Metoda ada ia jakoś i oś ietle ia dużej li z przejść dla piesz h dr hab. inż. Piotr Tomczuk Politechnika Warszawska Wydział Transportu mgr inż. Tomasz Mackun Katedra Inżynierii Drogowej Politechnika Gdańska 1
Pla stąpie ia 1. Wstęp. 2. Zakres prac. 3. Prz jęte aga ia oś ietle io e. 4. Badania terenowe. 5. Gromadzenie wyników i tworzenie dokumentacji. 6. W iki o e sta u oś ietle ia Warsza ie. 7. Wnioski. 2
Lokalizacja przejść dla piesz h Warszawa, dzielnice: Śród ieś ie, O hota i Praga Połud ie. Łą z ie 939 przejść dla pieszych (930) 3
)ałoże ia etod Procedura pomiarowa powinna yć przygotowana i uzgodniona z ekspertami w zakresie z doś iad ze ie w pracy w jednostce badawczo - naukowej w dziedzinie techniki ś ietl ej. Pomiary stanu oś ietle ia na przejś ia h dla pieszych powinny yć przeprowadzane w porze nocnej przez osoby posiadają e doś iad ze ie w przeprowadzaniu w terenie specjalistycznych adań oś ietle ia drogowego. Wszystkie zespoły powinny przepro adzać pomiary edług jednolitej procedury pomiarowej. Wyniki pomiarów poszczególnych przejść dla pieszych powinny yć zestawione w indywidualnych kartach w formacie elektronicznym. Wyniki zbiorcze (np. w danych dzielnicach) powinny u ożli iać tworzenie zesta ień, o e ę i ide tyfika ję problemów oś ietle io y h. Możli ość identyfikacji zadań dla Zarząd y drogi. Procedura powinna zape ić ożli ość przeprowadzenia w przyszłoś i pomiarów i analiz w kolejnych dzielnicach. 4
Kr teria o e oś ietle ia przejść dla piesz h Poziome atęże ie oś ietle ia w płasz zyź ie horyzontalnej przejś ia dla pieszych oraz w strefie oczekiwania: Klasa CE (2007); Klasa C (2016) Pionowe atęże ie oś ietle ia w osi poprzecznej przejś ia i strefie oczekiwania, mierzone z kierunku ruchu pojazdu: Klasa EV Subiektywna ocena stanu oś ietle ia ulicznego w po liżu przejś ia dla pieszych. 5
Pozio e atęże ie oś ietle ia Dla po iaró pozio ego atęże ia oś ietle ia Eh na przejś ia h dla pieszy h przyjęto klas oś ietle io e C z iąza e z oś ietle ie stref ko flikto y h Norma PN-EN 13201-2:2016-03 Oś ietle ie dróg Część 2: Wymagania eksploatacyjne. 6
Pio o e atęże ie oś ietle ia Dla po iaró pio o ego atęże ia oś ietle ia Ev na przejś ia h dla pieszy h przyjęto klas oś ietle io e EV z iąza e z oś ietle ie po ierz h i pio o y h Norma PN-EN 13201-2:2016-03 Oś ietle ie dróg Część 2: Wymagania eksploatacyjne. Pionowe natężenie oświetlenia Ev Klasa EV Ev,min w [lx] (utrzymywane) EV1 50 EV2 30 EV3 10 EV4 7,5 EV5 5 EV6 0,5 7
Geo etria po iaru para etró atęże ia oś ietle ia Roz iesz ze ie pu któw po iarowy h pozio ego atęże ia oświetle ia Eh 8
Po iar para etró atęże ia oś ietle ia Eh Wy iki po iarów w pu kta h po iarowy h pozio ego atęże ia oświetle ia Eh Eh [lx] Opis 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Krawędź k1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Oś przejścia 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Krawędź k2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Dla poziomego atęże ia oś ietle ia artoś i Eh zestawione zostały dla przejś ia dla pieszych (kolumna od 2 do 8) z u zględ ie ie stref oczekiwania (kolumna 1 i 10). 9
