Spis treêci. Autorzy... 17

Spis treêci Autorzy............................................... 17 Wprowadzenie Tadeusz Bodio, Turkmeni i ich droga do suwerennoêci paƒstwowej.... 29 I. Z KART HISTORII Tradycje narodowe i paƒstwowe Maciej Lang, Turkmeni do podboju rosyjskiego.............. 75 Shodmonku Pirimku ow, Pod jarzmem Imperium Rosyjskiego... 86 Bart omiej Zdaniuk, Turkmenia w czasach radzieckich......... 102 Polacy w dziejach Turkmenów i Turkmenistanu Andrzej Chodubski, Polacy w historii Turkmenów............ 118 Shodmonku Pirimku ow, Deportacje i warunki ycia Polaków w Turkmeƒskiej SRR w okresie II wojny Êwiatowej......... 139 Marek Jab onowski, Na peryferiach wielkiej wojny. Dzia alnoêç Zwiàzku Patriotów Polskich w Turkmeƒskiej SRR w latach 1944 1946..................................... 150 Bronis aw Go biowski, Turkmenistan w pami ci Polaków w Êwietle wspomnieƒ i innych êróde pisanych.................... 191 II. MI DZY TRADYCJÑ I MODERNIZACJÑ POLITYCZNÑ Tadeusz Bodio, Jaros aw åwiek-karpowicz, Marta Masojç, Na drodze do niepodleg oêci................................. 213 Tadeusz Bodio, Krzysztof Koz owski, Oblicza neotradycjonalizacji politycznej..................................... 230 Czes aw Maj, Turkmeƒska formu a bezpieczeƒstwa narodowego... 242 Grzegorz Zasada, Transformacja i w z owe problemy bezpieczeƒstwa paƒstwowego.................................... 255 Lucyna Roszyk, Tranzycja turkmeƒska paradygmat secesji wstecznej?..................................... 272 5

III. SYSTEM POLITYCZNY Konstanty Wojtaszczyk, System konstytucyjny paƒstwa.......... 293 Piotr Za ski, Organizacja systemu w adzy paƒstwowej......... 302 Wojciech Jakubowski, Grzegorz Zasada, Partie polityczne, organizacje pozarzàdowe i ruchy spo eczne....................... 316 Tadeusz Bodio, Przywództwo i elity polityczne............... 331 Szymon KardaÊ, Krzysztof Koz owski, Opozycja polityczna....... 361 Janusz Adamowski, Ârodki masowej informscji.............. 386 IV. SPO ECZE STWO Tadeusz Bodio, Andrzej Wierzbicki, Procesy demograficzne...... 397 Andrzej Wierzbicki, Warunki ycia i ochrona socjalna ludnoêci... 422 Marek Solarczyk, Religie i ycie religijne.................. 434 V. KULTURA Barbara Kaim, Staro ytne kultury ziem Turkmenistanu........ 451 Wojciech Kluj, ChrzeÊcijaƒstwo w staro ytnoêci i Êredniowieczu na terytoriach wspó czesnego Turkmenistanu............. 479 Ewa Marciniak, Kultura Turkmenów..................... 486 Stanis aw Tokarski, Dylematy Turkmenistanu. Nowa to samoêç w perspektywie dialogu kultur....................... 500 VI. GOSPODARKA El bieta Marciszewska, Jana Pieriegud, Bogactwa naturalne i potencja gospodarczy............................ 521 Szymon KardaÊ, Szlaki komunikacyjne i transport............ 534 Elena Kuêmina, Reformy gospodarcze.................... 562 Romuald Holly, Ryszard Puka a, System ubezpieczeniowy....... 577 Marcin Piotrowski, Polityka w sektorze gazowo-naftowym....... 585 Tadeusz Bodio, Andrzej Wierzbicki, Zbigniew Âwierczyƒski, Handel zagraniczny i polityka handlowa...................... 612 VII. POLITYKA ZAGRANICZNA Franciszek Go embski, Geopolityczne uwarunkowania pozycji mi dzynarodowej paƒstwa.......................... 635 Tadeusz Bodio, Szymon KardaÊ, Priorytety i determinanty polityki zagranicznej................................... 648 Ewa Czarkowska, Turkmenistan w rosyjskiej polityce zagranicznej. 672 Tadeusz Bodio, Stan i perspektywy rozwoju stosunków gospodarczych Polski z Turkmenistanem............................ 690 Krzysztof Strachota, Turkmenistan wobec problemów bezpieczeƒstwa regionalnego.................................... 711 6

