ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI UWZGLĘDNIANYMI W OCENIE PRZYŻYCIOWEJ ŚWIŃ*

Rocz. Nauk. Zoot., T. 39, z. 1 (2012) 87 96 ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI UWZGLĘDNIANYMI W OCENIE PRZYŻYCIOWEJ ŚWIŃ* * M a g d a l e n a S z y n d l e r - N ę d z a 1, M a r i a n R ó ż y c k i 1, A u r e l i a M u c h a 1, A n n a B e r e t a 1, Ł u k a s z C i e m i ń s k i 2, T a d e u s z B l i c h a r s k i 3 1 Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy, Dział Genetyki i Hodowli Zwierząt, 32-083 Balice k. Krakowa 2 Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy, Dział Informatyki, 32-083 Balice k. Krakowa 3 Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN, Jastrzębiec, ul. Postępu 1, 05-552 Wólka Kosowska Celem prowadzonych badań było oszacowanie zależności pomiędzy rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny a ich wartościami standaryzowanymi oraz określenie zależności tych pomiarów z procentową zawartością mięsa w tuszy szacowaną według aktualnie obowiązującego równania. Materiał do badań stanowiło 76 820 młodych knurów ras matecznych (wbp i pbz) poddanych zgodnie z metodyką ocenie przyżyciowej w latach od 2005 do 2009 roku. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że na przestrzeni analizowanego okresu oceny przyżyciowej knurów statystycznie istotnie zmniejszała się wielkość współczynników korelacji pomiędzy rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny na boku (P4) i wysokości oka polędwicy (P4M) a wartościami standaryzowanymi tych pomiarów (P4st i P4Mst). Wykazano w tym okresie także statystycznie istotne zmniejszanie się zależności pomiędzy wszystkimi rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny i wysokości oka polędwicy a zawartością mięsa w tuszy. Na tej podstawie można stwierdzić, że stosowanie opracowanych wzorów do standaryzacji czy też indeksów selekcyjnych powinno dotyczyć określonego okresu czasu. W związku z następującymi zmianami zależności pomiędzy pomiarami na żywym zwierzęciu a ich wartościami standaryzowanymi, należałoby przeprowadzić modyfikację stosowanych wzorów do standaryzacji grubości słoniny i mięśnia najdłuższego. W większości programów hodowlanych ocena przyżyciowa młodych knurów i loszek jest głównym kryterium stosowanym przy określaniu ich wartości użytkowej i hodowlanej. Rezultaty tej oceny stanowią bowiem podstawę do przeprowadzenia selekcji mającej na celu doskonalenie pogłowia pod względem genetycznym. Należy zaznaczyć, że postęp, jaki uzyska się z tych prac, będzie zależny nie tylko od różnicy selekcyjnej, ale też od dokładności prowadzonej oceny. Jednym z kierunków zwiększenia dokładności wyżej wymienionej oceny było ulepszanie aparatury pomiarowej wykorzystywanej do mierzenia grubości słoniny. Praca została sfinansowana ze środków Narodowego Centrum Nauki.