Geo etria po iaru para etró atęże ia oś ietle ia Roz iesz ze ie pu któw po iarowy h pozio ego atęże ia oświetle ia Ev 10
Po iar para etró atęże ia oś ietle ia E Wy iki po iarów w pu kta h po iarowy h pozio ego atęże ia oświetle ia Ev Ev [lx] Kierunek 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 31 32 33 34 35 26 37 38 39 40 2 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 Dla pionowego atęże ia oś ietle ia artoś i Ev zestawione zostały zgodnie z kierunkami ruchu pojazdów. Wartoś i Ev zestawione zostały dla obszaru przejś ia dla pieszych (kolumna od 2 do 8) z u zględ ie ie stref oczekiwania (kolumna 1 i 10). 11
Prezentacja wyników pomiarów oś ietle io płasz z z a pozio a h: Wy iki ta elary z e dla pozio ego atęże ia oświetle ia Eh Ehśr Ehmin Ehmax Uoh [lx] [lx] [lx] [-] gdzie: Ehmin minimalna zmierzona wartość poziomego natężenia oświetlenia w punktach Ehn, Ehmax maksymalna zmierzona wartość poziomego natężenia oświetlenia w punktach Ehn, Ehśr wartość średnia natężenia poziomego oświetlenia w punktach Ehn, obliczona wg wzoru: Ehśr = (Eh1 + Eh2 +...+ Ehn) / n n - liczba punktów pomiarowych, Eh1 Ehn - wyniki pomiarów w kolejnych punktach pomiarowych poziomego natężenia oświetlenia Eh, Uoh = Ehmin / Ehśr - równomierność ogólna poziomego natężenia oświetlenia. 12
Prezentacja wyników pomiarów oś ietle io płasz z z a pio o a h: Wy iki ta elary z e dla pozio ego atęże ia oświetle ia Ev Kierunek E śr Evmin Evmax Uov [lx] [lx] [lx] [-] 1 2 gdzie: Ehmin minimalna zmierzona wartość poziomego natężenia oświetlenia w punktach Ehn, Ehmax maksymalna zmierzona wartość poziomego natężenia oświetlenia w punktach Ehn, Ehśr wartość średnia natężenia poziomego oświetlenia w punktach Ehn, obliczona wg wzoru: Ehśr = (Eh1 + Eh2 +...+ Ehn) / n n - liczba punktów pomiarowych, Eh1 Ehn - wyniki pomiarów w kolejnych punktach pomiarowych poziomego natężenia oświetlenia Eh, Uoh = Ehmin / Ehśr - równomierność ogólna poziomego natężenia oświetlenia. Dla pio o ego atęże ia oś ietle ia Ev artoś i zesta io e zostały zgod ie z kierunkami ruchu pojazdów. 13
)espoł po iaro e Wszystkie zespoły (9) - jednolita procedura. Zespoły pomiarowe trzyosobowe. Przypisanie zadań: pomiar artoś i atęże ia oś ietle ia, tworzenie dokumentacji papierowej, zdję ia sytuacji oś ietle io ej, pomiary geometrii przejś ia. 14
Sprzęt po iaro Wzorcowany luksomierz. Dalmierz laserowy. Aparat fotograficzny. Taś a miernicza. Koszulki odblaskowe. 15
Metod ka o e sta u oś ietle ia 1. Wizja lokalna w porze nocnej: - po iar atęże ia oś ietle ia Eh (poziome) - po iar atęże ia oś ietle ia Ev (pionowe) - doku e ta ja zdję io a i 4 zdję ia - geo etria przejś ia - opis sło sta u oś ietle ia, reko e da je - ocena subiektywna Os (0 5) 2. Analiza danych: - a aliza ikó po iaró i o li zeń - identyfikacja problemów - ocena obiektywna Oo (0 6) 3. Ocena wynikowa - Ow (0 5) 4. Rekomendacje 5. Lista rankingowa 16