Janusz Wawrzyniuk, Prawa cz owieka w Turkmenistanie w Êwietle zobowiàzaƒ mi dzynarodowych....................... 727 S awomir Redo, Turkmenistan a zwalczanie przest pczoêci zorganizowanej.................................. 745 Kalendarium najwa niejszych wydarzeƒ politycznych w historii Turkmenistanu (1991 2004) (Tadeusz Bodio)................. 758 Bibliografia (Tadeusz Bodio, Natalia Bogdanowicz)................. 806 7

Table of Contents The autors............................................ 17 Introduction Tadeusz Bodio, Turkmen and Their Road to National Sovereignty. 29 I. FROM THE PAGES OF HISTORY National and State Traditions Maciej Lang, Turkmen before Russian Conquest............. 75 Shodmonku Pirimku ow, In Thrall of Russian Empire......... 86 Bart omiej Zdaniuk, Turkmenistan in Soviet Times........... 102 Poles in the History of Turkmen and Turkmenistan Andrzej Chodubski, Poles in History of Turkmen............. 118 Shodmonku Pirimku ow, From Life of Poles Deported to Turkmen SRR during the Second World War............. 139 Marek Jab onowski, In Peripheries of War. Activity of Polish Patriots Union in Turkmen SSR in Years 1944 46......... 150 Bronis aw Go biowski, Turkmenistan in Poles Memory in Light of Diaries and of other Written Sources................ 191 II. BETWEEN TRADITION AND POLITICAL MODERNIZATION Tadeusz Bodio, Jaros aw åwiek-karpowicz, Marta Masojç, On Road to Independence................................. 213 Tadeusz Bodio, Krzysztof Koz owski, Faces of Political Neotraditionalization.............................. 230 Czes aw Maj, Turkmen Formula of National Security.......... 242 Grzegorz Zasada, Transformation and Crucial Problems of the State s Security.................................. 255 Lucyna Roszyk, Turkmen Tranzition Paradigm of Regressive Secession?..................................... 272 11

III. THE POLITICAL SYSTEM Konstanty Wojtaszczyk, State s Constitutional System.......... 293 Piotr Za ski, System of Government..................... 302 Wojciech Jakubowski, Grzegorz Zasada, Political Parties, Non governmental Organizations and Social Movements.... 316 Tadeusz Bodio, Leadership and Political Elites.............. 331 Szymon KardaÊ, Krzysztof Koz owski, Political Opposition....... 361 Janusz Adamowski, Mass - Media....................... 386 IV. THE SOCIETY Tadeusz Bodio, Andrzej Wierzbicki, Demographical Processes.... 397 Andrzej Wierzbicki, Living Conditions and Social Protection of People...................................... 422 Marek Solarczyk, Religions and Religious Life.............. 434 V. THE CULTURE Barbara Kaim, Ancient Cultures of Turkmen Lands.......... 451 Wojciech Kluj, Christianity in Ancient Times and in Middle Ages on Lands of Nowadays Turkmenistan.............. 479 Ewa Marciniak, Turkmen Culture....................... 486 Stanis aw Tokarski, Turkmen Dillemas. New Identity in Dialogue of Cultures Perspective............................ 500 VI. THE ECONOMY El bieta Marciszewska, Jana Pieriegud, Natural Resources and Economic Potential............................ 521 Szymon KardaÊ, Communication Trails and Transport......... 534 Elena Kuêmina, Economic Reforms...................... 562 Romuald Holly, Ryszard Puka a, Insurance System............ 577 Marcin Piotrowski, Politics of Gas Oil Sector.............. 585 Tadeusz Bodio, Andrzej Wierzbicki, Zbigniew Âwierczyƒski, Foreign Exchange and Politics of Commerce................... 612 VII. THE FOREIGN POLICY Franciszek Go embski, Geopolitical Conditions of Foreign Policy........................................ 635 Tadeusz Bodio, Szymon KardaÊ, Priorities of Foreign Policy..... 648 Ewa Czarkowska, Turkmenistan in Russian Foreign Policy...... 672 Tadeusz Bodio, State and Perspectives of Development of Polish Turkmen Economic Relations...................... 690 Krzysztof Strachota, Turkmenistan and Regional Security Problems. 711 12

