GDY ZABRAKNIE DRUŻYNOWEGO

GDY ZABRAKNIE DRUŻYNOWEGO poradnik dla funkcyjnych Martyna Kalinowska HO 1

SPIS TREŚCI 1. Wstęp str. 3 2. Prowadzenie ogniska str. 4-5 a) Przykładowy konspekt ogniska str. 5-8 3. Prowadzenie świeczkowiska str.9 a) Przykładowy konspekt świeczkowiska str.10-12 4. Prowadzenie apelu str.12 a) wzór rozkazu str. 13-15 2

I WSTĘP Drużynowy jest podporą całej drużyny, to na jego barkach spoczywają obowiązki, które nie należą do najłatwiejszych. To jego zadaniem jest prowadzenie obrzędowych ognisk, kominków drużyny. To on przygotowuje rozkazy i jest odpowiedzialny za drużynę. Nie zdajemy sobie sprawy jak ważną rolę odgrywa, i jak często musi się zmagać z lękami, a nawet stresem przed ogniskiem w gronie większym niż sama drużyna. Ale czasami zdarza się, że drużynowego zabraknie. Rozchoruje się lub najzwyczajniej nie będzie mógł pojawić się na zbiórce. Co wtedy? W tym momencie na nas funkcyjnych, najczęściej przybocznych spadają obowiązki drużynowego. I co w momencie gdy nie wiemy co mamy zrobić? Jak mamy poprowadzić ognisko, kominek, czy apel? Ten poradnik powstał właśnie po to, żeby pomóc Wam w tej stresującej chwili. 3

II OGNISKO Ognisko to element nieodłączny w trakcie roku harcerskiego, biwaku czy obozu. Zazwyczaj prowadzone jest przez drużynowego lub komendanta obozu. Ale gdy ten zaszczyt przypadnie nam, funkcyjnym warto byłoby wiedzieć jak się za to zabrać. Zacznijmy od najważniejszego: umundurowania. Skoro jest to ognisko obrzędowe dobrze by było przed jego rozpoczęciem sprawdzić jak wyglądają nasi harcerze w mundurach. Można to zrobić poprzez ustawienie ich w dwuszeregu, wydaniu komendy : Pierwszy szereg krok na wprost marsz, następnie Pierwszy szereg w tył zwrot, oraz baczność dla całej drużyny. Takie ustawienie daje możliwość przejścia się i sprawdzenia, jak harcerze prezentują się w mundurze. Kolejnym krokiem jest wprowadzenie harcerzy w obrzędowy nastrój, możesz też przypomnieć, że skoro jest to ognisko obrzędowe to nie rozmawiamy, skupiamy się na tym co się dzieje podczas ogniska. Drużyna ustawia się wokół nierozpalonego jeszcze ogniska. Harcerze stoją w ciszy, prowadzący wydaje komendę baczność, prosi o wystąpienie druha/ druhny, który będzie sprawował opiekę nad ogniem. Prosi go o uklęknięcie na prawe kolano, następnie przykłada mianuje go bierwionem mówiąc Mianuję Cie Strażnikiem Ognia, strzeż Go jak źrenicy własnego oka i wręcza mu jedną zapałkę ( to zależy od drużyny, w niektórych wręcza się trzy, a w jeszcze innych całe pudełko ). Strażnik rozpala ogień po czym cała drużyna śpiewa piosenkę Płonie ognisko lub inną o podobnym charakterze, np. Ogień - to zależy od obrzędowości drużyny. Po tym możecie usiąść i prowadzić ognisko, tak jak macie w swoim 4