O e a su iekt Punkty 0 1 2 3 4 5 a )espołu o e iają ego - Os Opis Bardzo złe aru ki oś ietle io e Złe aru ki oś ietle io e Mier e aru ki oś ietle io e Dostate z e aru ki oś ietle io e Do re aru ki oś ietle io e Bardzo do re aru ki oś ietle io e Oceniane podczas wizji lokalnej: o ser a ja s l etki pieszego a przejś iu dla piesz h z kieru kó ru hu pojazdów, sta te h i z ist ieją ej i stala ji oś ietle io ej, oś ietle ie jezd i przed i za przejś ie dla piesz h, lokaliza ja aj liższej opra oś ietle io ej, oś ietle ie oto ze iu przejś ia dla piesz h, prowadzenie wzrokowe kierowcy, stępo a ie źródeł po odują h olś ie ie kiero i pieszego, stępo a ie przeszkód dla ś iatła. 17
Wizja lokalna Brud e opra oś ietle io e Uszkodzo e źródła ś iatła Oś ietle ie oprawami dekoracyjnymi Li z e źródła ś iatła oto ze iu przejś ia dla piesz h Przeszkod dla ś iatła Brak opra oś ietle io h po liżu przejś ia dla piesz h Brak kloszy Widzial ość pieszego 18
Dokumentacja - Karta po iaró Oś ietle ia Wzór protokołu po iaro ego Karta po iaró oś ietle ia W peł io a Karta po iaró oś ietle ia min 4 zdję ia + 19
Gromadzenie i przetwarzanie danych Karta po iaró oś ietle ia Baza danych Raporty Raport przejś ia Raport zbiorczy mi 4 zdję ia 20
Baza da h za ierają a po iar oś ietle io e 21
Baza da h za ierają a po iar oś ietle io e 22
Preze ta ja ikó po iaró oś ietle io h Eh i Ev Norma PN-EN 13201-2:2016-03 Oś ietle ie dróg Część 2: Wymagania eksploatacyjne. Ehśr [lx] 15,43 Ehmin [lx] 12,50 Ehmax [lx] 23,30 Uoh [-] 0,81 Klasa C [-] C3 gdzie: Ehmin i i al a z ierzo a artość pozio ego atęże ia oś ietle ia pu kta h Ehn, Ehmax aksy al a z ierzo a artość pozio ego atęże ia oś ietle ia pu kta h Ehn, Ehśr artość śred ia atęże ia pozio ego oś ietle ia pu kta h Ehn, obliczona wg wzoru: Ehśr = (Eh1 + Eh2 +...+ Ehn) / n n - liczba punktów pomiarowych, Eh1 Ehn - wyniki pomiarów w kolejnych punktach pomiarowych poziomego atęże ia oś ietle ia Eh, Uoh = Ehmin / Ehśr - ró o ier ość ogól a pozio ego atęże ia oś ietle ia. Opis kierunek w kierunku 1 w kierunku 2 E śr [lx] 11,10 16,55 Evmin [lx] 9,60 13,20 Evmax [lx] 11,90 23,00 Uov [-] 0,86 0,80 Klasa EV [-] EV4 EV3 gdzie: Evmin i i al a z ierzo a artość pio o ego atęże ia oś ietle ia pu kta h Evn Evmax aksy al a z ierzo a artość pio o ego atęże ia oś ietle ia pu kta h Evn E śr artość śred ia atęże ia pio o ego oś ietle ia pu kta h Evn, obliczona wg wzoru: E śr = (Ev1 + Ev2 +...+ Evn) / n n - liczba punktów pomiarowych dla danego kierunku, Ev1 Evn - y iki po iaró kolej y h pu kta h po iaro y h pio o ego atęże ia oś ietle ia E, Uov = Evmin / E śr ró o ier ość ogól a pio o ego atęże ia oś ietle ia. Dla pio o ego atęże ia oś ietle ia Ev artoś i zesta io e został zgod ie z kierunkami ruchu pojazdów. 23
Ocena obiektywna - Oo Punkty przypisane do Klas C Pozio e atęże ie oś ietle ia Eh Klasy CE Punkty C0 C1 C2 C3 C4 C5 Brak 6 5 4 3 2 1 0 Eh [l ] artość aj iższa, artość o zeki a a 50 30 20 15 10 7,5 < 7,5 Uo [ artość aj iższa] 0,4 - Punkty przypisane do Klas EV Klasa EV Punkty EV1 6 5 4 3 2 1 0 EV2 EV3 EV4 EV5 EV6 Brak Pionowe natężenie oświetlenia Ev Ev,min w [lx] (utrzymywane) 50 30 10 7,5 5 0,5 < 0,5 24