Janusz Wawrzyniuk, Human Rights in Turkmenistan in Perspective of International Obligations................. 727 S awomir Redo, Turkmenistan and the Fight against Organized Crime........................................ 745 The Calendar of important Events in Turkmenistan s History (Tadeusz Bodio)..................................... 758 References (Tadeusz Bodio, Natalia Bogdanowicz)................. 806 13

Inhaltsverzeichnis Autoren.............................................. 17 Einleitung Tadeusz Bodio, Turkmenen und ihr weg zur staatlichen souveränität. 29 I. AUS DER GESCHICHTE TURKMENISTANS Nationale und staatliche Traditionen Maciej Lang, Turkmenen bis zur russischen Eroberung........ 75 Shodmonku Pirimku ow, Unter der russischen Herrschaft...... 86 Bart omiej Zdaniuk, Turkmenien in sowjetischen Zeiten........ 102 Polen in der Geschichte der Turkmenen und Turkmenistans Andrzej Chodubski, Polen in der Geschichte der Turkmenen.... 118 Shodmonku Pirimuku ow, Deportationen und Lebensbedingungen der Polen in der Turkmenischen SSR während des Zweiten Weltkrieges.................................... 139 Marek Jab onowski, An den Randzonen eines großen Krieges. Die Aktivität des Bundes der Polnischen Patrioten in der Turkmenischen SSR in den Jahren 1944 1946............ 150 Bronis aw Go biowski, Turkmenistan im Gedächtnis der Polen beleuchtet durch Erinnerungen und andere schriftliche Quellen. 191 II. ZWISCHEN DER TRADITION UND DER POLITISCHEN MODERNISIERUNG Tadeusz Bodio, Jaros aw åwiek-karpowicz, Marta Masojç, Auf dem Weg zur Unabhängigkeit........................... 213 Tadeusz Bodio, Krzysztof Koz owski, Das Antlitz der politischen Neotraditionalisierung............................. 230 Czes aw Maj, Turkmenisches Modell der nationalen Sicherheit... 242 Grzegorz Zasada, Transformation und die Grundprobleme der staatlichen Sicherheit.............................. 255 Lucyna Roszyk, Modell der turkmenischen Transformation...... 272 14

III. POLITISCHES SYSTEM Konstanty Wojtaszczyk, Das konstitutionelle System des Staates... 293 Piotr Za ski, Organisation der Staatsgewalt................ 302 Wojciech Jakubowski, Grzegorz Zasada, Politische Parteien, Nichtsregierungsorganisationen und gesellschaftliche Bewegungen.................................... 316 Tadeusz Bodio, Führung und politische Eliten............... 331 Szymon KardaÊ, Krzysztof Koz owski, Politische Opposition...... 361 Janusz Adamowski, Massenmedien...................... 386 IV. GESELLSCHAFT Tadeusz Bodio, Andrzej Wierzbicki, Demografische Prozesse..... 397 Andrzej Wierzbicki, Lebensbedingungen und soziale Sicherheit der Bevölkerung................................. 422 Marek Solarczyk, Religionen und das religiöse Leben......... 434 V. KULTUR Barbara Kaim, Die altertümlichen Kulturen Turkmenistans..... 451 Wojciech Kluj, Das Christentum im Altertum und Mittelalter am Territorium des gegenwärtigen Turkmenistans.......... 479 Ewa Marciniak, Die Kultur der Turkmenen................ 486 Stanis aw Tokarski, Dilemmas Turkmenistans. Neue Identität der Turkmenen aus der Perspektive eines Dialoges der Kulturen. 500 VI. WIRTSCHAFT El bieta Marciszewska, Jana Pieriegud, Naturschätze und das Wirtschaftspotential............................... 521 Szymon KardaÊ, Verkehrswege und Transport............... 534 Elena Kuêmina, Wirtschaftliche Reformen................. 562 Romuald Holly, Ryszard Puka a, Versicherungssystem.......... 577 Marcin Piotrowski, Politik im Gas- und Erdölsektor........... 585 Tadeusz Bodio, Andrzej Wierzbicki, Zbigniew Âwierczyƒski, Außenhandel und Handelspolitik..................... 612 VII. AUßENPOLITIK Franciszek Go embski, Geopolitische Bedingungen der internationalen Lage Turkmenistans................... 635 Tadeusz Bodio, Szymon KardaÊ, Prioritäten der Außenpolitik.... 648 Ewa Czarkowska, Turkmenistan in der russischen Außenpolitik.. 672 Tadeusz Bodio, Gegenwart und Perspektive der Entwicklung der wirtschaftlichen Beziehungen zwischen Polen und Turkmenistan................................... 690 15

