WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASA III 1
Wymagania edukacyjne z fizyki 2018/2019 Osiągnięcia ucznia na stopień dopuszczający Osiągnięcia ucznia na stopień dostateczny z uwzględnieniem stopnia dopuszczającego Osiągnięcia ucznia na stopień dobry z uwzględnieniem stopnia dostatecznego Osiągnięcia ucznia na stopień bardzo dobry z uwzględnieniem stopnia dobrego Osiągnięcia ucznia na stopień celujący z uwzględnieniem stopnia bardzo dobrego PRĄD ELEKTRYCZNY: wymienia skutki przepływu prądu elektrycznego zna niektóre symbole stosowane w schematach obwodów zna warunki przepływu prądu elektrycznego zna umowny kierunek prądu wie, że natężenie prądu mierzymy w amperach ( A ) wie, do czego służy amperomierz wie, jak włączamy do obwodu woltomierz potrafi wymienid źródła napięcia rysuje proste obwody elektryczne z miernikami rysuje schemat prostego obwodu elektrycznego C wie, że 1 A=1 s wie, że prąd płynący w metalach to ruch elektronów wie, że w metalach nośnikami prądu są elektrony, a w cieczach i gazach jony stosuje woltomierz do mierzenia napięcia wie, że jednostką napięcia jest wolt (1V) wskazuje kierunek rzeczywisty i umowny prądu w obwodzie objaśnia skutki przepływu prądu elektrycznego wyjaśnia, co to jest natężenie prądu oblicza natężenie prądu wie, że natężenie prądu to szybkośd przepływu ładunków elektrycznych wyjaśnia, kiedy natężenie prądu wynosi 1A wie, jak włączamy do obwodu woltomierz, a jak amperomierz buduje proste obwody elektryczne połączenie szeregowe i równoległe rozwiązuje proste zadania rachunkowe z zastosowaniem q wzoru I t mierzy napięcie między dowolnymi punktami obwodu zmierzy natężenie i napięcie prądu w dowolnym obwodzie elektrycznym rysuje i buduje złożone obwody elektryczne Opisuje przepływ prądu w cieczach i gazach, Definiuje napięcie elektryczne, Samodzielnie rozwiązuje zadania z przekształcaniem wzorów na natężenie Przelicza jednostki napięcia i natężenia 2
wie, że dla danego przewodnika opór elektryczny jest stały zna jednostkę oporu elektrycznego i potrafi ją zapisad wie, że zwiększając napięcie na koocach przewodnika, zwiększa się płynące w nim natężenie prądu wie, że pole elektryczne w przewodniku wykonuje pracę, przesuwając nośniki ładunków zna jednostki pracy i mocy w układzie SI odczytuje wartości z tablic znamionowych potrafi sformułowad prawo Ohma zdefiniuje jednostkę oporu om V wie, że 1 1 A wie, jak obliczyd pracę i moc prądu elektrycznego zna jednostkę pracy kilowatogodzinę 1 kwh uzasadnia potrzebę oszczędnego gospodarowania energią elektryczną zamienia kilowatogodziny na dżule i odwrotnie oblicza zużytą energię podczas pracy urządzenia elektrycznego w określonym czasie rysuje wykres IU ( ) na podstawie wyników pomiarów napięcia i natężenia oblicza, korzystając z wykresu IU ( ), opór elektryczny przewodnika rozwiązuje zadania z zastosowaniem wzorów W UIt i P UI przelicza jednostki pracy i mocy potrafi uzasadnia, że 1 J=1 V 1 A 1 s oblicza koszt energii pobranej przez jedno z urządzeo elektrycznych stosowanych w domu oblicza wszystkie wielkości z U wyrażenia na I R potrafi rozwiązywad zadania, stosując prawa Ohma uzasadnia wzór na pracę i moc prądu elektrycznego oblicza sprawnośd maszyn elektrycznych oblicza koszt energii elektrycznej zużytej w określonym czasie przez wszystkie urządzenia elektryczne w domu Wyznacza opór przewodników połączonych szeregowo Wyznacza opór przewodników połączonych szeregowo Samodzielnie rozwiązuje zadania z przekształcaniem wzoru prawa Ohma wyznacza ze wzorów W UIt i P UI wielkośd fizyczną, rozwiązuje zadania i problemy Samodzielnie rozwiązuje zadania obliczając energię elektryczną Wyznacza opór przewodników połączonych szeregowo i równolegle łączenie mieszane 3
