Ocena realizacji działań zapisanych w Koncepcji Rozwoju Euro Neisse-Nisa-Nysa, numer: Strategia/CZ/1 Ocena realizacji działań zapisanych w Koncepcji Rozwoju Euro Neisse-Nisa-Nysa (Dornier, 1993) Ing. Pavel Branda, Ph.D. październik 2010 Koncepcja Rozwoju Euro Neisse-Nisa-Nysa, opracowana przez firmę Dornier w 1993 roku, w rozdziale 5.5 zawiera wykaz obiecujących projektów i działań. Te "zalecane" projekty zostały określone i wybrane w oparciu o rozmowy przeprowadzone przez autorów opracowania z kluczowymi osobami z polityki, administracji i gospodarki. Jako punkt wyjścia wykorzystano ponadto analizę dostępnych opracowań oraz wyniki analizy. Projekty zaproponowano w 7 dziedzinach rozwoju: Administracja/zagospodarowanie przestrzenne/planowanie przestrzenne Gospodarka i rynek pracy Transport Infrastruktura techniczna Infrastruktura społeczna/edukacja/kultura Przyroda i środowisko Rekreacja i ruch turystyczny (turystyka) Dla każdego projektu wskazano także jego zgodność z zaproponowanymi celami rozwoju ERN: Dostosowany rozwój gospodarczy i rozwój rynku pracy regionalnych ramowych warunków gospodarczych (infrastruktury) wizerunku (marketing ) zorganizowania Podniesienie świadomości regionalnej Rada euro do każdego projektu przyporządkowała priorytet od 1 (duży) do 4 (niski).
Ocena realizacji działań zapisanych w Koncepcji Rozwoju Euro Neisse-Nisa-Nysa, numer: Strategia/CZ/1 Ogólna prezentacja W ramach Koncepcji Rozwoju zaproponowano łącznie 112 przedsięwzięć projektowych/działań. Najwięcej działań zaproponowanych zostało w dziedzinie transportu (łącznie 38 działań 34%). Wynika to przede wszystkim z dużej ilości zaproponowanych drogowych i turystycznych przejść granicznych. Drugą największą dziedziną był ruch turystyczny (20 działań, 18%). Najmniej działań zaproponowano dla dziedziny środowiska naturalnego (7%). Ilość zaproponowanych projektów/działań w poszczególnych dziedzinach rozwoju Rekreacja i ruch turystyczny (turystyka), 20, 18% Przyroda i środowisko, 8, 7% Administracja/ planowanie przestrzenne, 12, 11% Gospodarka i rynek pracy, 9, 8% Infrastruktura społeczna/ edukacja/kultura, 13, 11% Infrastruktura techniczna, 12, 11% Transport, 38, 34% Pod względem wpływu działań na osiągnięcie celów rozwoju ERN, projekty miały być najbardziej korzystne w zakresie poprawy ramowych warunków gospodarczych, przede wszystkim infrastruktury (34%). Zaproponowane projekty miały również w istotny sposób przyczynić się do podniesienia świadomości regionalnej (29%) oraz poprawy wizerunku (19%), mniej zaś do rozwoju zorganizowania oraz rozwoju gospodarki i rynku pracy.
