KONSULTANT KRAJOWY W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO I POŁOŻNICZEGO

KONSULTANT KRAJOWY W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO I POŁOŻNICZEGO mgr Leokadia Jędrzejewska adres do korespondencji: 54-207 Wrocław, ul. Na Ostatnim Groszu 70/12 tel/fax - 71 373 20 56, tel. kom. 691 85 20 69, e-mail: l.jedrzejewska@wp.pl RAPORT KONSULTANTA KRAJOWEGO W DZIEDZINIE PIELĘGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO I POŁOŻNICZEGO ZA ROK 2010 WROCŁAW 2010r. 1

Raport z działalności Konsultanta Krajowego w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego w 2010 roku. Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 6 listopada 2008r. o konsultantach w ochronie zdrowia (Dz. U. nr 52, poz. 419). I. 1. Liczba i data wydanych opinii w tym opinii dotyczących doskonalenia zawodowego pielęgniarek i położnych - 42 2. Tematyka opinii: Realizacja świadczeń medycznych, kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych, kwalifikacje i kompetencje zawodowe osób do realizacji świadczeń medycznych, powołania konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego, organizacji pracy położnej, dokumentacji medycznej prowadzonej przez położna w szpitalach, polityki kadrowej prowadzonej przez zakłady opieki zdrowotnej. 3. Departament Pielęgniarek i Położnych opinia z dnia 3 stycznia 2010r. w sprawie zatrudnienia położnej specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego na stanowisku pielęgniarki epidemiologicznej. 4. Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki opinia z dnia 25 stycznia 2010r. w sprawie wskazania kandydatury na stanowisko konsultanta w wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego. 5. Konsultant Wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego województwa podlaskiego opinia z dnia 4 lutego 2010r. w sprawie zasad prowadzenia dokumentacji medycznej przez położne zatrudnione w szpitalu. 6. WOK Populacyjny Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy we Wrocławiu - opinia z dnia 7 lutego 2010r. w sprawie uprawnień położnych do pobierania rozmazów cytologicznych. 7. Szpital Pediatryczny w Bielsko Białej stanowisko z dnia 13 lutego 2010r. w sprawie zatrudnienia Położnych w opiece nad noworodkiem. 8. Położne - opinia z dnia 15 lutego 2010r. w sprawie wymogów stawianych położnym mającym uczestniczyć w Populacyjnym Programie Profilaktyki Raka Szyjki Macicy. 9. Pabianickie Centrum Zdrowia opinia z dnia 15 lutego 2010r. w sprawie zatrudnienia położnych w oddziałach pediatrycznych. 10. OIPiP w Rzeszowie opinia z dnia 29 marca 2010r. w sprawie równoważności kursu kwalifikacyjnego położnej środowiskowej ukończonego przed 1999r. z kursem kwalifikacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego dla położnych. 11. Przewodnicząca Rady Programowej opinia z dnia 30 kwietnia 2010r. w sprawie ewaluacji ramowego programu kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa nefrologicznego z dializoterapią. 12. Departament Pielęgniarek i Położnych opinia z dnia 2 maja 2010r. do projektu rocznego raportu dokumentującego wykonanie zadań przez konsultanta krajowego. 13. SP ZOZ w Sierpcu opinia z dnia 22 maja 2010r. w sprawie zadań instrumentariuszki po wykonanym cięciu cesarskim. 14. OIPiP w Toruniu - opinia z dnia 24 maja 2010r. w sprawie zdejmowania szwów po zabiegach operacyjnych - opinia w sprawie pielęgnacji kikuta pępowinowego. 15. Departament Pielęgniarek i Położnych opinia z dnia 24 maja 2010r. do opracowania przygotowanego na posiedzenie Sejmowej Komisji Zdrowia Stan opieki położniczej kierunki rozwoju. 16. Przewodnicząca Rady Programowej przy CKPPiP opinia z dnia 30 maja 2010r. dotycząca oceny treści Ramowych programów bloku specjalistycznego specjalizacji dla położnych. 17. Kujawsko Pomorski Urząd Marszałkowski w Bydgoszczy w sprawie powołania konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego. 18. NIPiP opinia z dnia 28 maja 2010r. dotycząca pisma NFZ w Poznaniu w sprawie kompetencji osób do realizacji zadań medycznych i kierowania pracą pielęgniarek i położnych w oddziałach szpitalnych. 19. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Białej Podlaskiej opinia z dnia 10 czerwca 2010r. w sprawie 2