konspekcie. Gdy ognisko dobiega końca możecie odśpiewać Późno już, lub Dobranoc oraz Bratnie słowo i zakończyć ognisko, pozostając nadal w ciszy. Przykładowy konspekt ogniska Prawo! Temat: Prawo Harcerskie Data: 15,06.2013 Prowadzący: dh. Martyna Kalinowska, dh. Katarzyna Rzeszotarska Czas trwania: 1 h Uczestnicy: harcerze, Materiały: kartki, mazaki, zapałki Cele: przypomnienie Prawa Harcerskiego przypomnienie znaczenia Prawa Harcerskiego Zamierzenia : harcerze będą znali Prawo Harcerskie harcerze przypomną sobie znaczenie Prawa Harcerskiego 1. Obrzędowe rozpoczęcie ogniska [7 min ] Wprowadzenie drużyny w temat ogniska jakim jest Prawo Harcerskie. 2. Gawęda [15min ] Przedstawienie gawędy [ zał. 1] oraz krótka rozmowa po co jest prawo w życiu człowieka. 3. Piosenka Ballada Rajdowa [3 min] 5

4. Prawo Harcerskie [15 min] Dzielimy drużynę na 5 patroli. Każdy z patroli wybiera 2 kartki leżące przy ognisku. Na tych kartkach harcerze mają zaszyfrowane szyfrem GA-DE-RY-PO-LU-KI lub MA-LI-NO-WE-BU-TY dwa punkty Prawa Harcerskiego. Ich zadaniem jest rozszyfrować, oraz krótko wyjaśnić jak rozumieją dane prawo. 5. Pląs wybrany przez drużynę [5 min] 6. Moim prawem jest [15 min] Harcerze w grupach przedstawiają punkty które wylosowali, oraz jak je rozumieją. Każdy może wypowiedzieć się na temat danego prawa. Po wypowiedziach każdej z grup, zadaniem harcerzy jest ustawienie Prawa Harcerskiego w odpowiedniej kolejności. 7. Obrzędowe zakończenie ogniska [5 min ] Zał. 1 Człowiek, gdy tylko zszedł z drzewa, zaczął gromadzić się w stada. Stada takie liczyły coraz więcej ludzi gdyż małe stadka zaczęły się łączyć. Potrzebne było więcej pożywienia, więc i więcej myśliwych. Nie raz wszyscy mężowie wyruszali na polowanie, aby zaspokoić głód swoich niewiast i dzieci. Zdarzali się tacy, którzy zdobywali więcej mięsa niż inni. Najsilniejsi i najsprytniejsi wykorzystywali taż swoje zdolności w walkach, które zdarzały się między plemionami czy stadami. Aby zachęcić ich do dalszej walki na rzecz plemienia wódz szczodrze nagradzał ich publiczną pochwałą, wyższym stopniem w hierarchii stada, lub przyznawał honorowe odznaczenie, które napawało dumą każdego z jego zdobywców. Takie odznaczenia oznaczał często jakiś symbol na galowym stroju. Narodziły się medale, ordery i wiele innych odznaczeń przyznawanych nie tylko za walkę, 6

ale także za osiągnięcia naukowe i tym podobne. Do dzisiaj można często zobaczyć na przykład żołnierzy oblepionych po szyje medalami za męstwo, wytrwałość, odwagę i tak dalej. Dlatego gdy powstał taki ruch społeczny jak skauting tam też nie mogło zabraknąć nagród za osiągnięcia. Wśród gąszczu stopni harcerskich, stopni instruktorskich, sznurów, opasek na nich znalazło się jedno małe, ale jakże wyjątkowe odznaczenie: KRZYŻ HARCERSKI. Odznaczenie, o którym każdy harcerz marzy a jeśli je ma z dumą nosi na mundurze. Jest to dodatkowo jedno z nielicznych odznaczeń, które zobowiązuje do pracy nad sobą nie tylko moralnie, ale również przyrzeczeniem harcerskim, które składa każdy, kto dostaje krzyż harcerski. Gdy skauting nie dotarł jeszcze do Polski każdy skaut składał takie przyrzeczenie nie wiążące się z odznaczeniem: Przyrzekam na swój honor uczynić wszystko, co leży w mojej mocy by spełnić obowiązek względem Boga i Króla. Nieść pomoc bliźnim w każdej potrzebie. Być posłusznym prawu skautowemu. Gdy dotarło do Polski jego składanie związało się z przyznawaniem krzyża harcerskiego. W czasie okupacji, reżimu PRL, wojen itp. przybierało różne formy takie jak: "...ślubuję na twoje ręce pełnić służbę w Szarych Szeregach, tajemnic służbowych dochować, do rozkazów się stosować i nie cofnąć się przed ofiarą życia." Albo "Przyrzekam uroczyście wobec kolegów i narodu polskiego uczyć się i pracować dla dobra Ojczyzny i sprawy socjalizmu[...]zawsze i wszędzie służyć Polsce Ludowej." Jednak dzisiejsza wersja powstała w 1919r. i brzmi ona tak: "Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłusznym Prawu Harcerskiemu.". Chociaż niewątpliwym zaszczytem jest złożenie tego przyrzeczenia, jego dotrzymanie z pewnością może przysporzyć problemów. Do przyjęcia przyrzeczenia nie da się przygotować 7