88 M. Szyndler-Nędza i in. Początkowo stosowano suwmiarki igłowe, które szybko zamieniono na bezinwazyjne aparaty ultradźwiękowe. Pierwszym urządzeniem ultradźwiękowym stosowanym na szeroką skalę był aparat firmy Krautkramer, typ USM 2F. Kolejnym był aparat typu Piglog 105 SFK- Technology, który stosowany jest do chwili obecnej. Jednocześnie należy zaznaczyć, że aby jeszcze dokładniej mierzyć otłuszczenie i umięśnienie tusz świń testuje się inne urządzenia wykorzystujące nowe technologie, w tym aparaty ultrasonograficzne (Cisneros i in., 1996; Moeller i in., 1998; Vilchez i Chavez, 1998; Tyra i in., 2011). Drugim kierunkiem doskonalenia oceny przyżyciowej było poszukiwanie odpowiednich cech, które powinny charakteryzować się wysokimi współczynnikami odziedziczalności i powinny być skorelowane z umięśnieniem zwierząt (Schinckel i in., 2001; Klimas i in., 2004; Szyndler-Nędza i in., 2010 b). Z uwagi na to, że pomiarom poddawane są zwierzęta w różnej masie ciała i wieku powinno się dokonywać standaryzacji cech uwzględnianych w ocenie, co umożliwi porównywanie tych zwierząt. W Polsce wprowadzono ocenę przyżyciową do praktyki w 1973 roku. Od tego czasu dokonano w niej szeregu zmian metodycznych. Zasadniczą zmianę metodyczną wprowadzono w 1995 roku, polegała ona na modyfikacji indeksu selekcyjnego knurów oraz równania do szacowania mięsności, w którym oprócz pomiarów grubości słoniny uwzględniono także wysokość mięśnia najdłuższego. W 2004 roku wprowadzono kolejną modyfikację metody mającą na celu zwiększenie jej dokładności poprzez dostosowanie do aktualnego stanu populacji świń. Polegała ona na wprowadzeniu nowych wzorów i równań do standaryzacji przyrostu dziennego oraz szacowania procentowej zawartości mięsa w tuszy świń. Wprowadzono także standaryzację pomiarów grubości słoniny i wysokości mięśnia polędwicy na stałą masę ciała 110 kg oraz standaryzację równania szacującego procentową zawartość mięsa w tuszy na stały wiek 180. dzień życia zwierząt (Szyndler-Nędza i in., 2010 a). Celem prowadzonych badań było oszacowanie współczynników korelacji pomiędzy pomiarami rzeczywistymi grubości słoniny a ich wartościami standaryzowanymi oraz określenie zależności tych pomiarów z procentową zawartością mięsa w tuszy szacowaną według aktualnie obowiązującego równania. Materiał i metody Materiał do badań stanowiło 76 820 młodych knurów ras matecznych (wbp i pbz) poddanych zgodnie z metodyką ocenie przyżyciowej (Eckert i Szyndler-Nędza, 2011) w okresie od 2005 do 2009 roku. W tabeli 1 przedstawiono liczbę knurów w poszczególnych latach. W badaniach uwzględniono następujące cechy: 1 grubość słoniny za ostatnim żebrem, 3 cm od środkowej (P 2 ), określana na żywym zwierzęciu ; 2 grubość słoniny za ostatnim żebrem, 8 cm od środkowej (P 4 ), określana na żywym zwierzęciu;

Zależności pomiędzy cechami oceny przyżyciowej świń 89 3 wysokość mięśnia polędwicy za ostatnim żebrem, 8 cm od środkowej (P 4 M), określana na żywym zwierzęciu; 4 grubość słoniny za ostatnim żebrem, 3 cm od środkowej, standaryzowana na masę ciała 110 kg (P 2st ); 5 grubość słoniny za ostatnim żebrem, 8 cm od środkowej, standaryzowana na masę ciała 110 kg (P 4st ); 6 wysokość mięśnia polędwicy za ostatnim żebrem, 8 cm od środkowej, standaryzowana na masę ciała 110 kg (P 4 M st ); 7 procentowa zawartość mięsa w tuszy oszacowana zgodnie z metodyką oceny według równania dla ras białych standaryzowanego na 180. dzień życia (X 2 ); 8 masa ciała zwierząt w dniu oceny. Rok Year Tabela 1. Liczba knurków w poszczególnych latach Table 1. Number of boars by year Liczba knurków ras matecznych Number of boars of maternal breeds 2005 19 588 2006 17 378 2007 12 880 2008 12 674 2009 14 300 Dane liczbowe poddane zostały analizie statystycznej z wykorzystaniem procedur programu statystycznego