Krzysztof Strachota, Turkmenistan angesichts der Probleme der regionalen Sicherheit.............................. 711 Janusz Wawrzyniuk, Menschenrechte in Turkmenistan im Kontext der internationalen Verpflichtungen............. 727 S awomir Redo, Turkmenistan im Kampf gegen die organisierte Kriminalität.................................... 745 Kalender der wichtigsten Geschehnisse in der Geschichte Turkmenistans (Tadeusz Bodio)..................................... 758 Bibliografie (Tadeusz Bodio, Natalia Bogdanowicz)................. 806 16

ëó ÂappleÊ ÌËÂ Ä ÚÓapple.............................................. 17 Ç Â ÂÌË í ÂÛ ÅÓ ËÓ, íûappleíïâì Ë Ëı ÔÛÚ Í ÓÒÛ appleòú ÂÌÌÓÏÛ ÒÛ ÂappleÂÌËÚÂÚÛ................................... 29 I. ëíêéçàñõ àëíéêàà ç ˆËÓÌ Î Ì Â Ë ÓÒÛ appleòú ÂÌÌ Â Úapple ˈËË å ÂÈ ãflì, íûappleíïâì Ó appleóòòëèòíó Ó Á Ó ÌËfl........ 75 òó ÏÓÌÍÛÎ èëappleëïíûîó, èó Ë ÓÏ êóòòëèòíóè àïôâappleëë.... 86 Å appleúîóïâè á Ì Í, íûappleíïâìëfl ÒÓ ÂÚÒÍËÈ ÔÂappleËÓ........ 102 èóîflíë ËÒÚÓappleËË ÚÛappleÍÏÂÌÓ Ë íûappleíïâìëòú Ì ÄÌ ÊÂÈ ïó Û ÒÍË, èóîflíë ËÒÚÓappleËË ÚÛappleÍÏÂÌÓ.......... 118 òó ÏÓÌÍÛÎ èëappleëïíûîó, àá ÊËÁÌË ÂÔÓappleÚËappleÓ ÌÌ ı íûappleíïâìòíû ëëê ÔÓÎflÍÓ Ó appleâïfl ÚÓappleÓÈ ÏËappleÓ ÓÈ ÓÈÌ........................................ 139 å appleâí ü ÎÓÌÓ ÒÍË, ç ÔÂappleËÙÂappleËË ÓÈÌ. ÑÂÈÒÚ Ëfl ëó Á èóî ÒÍËı è ÚappleËÓÚÓ íûappleíïâìòíóè ëëê 1944 1946 Ó ı. 150 ÅappleÓÌËÒÎ ÉÓÎÂÏ fi ÒÍË, íûappleíïâìëòú Ì Ô ÏflÚË ÔÓÎflÍÓ Ò ÂÚ ÓÒÔÓÏËÌ ÌËÈ Ë appleû Ëı ÔËÒ ÏÂÌÌ ı ËÒÚÓ ÌËÍÓ.. 191 II. åöüñì íêäñàñàöâ à èéãàíàóöëäéâ åéñöêçàáäñàöâ í ÂÛ ÅÓ ËÓ, üappleóòî ó ÂÍ-ä appleôó Ë, å appleú å ÒÓÈ, ç ÔÛÚË Í ÌÂÁ ËÒËÏÓÒÚË................................ 213 í ÂÛ ÅÓ ËÓ, ä Ë ÚÓÙ äóáîó ÒÍË, é ÎËÍË ÔÓÎËÚË ÂÒÍÓÈ ÌÂÓÚapple ˈËÓÌ ÎËÁ ˆËË............................ 230 óâòî å È, íûappleíïâìòí fl ÙÓappleÏÛÎ Ì ˆËÓÌ Î ÌÓÈ ÂÁÓÔ ÒÌÓÒÚË................................... 242 ÉÊ ÓÊ á Ò, íapple ÌÒÙÓappleÏ ˆËfl Ë ÛÁÎÓ Â ÔappleÓ ÎÂÏ ÓÒÛ appleòú ÂÌÌÓÈ ÂÁÓÔ ÒÌÓÒÚË...................... 255 ã ˆËÌ êó ËÍ, íûappleíïâìòí fl Úapple ÌÒÙÓappleÏ ˆËfl Ô apple Ë Ï appleâ appleâòòë ÌÓÈ ÒˆÂÒÒËË?........................... 272 8

