1 Aleksander Krupa IPB OGÓLNE WARUNKI UMOWY o prace projektowe w zamówieniach publicznych
2 Obserwowane mankamenty w zamówieniach o prace projektowe, między innymi, to: nieprecyzyjne i nieprawidłowe określanie przedmiotu zamówienia, nierówność stron umowy, wyrażająca się między innymi nakładaniem na wykonawcę niewspółmiernie wysokich kar umownych i obejmowanie tymi karami opóźnień powodowanych bezczynnością administracji rządowej lub samorządowej albo odpowiednich instytucji, niedoprecyzowanie procedury odbioru wykonanych prac i opóźnianie płatności dla wykonawcy, nieprzewidywanie możliwości zmian w umowie i przypadków zaistnienia konieczności wykonywania projektów zamiennych w czasie wykonywania robót budowlanych, ustalanie nierealnych terminów wykonania zamówienia, wadliwe zapisy dotyczące sprawowania nadzoru autorskiego, nabycia przez zamawiającego praw autorskich, rękojmi, gwarancji itd., powszechność stosowania przetargu nieograniczonego i jedynie najniższej ceny, jako kryterium wyboru oferty najkorzystniejszej, niedopuszczanie dyskusji o możliwościach skorygowania umowy.
3 Izba Projektowania Budowlanego: podjęła opracowanie: Ogólnych warunków umowy o prace projektowe w zamówieniach publicznych (OWU), Podręcznika dobrych praktyk w zamówieniach publicznych o prace projektowe. przewiduje skierowanie do Prezesa UZP wniosku o zalecenia do stosowania tych opracowań, zakłada się, że Umowę o prace projektowe, analogicznie jak w FIDIC, będą tworzyć: Akt umowy, Istotne postanowienia umowy, Szczególne postanowienia umowy, Ogólne warunki umowy (OWU), Załączniki.
4 W Ogólnych warunkach umowy (OWU) przewiduje się: zachowanie równości stron umowy, równomierne rozłożenie ryzyk, określenie przedmiotu zamówienia podstawowego, przesłanki zmian w umowie, regulacje dotyczące sprawowania nadzoru autorskiego, zamówienia uzupełniające z prawem opcji na wykonywanie projektów zamiennych w trakcie budowy, zamówienia uzupełniające na sporządzenie instrukcji eksploatacji i użytkowania i innych dokumentów warunkujących uzyskanie pozwolenia na użytkowanie.
5 Zamówienia o prace projektowe jako zamówienia podstawowe mogą obejmować: studia i analizy przedprojektowe prowadzące do ustalenia przedmiotu, zakresu i wykonalności przedsięwzięcia oraz danych wyjściowych do projektowania i wyboru wykonawcy prac projektowych lub ewentualne opracowania programu funkcjonalnoużytkowego, opracowania projektowe wymagane do uzyskania opinii, uzgodnień i pozwolenia na budowę oraz przeprowadzenia wyboru wykonawcy robót, a także wykonania i odbioru robót budowlanych z przyrzeczeniem zawarcia umowy o sprawowanie nadzoru autorskiego, w czasie prowadzenia robót budowlanych: sprawowanie nadzoru autorskiego, wykonywanie ewentualnych projektów zamiennych, wykonywanie opracowań związanych z zakończeniem robót budowlanych oraz warunkujących uzyskanie pozwolenia na użytkowanie.