SAS (SAS Institute, TS Level 1M0 v. 9,3). Różnice pomiędzy średnimi poszczególnych cech były testowane na poziomie 5% i 1% z wykorzystaniem testu rozstępu Duncana. Charakterystykę materiału przeprowadzono łącznie dla ras. Oszacowano średnie, odchylenia standardowe, a także określono współczynniki korelacji prostych pomiędzy rzeczywistymi i standaryzowanymi pomiarami grubości słoniny i wysokości mięśnia polędwicy oraz pomiędzy rzeczywistymi pomiarami a zawartością mięsa w tuszy. Obliczono również istotność różnic między współczynnikami korelacji dla poszczególnych lat na podstawie testu z według R. Elandt (1964). Wyniki Podstawowe charakterystyki statystyczne (średnie i odchylenia standardowe) dla cech uwzględnionych w ocenie przyżyciowej młodych knurów przedstawiono w tabeli 2. W analizowanym okresie czasu młode knury przy średniej masie ciała 117,4 kg charakteryzowały się średnią grubością słoniny mierzoną za ostatnim żebrem wynoszącą 9,81 mm (pomiar 3 cm od ) i 9,73 mm (pomiar 8 cm od ). Średnia wysokość mięśnia polędwicy tych zwierząt wynosiła 55,96 mm. Standaryzacja tych pomiarów na 110 kg masy ciała spowodowała zmniejszenie wartości grubości słoniny o 0,4 mm w obu punktach pomiaru, a wysokości

90 M. Szyndler-Nędza i in. mięśnia polędwicy o 1,2 mm. Procentowa zawartość mięsa w tuszy omawianych zwierząt w całym analizowanym okresie czasu wyniosła średnio 58,93%. Dane w tabeli 2 wskazują, że w kolejnych latach (poza rokiem 2008), grubość słoniny grzbietowej knurów ulegała sukcesywnemu zmniejszeniu, a wysokość mięśnia polędwicy stopniowemu wzrostowi. Różnice pomiędzy średnimi w poszczególnych latach dla grubości słoniny były w większości przypadków statystycznie istotne (P 0,01, P 0,05), natomiast dla wysokości mięśnia polędwicy wszystkie różnice były statystycznie istotne (P 0,01). Mięsność tych zwierząt również ulegała stopniowemu zwiększeniu, a różnice pomiędzy poszczególnymi latami były w większości statystycznie istotne (P 0,01). Jedynie w roku 2008 w porównaniu do roku 2007, stwierdzono istotne (P 0,05) zmniejszenie zawartości mięsa w tuszy. Tabela 2. Średnie i odchylenia standardowe dla cech uwzględnionych w ocenie przyżyciowej ras matecznych Table 2. Means and standard deviations for performance test traits of maternal breeds Masa ciała (kg) Body weight (kg) Grubość słoniny za ostatnim żebrem (mm) Backfat thickness behind the last rib (mm) 3 cm od rzeczywista 3 cm off the midline, actual 3 cm od standaryzowana 3 cm off the midline, standardized 8 cm od rzeczywista 8 cm off the midline, actual 8 cm od standaryzowana 8 cm off the midline, standardized Wysokość oka polędwicy (mm) Loin eye height (mm) 8 cm od rzeczywista 8 cm off the midline, actual 8 cm od standaryzowana 8 cm off the midline, standardized Procentowa zawartość mięsa w tuszy Carcass meat percentage 1 4 2 5 3 6 7 2005 113,7 A 10,00 A 9,81 A 9,92 A 9,72 A 54,43 A 53,83 A 58,06 A σ 13,8 1,86 1,93 1,85 1,91 5,59 4,96 2,57 2006 116,03 B 9,85 B 9,48 B 9,72 C 9,38 B 55,26 B 54,29 B 58,68 C σ 13,82 1,90 1,89 1,94 1,94 5,44 4,79 2,56 2007 120,4 C 9,65 C 9,02 C 9,60 Da 9,01 C 56,56 C 54,87 C 59,46 Ba σ 14,53 1,89 1,87 1,91 1,88 5,52 4,77 2,46 2008 121,0 D 9,85 B 9,18 D 9,78 B 9,16 D 56,91 D 55,15 D 59,38 Bb σ 14,88 1,86 1,91 1,81 1,89 5,12 4,61 2,33 2009 118,4 E 9,62 C 9,11 E 9,55 Db 9,07 E 57,50 E 56,13 E 59,57 D σ 14,31 1,84 1,77 1,77 1,74 5,03 4,55 2,10 Razem Total 117,4 9,81 9,37 9,73 9,31 55,96 54,75 58,93 σ 14,48 1,88 1,90 1,87 1,90 5,49 4,83 2,50 ABCDE Średnie oznaczone w kolumnach różnymi dużymi literami różnią się przy P 0,01, ab średnie oznaczone w kolumnach różnymi małymi literami różnią się przy P 0,05. ABCDE Means in columns with different capital letters differ at P 0.01, ab Means in columns with different small letters differ at P 0.05.

