Andrzej Gwizdała-Czaplicki Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Delegatura w Ciechanowie Konferencja: Efekty wdrażania nowego modelu gospodarowania Płońsk 27-28 maj 2014 r.
podstawy prawne systemu cele nowelizacji u.c.p.g. systemy gospodarowania uchwały rad gmin sankcje gmin sankcje Inspekcji Ochrony Środowiska stwierdzone naruszenia wnioski
PODSTAWY PRAWNE SYSTEMU ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. 2013 poz. 21, z późn. zm.) u.o. ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. 2013 poz. 1399) u.c.p.g ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 106, poz. 622, z późn. zm.) rozporządzenia Ministra Środowiska wydane na podstawie delegacji zawartych w u.c.p.g. w sprawie wzorów sprawozdań o odebranych odpadach komunalnych, odebranych nieczystościach ciekłych oraz realizacji zadań z zakresu gospodarowania (Dz. U. 2012 poz. 630)
w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. 2012 poz. 645) w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz sposobu obliczania poziomu ograniczenia masy tych odpadów (Dz. U. 2012 poz. 676) w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (Dz. U. 2013 poz. 122)
rozporządzenia Ministra Środowiska wydane na podstawie delegacji zawartych w u.o. w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych (Dz. U. 2012 poz. 1052) w sprawie składowisk odpadów (Dz. U. 2013 poz. 523) rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. 2013 poz.38)
CELE NOWELIZACJI gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (obligatoryjny system gminny); możliwość przejęcia przez gminy obowiązków od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (fakultatywny system gminny) albo nie przejęcia obowiązków od właścicieli nieruchomości (system wolnego wyboru - umowny); uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi; prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych u źródła ; wyeliminowanie nielegalnych wysypisk odpadów;
zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych, w tym kierowanych na składowiska odpadów ulegających biodegradacji; zwiększenie liczby nowoczesnych instalacji do odzysku, w tym recyklingu, oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych w sposób inny niż składowanie odpadów; wprowadzenie właściwego sposobu monitorowania postępowania z zarówno przez właścicieli nieruchomości, jak i przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości; zmniejszenie dodatkowych zagrożeń dla środowiska wynikających z transportu odpadów komunalnych z miejsc ich powstania do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania, przez podział województw na regiony gospodarki odpadami.
OBLIGATORYJNY SYSTEM GMINNY dotyczy właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy; odbiera firma wybrana w drodze przetargu organizowanego przez wójta (albo gmina jednostka organizacyjna - g.j.o.); zasady świadczenia usług określa ustawa i (po przetargu) umowa; właściciele nieruchomości uiszczają na rzecz gminy opłatę; wysokość opłaty określa rada gminy uchwałą, egzekucja w trybie egzekucji podatkowej; system z mocy ustawy obowiązkowy.
SYSTEM WOLNEGO WYBORU - UMOWNY dotyczy właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne; właściciele nieruchomości zawierają umowę z firmą wywozową (działającą w oparciu o wpis do rejestru) albo - g.j.o.; usługa za opłatą określoną w umowie, nadzór gminy; zasady świadczenia usług określa ustawa i umowa; wybór usługodawcy na zasadzie wolnego wyboru (ustawa narzuca tylko kryteria formalne); Rada gminy może znieść system uchwałą i wprowadzić system gminny (fakultatywny system gminny).
OBLIGATORYJNE UCHWAŁY RADY GMINY w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów; w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie ; w sprawie terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty; w sprawie określenia wzoru deklaracji o wysokości opłaty; w sprawie dostosowania regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy do WPGO.
FAKULTATYWNE UCHWAŁY RAD GMIN o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy; o podziale obszaru gminy na sektory; w sprawie ustalenia sposobu obliczania opłaty za gospodarowanie na terenie tych nieruchomości, które w części stanowią nieruchomość zamieszkałe, a w części nieruchomość niezamieszkałe; w sprawie rodzaju dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokości cen za te usługi.
SANKCJE GMIN WOBEC PRZEDSIĘBIORCÓW przekazanie kwartalnego sprawozdania po terminie: - 100 zł za każdy dzień opóźnienia. przekazanie nierzetelnego sprawozdania: - 500 zł do 5 000 zł. nieprzekazanie do RIPOK: zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych, pozostałości z sortowania przeznaczonych do składowania, - 500 zł do 2 000 zł za pierwszy ujawniony przypadek, - za kolejne wykreślenie z rejestru na okres 3 lat.
odbieranie odpadów bez wpisu do rejestru: - 5 000 zł za pierwszy miesiąc, - 10 000 zł za kolejny miesiąc. mieszanie selektywnie zebranych odpadów: - 10 000 zł do 50 000 zł. nieosiąganie wymaganych poziomów: recyklingu, ograniczenia masy składowanych odpadów ulegających biodegradacji, - wg wzorów z rozporządzeń Ministra Środowiska.
Upoważnieni pracownicy gminy lub funkcjonariusze straży gminnej albo miejskiej uprawnieni są do kontroli przestrzegania zasad czystości i porządku przez właścicieli nieruchomości i nakładania grzywien. Ich kontroli podlega także przestrzeganie przez mieszkańców obowiązków, określonych w regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Mieszkaniec, który nie wykonuje obowiązków, podlega karze grzywny.