6 Umowa o prace studialne i przedprojektowe obejmuje wykonanie opracowań: 1. Wstępne studium wykonalności przedsięwzięcia lub I etap Studium wykonalności 2. Wstępne Założenia Przedsięwzięcia 3. Studium wykonalności przedsięwzięcia lub II etap Studium wykonalności 4. Program inwestycji i wartość kosztorysowa inwestycji lub Podstawowe Założenia Przedsięwzięcia 5. Materiały i dane wyjściowe do projektowania 6. Ewentualnie Program funkcjonalno-użytkowy
7 Umowa o prace projektowe wraz z przyrzeczeniem zawarcia odrębnej umowy o sprawowanie nadzoru autorskiego, obejmuje wykonanie: 1. Wielobranżowy Projekt Wstępny lub koncepcja projektowa wraz z opracowaniami towarzyszącymi. 2. Dokumentacja geodezyjno-prawna, obejmująca zespół dokumentów i opracowań, które są niezbędne w przypadku zmian w podziale nieruchomości. 3. Projekt budowlany wraz z opracowaniami towarzyszącymi. 4. Projekty wykonawcze oraz przedmiar robót i kosztorys inwestorski. 5. Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. 6. Ewentualne opracowania kosztowe właściwe dla każdego stadium projektowania i inne opracowania potrzebne inwestorowi, stosownie do specyfiki inwestycji.
8 W przygotowaniu i realizacji inwestycji może wystąpić wiele sytuacji niemożliwych wcześniej do przewidzenia. Uzasadnia to potrzebę przewidzenia w Ogólnych warunkach umowy (OWU): przesłanek, które jeżeli wystąpią będą stanowiły podstawę zmian w umowie, jako spełnieniające dyspozycje art. 144 ust. 1 ustawy Pzp. Przy sporządzaniu wykazu tych przesłanek zamawiający może skorzystać z Załącznika Nr 3a, który podaje ich przykładowy wykaz (13 przesłanek), zamówień na ewentualne opracowanie projektów zamiennych, wykonywanych w czasie wykonywania robót budowlanych lub ziemnych, które, o ile wystąpi potrzeba ich wykonania, będą traktowane jako zamówienia uzupełniające z uwzględnieniem prawa opcji, spełniające dyspozycje art. 67 ust. 1, pkt 6 i art. 34 ust. 5 ustawy Pzp. Przy sporządzeniu tych zamówień uzupełniających zamawiający może skorzystać z Załącznika Nr 4a, który podaje ich przykładowy wykaz (12 przypadków), projektowych zamówień uzupełniających, których wykonanie jest możliwe w końcowej fazie wykonywania robót budowlanych, ze spełnieniem dyspozycji art. 67. ust. 1, pkt 6 ustawy Pzp. Przy sporządzaniu zestawienia tych zamówień uzupełniających zamawiający może skorzystać z Załącznika Nr 5a, który podaje ich przykładowy wykaz (8 opracowań).
9 Ponadto Ogólne warunki umowy zawierają: ustalenia dotyczące odbioru prac projektowych, z propozycją analogiczną, jaka funkcjonuje w zasadach FIDIC, tj.: procedura przekazania potwierdzana protokołem, który dokumentuje termin wykonania i przekazania przedmiotu umowy, co upoważnia wykonawcę do wystawienia faktury o płatność częściową, procedura odbioru merytorycznego (po ewentualnym KOPI lub audycie), dokumentowana protokołem odbioru merytorycznego, który upoważnia do wystawienia faktury końcowej, z uwzględnieniem płatności częściowej, ustalenia dotyczące wynagrodzenia wykonawcy, warunków płatności i rozliczeń z wprowadzeniem wariantowo: ewentualnych zaliczek, płatności okresowych, po ocenie wykonanego zakresu, płatności częściowych (85%) po wykonaniu i przekazaniu oraz płatności końcowych (15%) po odbiorze merytorycznym przedmiotu umowy jako rozwiązanie podstawowe, procedurę rozstrzygania sporów, z możliwością ich polubownego rozstrzygania przez rozjemcę, Sąd Arbitrażowy lub Sąd Powszechny, cdn.