w ciągu kilku dni czy nawet tygodni. Dlatego powinniście już zacząć się przygotowywać do jego przyjęcia. To jest właśnie wielka niezwykłość tego przyrzeczenia - zobowiązuje ono do pracy nad sobą każdego harcerza nawet jeszcze przed jego przyjęciem. Zał. 2 1. Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia harcerskiego. 2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy. 3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim. 4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza. 5. Harcerz postępuje po rycersku. 6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać. 7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym. 8. Harcerz jest zawsze pogodny. 9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny. 10.Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych. 8

II ŚWIECZKOWISKO Świeczkowiska zazwyczaj odbywają się zimą lub latem w deszczową pogodę. Ich przebieg jest bardzo podobny do ogniska, różni się jedynie wstęp. Na samym początku, tak jak przy ognisku sprawdzamy umundurowanie, następnie wchodzimy już do pomieszczenia gdzie odbywać się będzie świeczkowisko. Może ono wyglądać w różny sposób, to zależy głównie od obrzędowości drużyny. Na przykład, w mojej drużynie, 51 BDH, świeczkowisko wygląda tak, że ustawia się 4 świeczki w środku kręgu, które symbolizują Ojczyznę, Naukę, Cnotę, Odwagę. Prowadzący świeczkowisko wyznacza po kolei 4 osoby, które zapalają jedną ze świeczek, mówiąc przy tym co symbolizuje. Świeczkowisko może również być całe zgaszone, a prowadzący wybiera jedną/ dwie osoby które rozpalają całe świeczkowisko. Oczywiście drużyna przez cały okres rozpalania świeczkowiska stoi na komendę baczność. Po rozpaleniu świeczek, tak samo jak w przypadku ogniska śpiewa się jedną z piosenek np. Ogień, Płonie ognisko. Kolejnym krokiem jest poprowadzenie świeczkowiska tak jak napisaliście swoim w konspekcie. Gdy skończycie wszystkie punkty, nie zapomnijcie o obrzędowym zakończeniu świeczkowiska. Może być to poprzez zawiązanie kręgu, albo inny sposób praktykowany w Waszym środowisku. 9

PRZYKŁADOWY KONSPEKT ŚWIECZKOWISKA Przyjaciela mam Temat: Przyjaźń Data: 12,01.2013 Prowadzący: dh. Martyna Kalinowska Czas trwania: 1 h Uczestnicy: harcerze, Materiały: kartki, mazaki, zapałki, taśma Cele: ukazanie czym jest przyjaźń ukazanie po co jest potrzebna przyjaźń w życiu Zamierzenia : harcerze będą wiedzieli czym jest przyjaźń harcerze będą wiedzieli co daje im przyjaźń w życiu 1. Obrzędowe rozpoczęcie świeczkowiska [5 min] Rozpalenie świeczek, piosenka Ogień i Balladę rajdową 2. O przyjaźni [15 min] Prowadzący opowiada gawędę o przyjaźni [ zał. 1 ] oraz porusza temat kim jest przyjaciel. 3. Hej przyjaciele - piosenka [5 min] 4. Wymarzony przyjaciel [10 min] Prowadzący rozdaje każdemu karteczkę i długopis. Prosi aby każdy zastanowił się i wypisał 3 najważniejsze cechy dobrego przyjaciela. Po tym jak każdy to zrobi, harcerze będą wypowiadali się dlaczego taką a nie inną cechę wybrali. 10