MAGNETYZM - wie, że magnesy odpychają się lub przyciągają - wie, że magnesy przyciągają żelazne przedmioty - wie, że każdy magnes ma dwa bieguny N i S - wie, że bieguny jednoimienne magnesów odpychają się, a różnoimienne przyciągają się - wie, że w pobliżu przewodnika z prądem na magnes działają siły magnetyczne - wie, że wartośd tej siły maleje wraz ze wzrostem odległości od przewodnika - wie, jak jest zbudowany elektromagnes - zna zastosowania elektromagnesów - wie, że Ziemia jest magnesem - wie, że na północy geograficznej jest południowy biegun magnetyczny, a na południu biegun północny - wie, że wokół magnesu istnieje pole magnetyczne - wie, że wewnątrz zwojnicy oddziaływanie magnetyczne jest największe - wie, że zwojnica, w której płynie prąd, działa tak jak magnes - wie, że za pomocą elektromagnesów otrzymuje się bardzo silne oddziaływania (silne pole magnetyczne) - wie, że magnesy wykonuje się z żelaza - wie, że nie wszystkie metale nadają się do wytwarzania magnesów - wie, że nie można wyizolowad bieguna magnetycznego --rysuje pole magnetyczne wokół przewodnika z prądem - określa kierunek i zwrot linii pola magnetycznego przewodnika prostoliniowego i zwojnicy - wie, że rdzenie elektromagnesu wykonane są ze stali miękkiej - wie, że wokół magnesu istnieje pole magnetyczne - zna i stosuje regułę prawej dłoni - wyjaśnia, dlaczego stal miękka znalazła zastosowanie w elektromagnesach - demonstruje kształt linii pola magnetycznego 4
- wie, że na przewodnik z prądem w polu magnetycznym działa siła zwana elektrodynamiczną - wie, od czego i jak zależy siła elektrodynamiczna - wie, kiedy siła elektrodynamiczna jest równa zero - zna i stosuje regułę lewej dłoni - wyjaśnia, co nazywamy indukcją magnetyczną - zna wzór na siłę elektrodynamiczną F B I l - oblicza wartośd siły elektrodynamicznej Rozwiązuje zadania przekształcając wzór F B I l - wie, że silniki elektryczne wykonują pracę kosztem energii elektrycznej - wymienia elementy silnika elektrycznego - wie, że w silnikach elektrycznych wykorzystane jest zjawisko oddziaływania pola magnetycznego na przewodnik z prądem - przedstawia zasadę działania silnika elektrycznego - wie, do czego służy komutator - uzasadnia zastosowanie komutatora w silnikach elektrycznych - wyjaśnia, dlaczego w silnikach stosuje się więcej niż jedną ramkę - wie, jaki prąd nazywamy przemiennym - wie, jakie wielkości opisują prąd przemienny DRGANIA I FALE: Ruch drgający - podaje przykłady ruchu drgającego - posługuje się pojęciami: położenie równowagi, wychylenie, amplituda, okres, częstotliwośd - wie, że drgania mogą byd gasnące, - wskazuje w otoczeniu ciała drgające - definiuje ruch drgający - demonstruje ruch drgający i wskazuje położenie równowagi - opisuje ruch wahadła matematycznego i ciężarka na sprężynie -zna zależnośd pomiędzy długością wahadła, a jego okresem - sporządza wykres ruchu drgającego amplitudę i okres odczytuje - rozwiązuje zadania typowe stosując poznane zależności ruchu drgającego - analizuje przemiany energii w ruchu drgającym - rozwiązuje zadania problemowe stosując poznane zależności ruchu drgającego - szacuje wielkośd wyniku i niepewnośd pomiarową, - analizuje przemiany energii w ruchu drgającym - analizuje wykresy ruchu drgającego zjawisko rezonansu mechanicznego 5
Fale mechaniczne powstawanie fali mechanicznej - posługuje się pojęciami: amplituda, okres, częstotliwośd, prędkośd, długośd fali, wyraża je w jednostkach układu SI - wie, że drgania mogą byd gasnące - definiuje falę mechaniczną - analizuje wykres fali, odczytuje jej długośd i amplitudę - stosuje do obliczeo związki między wielkościami fizycznymi opisującymi fale - rozwiązuje zadania typowe stosując poznane zależności dla fal mechanicznych - rozróżnia fale podłużne, poprzeczne, koliste, płaskie - demonstruje różne rodzaje fal - rozwiązuje zadania problemowe stosując poznane zależności dla fal zjawiska: odbicia, załamania, dyfrakcji i interferencji na przykładzie fal na wodzie Fale dźwiękowe powstawanie fali dźwiękowej - wymienia szkodliwe skutki hałasu - wymienia wielkości od których zależą wysokośd i głośnośd dźwięku - opisuje mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych - rozwiązuje zadania typowe stosując poznane zależności dla fal dźwiękowych - posługuje się pojęciami: infradźwięki i ultradźwięki zjawisko powstawania echa i pogłosu zjawisko rezonansu akustycznego Fale elektromagnetyczne - wie, gdzie powstają fale elektromagnetyczne - zna prędkośd fali elektromagnetycznej w próżni - definiuje falę elektromagnetyczną - zna zależnośd pomiędzy prędkością, częstotliwością, okresem, długością fali elektromagnetycznej - rozwiązuje zadania typowe stosując poznane zależności dla fal elektromagnetycznych - wyróżnia rodzaje fal elektromagnetycznych - przedstawia właściwości i zastosowanie fal elektromagnetycznych 6