Ocena realizacji działań zapisanych w Koncepcji Rozwoju Euro Neisse-Nisa-Nysa, numer: Strategia/CZ/1 Wpływ projektów na osiągnięcie celów rozwoju ERN Podniesienie świadomości regionalnej 29% zorganizowania 11% wizerunku (marketing ) 19% gospodarki i rynku pracy 7% ramowych warunków gospodarczych (infrastruktury) 34% Ówcześni politycy euroregionalni postrzegali największy priorytet w infrastrukturze technicznej (przede wszystkim oczyszczanie ścieków) oraz w połączeniach komunikacyjnych (przede wszystkim przejścia graniczne i główne osie komunikacyjne). Priorytety projektów w poszczególnych dziedzinach (przeciętny priorytet) Rekreace a cestovní ruch (turistika) Příroda a životní prostředí Sociální infrastruktura/vzdělávání/kultura Technická infrastruktura Doprava Hospodářství a trh práce Správa/prostorové plánování
Ocena realizacji działań zapisanych w Koncepcji Rozwoju Euro Neisse-Nisa-Nysa, numer: Strategia/CZ/1 Ocena realizacji działań Ogólne spojrzenie Z łącznej liczby 112 zaproponowanych projektów zrealizowano dokładnie połowę (56). Kolejnych 20% zrealizowano częściowo lub w innej formie. 30% zaproponowanych projektów nie zrealizowano wcale. Realizacja zaproponowanych projektów (we wszystkich dziedzinach) NIE 30% TAK 50% W INNEJ WERSJI (częściowo) 20% Patrząc na poszczególne dziedzimy, można stwierdzić, że najwięcej projektów (procentowo) zrealizowano w dziedzinie infrastruktury technicznej (67%) oraz transportu (63%) - czyli w dziedzinach uważanych za najważniejsze przez polityków euroregionalnych. Również w dziedzinie środowiska zrealizowano większość projektów. W przypadku pozostałych dziedzin liczba zrealizowanych, częściowo zrealizowanych bądź niezrealizowanych projektów jest mniej więcej taka sama. Dziedziną, która wypada najgorzej w tym porównaniu jest dziedzina gospodarki i rynku pracy (ciekawy kontrast ze stosunkowo wysokim priorytetem nadanym tej dziedzinie).
Ocena realizacji działań zapisanych w Koncepcji Rozwoju Euro Neisse-Nisa-Nysa, numer: Strategia/CZ/1 Realizacja zaproponowanych projektów w poszczególnych dziedzinach 70 60 50 40 30 % 20 10 0 ANO V JINÉ VERZI (částečně) NE Poszczególne dziedziny Sytuację w zakresie realizacji zaproponowanych projektów w poszczególnych dziedzinach przedstawiono szczegółowo na poniższych wykresach: Realizacja zaproponowanych projektów w dziedzinie administracji/planowania przestrzennego NIE 33% TAK 34% W INNEJ WERSJI (częściowo) 33%
Ocena realizacji działań zapisanych w Koncepcji Rozwoju Euro Neisse-Nisa-Nysa, numer: Strategia/CZ/1 Realizacja zaproponowanych projektów w dziedzinie gospodarki i rynku pracy NIE 45% TAK 33% W INNEJ WERSJI (częściowo) 22% Realizacja zaproponowanych projektów w dziedzinie transportu NIE 24% W INNEJ WERSJI (częściowo) 13% TAK 63% Realizacja zaproponowanych projektów w dziedzinie infrastruktury technicznej NIE 33% TAK 67%
Ocena realizacji działań zapisanych w Koncepcji Rozwoju Euro Neisse-Nisa-Nysa, numer: Strategia/CZ/1 Realizacja zaproponowanych projektów w dziedzinie przyrody i środowiska NIE 38% TAK 50% W INNEJ WERSJI (częściowo) 12% Realizacja zaproponowanych projektów w dziedzinie infrastruktury społecznej/edukacji/kultury NIE 31% TAK 38% W INNEJ WERSJI (częściowo) 31% Realizacja zaproponowanych projektów w dziedzinie rekreacji i ruchu turystycznego NIE 30% TAK 40% W INNEJ WERSJI (częściowo) 30%
Ocena realizacji działań zapisanych w Koncepcji Rozwoju Euro Neisse-Nisa-Nysa, numer: Strategia/CZ/1 Zakończenie Chociaż w praktyce Koncepcji Rozwoju ERN nie stosowano regularnie, większość zaproponowanych projektów/działań zrealizowano: 50% w początkowo zaproponowanej wersji, kolejnych 20% w innej formie lub częściowo. Do dziedzin odnoszących największy sukces należały dziedziny, które były również przez ówczesnych polityków uważane za największy priorytet: infrastruktura techniczna i transport.