Zależności pomiędzy cechami oceny przyżyciowej świń 91 Tabela 3. Korelacje proste pomiędzy rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny (1,2) i wysokości mięśnia najdłuższego (3) a odpowiednimi pomiarami standaryzowanymi (4,5,6) oraz istotność różnic pomiędzy korelacjami w poszczególnych latach oceny. Table 3. Simple correlations between actual measurements of backfat thickness (1, 2) and m. longissimus dorsi height (3) and corresponding standardized measurements (4, 5, 6) and significance of differences between correlations in different years of evaluation Rok oceny Year of test r 1,4 r 2,5 r 3,6 2005 0,872 0,882 0,921 2006 0,874 0,894 0,915 2007 0,874 0,889 0,906 2008 0,872 0,883 0,885 2009 0,867 0,874 0,886 Rok Year Istotność różnic pomiędzy korelacjami w poszczególnych latach Significance of differences between correlations in different years 2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009 2005 ns ns ns ns 2005 ** * ns ** 2005 ** ** ** ** 2006 ns ns ns 2006 ns ** ** 2006 ** ** ** 2007 ns ns 2007 ns ** 2007 ** ** 2008 ns 2008 ** 2008 ns * Różnice statystycznie istotne przy P 0,05, ** różnice statystycznie istotne przy P 0,01, ns różnice nieistotne. * Significant differences at P 0.05, ** significant differences at P 0.01, ns non significant differences.

92 M. Szyndler-Nędza i in. Tabela 4. Korelacje proste pomiędzy rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny (1,2) i wysokości mięśnia najdłuższego (3) a zawartością mięsa w tuszy (7). Istotność różnic pomiędzy korelacjami w poszczególnych latach Table 4. Simple correlations between actual measurements of backfat thickness (1,2) and m. longissimus dorsi height (3) and carcass meat percentage (7). Significance of differences between correlations in different years Rok oceny Year of test r 1,7 r 2,7 r 3,7 2005 0,409 0,342 0,715 2006 0,409 0,404 0,715 2007 0,372 0,361 0,718 2008 0,363 0,358 0,713 2009 0,282 0,289 0,702 Rok Year Istotność różnic pomiędzy korelacjami w poszczególnych latach Significance of differences between correlations in different years 2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009 2006 2007 2008 2009 2005 ns ** ** ** 2005 ** ns ns ** 2005 ns ns ns * 2006 ** ** ** 2006 ** ** ** 2006 ns ns * 2007 ns ** 2007 ns ** 2007 ns * 2008 ** 2008 ** 2008 * * Różnice statystycznie istotne przy P 0,05, ** różnice statystycznie istotne przy P 0,01, ns różnice nieistotne. * Significant differences at P 0.05, ** significant differences at P 0.01, ns non significant differences.