OPTYKA - wie, że światło jest falą elektromagnetyczną - wie, że fale elektromagnetyczne mogą się rozchodzid zarówno w ośrodkach materialnych, jak i w próżni - omawia właściwości fal elektromagnetycznych podczerwonych i nadfioletowych - wymienia fale wykorzystywane w medycynie - wie, że naturalnym źródłem światła jest Słooce - wie, że światło w ośrodku jednorodnym rozchodzi się po liniach prostych - wie, że światło może rozchodzid się w ośrodkach materialnych przezroczystych) - wie, co to jest zwierciadło - wie, kiedy światło ulega odbiciu, a kiedy rozproszeniu - wskazuje na rysunku kąt odbicia i kąt padania oraz prostopadłą padania - podaje przykłady zastosowao zwierciadeł płaskich - definiuje pojęcie fali elektromagnetycznej - wie, jak obliczyd szybkośd rozchodzenia się fali elektromagnetycznej - wie, co to jest długośd i częstotliwośd fali elektromagnetycznej - potrafi wymienid występujące w widmie fal elektromagnetycznych grupy fal od najkrótszych do najdłuższych - doświadczalnie udowodnia prostoliniowe rozchodzenie się światła - wie, jak powstaje cieo i półcieo - wie, że światło niesie ze sobą energię - formuje prawo odbicia światła - graficznie zilustruje prawo odbicia światła - wie, jakie obrazy otrzymujemy w zwierciadłach płaskich - wskazuje zależnośd właściwości fal elektromagnetycznych od ich długości - stosuje wzór c v do rozwiązywania zadao związanych z rozchodzeniem się fal elektromagnetycznych - wie, że światło jest częścią widma fal elektromagnetycznych - wie, że światło jest falą poprzeczną - uzasadnia, dlaczego światło po odbiciu od powierzchni chropowatych jest rozproszone - rysuje konstrukcyjnie obraz odcinka w zwierciadle płaskim - wyjaśnia, co to jest widmo fal elektromagnetycznych - wyjaśnia, dlaczego promienie rentgenowskie i promienie znalazły zastosowanie w medycynie i w przemyśle - omawia zastosowanie fal w różnych dziedzinach - wie, że światło zachowuje się czasem jak strumieo korpuskuł - wie, że twórcą teorii korpuskularnej światła był Newton - potrafi wymienid dowody na falową naturę światła - rysuje konstrukcyjnie obraz dowolnej figury w zwierciadle płaskim 7
- wie, jakie zwierciadła nazywamy sferycznymi - rozpoznaje i nazwa zwierciadło kuliste wklęsłe i wypukłe - wie, że zwierciadło wklęsłe skupia równoległą wiązkę światła, a wypukłe rozprasza - graficznie znajduje ognisko zwierciadła kulistego - rysuje bieg promienia świetlnego wychodzącego z ogniska po odbiciu od zwierciadła - wie, że na granicy dwóch ośrodków światło zmienia kierunek, czyli załamuje się - wie, co to jest kąt padania i załamania oraz potrafi wskazad je na rysunku - wie, że gdy kąt padania jest równy 0, to nie ma załamania - wie, co to jest pryzmat - wie, że światło jednobarwne po przejściu przez pryzmat załamuje się dwukrotnie ku podstawie - wie, co to jest główna oś optyczna, ognisko, ogniskowa i promieo krzywizny - wie, co to jest ognisko pozorne - wie, kiedy w zwierciadłach kulistych wklęsłych otrzymujemy obraz pomniejszony, rzeczywisty i odwrócony - wie, kiedy ten obraz jest powiększony, rzeczywisty, odwrócony, a kiedy pozorny, prosty, powiększony - wie, że załamanie jest wynikiem różnicy szybkości rozchodzenia się światła w ośrodkach - wie, kiedy kąt załamania jest mniejszy od kąta padania, a kiedy większy - wie, co to jest kąt graniczny - wie, że światło w pryzmacie ulega rozszczepieniu - wie, że szybkośd rozchodzenia