Uwagi i zalecenia 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Przepro adze ie ko plekso ej ko ser a ji uli z ej i stala ji oś ietle io ej. Cz sz ze ie opra oś ietle io h oto ze iu przejś ia dla piesz h. W ia a iespra h źródeł ś iatła a o e oto ze iu przejś ia dla piesz h. W ia a źródła ś iatła a i e o iększej o oto ze iu przejś ia dla piesz h. W ia a źródła ś iatła a i e o od ie ej ar ie ś iatła oto ze iu przejś ia dla pieszych. W ia a opra oś ietle ia uli z ego oto ze iu przejś ia dla piesz h. W ia a sz stki h opra oś ietle ia uli z ego. ) ia a sposo u lu sokoś i za o o a ia opra uli z h oto ze iu przejś ia. Przepro adze ie ko troli usta ie ia i regula ja położe ia opra i źródeł ś iatła. Usu ię ie przeszkód dla ś iatła. Eli i a ja źródeł olś ie ia. Mo taż opra oś ietle ia uli z ego oto ze iu przejś ia dla piesz h. Mo taż dodatko h opra oś ietle io h a ist ieją h słupa h oś ietle ia ulicznego. Mo taż dodatko ego oś ietle ia przejś ia opra a i ded ko a i z iązką as etr z ą. Brak uwag. 25
Raporto a ie po iaró oś ietle ia a przejś iu dla piesz h 26
Raport koń o z po iaró oś ietle ia a przejś ia h dla piesz h 27
Wyniki oceny oś ietle ia przejść dla piesz h w Warszawie w dzielnicach Śród ieś ie, O hota, Praga Połud ie 28
W iki łą z e: Warsza a dziel i e: Śród ieś ie, O hota, Praga Połud ie Liczba analizowanych przejść: 939 Mi i al a artość śred iego atęże ia oś ietle ia płasz z ź ie poziomej: Ehśr i = 0,72 lx Maks al a artość śred iego atęże ia oś ietle ia płasz z ź ie poziomej: Ehśr a = 99,00 lx Wartość śred ia atęże ia oś ietle ia płasz z ź ie poziomej: Ehśr = 17,75 lx Li z a przejść po iżej śred iej: 370 (39,4%) Li z a przejść po żej śred iej: 569 (60,6%) Warszawa 2016 29
Klasy C poziomego atęże ia oś ietle ia a przejś ia h dla piesz h Eh Klasy C udział %) C0 191 C1 82 138 C2 C3 C4 C5 Brak 170 274 65 19 Warszawa 2016 30
Klasy EV pionowego atęże ia oś ietle ia a przejś ia h dla piesz h E 450 w kierunku 1 402 383 400 Li z a przejść dla piesz h w kierunku 2 350 300 255 250 215 200 175 153 150 129 100 50 0 0 0 EV1 9 37 22 18 0 EV2 EV3 EV4 Klas oś ietle io e Ev Warszawa 2016 EV5 EV6 brak 31
Oceny stanu oś ietle ia przejść dla piesz h Li z a przejść dla piesz h 450 400 Subiektywne 387 Obiektywne Koń o e 340 350 295 300 286 274 250 230 212 200 211 178 150 98 100 79 70 50 65 38 9 29 10 6 0 0 1 2 O e 3 sta u oś ietle ia Warszawa 2016 4 5 32
0 Warszawa 2016 Brak uwag 93 Mo taż dodatko ego oś ietle ia przejś ia opra a i ded ko a i z 81 Mo taż dodatko h opra oś ietle io h a ist ieją h Mo taż opra oś ietle ia uli z ego oto ze iu przejś ia dla piesz h 22 Eli i a ja źródeł olś ie ia 200 Usu ię ie przeszkód dla ś iatła 31 ) ia a sposo u lu sokoś i za o o a ia opra uli z h ia a sz stki h opra oś ietle ia ulicznego 60 Przeprowadzenie kontroli ustawienia i regula ja położe ia opra i źródeł W ia a opra oś ietle ia uli z ego oto ze iu przejś ia dla piesz h 81 W 80 W ia a źródła ś iatła a i e o od ie ej ar ie ś iatła oto ze iu 300 W ia a źródła ś iatła a i e o iększej o oto ze iu przejś ia ia a iespra h źródeł ś iatła a o e oto ze iu przejś ia dla 100 W 500 Cz sz ze ie opra oś ietle io h oto ze iu przejś ia dla piesz h 600 Przeprowadzenie kompleksowej ko ser a ji uli z ej i stala ji Li z a przejść dla piesz h Uwagi i zalecenia 540 429 400 299 165 202 121 74 7 33