Zależności pomiędzy cechami oceny przyżyciowej świń 93 Analizując dane z tabeli 3 stwierdzono, że współczynniki korelacji prostych pomiędzy pomiarami wykonanymi na zwierzęciu a pomiarami standaryzowanymi na 110 kg masy ciała są wysokie i różnią się statystycznie istotne (P 0,01). Wykazano także wyższe zależności dla pomiarów wysokości mięśnia polędwicy niż pomiędzy pomiarami grubości słoniny. Analizując współczynniki korelacji w poszczególnych latach stwierdzono, że wielkość tego parametru dla pomiarów grubości słoniny na grzbiecie (r 1,4 ) nie ulega zmianom statystycznie istotnym. W przypadku pomiarów grubości słoniny na boku ciała (r 2,5 ) oraz wysokości mięśnia polędwicy (r 3,6 ) zaobserwowano zmniejszenie się wartości współczynników korelacji w całym analizowanym okresie czasu. Różnice pomiędzy poszczególnymi latami były w większości statystycznie istotne (P 0,01). W tabeli 4 przedstawiono współczynniki korelacji prostych pomiędzy pomiarami grubości słoniny i mięśnia polędwicy na żywym zwierzęciu a zawartością mięsa w tuszy, szacowaną według równania uwzględniającego standaryzację pomiarów na 110 kg masy ciała i standaryzację mięsności na wiek 180 dni. Wszystkie współczynniki korelacji przedstawione w tabeli 4 były statystycznie istotne (P 0,01). Stwierdzono wyższą zależność pomiarów wysokości mięśnia polędwicy z zawartością mięsa w tuszy niż pomiarów grubości słoniny. Analizując wielkości współczynników korelacji w analizowanym okresie czasu, wykazano zmniejszanie się wartości tego parametru dla wszystkich punktów pomiaru (r 1,7, r 2,7, r 3,7 ). Różnice pomiędzy zależnościami dla pomiarów grubości słoniny (r 1,7, r 2,7 ) w całym okresie, jak i pomiędzy większością analizowanych lat były statystycznie istotne (P 0,01). Wielkość współczynników korelacji dla wysokości mięśnia polędwicy (r 3,7 ) ulegała niewielkiemu zmniejszeniu i była statystycznie istotna (P 0,05) tylko pomiędzy rokiem 2005 a 2009. Omówienie wyników Objęte badaniami zwierzęta w pełni reprezentują utrzymywaną w kraju populację knurów ras matecznych (wbp, pbz). Średnie wartości dla cech uwzględnianych w ocenie przyżyciowej knurów, w poszczególnych latach analizowanego okresu, były zbliżone do wyników, jakie uzyskiwano dla tej populacji w standardowo przeprowadzanej ocenie przyżyciowej (Eckert i Szyndler-Nędza, 2011). W okresie od 2005 do 2009 roku grubość słoniny uległa zmniejszeniu w obu punktach pomiaru. Na grzbiecie zmniejszyła się o 0,44 mm (0,088 mm/rok), a na boku o 0,42 mm (0,084 mm/rok). Uległa natomiast zwiększeniu wysokość mięśnia polędwicy o 3,1 mm (0,6 mm/rok). Spowodowane to było zwiększeniem mięsności tych zwierząt o 1,51% (0,3%/rok). Ten sam kierunek zmian obserwowali w swych pracach Chen i in. (2002), Szyndler- -Nędza i Eckert (2004) oraz Michalska i in. (2008 a). Chen i in. (2002), prowadząc badania nad świniami ras Yorkshire, Duroc, Hampshire i Landrace w latach 1985 2000 wykazali wysokie średnioroczne trendy genetyczne w zmniejszaniu grubości słoniny o 0,39 mm/rok i zwiększaniu wysokości oka polędwicy 0,37 cm/rok. Szyndler-Nędza i Eckert (2004), badając knury różnych ras ocenione przyżyciowo w latach 1995 2002, wykazali zmniejszenie grubości słoniny o 0,35 mm/rok oraz zwiększenie wysokości oka polędwicy o około 0,66 mm/rok