III. èéãàíàóöëää ü ëàëíöåä äóìòú ÌÚ Ä Ï ÇÓÈÚ ËÍ, äóìòúëúûˆëóìì fl ÒËÒÚÂÏ ÓÒÛ appleòú.................................... 293 èfiúapple á Î ÌÒÍË, éapple ÌËÁ ˆËfl ÒËÒÚÂÏ ÓÒÛ appleòú ÂÌÌÓÈ Î ÒÚË........................................ 302 ÇÓÈ Âı üíû Ó ÒÍË, ÉÊ ÓÊ á Ò, èóîëúë ÂÒÍËÂ Ô appleúëë, ÌÂÔapple ËÚÂÎ ÒÚ ÂÌÌ Â Óapple ÌËÁ ˆËË Ë Ó ÂÒÚ ÂÌÌ Â ËÊÂÌËfl..................................... 316 í ÂÛ ÅÓ ËÓ, ãë ÂappleÒÚ Ó Ë ÔÓÎËÚË ÂÒÍË ÎËÚ.......... 331 òëïóì ä apple Ò, ä Ë ÚÓÙ äóáîó ÒÍË, èóîëúë ÂÒÍ fl ÓÔÔÓÁˈËfl..................................... 361 üìû Ä ÏÓ ÒÍË, ëappleâ ÒÚ Ï ÒÒÓ ÓÈ ËÌÙÓappleÏ ˆËË......... 386 IV. éåôöëíçé í ÂÛ ÅÓ ËÓ, ÄÌ ÊÂÈ ÇÂÊ ËˆÍË, ÑÂÏÓ apple ÙË ÂÒÍË ÔappleÓˆÂÒÒ. 397 ÄÌ ÊÂÈ ÇÂÊ ËˆÍË, ìòîó Ëfl ÊËÁÌË Ë ÒÓˆË Î Ì fl Á ËÚ Ì ÒÂÎÂÌËfl..................................... 422 å apple Í ëóîflapple ËÍ, êâîë ËË Ë appleâîë ËÓÁÌ fl ÊËÁÌ........... 434 V. äìãúíìêä Å apple apple ä ËÏ, Ñapple ÌË ÍÛÎ ÚÛapple ÚÛappleÍÏÂÌÒÍÓÈ ÁÂÏÎË...... 451 ÇÓÈ Âı äî È, ïappleëòúë ÌÒÚ Ó appleâ ÌÓÒÚË Ë Òapple Ì ÂÍÓ Â Ì ÚÂappleappleËÚÓappleËË ÒÓ appleâïâììó Ó íûappleíïâìëòú Ì............. 479 ù å apple ËÌflÍ, äûî ÚÛapple ÚÛappleÍÏÂÌ..................... 486 ëú ÌËÒÎ íóí appleòíë, ÑËÎÂÏÏ íûappleíïâìëòú Ì. çó fl ÚÓÊ ÂÒÚ ÂÌÌÓÒÚ ÔÂappleÒÔÂÍÚË Â Ë ÎÓ ÍÛÎ ÚÛapple........ 500 VI. ùäéçéåàää ùî Ê ÂÚ å apple Ë Â ÒÍ, üì èâappleâ Û, èóîâáì  ËÒÍÓÔ ÂÏ Â Ë ÍÓÌÓÏË ÂÒÍËÈ ÔÓÚÂÌˆË Î íûappleíïâìëòú Ì............ 521 òëïóì ä apple Ò, íapple ÌÒÔÓappleÚ Ë ÔÛÚË ÒÓÓ ÂÌËfl............ 534 ÖÎÂÌ äûá ÏËÌ, ùíóìóïë ÂÒÍË appleâùóappleï............... 562 êóïû Î ïóîîë, ê apple èûí Î, ëëòúâï ÒÚapple ıó ÌËfl..... 577 å apple ËÌ èfiúappleó ÒÍË, èóîëúëí ÌÂÙÚ ÁÓ ÓÏ ÒÂÍÚÓappleÂ..... 585 í ÂÛ ÅÓ ËÓ, ÄÌ ÊÂÈ ÇÂÊ ËˆÍË, á Ë Ì ë Âapple ËÌ ÒÍË, ÇÌ Ìflfl ÚÓapple Ó Îfl Ë ÚÓapple Ó fl ÔÓÎËÚËÍ.............. 612 VII. ÇçÖòçüü èéãàíàää îapple Ì Ë ÂÍ ÉÓÎÂÏ ÒÍË, ÉÂÓÔÓÎËÚË ÂÒÍËÂ Ó ÛÒÎÓ ÎÂÌÌÓÒÚË Ì ÌÂÈ ÔÓÎÎÚËÍË...................................... 635 í ÂÛ ÅÓ ËÓ, òëïóì ä apple Ò, èappleëóappleëúâú Ë ÂÚÂappleÏËÌ ÌÚ Ì ÌÂÈ ÔÓÎËÚËÍË............................... 648 9