Załącznik nr 1: Lista działań zaproponowanych w Koncepcji Rozwoju ERN (1993) W następujących tabelach przedstawiono działania/projekty zaproponowane w poszczególnych dziedzinach tematycznych. W pierwszych pięciu kolumnach ujęto cele, do których osiągnięcia dążono, w kolejnej kolumnie znajduje się priorytet nadany przez Radę ERN a w ostatnich trzech kolumnach uzupełniono dane dotyczącego tego, czy projekt realizowano lub nie, ewentualnie czy realizowano go w innej wersji (lub częściowo). Informacje nt. realizacji zostały uzupełnione przez zespół projektowy oraz sekretarzy ERN. Administracja/planowanie przestrzenne gospodarki i rynku pracy (1) ramowych warunków gospodarczych (infrastruktury) (2) wizerunku (marketing ) (3) zorganizowania 94) Podniesieni e świadomośc i regionalnej (5) Prioryte t propozy cji TAK W INNEJ WERSJI (częściow o) NIE Trójstronna Akademia Administracji 1 1 1 2 1 strategii UPNV (regionalizacja, racjonalizacja) 1 2 1 Euroinfo-Counter (EURES) 1 1 4 1 Planowanie przestrzenne: Planowanie przestrzenne 3 obszarów 1 1 1 1 1 1 Trójstronna koncepcja transgraniczna/plan regionalny 1 1 1 1 1 1 Studium Małego Trójkąta (Zittau/Hrádek/Bogatynia) 1 1 1 1 1 1 Księga adresowa Euro 1 1 1 2 1 Współpraca służb bezpieczeństwa publicznego 1 1 2 1 Zawodowa Szkoła Policyjna 1 4 1 Baza danych EUROSTAT 1 1 2 1 Wspólne planowanie architektoniczne w podwójnych miastach 1 1 1 2 1 systemu bankowego 1 1 4 1
Gospodarka i rynek pracy gospodarki i rynku pracy (1) ramowych warunków gospodarczych (infrastruktury) (2) wizerunku (marketing ) (3) zorganizowania (4) Podniesieni e świadomośc i regionalnej (5) Prioryte t propozy cji TAK W INNEJ WERSJI (częściow o) NIE Ponadgraniczna współpraca izb: Saksońsko-czesko-polska giełda przedsiębiorców 1 1 1 1 1 1 Międzyregionalna rada związków zawodowych 1 1 1 1 1 Kooperacja innowacyjna w ramach wspomagania gospodarki 1 1 1 4 1 Agencja technologii i innowacji /BIC Nisa 1 1 1 1 Centrum Technologiczne Textil (program RETEX) 1 1 4 1 Program alternatywnego wykorzystywania brownfields 1 1 2 1 Rolnictwo wyspecjalizowane 1 0 1 3 1 Instytut badań nad rolniczą rekultywacją terenów zdewastowanych 1 1 1 Pasmo gospodarcze Zgorzelec/Görlitz 1 1 1 2 1
Transport gospodarki i rynku pracy (1) ramowych warunków gospodarczych (infrastruktury) (2) wizerunku (marketing ) (3) zorganizowania (4) Podniesieni e świadomośc i regionalnej (5) Prioryte t propozy cji TAK W INNEJ WERSJI (częściow o) NIE Transport do pracy i turystyczny pogranicze żytawskie, Góry Izerskie, Karkonosze 1 1 1 Budowa wysokiej klasy linii kolejowej Drezno-Görlitz- Jelenia Góra 1 4 1 Budowa wysokiej klasy linii kolejowej Liberec-Zittau- Cottbus-Berlin 1 4 1 Transport kolejowy samochodów ciężarowych 1 4 1 Kolej Regionalna BZ-LOB-ZI-LB-HR-JG-LUB-GR-BZ 1 1 1 1 1 Połączenie kolejowe Leśna Bad Muskau 1 4 1 Połączenie autobusowe Niesky-Karpacz 1 4 1 Most dla pieszych Ostritz - Marienthal 1 4 1 Na starówce w