenu, a mianowicie: -120 mieszkaców na 1 km sieci kanalizacyjnej; -30 mieszkaców na 1 ha terenu zabudowanego. Z uwagi na fakt istnienia prawie szeregowej zabudowy pasmowej przy drodze z jednoczesnym podziałem działek o szerokoci 10 mb i długoci przekraczajcych czsto 500 mb, przyjto pasy 30 mb od drogi jako obszary do zabudowy. Układ koncepcyjny został oparty na sieci kolektorów tłocznych obsługiwanych tłoczniami (pompowniami). Tylko sporadycznie cieki z kolektorów tłocznych wpinane s do kanalizacji grawitacyjnej. Pozwala to na pominicie sytuacji, w której kolejnemu przetłaczaniu poddawane s te same cieki. Std propozycja zastosowania tłoczni zamiast pompowni 23
klasycznych. W efekcie dadz one due oszczdnoci eksploatacyjne. Dla terenów wiejskich w eksploatacji sieci problemem s wielkogabarytowe skratki (gabarytowo -nawet do wielkoci zwierzt domowych włcznie). W przypadku klasycznym naleałoby dobiera pompy z odpowiednio sprawnymi rozdrabniaczami (a wic o wikszej mocy, ni wynikałoby to z obcienia hydraulicznego) i cały układ naraony byłby na znacznie wiksz awaryjno. Pompy zanurzeniowe posiadaj jeszcze jedn du wad. Ich wirniki naraone s równie na blokady mechaniczne, których powodem s rónego rodzaju skratki. 4.1.2. Omówienia układów kanalizacyjnych W niniejszym omówieniu dla lepszego zobrazowania programowanej sieci kanalizacyjnej na całym terenie gminy Koziegłowy, przyjto nazewnictwo obszarów sieci wywodzce si od nazw miejscowoci. Pełna analiza zlewni czstkowych (obejmujcych poszczególne miejscowoci) a nastpnie wzajemne połoenie miejscowoci pozwoliła podzieli cał gmin na dwie zlewnie. Zlewnia Koziegłowy jako obejmujca zdecydowan wikszo miejscowoci gminy. Poszczególne obszary ci ku małym rzeczkom przepływajcym przez teren gminy: (Boy Stok, Sarni Stok, Mała Panew i Brynica). Zlewnia Postp obejmujca północno wschodni cz gminy lec na stokach bezporedniej Zlewni hydrograficznej Warty. Poniej przedstawiono układy kanalizacyjne wybranego rozwizania prowadzenia gospodarki ciekowej na terenie Miasta i Gminy Koziełowy. 24
Koncepcja Układów Kanalizacyjnych Tabela 4. w Miecie i Gminie Koziegłowy Nazwa Układu Kanalizacyjnego Obszar miejscowoci Podzlewnia Lokalizacja oczyszczalni w miejscowoci: Zlewnia Koziegłowy -Miło; Układ kanalizacyjny Cynków Cynków Cynków - północ Cynków - południe Układ kanalizacyjny Gliniana Góra - Brzeziny Gliniana Góra Brzeziny Układ kanalizacyjny Gniazdów Gniazdów Układ kanalizacyjny Koziegłówki Koziegłówki Układ kanalizacyjny Krusin Mały Krusin Krusin Mały Krusin Układ kanalizacyjny Lgota Górna cz. zachodnia Lgota Górna (cz. Zachodnia) Układ kanalizacyjny Markowice Markowice Miło Układ kanalizacyjny Mysłów Mysłów Układ kanalizacyjny Mzyki Mzyki Układ kanalizacyjny Osiek Osiek Układ kanalizacyjny Piczyce Piczyce Pustkowie Układ kanalizacyjny Pustkowie Lgockie Lgockie Rzeniszów Układ kanalizacyjny Rzeniszów -aktywizacja Łazy Układ kanalizacyjny Siedlec Duy Siedlec Duy Układ kanalizacyjny Siedlec Mały Siedlec Mały Układ kanalizacyjny Stara Huta Stara Huta Układ kanalizacyjny Winowno Winowno Układ kanalizacyjny Wojsławice Wojsławice Układ kanalizacyjny Zabijak Zabijak Układ kanalizacyjny Koziegłowy Miasto Ordon Koziegłowy Koziegłowy -miasto Lokalizacja oczyszczalni: Zlewnia Postp -Myszków (współpraca z Miastem Myszków). Układ kanalizacyjny Postp Postp Układ Kanalizacyjny Układ kanalizacyjny Układ kanalizacyjny Lgota Górna (cze wschodnia) Lgota Nadwarcie Lgota Mokrzesz Lgota Górna- - cz wsch. Lgota Nadwarcie Lgota Mokrzesz Układ kanalizacyjny Oczko Oczko ródło: Koncepcja programowo przestrzenna gospodarki ciekowej, Abrys Technika Sp. z o.o. ; 2005 r. 25
Dokonano szczegółowej analizy przeprowadzenia budowy oczyszczalni cieków w m. Miło, w celu podłczenia do niej sieci kanalizacyjnej obsługujcej wszystkie miejscowoci Gminy i Miasta Koziegłowy oprócz miejscowoci Zlewni Postp (Postp, Lgota Nadwarcie, Lgota Mokrzesz, Lgota Górna (cz wschodnia) oraz Oczko). Dla Zlewni Postp załoono oczyszczanie cieków poza granicami gminy. cieki ze zlewni Postp zostan przesłane kolektorem tłocznym do oczyszczalni w Myszkowie i tam oczyszczone. 4.1.3. Koncepcja lokalizacji i funkcjonowania oczyszczalni cieków Koncepcja programowo - przestrzenna gospodarki ciekowej dla Gminy i Miasta Koziegłowy zakłada powstanie na tym terenie nowego obiektu oczyszczalni. Załoeniem Koncepcji... jest wykonanie wyłcznie jednej oczyszczalni dla całej aglomeracji (poza Zlewni Postp). Jest to zarazem główny determinant wyboru ostatecznego rozwizania gospodarki ciekowej. Planowana oczyszczalnia w m. Miło obsługiwa bdzie wszystkie miejscowoci gminy; oprócz miejscowoci wchodzcych w zakres Zlewni Postp. Nale do nich: Cynków, Gliniana Góra, Brzeziny, Gniazdów, Koclin, Koziegłówki, Krusin, Lgota Górna (poza czci wschodni), Markowice, Miło, Mysłów, Nowa Kunica, Mzynki, Osiek, Piczyce, Pustkowie Lgockie, Rzeniszów, Siedlec Duy, Siedlec Mały, Stara Huta, Winowno, Wojsławice, Zabijak. W Koncepcji...proponuje si przyj nastpujce okrelenie podanej dla Aglomeracji Koziegłowy oczyszczalni: GMINNA OCZYSZCZALNIA CIEKÓW AGLOMERACJA KOZIEGŁOWY Lokalizacja : m i e j s c o w o M I Ł O Typ oczyszczalni mechaniczno biologiczny z biologiczn redukcj zwizków biogennych (fosforu i azotu) działajca na zasadzie osadu czynnego z pełn gospodark osadow. Układ dwublokowy z zespołem przyjmowania cieków dowoonych. Przepustowo dobowa = 2500 m 3 (1250 + 1250 m 3 ) Wielko przeliczeniowa = 190 859 RLM 26