się światła w ośrodku zależy od długości (częstotliwości) fali świetlnej - zna zależnośd między ogniskową a promieniem krzywizny - potrafi obliczyd ogniskową zwierciadła - graficznie przedstawid bieg wiązki równoległej po odbiciu od zwierciadeł kulistych - przedstawia graficznie konstrukcję obrazu w zwierciadłach kulistych wklęsłych - wie, co to jest równanie soczewki - wie, jak obliczyd powiększenie obrazu - objaśnia, kiedy światło ulega całkowitemu wewnętrznemu odbiciu - potrafi przedstawid bieg promieni świetlnych przechodzących przez płytki równoległościenne - wie, czym różni się widmo ciągłe od widma liniowego - wie, co to jest współczynnik załamania światła - graficznie znajduje ognisko zwierciadła kulistego - rysuje bieg promienia świetlnego wychodzącego z ogniska po odbiciu od zwierciadła - wie, co to znaczy, że zdolnośd skupiająca zwierciadła jest ujemna - rozwiązuje problemy z zastosowaniem praw załamania i odbicia światła - wyjaśnia, jak powstaje tęcza - wyjaśnia, dlaczego światło w pryzmacie ulega rozszczepieniu - oblicza każdą wielkośd z równania zwierciadła - wyjaśnia istnienie barw przedmiotów w świetle odbitym i świetle przechodzącym 8
- zna definicję soczewki - wymienia rodzaje soczewek - wskazuje na rysunku główną oś optyczną soczewki, ognisko, ogniskową - wie, że za pomocą soczewek skupiających możemy otrzymad obrazy rzeczywiste i pozorne, powiększone i pomniejszone - wymienia przyrządy, w których stosuje się soczewki - przedstawia w jaki sposób działa oko - wie, co to jest akomodacja oka i odległośd dobrego widzenia POWTÓRZENIE Podczas powtórek wykazuje się znajomością symboli i jednostek wielkości fizycznych oraz znajomością podstawowych praw z zakresu: kinematyki, dynamiki, energii mechanicznej i cieplnej, właściwości materii, elektrostatyki. - rysuje bieg wiązki równoległej do osi optycznej po przejściu przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą - wie, co to jest zdolnośd skupiająca soczewek - wykreśla obrazy otrzymywane w soczewkach skupiających - wie, gdzie należy umieścid przedmiot, aby otrzymad oczekiwany obraz - szczegółowo omawia budowę oka - wie, co to jest krótkowzrocznośd i dalekowzrocznośd - wie, jak działa lupa Podczas powtórek wykazuje się znajomością wzorów i podstawiania danych z zakresu: kinematyki, dynamiki, energii mechanicznej i cieplnej, właściwości materii, elektrostatyki - potrafi wyjaśnid, co oznacza na przykład zdolnośd skupiająca 4D (dioptrie) - opisuje obrazy powstałe za pomocą soczewek - zna zasadę działania aparatu fotograficznego - zna zasadę działania mikroskopu - wie, jakie soczewki należy zastosowad, aby skorygowad te wady wzroku Podczas powtórek rozwiązuje typowa z zakresu: kinematyki, dynamiki, energii mechanicznej i cieplnej, właściwości materii, elektrostatyki - oblicza zdolnośd skupiającą soczewek - potrafi doświadczalnie wyznaczyd ogniskową soczewki skupiającej - potrafi zastosowad do obliczenia ogniskowej równanie soczewek Podczas powtórek samodzielnie rozwiązuje zadania z zakresu: kinematyki, dynamiki, energii mechanicznej i cieplnej, właściwości materii, elektrostatyki - rozwiązuje zadania problemowe dotyczące soczewek - potrafi obliczad wszystkie wielkości z wyrażenia 1 1 1 f x y - rysuje bieg promieni w aparacie fotograficznym i mikroskopie Podczas powtórek samodzielnie rozwiązuje zadania problemowe z zakresu: kinematyki, dynamiki, energii mechanicznej i cieplnej, właściwości materii, elektrostatyki 9
KLASY: 3C, 3D, 3F, 3H, 3i (I półrocze 2 godz. tyg., II półrocze 1 godz. tyg.) Na ocenę śródroczną wymagania z zakresu: prądu elektrycznego, magnetyzmu, drgao i fal, częściowo optyki. Na ocenę roczną wymagania z zakresu: oceny śródrocznej, całej optyki i powtórzenia KLASY: 3A, 3B, 3E, 3G (I półrocze 1 godz. tyg., II półrocze 2 godz. tyg.) Na ocenę śródroczną wymagania z zakresu: prądu elektrycznego, magnetyzmu, częściowo drgao i fal Na ocenę roczną wymagania z zakresu: oceny śródrocznej, całych drgao, optyki i powtórzenia 10