Görlitz 1 4 1 Autostrada A3 Szczecin-Lubawka-Praga 1 1 1 Autostrada A4 PL/D 1 1 1 Droga ekspresowa Liberec-Hrádek-Zittau 1 1 1 Połączenie do nowego przejścia Rumburk/Neugersdorf 1 2 1 Obwodnica Rožan do przejścia granicznego 1 4 1 Lotnisko cargo Rothenburg alt. Krzywa 1 1 1 1 1 Lotnisko regionalne Bautzen 1 1 3 1 Odbudowa lotniska regionalnego w Libercu 1 3 1 Przejścia graniczne: A4 (E40) 1 1 1 1 1 Zittau/Porajów/Hrádek 1 1 1 1 1 Most Hagenwerder/Radomierzyce 1 1 1 1 1 Most Deschka/Pieńsk 1 1 1 1 1
Most Podrosche/Przewóz 1 1 1 1 1 Bogatynia/Kunratice 1 1 1 1 Miłoszów/Srbská 1 1 1 1 Czerniawa/Nové Město 1 1 1 1 Rumburk/Seifhennersdorf 1 1 1 1 Rumburk/Neugersdorf 1 1 1 1 Rožany/Sohland 1 1 1 1 Lobendava/Langburgersdorf 1 1 1 1 Černousy/Zawidów 1 1 1 1 Jakuszyce/Harrachov 1 1 1 1 Dolní Poustevna/Sebnitz 1 1 1 1 Vosecká bouda/szrenica 1 1 1 1 Kořenov/Orle 1 1 1 1 Srmk/Stóg Izerski 1 1 1 1 Petrovice/Luckendorf 1 1 1 1 Krompach/Jonsdorf 1 1 1 1 Centrum transportu towarowego Görlitz/Schlauroth 1 1 1 4 1 Infrastruktura techniczna gospodarki i rynku pracy (1) ramowych warunków gospodarczych (infrastruktury) (2) wizerunku (marketing ) (3) zorganizowania (4) Podniesieni e świadomośc i regionalnej (5) Prioryte t propozy cji TAK W INNEJ WERSJI (częściow o) NIE System odprowadzania ścieków: Pieńsk/Bad Muskau 1 1 1 1 1 Zittau/Hrádek 1 1 1 1 1 Luckendorf/Petrovice 1 1 1 1 1
Varnsdorf/Rumburk/Seifhennersdorf 1 1 1 1 1 Krompach/Jonsdorf/Zittau 1 1 1 1 1 Bogatynia/Chrastava 1 1 1 1 1 Asenizacja elektrowni Turów 1 1 3 1 Dalekobieżny rurociąg cieplny Turów 1 1 3 1 Kabel telekomunikacyjny Pieńsk 1 1 1 1 1 1 Linie elektryczne 1 3 1 Gazociąg z CZ/D do Bogatyni 1 4 1 Telekomunikacja 1 1 1 1 1 Infrastruktura społeczna/edukacja/kultura gospodarki i rynku pracy (1) ramowych warunków gospodarczych (infrastruktury) (2) wizerunku (marketing ) (3) zorganizowania (4) Podniesieni e świadomośc i regionalnej (5) Prioryte t propozy cji TAK W INNEJ WERSJI (częściow o) NIE Budowa teatru Zittau/Görlitz 1 1 4 1 Wprowadzenie wydziałów nauk humanistycznych 1 1 1 1 Mobil zabaw i języków - LandkreisGörlitz 1 1 4 1 Trójstronny Instytut Szkół Wyższych Zittau 1 1 1 2 1 Współpraca uczelni JG/LBC/ZI 1 1 1 1 1 1 Młodzieżowe miejsca spotkań 1 3 1 Czasopismo Viadukt 1 4 1 Szkoła Muzyczna Görlitz 1 4 1 Europera 1 1 2 1 Akademia (wschód zachód) 1 1 4 1 Współpraca medyczno-filozoficzna (instytut) 1 1 4 1 Międzynarodowe Centrum Spotkań Marienthal 1 1 4 1 Przewodnik kulturalny i artystyczny po ERN 1 1 1 1 1
Przyroda i środowisko gospodarki i rynku pracy (1) ramowych warunków gospodarczych (infrastruktury) (2) wizerunku (marketing ) (3) zorganizowania (4) Podniesieni e świadomośc i regionalnej (5) Prioryte t propozy cji TAK W INNEJ WERSJI (częściow o) NIE Rezerwat biosfery Łużyckie Wrzosowisko 1 1 1 4 1 Bank danych środowiskowych na uniwersytetach 1 1 1 1 Komunikacja danych 1 1 1 1 Instytut Rekultywacji Rolnej i Leśnej 1 1 1 1 1 1 Środowiskowa stacja serwisowa - Horka 1 1 4 1 Centrum Kultury Ekologicznej Jelenia Góra/Czarne 1 3 1 Park Krajobrazowy Dolina Nysy 1 1 3 1 Centrum Ochrony Przyrody Góry Żytawskie 1 1 1 1 1