SANKCJE INSPEKCJI OCHRONY ŚRODOWISKA WOBEC GMIN przekazanie rocznego sprawozdania po terminie: - 100 zł za każdy dzień opóźnienia. Niezłożenie sprawozdania jest równoznaczne z nieosiągnięciem poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku określonych rodzajów odpadów i ograniczeniem masy OUB przekazywanych do składowania. niezorganizowanie przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości: - od 10 000 zł do 50 000 zł. nieosiąganie przez gminę wymaganych poziomów: recyklingu, ograniczenia masy składowanych odpadów ulegających biodegradacji, - wg wzorów z rozporządzeń Ministra Środowiska.
SANKCJE INSPEKCJI OCHRONY ŚRODOWISKA WOBEC GMINNEJ JEDNOSTKI ORGANIZACYJNEJ przekazanie kwartalnego sprawozdania po terminie: - 100 zł za każdy dzień opóźnienia. przekazanie nierzetelnego sprawozdania: - od 500 zł do 5 000 zł. nieosiąganie wymaganych poziomów: recyklingu, ograniczenia masy składowanych odpadów ulegających biodegradacji, - wg wzorów z rozporządzeń Ministra Środowiska.
odbiera odpady komunalne pomimo zakazu wykonywania działalności: - 5 000 zł za pierwszy miesiąc, - 10 000 zł za każdy kolejny miesiąc. miesza selektywnie zebrane odpady komunalne ze zmieszanymi : - od 10 000 zł do 50 000 zł. nie przekazuje do RIPOK: zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych, pozostałości z sortowania przeznaczonych do składowania. - od 500 zł do 2 000 zł za pierwszy ujawniony przypadek.
W przypadku gdy stwierdzi, że g.j.o. odbierająca odpady komunalne od właścicieli nieruchomości: 1) nie spełnia wymagań określonych dla podmiotów odbierających odpady komunalne, 2) po raz drugi przekazuje zmieszane odpady komunalne, odpady zielone lub pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania do instalacji innych niż RIPOK, 3) nie osiągnęła w kolejnym roku kalendarzowym poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, - zakazuje, w drodze decyzji, wykonywania tej działalności na okres 3 lat.
SANKCJE INSPEKCJI OCHRONY ŚRODOWISKA WOBEC PROWADZĄCEGO INSTALACJĘ odbiera od podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, spoza RGOK: zmieszane odpady komunalne, odpady zielone, pozostałości z sortowania przeznaczonych do składowania, - 500 zł za każdy Mg odebranych odpadów, nie zawiera umowy na zagospodarowanie z podmiotem odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości w ramach RGOK: zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych,
pozostałości z sortowania przeznaczonych do składowania, - 10 000 zł, nie odbiera od podmiotu przekazującego odpady komunalne do instalacji przewidzianej do zastępczej obsługi danego RGOK: zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych, pozostałości z sortowania przeznaczonych do składowania, - 10 000 zł.
32 GMINNY OBJĘTE II ETAPEM CYKLU KONTROLNEGO 6 gmin o najwyższym % spadku masy odebranych odpadów; 6 gmin o najniższym poziomie recyklingu; 3 gminy o największej liczbie dzikich wysypisk; Płock - niskie stawki opłat spośród 5 byłych miast wojewódzkich; pozostałe 16 gmin - na zasadzie wyboru losowego (gminy z powiatów w których nie kontrolowano gmin w I etapie). W Płockim Regionie Gospodarki Odpadami Komunalnymi spośród 60 gmin w drugim etapie cyklu zostanie skontrolowanych 7 gmin Płock, Brochów, Czosnów, Iłów, Pomiechówek, Siemiątkowo i Zawidz (w I etapie skontrolowano 5 gmin Sochaczew, Nasielsk, Bodzanów, Radzanowo i Rościszewo).
SPADEK MASY ODEBRANYCH ODPADÓW W 2013 r. stwierdzono % spadek masy odebranych odpadów w porównaniu do 2012 r. w: 4 (spośród 7) gminach miejskich, 3 (spośród 7) gminach miejskowiejskich, 11 (spośród 46) gminach wiejskich.
GMINY W KTÓRYCH NIE OSIĄGNIĘTO USTALONEGO POZIOMU RECYKLINGU Poziomu recyklingu 4 frakcji odpadów komunalnych nie osiągnęły: 1 gmina miejska, 1 gmina miejsko-wiejska, 9 gmin wiejskich.
STWIERDZONE NA PODSTAWIE SPRAWOZDAŃ NARUSZENIA Spośród 60 gmin w płockim RGOK: w 18 odnotowano % spadek masy odebranych odpadów komunalnych (4 miejskich, 3 miejsko-wiejskich, 11 wiejskich), 11 nie osiągnęła wymaganego poziomu recyklingu papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, 5 nie osiągnęło wymaganego poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania (63,42% - 2013 r.), w 37 nie utworzono punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych,
10 nie posiada zezwolenia na zbieranie odpadów, 46 przedsiębiorców odebrane od właścicieli nieruchomości zmieszane odpady komunalne nie przekazuje do RIPOK, 30 przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości przekazuje je do instalacji poza RGOK, roczne sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania wszystkich gmin w płockim RGOK budzą wątpliwości i wymagają uzupełnienia lub poprawienia, znacząca część gmina nie prowadzi kontroli podmiotów odbierających odpady komunalne.
WNIOSKI pilna potrzeba zmian u.o. i u.c.p.g. oraz rozporządzeń; dalsze uszczelnienie systemu współdziałanie organów kontrolnych (kontrole krzyżowe); wdrażanie modelu płać za tyle ile wyrzucasz (wytwarzasz); zwiększenie skuteczności działań związanych z likwidacją dzikich wysypisk; rozwiązanie problemu zagospodarowania pozostałości z MBP o wartości kalorycznej 6-15 MJ/kg.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