10 obowiązki i prawa wykonawcy oraz uregulowania dotyczące podwykonawców, ubezpieczenia, zabezpieczenia należytego wykonania umowy i kar umownych, obowiązki i prawa zamawiającego związane ze współpracą, kontrolą, odbiorem prac, płatnościami, zmianami w umowie, zamówieniami uzupełniającymi z uwzględnieniem prawa opcji i zamówieniami uzupełniającymi oraz działaniami związanymi z ochroną praw własności intelektualnej oraz sankcjami i karami umownymi równymi dla wykonawcy i zamawiającego, ustalenia w sprawie kontroli jakości przedmiotu umowy, w tym dotyczące sprawdzania projektów przez wykonawcę w tym także projektów wykonawczych i inwestorskiej kontroli oraz oceny opracowań projektowych, ustalenia dotyczące zakresu świadczeń projektantów w ramach pełnienia nadzoru autorskiego w ramach umowy przyrzeczonej jako zamówienia uzupełniające i zawarcia odrębnej umowy o jego pełnienie i wynagrodzeniu wykonawcy, regulacje dotyczące praw własności intelektualnej w odniesieniu do ochrony praw autorskich, udzielania licencji zamawiającemu na korzystanie z autorskich praw majątkowych autorskich praw zależnych, ustalenia dotyczące: ochrony danych poufnych i postępowania z informacjami uznanymi za jawne, okresów rękojmi i gwarancji, odstąpienia od umowy.
11 Załącznikami do umowy o prace projektowe w zależności od zakresu i specyfiki zamówienia są: Zał. Nr 1 Szczegółowy wykaz opracowań i projektów, które stanowią przedmiot umowy (zamówienie podstawowe) wraz z określeniem terminów ich wykonania i należnego wynagrodzenia wykonawcy. Zał. Nr 2 Wykaz materiałów i danych wyjściowych zamawiającego do projektowania i terminy ich przekazania wykonawcy. Zał. Nr 3 Wykaz przesłanek, które, jeżeli wystąpią, będą stanowiły podstawę zmian w umowie, jako spełniające dyspozycję art. 144 ust. 1 ustawy Pzp. Zał. Nr 4 Wykaz okoliczności uzasadniających konieczność opracowania projektów zamiennych, wykonywanych w okresie realizacji robót budowlanych lub ziemnych, które, o ile wystąpi potrzeba ich wykonywania, będą traktowane jako zamówienia uzupełniające z uwzględnieniem prawa opcji, spełniające dyspozycje art. 67 ust. 1 pkt. 6 i art. 34 ust. 5 ustawy Pzp.
12 Zał. Nr 5 Wykaz opracowań i dokumentów projektowych, wykonywanych w końcowej fazie realizacji robót budowlanych, niezbędnych do uzyskania pozwolenia na użytkowanie zrealizowanych obiektów budowlanych, w dostosowaniu do ich specyfiki, które będą traktowane jako zamówienia uzupełniające, spełniające dyspozycję art. 67, ust. 1, pkt 6, ustawy Pzp. Zał. Nr 6 Specyfikacja istotnych warunków zamówienia (SWIZ). Zał. Nr 7 Odpowiedzi zamawiającego na pytania wykonawców w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Zał. Nr 8 Oferta wykonawcy.
13 Podsumowanie i wnioski 1. Ogólne warunki umowy (OWU) były szeroko konsultowane ze specjalistami z zakresu zamówień publicznych oraz ze środowiskiem projektantów. 2. Ocenia się, że Ogólne warunki umowy regulują ok. 90% problematyki w umowach o prace projektowe. Ich wdrożenie do praktyki gospodarczej: ułatwi i uprości przygotowanie postępowania i dokumentów, które przygotowuje zamawiający oraz wpłynie korzystnie na zmniejszenie ich obszerności, usunie wiele niedoskonałości jakie obecnie występują w umowach o prace projektowe, ucywilizuje stosunki między zamawiającym i wykonawcą, oraz usunie wiele konfliktów, co ułatwi realizację budowlanych inwestycji publicznych. 3. Stosowanie oprócz ceny także merytorycznych kryteriów oceny i wyboru oferty najkorzystniejszej, zaproponowanych w PODRĘCZNIKU dobrych praktyk powinno zapewnić wybór oferty rzeczywiście najkorzystniejszej. Będzie to z korzyścią dla gospodarki i wszystkich uczestników procesu inwestycyjnobudowlanego.