Rekreacja i i ruch turystyczny (turystyka) gospodarki i rynku pracy (1) ramowych warunków gospodarczy ch (infrastruktu ry) (2) wizerunku (marketing ) (3) zorganizo wania (4) Podniesie nie świadom ości regionaln ej (5) Priorytet propozycji TAK W INNEJ WERSJI (częścio wo) NIE Kilkujęzyczna mapa turystyczna 1 1 1 1 2 1 Uzdrowisko Bad Muskau 1 4 1 Park Krajobrazowy Bad Muskau/Łęknica (park Kromlau) 1 1 1 4 1 Parki rekreacyjne Uhyst, Bluno, Spreetal 1 4 1 (EURO) regionalny związek turystyki 1 1 1 1 2 1 Turystyka miejska na terenie Związku Sześciu Miast 1 1 1 4 1 Program na rzecz rozbudowy bazy noclegowej i gastronomicznej 1 1 1 "Skansen" domów przysłupowych 1 4 1 Edukacja turystyczna i dokształcanie 1 1 1 1 Modelowy projekt banku danych turystycznych 1 1 4 1 Wędrówki podróżowanie łódką po Nysie 1 4 1 Dzika woda Górnej Sprewy 1 4 1 Marketing miast pod kątem kultury i czasu wolnego 1 4 1 Troska o pomniki (zabytki) rewitalizacja na rzecz turystyki 1 1 1 2 1 Park Krajobrazowy Horka 1 1 4 1 Agroturystyka 1 3 1 Wspieranie szlaków rowerowych (m.in. Odra Nysa) 1 1 1 1 1 Park rekreacji i edukacji ekologicznej (Ecopolis Poland pod JG) 1 1 3 1 Giełda turystyczna 1 1 4 1 Uzdrowisko pięknych przeżyć Krauschwitz 1 4 1
Załącznik nr 2: Lista niezrealizowanych działań zapisanych w Koncepcji Rozwoju ERN (1993) Administracja/planowanie przestrzenne Trójstronna Akademia Administracji Euroinfo-Counter (EURES) Zawodowa Szkoła Policyjna Baza danych EUROSTAT Gospodarka i rynek pracy Agencja tehcnologii i innowacji /BIC Nisa Centrum Technologiczne Textil (program RETEX) Rolnictwo wyspecjalizowane Instytut badań nad rolniczą rekultywacją terenów zdewastowanych Transport Transport do pracy i turystyczny pogranicze żytawskie, Góry Izerskie, Karkonosze Transport kolejowy samochodów ciężarowych Kolej Regionalna BZ-LOB-ZI-LB-HR-JG-LUB-GR-BZ Połączenie kolejowe Leśna Bad Muskau Połączenie autobusowe Niesky-Karpacz Autostrada A3 Szczecin-Lubawka-Praga Obwodnica Rožan do przejścia granicznego Lotnisko regionalne Bautzen Bogatynia/Kunratice Infrastruktura techniczna Zittau/Hrádek
Luckendorf/Petrovice Krompach/Jonsdorf/Zittau Infrastruktura społeczna/edukacja/kultura Budowa teatru Zittau/Görlitz Czasopismo Viadukt Szkoła Muzyczna Görlitz Współpraca medyczno-filozoficzna (instytut) Przyroda i środowisko Rezerwat biosfery Łużyckie Wrzosowisko Instytut Rekultywacji Rolnej i Leśnej Środowisko stacje serwisowa - Horka Rekreacja i ruch turystyczny (turystyka) Parki rekreacyjne Uhyst, Bluno, Spreetal (EURO) regionalny związek turystyki Modelowy projekt banku danych turystycznych Wędrówki podróżowanie łódką po Nysie Marketing miast dotyczący kultury i czasu wolnego Park rekreacji i edukacji ekologicznej (Ecopolis Poland pod JG)