Ra ki g oś ietle ia przejść dla pieszych Oceny: 0 czarny; 1 rązo dziel i ; 2 czerwony; 3 po arań zo Warszawa 2016 Śród ieś ie ; 4 żółt ; 5 - zielony 34
Ra ki g oś ietle ia przejść dla piesz h w dzielnicy Ochota Oceny: 0 czarny; 1 rązo ; 2 czerwony; 3 po arań zo Warszawa 2016 ; 4 żółt ; 5 - zielony 35
Ra ki g oś ietle ia przejść dla piesz h w dzielnicy Praga Połud ie Oceny: 0 czarny; 1 rązo ; 2 czerwony; 3 po arań zo Warszawa 2016 ; 4 żółt ; 5 - zielony 36
Problem 1 ko ser a ja i stala ji oś ietle io Warszawa 2016 h 37
Problem 2 przeszkod dla ś iatła Warszawa 2016 38
W ioski z adań sta u oś ietle ia przejść dla piesz h Warsza ie 1. Tylko 74 (z 939) przejść dla pieszych, nie wymaga podję ia żad h działań naprawczych. 2. Wymagane jest zwrócenie szczególnej uwagi na problem konserwacji ulicznych instalacji oś ietle io h (konserwacja opraw oś ietle io h (540), czyszczenie opraw (429) oraz wymiana źródeł ś iatła (80). 3. O iże ie parametrów oś ietle io h na przejś ia h dla pieszych zęsto (165 przypadki) iąże się z stępo a ie przeszkód dla ś iatła (np. korony drzew). 4. Na 274 (z 939) przejś ia h dla pieszych nie uzyskano śred i h artoś i atęże ia oś ietle ia w płasz z ź ie horyzontalnej iększ h od 7,5 lx. 5. Wymagane jest podję ie zdecydowanych działań z ierzają h do poprawy stanu oś ietle ia. Warszawa 2016 39
Wnioski ogólne 1. Uzasadnione jest stosowanie dodatkowych roz iązań oś ietle io h popra iają h ezpie zeńst o pieszych. 2. Wybór roz iąza ia oś ietle io ego uzależ io jest od wyników kompleksowej oceny BRD. 3. Projekty oś ietle io e realizowane na przejś ia h dla pieszych powinny ć weryfikowane przez ekspertów oś ietle io h. 4. Zasadne jest kontynuowanie adań oś ietle io h na przejś ia h dla pieszych w kolejnych dzielnicach Warszawy. 5. Przy dużej liczbie przejść dla pieszych zalecane jest stworzenie kompleksowego i systemowego podejś ia do kontroli i utrzymania łaś i ego stanu oś ietle ia przejść dla pieszych w Warszawie. 6. Konieczne jest stworzenie zale eń dla projektantów i wykonawców. Warszawa 2016 40
Wnioski koń o e do preze ta ji Opracowano i drożo o jed olitą pro edurę po iaro ą oceny stanu oś ietle ia przejść dla pieszych. Metoda pozwala na określe ie stanu oś ietle ia dużej liczby przejść dla pieszych, a alizę zagrożeń i porównanie wyników. Zbiorcze wyniki pomiarów oś ietle io h ogą ć u zględ io e w kompleksowej metodyce oceny stanu BRD na przejś ia h dla pieszych. Forma zestawienia wyników pozwala na ko plekso ą a alizę problemów i ide t fika ję zadań dla zarząd ó dróg (od ogółu do sz zegółu. 41
Dziękuję za u agę Zapraszam do dyskusji dr hab. inż. Piotr Tomczuk ptomczuk@wt.pw.edu.pl Wydział Transportu Politechnika Warszawska 00-662 Warszawa ul. Koszykowa 75 Pokój 220 NK; tel.: +48 22 234 77 52; www.wt.pw.edu.pl 42