Alkohol etylowy Etanol, Spiritus vini, Ethanol, Ethyl alcohol o wzorze sumarycznym C 2H5OH Tabela I. Właściwości fizyczne etanolu Temperatura wrzenia 78 C Prężność pary w temp. 20 C = 5,87 kpa (44 mm Hg) Masa cząsteczkowa 46,07 Alkohol etylowy jest wykorzystywany przede wszystkim w celach konsumpcyjnych oraz jako środek dezynfekcyjny. Należy on do najszerzej stosowanych rozpuszczalników w przemyśle. Etanol stosowany jest do ekstrakcji i syntezy związków organicznych w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym oraz jako surowiec wyjściowy do otrzymywania syntetycznego kauczuku metodą Lebiediewa. Znany jest jako surowiec napędowy do silników spalinowych i do oświetlenia. W przemyśle gorzelniczym alkohol jest otrzymywany podczas fermentacji skrobi z ziemniaków, żyta, ryżu czy melasy. Drogą syntetycznej syntezy otrzymywany jest z etylenu i acetylenu. Jak działa alkohol Alkohol etylowy, który jest zawarty we wszystkich napojach alkoholowych, jest substancją psychoaktywną. Posiada zdolność szybkiego przenikania do mózgu i wywołuje zmiany, których rodzaj i nasilenie są związane z poziomem stężenia alkoholu we krwi. Już po kilku minutach od spożycia alkoholu jego poziom wzrasta. Do maksymalnego stężenia alkoholu we krwi dochodzi po upływie około (0,5 1) godziny od chwili spożycia. Alkohol ma działanie tłumiące (depresyjne) i przeciwbólowe. Tłumienie czynności nerwowej polega na spowolnieniu przepływu impulsów nerwowych wzdłuż włókien nerwowych. Ponieważ w pierwszej kolejności tłumione jest działanie mózgowych ośrodków kontroli, pojawia się uczucie rozluźnienia, lekkości, euforii. To właśnie wyraźny, błyskawicznie osiągany efekt euforyzujący odpowiada za popularność alkoholu. W miarę jak wzrasta stężenie spożywanego alkoholu we krwi, pojawiają się dalsze zaburzenia Zatrucia alkoholem etylowym występują przede wszystkim w związku z jego olbrzymim spożyciem w różnej postaci przez setki milionów ludzi. W mniejszym zakresie na pary etanolu narażeni są pracownicy przemysłów: spirytusowa-wódczanego, browarniczego oraz pracownicy przemysłu meblarskiego (rozpuszczalnik lakierów i politur).
Tabela II. Obserwowane objawy intoksykacji w zależności od stężenia alkoholu w powietrzu wydychanym Stężenie alkoholu w powietrzu wydychanym mg/l Faza Objawy 0-0,2 Trzeźwość brak widocznych objawów, ale badany może być bar dziej gadatliwy i wykazywać nadmiernie dobre samopoczucie 0,15-0,5 Euforia nadmierna pewność siebie, osłabienie samokontroli i koncentracji, zachwianie koordynacji ruchowej 0,4-1,0 Pobudzenie niestabilność emocjonalna błędne sądy, zaburzenia koncentracji uwagi, niezborność ruchowa 0,7-1,2 Dezorientacja chaos myślowy, zawroty głowy, wyolbrzymiony strach, agresja lub smutek, utrata spostrzegania koloru, kształtu, nadmierna ruchliwość, słabsze odczuwanie bólu, trudności w utrzymaniu równowagi, niewyraźna bełkotliwa mowa, możliwość wystąpienia śpiączki 1,1-1,6 stupor (osłupienie) apatia, bezwładność, niezdolność do stania i chodzenia, wymioty, możliwość wystąpienia trudności z utrzymaniem moczu, śpiączka lub osłupienie 1,5-2,0 Śpiączka śpiączka, zniesienie czucia i odruchów, obniżenie ciepłoty ciała, zaburzenia krążenia i oddychania. Możliwość śmierci. Powyżej 1,9 Zgon zgon spowodowana paraliżem ośrodka oddechowego Powyżej stężenia 0,29 mg/l skutki spożycia alkoholu są już wyraźnie negatywne. Znacząco pogarsza się ocena, percepcja, zdolność uczenia się, pamięć, koordynacja, libido, czujność oraz samokontrola. Nie przekraczaj tej granicy. Alkohol rozkładany jest w organizmie przede wszystkim w wątrobie (94% wypitego alkoholu) ze średnią szybkością ok. 0,15 /h. Nie ma skutecznych sposobów na radykalne przyspieszenie tego procesu. Ok. 5 % alkoholu jest wydalane przez płuca lub skórę i od 0,5% do 2% przez nerki.
