Wpływ Kodeksów Sieciowych na przyłączanie i funkcjonowanie OZE Jerzy Rychlak, PSE S.A Robert Jankowski, Andrzej Kąkol, IEn Warszawa 20 czerwca 2018 r.
Plan prezentacji Kodeksy sieciowe Wymogi NC RfG (+SO GL) Klasyfikacja źródeł wytwórczych Obserwowalność i sterowalność Praca EAZ Podsumowanie 2
Kodeksy sieciowe ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) Nr 714/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej Przyłączeniowe DCC HVDC RfG Operacyjne SOGL ER Rynkowe CACM FCA EB 3
Klasyfikacja źródeł wytwórczych Wielkość źródeł Definicje typów źródeł Typ D 75MW lub 110kV Typ C 10MW Typ B 200kW Moduł wytwarzania energii Synchroniczny moduł wytwarzania energii Moduł parku energii Typ A 800 W Morski moduł parku energii 4
Typy generacji wg definicji NC RfG Moduł parku energii Synchroniczny moduł Morski moduł wytwarzania: Przyłączenie AC, PCC na morzu. 5
Typ A: Obserwowalność i sterowalność Zgodnie z NC RfG wymóg zapewnienia zdalnego sterowania: Art. 13.6: ( ) zaprzestanie generacji mocy czynnej w ciągu pięciu sekund od przyjęcia polecenia w porcie wejściowym. ( ) Dotyczy modułów o P> 800 W Czy zaprzestać oznacza: ograniczyć, czy odłączyć? Aktualizacja IRiESD. Czy dedykowany obwód? Odpowiednie wykorzystanie możliwości zaprzestania generacji Lokalnie Obszarowo / globalnie 6
Typ A: Obserwowalność i sterowalność Zgodnie z NC RfG wymóg zapewnienia zdalnego sterowania: Odpowiednie wykorzystanie możliwości Globalnie Na polecenie OSP (np. interwencyjne bilansowanie KSE, zaniżenie przy odbudowie) Lokalnie Na polecenie OSD (ograniczenie obciążeń, obniżenie napięć) 7
Typ B: Obserwowalność i sterowalność Zgodnie z NC RfG wymóg zapewnienia zdalnego sterowania: Art. 13.6 ( ) zaprzestanie generacji mocy czynnej w ciągu 5s od przyjęcia polecenia ( ) Art. 14.2.: (a) W celu regulacji generowanej mocy czynnej ( ) umożliwić zmniejszenie generowanej mocy czynnej po przyjęciu polecenia w porcie wejściowym; oraz (b) ( ) 8
Typ A i B: Obserwowalność SOGL: Art. 44, Art. 51 Art. 44 (d) P i Q w polu zakładu wytwarzania energii (h) najlepsze dostępne dane ( ) zagregowanego wytwarzania w obszarze OSD z podziałem na źródła energii pierwotnej Art. 51: (w zakresie real-time) odwołanie do Art. 50 9
Typ A i B: Obserwowalność SOGL: Art. 44, Art. 51 RfG: Art. 14.5.d.(ii) Implementacja OSD SOGL: Art. 50 SOGL Art. 50: P, Q, U, I oraz stan łączników dla SGU w PCC RfG Art. 14.5.d.(ii): jw. z możliwością w skazania innego punktu 10
Typ A i B: Obserwowalność SOGL: Art. 44, Art. 51 RfG: Art. 14.5.d.(ii) Implementacja OSD SOGL: Art. 50 RfG: Art. 14.5.d.(ii) Implementacja OSP SOGL: Art. 50 SOGL Art. 50: O ile OSP nie postanowi inaczej, każdy SGU ( ) przyłączonego do OSD przekazuje do OSP i OSD ( ) w czasie rzeczywistym ( ) P, Q, I, U, stan łączników. RfG Art. 14.5.d.(ii): j.w. 11
Typ B: Obserwowalność i sterowalność Wymiana danych czasu rzeczywistego (SO GL, Art. 50) R.5: Wymiana danych pomiędzy OSP, OSD i modułami wytwarzania energii przyłączonymi do systemu dystrybucyjnego 12
Wyzwanie dla EAZ Praca izolowana nie jest dopuszczalna RfG: Art. 13 ust. 1 (Implementacja OSP i OSD) lit a) pkt (i), Obecnie: RfG: Art. 13 ust. 1 lit b) 13
Wymogi FRT: RfG a EAZ B C D Charakterystyka FRT symetryczne niesymetryczne 14.3.a 14.3.b 16.3.a 16.3.c Generacja I Q symetryczne niesymetryczne 20.2.b 20.2.c Odtwarzanie mocy czynnej po zakłóceniu 20.3 14
Wyzwanie dla EAZ FRT w SN Nastawy częstotliwościowe obowiązują również w SN (i wyżej) 15
Podsumowanie Kodeksy sieciowe mają przygotować system do pracy w perspektywie kilkudziesięciu lat Wzrost udziału generacji przyłączonej przez konwertery w bilansie systemu i ograniczenie (odstawianie) generacji konwencjonalnej zdolności regulacyjne P-f i Q-U sztywność systemu inercja Wykorzystać potencjał źródeł przekształtnikowych i wspomóc pracę systemu (również w celu zapobiegania awariom katastrofalnym) Zwiększyć obserwowalności (przewidywalność) i sterowalności małych obiektów Zwiększenie odporności na zakłócenia wyzwania dla EAZ w sieciach SN i nn Wsparcie dla systemu w trakcie i po zakłóceniach 16
Dziękuję za uwagę Andrzej Kąkol a.kakol@ien.gda.pl Instytut Energetyki Oddział Gdańsk