94 M. Szyndler-Nędza i in. u knurów ras wbp i pbz. Dla procentowej zawartości mięsa w tuszy postęp dla tych ras wynosił około 0,5%/rok. Podobne wyniki badań uzyskali Michalska i in. (2008 a) w badaniach dotyczących analizy wyników oceny przyżyciowej knurów rasy wbp z terenów województwa bydgoskiego. W pracy tej wykazano, że na przestrzeni lat 1995 2004 grubość słoniny zmniejszyła się o około 4,3 mm (w punkcie P 2 ), natomiast wysokość oka polędwicy zwiększyła się o 3,6 mm. Procentowa zawartość mięsa w tuszy ocenianych knurów zwiększyła się o 4%. W badaniach przeprowadzonych przez Szyndler-Nędzę i in. (2010 a) stwierdzono podobnie jak w niniejszej pracy niskie wartości średniego postępu rocznego dla grubości słoniny, które dla knurów ras wbp i pbz wynosiły od 0,12 mm/rok do 0,17 mm/rok dla grubości słoniny oraz wyższe dla wysokości oka polędwicy, wynoszące 0,43 mm/rok (pbz) i 0,53 mm/rok (wbp). Współczynniki korelacji pomiędzy cechami uwzględnianymi w ocenie przyżyciowej świń mogą ulegać zmianie w wyniku prowadzonej selekcji. Jak wynika z danych w tabeli 3, zmian takich nie obserwuje się w zależnościach pomiędzy wartościami rzeczywistymi a standaryzowanymi w grubości słoniny na grzbiecie (P 2 ). Pojedyncze zmiany obserwowane są pomiędzy rzeczywistą a standaryzowaną grubością słoniny na boku (P 4 ). W przypadku wysokości oka polędwicy natomiast współczynniki korelacji ulęgają zmniejszeniu, a różnice pomiędzy poszczególnymi latami są statystycznie wysoko istotne. W przypadku współczynników korelacji pomiędzy pomiarami wykonywanymi bezpośrednio na zwierzęciu a oszacowaną procentową zawartością mięsa w tuszy zmiany przebiegały nieco inaczej. Zależności pomiędzy mięsnością a grubością słoniny w obu punktach pomiaru wykazały wysokie zmiany z roku na rok. W przypadku wysokości oka polędwicy zmiany te były minimalne. Współczynniki korelacji pomiędzy omawianymi parametrami szacowało wielu autorów na różnych populacjach zwierząt (Schinckel i in., 2001; Klimas i in., 2004; Szyndler-Nędza i Różycki, 2004; Tyra i in., 2011). Można jednak stwierdzić, że określone przez nich współczynniki korelacji pomiędzy mięsnością a pomiarami grubości słoniny były większe od uzyskanych w niniejszej pracy, natomiast dla pomiaru wysokości mięśnia polędwicy były mniejsze. Schinckel i in. (2001) uzyskali zależności pomiędzy przyżyciowo mierzoną grubością słoniny za dziesiątym i za ostatnim żebrem a zawartością mięsa w tuszy na poziomie odpowiednio r = 0,79 i r = 0,82. Współczynnik korelacji dla pomiaru powierzchni mięśnia polędwicy wyniósł r = 0,46. Także Klimas i in. (2004) w badaniach przeprowadzonych na loszkach uzyskali wysokie współczynniki korelacji pomiędzy grubością słoniny na grzbiecie i boku a mięsnością, które wyniosły odpowiednio: r = 0,78 i r = 0,95. W przypadku pomiaru wysokości mięśnia polędwicy wartość tego współczynnika była niższa (r = 0,47). Szyndler-Nędza i Różycki (2004) w badaniach uwzględniających knurki różnych ras wykazali podobne wartości zależności pomiędzy tymi cechami. Współczynniki korelacji pomiędzy grubością słoniny na grzbiecie (P 2 ) i boku (P 4 ) a mięsnością wynosiły odpowiednio r = 0,718 i r = 0,741. W przypadku wysokości oka polędwicy zależność ta wyniosła r=0,44. W kolejnych badaniach przeprowadzonych na loszkach różnych ras, Tyra i in. (2011) określili zależności pomiędzy zawartością mięsa w tuszy a grubością słoniny na poziomie r = 0,713 (P2) i r = 0,683 (P4), natomiast z wysokością oka polędwicy na poziomie