ù ó appleíó ÒÍ, íûappleíïâìëòú Ì Ó ÌÂ ÌÂÈ ÔÓÎËÚËÍÂ êóòòëë (ËÁ apple ÌÌ Â ÒÔÂÍÚ )............................. 672 í ÂÛ ÅÓ ËÓ, ëóòúóflìëâ Ë ÔÂappleÒÔÂÍÚË apple Á ËÚËfl ÍÓÌÓÏË ÂÒÍËı ÓÚÌÓ ÂÌËÈ èóî Ë Ò íûappleíïâìëòú ÌÓÏ.... 690 ä Ë ÚÓÙ ëúapple ıóú, íûappleíïâìëòú Ì ÓÚÌÓ ÂÌËË ÔappleÓ ÎÂÏ appleâ ËÓÌ Î ÌÓÈ ÂÁÓÔ ÒÌÓÒÚË........................ 711 üìû Ç ÊËÌ Í, èapple ÂÎÓ ÂÍ íûappleíïâìëòú ÌÂ ÍÓÌÚÂÍÒÚÂ ÏÂÊ ÛÌ appleó Ì ı Ó flá ÚÂÎ ÒÚ...................... 727 ëî ÓÏËapple êâ Ó, íûappleíïâìëòú Ì Ë Óapple Ò Óapple ÌËÁÓ ÌÌÓÈ ÔappleÂÒÚÛÔÌÓÒÚ................................. 745 ä ÎÂÌ apple ÊÌ ı ÒÓ ÚËÈ ËÒÚÓappleËË íûappleíïâìëòú Ì (í ÂÛ ÅÓ ËÓ)........................................ 758 ÅË ÎËÓ apple ÙËfl (í ÂÛ ÅÓ ËÓ, ç Ú Î fl ÅÓ ÌÓ Ë )............ 806 10