5. Pląs wybrany przez drużynę [5 min] 6. Jaki jestem? [10 min] Wszyscy uczestnicy dostają kartkę i wzajemnie przylepiają ją sobie na plecy. Każda osoba każdej musi napisać, co się jej w niej podoba, za co ją lubimy. 7. Obrzędowe zakończenie świeczkowiska [10 min] Piosenka Dym z jałowca, Dobranoc. Obrzędowe zgaszenie świeczek. Zał.1 Dwóch przyjaciół. Starszy nazywał się Frank i miał 20 lat. Młodszy Ted miał 18 lat. Wiele czasu spędzali razem, ich przyjaźń sięgała czasów szkoły podstawowej. Razem postanowili zaciągnąć się do wojska. Przed wyjazdem przyrzekli sobie u rodzinom, ze będą wzajemnie uważać na siebie. Szczęście im sprzyjało i znaleźli się w tym samym batalionie. Batalion ten został wysłany na wojnę. Była to straszliwa wojna, pośród rozpalonych piasków pustyni. Przez pewien czas Frank i Ted przebywali o obozie, chronionym przez lotnictwo. Lecz któregoś dnia pod wieczór przyszedł rozkaz by wkroczyć na terytorium nieprzyjaciela. Żołnierze pod piekielnym ogniem wroga dotarli do pewnej wsi. Ale nie było Teda. Frank szukał go wszędzie. Znalazł jego nazwisko w spisie zaginionych. Zgłosił się u komendanta z prośbą o pozwolenie na poszukiwanie jego przyjaciela. - To jest zbyt niebezpieczne - odpowiedział komendant. - Straciłem już twego przyjaciela, straciłbym również ciebie. Tam ostro strzelają. Frank mimo wszystko poszedł. Po kilku godzinach znalazł Teda śmiertelnie rannego. Ostrożnie wziął go na ramiona. Nagle dosięgnął go pocisk. Nadludzkim wysiłkiem udało mu się donieść przyjaciela do obozu. -Czy warto było umierać, by ratować umarłego?-spytał komendant. 11

Tak wyszeptał Frank, gdyż przed śmiercią Ted powiedział: -Wiedziałem, ze przyjdziesz. III APEL Apel zazwyczaj jest prowadzony przez przybocznego lub oboźnego. W głównej mierze składa się z odczytania rozkazu wydanego przez drużynowego lub komendanta obozu, szczepu, zimowiska. Następnie głos oddawany jest drużynowemu lub komendantowi. Kluczowym elementem jednak jest poprawne odczytanie rozkazu. A oto krótka podpowiedź. Zacznijmy od tego, że gdy zastępowi sprawdzą umundurowanie, skład oraz ustawią się już na apel trzeba jeszcze doprowadzić drużynę do porządku, przez co rozumiem porycie i wyrównanie. Warto więc zacząć od, całość baczność, pokryj, wyrównaj. Kolejnym etapem jest meldowanie zastępów. Prowadzący apel powinien powiedzieć całość baczność, zastępami meldować. W tym momencie osoby meldujące się ustawiają się przed prowadzącym apel i zaczynają meldować. Zaczyna osoba z prawej, do której podchodzi przyboczny/oboźny i salutuje do lilijki przypiętej do mundurowego nakrycia głowy. Zastępowy melduje. Taką samą czynność powtarza się z każdym meldującym. Na sam koniec prowadzący salutuje mówiąc czuwaj oraz raport wstąp, na co meldujący odpowiadają rozkaz i wstępują do szeregu. Zostaje wydana komenda całość baczność po czym drużynowy mówi Druhny i druhowie czuwaj, a harcerze odpowiadają czuwaj. Całość spocznij. Poniżej znajdziecie wzór apelu wraz z komendami, które należy wydawać podczas prowadzenia apelu. 12