Zależności pomiędzy cechami oceny przyżyciowej świń 95 r=0,523. Analizując współczynniki korelacji pomiędzy cechami oceny przyżyciowej oszacowane przez cytowanych autorów, można zauważyć zmniejszanie się na przestrzeni lat wartości tych parametrów pomiędzy mięsnością a grubością słoniny i zwiększanie się tych wartości z wysokością oka polędwicy. Potwierdzeniem tego są wyniki pracy Michalskiej i in. (2008 b), gdzie dla knurów rasy wbp ocenionych w latach 1995 2004 wykazano zmniejszanie się w kolejnych latach wartości korelacji pomiędzy mięsnością a grubością słoniny (od r = 0,71 do r = 0,62 dla punktu P 2 i od r = 0,75 do r = 0,41 dla punktu P 4 ) oraz zwiększenie tych wartości dla pomiaru wysokości mięśnia polędwicy (od r = 0,49 do r = 0,67). Jak wynika z cytowanej literatury oraz też badań własnych, współczynniki korelacji pomiędzy pomiarami grubości słoniny i mięśnia najdłuższego a mięsnością zwierząt różnią się w zależności od populacji, na której były oznaczone. Zatem wykorzystanie ich w programach hodowlano-selekcyjnych jest słuszne wtedy, gdy dotyczą one populacji doskonalonej. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że na przestrzeni analizowanego okresu oceny przyżyciowej knurów statystycznie istotne zmniejszała się wielkość współczynników korelacji pomiędzy rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny na boku (P 4 ) i wysokości oka polędwicy (P 4 M) a wartościami standaryzowanymi tych pomiarów (P 4st i P 4 M st ). W tym okresie wykazano także statystycznie istotnie zmniejszanie się zależności pomiędzy wszystkimi rzeczywistymi pomiarami grubości słoniny i wysokości oka polędwicy a zawartością mięsa w tuszy szacowaną zgodnie z obowiązującą metodyką oceny przyżyciowej świń. Na tej podstawie można stwierdzić, że stosowanie opracowanych wzorów do standaryzacji czy też indeksów selekcyjnych powinno dotyczyć ograniczonego okresu czasu. W związku z następującymi zmianami zależności pomiędzy pomiarami na żywym zwierzęciu a ich wartościami standaryzowanymi, należałoby przeprowadzić modyfikację stosowanych wzorów do standaryzacji grubości słoniny i mięśnia najdłuższego. Wymaga to przeprowadzenia odpowiednich badań (pomiaru zwierząt w określonych odstępach czasu przez cały okres odchowu), aby dokładnie określić zależność pomiędzy masą ciała zwierząt a wynikami pomiaru grubości słoniny i mięśnia polędwicy. Piśmiennictwo C h e n P., B a a s T.K.J., M a b r y J.W., D e k k e r s J.C., K o e l e r K.J. (2002). Genetic parameters and trends for lean growth rate and its components in U.S. Yorkshire, Duroc, Hampshire, and Landrace pigs. J. Anim. Sci., 80 (8): 2062 2070. C i s n e r o s F., E l l i s M., M i l l e r K.D., N o v a k o f s k i J., W i l s o n E.R., M c K e i t h F.K. (1996). Comparison of transverse and longitudinal real-time ultrasound scans for prediction of lean cut yields and fat-free lean content in live pigs. J. Anim. Sci., 74: 2566 2576. E c k e r t R., S z y n d l e r - N ę d z a M. (2011). Ocena przyżyciowa młodych knurów. Stan hodowli i wyniki oceny świń. Wyd. wł. IZ, XXIX: 19 33. K l i m a s R., K l i m i e n e A., R i m k e v i c i u s S. (2004). Efficiency of breeding pigs selection according to phenotypic evaluation of meatiness. Vet. Zoot., 27 (29): 79 86. M i c h a l s k a G., N o w a c h o w i c z J., B u c e k T., W a s i l e w s k i P.D. (2008 a). Analiza wyników oceny przyżyciowej knurków rasy wielkiej białej polskiej w bydgoskim okręgu hodowlanym. Rocz. Nauk. Zoot., 35, 1: 45 51.