Alkohol jest substancją toksyczną Przewód pokarmowy - alkohol drażni śluzówkę, może być przyczyną stanów zapalnych, powodować nawrót choroby wrzodowej. Alkohol powoduje stan zapalny wątroby, spożywany w nadmiernych ilościach prowadzi do marskości wątroby. Zakłóca wchłanianie glukozy, aminokwasów i witamin oraz mikroelementów. Alkohol uszkadza trzustkę zwiększając m.in. ryzyko niedrożności przewodów trzustkowych. Alkohol powoduje niedobory witaminy B1, kwasu foliowego i witaminy A, powoduje niedobory pokarmowe Znosi uczucie głodu. Układ krążenia - alkohol zmienia metabolizm w mięśniu sercowym. Osłabiona zostaje siła mięśnia sercowego. Może powstawać nadciśnienie tętnicze. Nadużywanie alkoholu zwiększa ryzyko choroby niedokrwiennej serca. Małe dawki - nie przekraczające 1-2 porcji standardowych - mogą mieć w niektórych przedziałach wiekowych działanie kardiomioprotekcyjne. Nadmierne picie alkoholu stanowi czynnik ryzyka wystąpienia nadciśnienia. U ok. 30% pacjentów z nadciśnieniem podstawową lub główną przyczyną jego występowania jest właśnie nadużywanie alkoholu. Układ hormonalny - alkohol powoduje podwyższenie poziom kortyzolu; obniżenie poziomu testosteronu u mężczyzn; zaburzenia miesiączkowania. Alkohol wpływa na obniżenie potencji u mężczyzn. Układ odpornościowy - alkohol osłabia odporność na infekcje wirusowe i bakteryjne. Skutkiem obniżonej odporności jest m.in. zwiększone ryzyko występowania pewnych odmian raka, zwłaszcza przełyku, wątroby, części nosowej gardła, krtani i tchawicy oraz raka sutka u kobiet. Układ oddechowy - alkohol powoduje przewlekłe zapalenie błony śluzowej tchawicy i oskrzeli. U osób nadużywających alkoholu 10-krotnie częściej występuje rak jamy ustnej, krtani oraz tchawicy. Funkcjonowanie psychiczne i zmiany osobowości - wpływ alkoholu to m.in.: bezsenność, zaburzenia równowagi emocjonalnej, depresja, niepokój, rozdrażnienie, nagłe zmiany nastroju, próby samobójcze, amnezja, uzależnienie od alkoholu, delirium tremens, psychoza alkoholowa, halucynoza alkoholowa, otępienie (zespól Korsakowa). Z czasem nadużywanie alkoholu może prowadzić do problemów z pamięcią oraz spowolnienia procesów myślowych. Według WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) alkohol jest przyczyną występowania około 60 różnego typu chorób, w tym niektórych nowotworów. Jest trzecią co do częstości przyczyną zgonów na świecie (z powodu urazów, wypadków, samobójstw i chorób) - raport Zdrowie na Świecie 2002.
Wpływ alkoholu na prowadzenie pojazdów Wydłużenie czasu reakcji
Zaburzenia koordynacji
Jak wpływa alkohol na kierowcę? Skłonność do przekraczania prędkości
Administracyjne i karne konsekwencje jazdy pod wpływem alkoholu Procedury administracyjne Zgodnie z ustawą o kierujących, każdy kierowca, który został zatrzymany za jazdę po spożyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości musi być zbadany przez lekarza i psychologa oraz odbyć odpowiedni kurs reedukacyjny w zakresie problematyki przeciwalkoholowej i przeciwdziałania narkomanii. Skierowania na badania lekarskie i psychologiczne oraz kurs reedukacyjny wydaje starosta po otrzymaniu odpowiedniej informacji od administratora centralnej ewidencji kierowców. Celem badań lekarskich i psychologicznych jest ustalenie istnienia lub braku przeciwskawzań zdrowotnych i psychologicznych do prowadzenia pojazdów. Z tego względu badania te należy uznać w większym stopniu za element procedury odzyskiwania zatrzymanego prawa jazdy, niż za jeden z etapów procesu reedukacyjnego. Procedury karne W polskim prawie rozróżnia się dwa poziomy alkoholu w organizmie, od których zależy odpowiedzialności użytkownika drogi: STAN PO UŻYCIU ALKOHOLU zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2 do 0,5 lub obecności alkoholu w wydychanym powietrzu od 0,10 mg/l do 0,25 mg/l. STAN NIETRZEŹWOŚCI zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5 alkoholu lub obecności alkoholu w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg/l. Stan po użyciu alkoholu kierowcy traktowany jest jako wykroczenie, natomiast stan nietrzeźwości kwalifikowany jest już jako przestępstwo i zagrożony sankcjami określonymi w kodeksie karnym. Porównanie systemu kar stosowanych wobec nietrzeźwych kierowców w Polsce z sankcjami obowiązującymi w innych krajach Europy wskazuje, że w Polsce obowiązują relatywnie surowe kary przewidziane dla prowadzących pojazdy pod wpływem alkoholu. Orzecznictwo w przypadku kierowców zatrzymanych za prowadzenie pojazdu po użyciu alkoholu wykroczenie drogowe (0,10 0,25) : Najczęściej orzekaną kara jest grzywna oraz zakaz prowadzenia pojazdu; Orzecznictwo w przypadku kierowców zatrzymanych za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości przestępstwo drogowe (> 0,25 mg/l): najczęściej stosowanymi karami jest kara pozbawienia wolności i grzywna samoistna oraz grzywna orzekana obok pozbawienia wolności (70% kierowców ma zasądzoną grzywnę w wysokości od 300 do 1500 zł);