WZÓR ROZKAZU DRUŻYNOWEGO całość baczność Związek Harcerstwa Polskiego Hufiec Białystok Drużynowy (nr i nazwa drużyny) Białystok, r. Rozkaz L. (nr miesiąca)/(rok) Całość spocznij Wstęp okolicznościowy (święta państwowe, rocznice, szczególne wydarzenia w Związku, tematom tym może być poświęcony rozkaz specjalny drużynowego). Wyjątki z rozkazu komendanta Hufca L..../... z dnia... 2009 r. (sprawy ogólnohufcowe lub dotyczące drużyny, rozpoczynające się od słów: Podaję do wiadomości : m.in.: dopuszczenie do przyrzeczenia lub złożenia obietnicy zuchowej przyznanie odznaczenia lub stopnia instruktorskiego instruktorom danej drużyny). 1. Zarządzenia i informacje 1.1.1 Zarządzenia 1.1.1. Zwołuję Zlot Drużyny.. 1.2. Informacje 1.2.1. Podaję do wiadomości, że przy Drużynie ZHP w... zawiązała się Rada Przyjaciół Harcerstwa. Na przewodniczącego Rady został wybrany pan... 2. Drużyna 2.1. Zwolnienia w radzie drużyny (zmiany personalne w radzie drużyny). 2.1.1. Na wniosek Rady Drużyny zwalniam dh. ćwika. z funkcji zastępowego z dniem... 2009 r. 13

Serdecznie dziękuję za wzorowe pełnienie funkcji i życzę dalszych sukcesów. 2.2. Mianowania w radzie drużyny (zmiany personalne w radzie drużyny). 2.2.1. Na wniosek Rady Drużyny mianuję samarytankę. przyboczną z dniem...2009 r. 3. Mianowania na stopnie harcerskie 3.1. Zamknięcia próby na stopień 3.1.1. Na wniosek Rady Drużyny z dnia... zamykam próbę, przyznaję stopień ćwika następującym druhnom i druhom: 3.2. Otwarcie próby na stopień 3.2.1. Na wniosek Rady Drużyny z dnia... otwieram próbę na stopień ćwika następującym druhnom i druhom:... 3.3. Zamknięcie próby na sprawność 3.3.1. Na wniosek Rady Drużyny z dnia... zamykam próbę i przyznaję sprawność wskazidrogi dh pionierce... 3.4. Otwarcie próby na sprawność 3.4.1. Na wniosek Rady Drużyny z dnia... otwieram próbę na sprawność łazika następującym druhnom i druhom: 4. Kary organizacyjne 4.1. Podaję do wiadomości decyzję Rady Drużyny z dnia... o wykluczeniu dh.. z członkowstwa w drużynie. 5. Pochwały, wyróżnienia, nagrody (każdy z członów otrzymuje kolejny numer) 6. Inne 14

6.1. Przyznaje naszywkę Czarnych Orląt następującym druhnom i druhom: - pwd... 7. Sprostowania (korekta błędnie opublikowanych informacji w poprzednich rozkazach z podaniem ich liczby i daty) 7.1. Informuję, że w rozkazie L..../... z dnia... w punkcie... błędnie podano nazwisko członka Rady Drużyny. Było: hm..., powinno być: hm.... Baczność Czuwaj! podpisano stopień, imię i nazwisko drużynowego W kolejnym etapie głos przejmuje drużynowy. Tuż po tym, jak drużynowy odda głos prowadzący apel mówi np. całość w tył zwrot. Tymi słowami kończy apel, a także swoją rolę prowadzącego. 15