96 M. Szyndler-Nędza i in. M i c h a l s k a G., N o w a c h o w i c z J., W a s i l e w s k i P.D., B u c e k T. (2008 b). Współzależności pomiędzy wynikami oceny przyżyciowej knurków rasy wielkiej białej polskiej. Rocz. Nauk. Zoot., 35, 1: 53 61. M o e l l e r S.J., C h r i s t i a n L.L, G o o d w i n R.N. (1998). Development of adjustment factors for backfat and loin muscle area from serial real-time ultrasonic measurements on purebred lines of swine. J. Anim. Sci., 76: 2008 2016. S c h i n c k e l A.P., W a g n e r J.R., F o r r e s t J.C., E i n s t e i n M.E. (2001). Evaluation of alternative measures of pork carcass composition. J. Anim. Sci., 79: 1093 1119. S z y n d l e r - N ę d z a M., E c k e r t R. (2004). Zmiany w cechach użytkowych knurów ocenianych przyżyciowo w latach 1995 2002. Zesz. Nauk. Prz. Hod., 7, 2: 95 102. S z y n d l e r - N e d z a M., R ó ż y c k i M. (2004). Relationships between backfat thickness and loin muscle measurements and carcass muscling in boars. Anim. Sci. Pap. Rep., 22, 4: 561 567. S z y n d l e r - N ę d z a M., T y r a M., B l i c h a r s k i T., B e r e t a A., E c k e r t R. (2010 a). Zmiany w użytkowości tucznej i rzeźnej młodych knurów hodowlanych w latach 2005 2009. Rocz. Nauk. PTZ, 6, 4: 103 114. S z y n d l e r - N ę d z a M., T y r a M., R ó ż y c k i M. (2010 b). Coefficients of heritability for fattening and slaughter traits included in a modified performance testing method. Ann. Anim. Sci., 10, 2: 117 125. T y r a M., S z y n d l e r - N ę d z a M., E c k e r t R. (2011). Possibilities of using ultrasonography in breeding work with pigs. Part II relations between measurements obtained by different techniques and detailed dissection results. Ann. Anim. Sci., 11, 2: 193 205. V i l c h e z C., C h a v e z E.R. (1998). Correlations between ultrasonic measurements on live crossbred gilts and carcass characteristics. Agr. Environ. Sci. Res. Rep., 43 46. Zatwierdzono do druku 14 V 2012 MAGDALENA SZYNDLER-NĘDZA, MARIAN RÓŻYCKI, AURELIA MUCHA, ANNA BERETA, ŁUKASZ CIEMIŃSKI, TADEUSZ BLICHARSKI Relationships between performance test traits of pigs SUMMARY The aim of the study was to evaluate the relationships between actual measurements of backfat thickness and their standardized values, and to determine the relationship between these measurements and carcass meat percentage estimated using the current equation. Subjects were 76 820 young boars of maternal breeds (Polish Large White and Polish Landrace), which were performance tested between 2005 and 2009 in accordance with approved methods. The results of the study show that during the period when young boars were performance tested, the coefficients of correlation between actual measurements of backfat thickness on the flank (P4) and loin eye height (P4M) and standardized values of these measurements (P4st and P4Mst) decreased significantly. A statistically significant decrease in the relationship between all actual measurements of backfat thickness and loin eye height and carcass meat percentage was also observed during the same period. This leads to a conclusion that the standardization formulas or selection indices should be used for specific periods of time. Because of the changing correlations between live animal measurements and their standardized values, it might be well to modify present formulas for standardization of backfat and m. longissimus dorsi thickness. Key words: young boars, maternal breeds, performance test, coefficients of simple correlation