realizacji zadań instrumentariuszki przez położną na zintegrowanej sali operacyjnej. 20. Departament Pielęgniarek i Położnych propozycje z dnia 24 czerwca 2010r. do taryfikatora Kwalifikacyjnego. 21. OIPiP w Katowicach opinia z dnia 28 czerwca 2010r, w sprawie kwalifikacji jakie powinna posiadać położna prowadząca poród w wodzie. 22. NZOZ Płocki ZOZ - opinia z dnia 5 lipca 2010r. w sprawie zatrudniania położnej na stanowisku pielęgniarki, w sprawie sprawowania nadzoru pielęgniarki nad położną. 23. Agencja Oceny technologii Medycznych opinie z dnia 22 lipca 2010r. w sprawie czterech projektów samorządowych programów zdrowotnych w zakresie profilaktyki i edukacji przedporodowej, profilaktyki HPV. 24. Związek zawodowy Położnych Oddział przy SPSK Nr 1 w Lublinie opinia z dnia 24 lipca 2010r. w sprawie zwolnienia położnych w związku z planowanym remontem Kliniki Położnictwa i Ginekologii SPSK Nr 1 w Lublinie. 25. NRPiP opinia z dnia 3 sierpnia 2010r. w sprawie wykonywania KTG przez recepcjonistkę 26. OIPiP w Katowicach opinia z dnia 3 sierpnia 2010r. w sprawie podawania leków podpajęczynówkowo i zewnątrzoponowo przez położną. 27. Departament Pielęgniarek i Położnych Opinia z dnia 3 sierpnia 2010r. w sprawie opinii do projektu Sprawozdania Rady Ministrów z wykonania oraz o skutkach stosowania w 2009r ustawy z dnia 7 stycznia 1993roku ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. 28. Indywidualna praktyka położnej - opinia z dnia 4 sierpnia 2010r. w sprawie porad laktacyjnych świadczonych przez położna. 29. Departament Pielęgniarek i Położnych - opinia z dnia 21 sierpnia 2010r. w sprawie opinii do projektu Karty Problemu Zdrowotnego dotyczącego zmiany zalecanego zakresu profilaktycznych świadczeń zdrowotnych u kobiet w okresie ciąży wraz z okresami ich przeprowadzania oraz do projektu Karty Problemu Zdrowotnego prowadzenie fizjologicznego porodu w warunkach pozaszpitalnych. 30. NZOZ Szpital Powiatowy w Dzierżoniowie opinia z dnia 25 września 2010r. w sprawie zakresu informacji dotyczących pacjentów opisywanych w raportach pielęgniarskich. 31. Departament Pielęgniarek i Położnych - opinia z dnia 30 września 2010r. w sprawie wykonywania badania urodynamicznego przez położną. 32. Indywidualna położna opinia z dnia 27 września 2010r. w sprawie uczestnictwa położnej w transportowaniu kobiety ciężarnej do szpitala o wyższym poziomie referencyjnym. 33. Departament Pielęgniarek i Położnych - opinia z dnia 3 listopada 2010r. w sprawie propozycji zmian do obowiązującego taryfikatora kwalifikacyjnego. 34. Śląski Urząd Wojewódzki wniosek z dnia 10 października 2010r. w sprawie powołania konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego. 35. Lubuski Urząd Wojewódzki wniosek z dnia 10 października 2010r. w sprawie powołania konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego. 36. Departament Pielęgniarek i Położnych opinia z dnia 3 listopada 2010r. w sprawie zaopiniowania propozycji zmian do obowiązującego taryfikatora kwalifikacyjnego. 37. Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku opinia z dnia 7 listopada 2010r.w sprawie kandydatury na stanowisko konsultanta wojewódzkiego w województwie pomorskim. 38. Narodowy Fundusz Zdrowia Centrala uwagi z dnia 14 listopada 2010r. do zarządzenia Prezesa NFZ w sprawie opinii do projektu zarządzenia Prezesa NFZ w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna na rok 2011 i lata następne. 39. Dolnośląskie Centrum Onkologii - opinia z dnia 15 listopada 2010r. w sprawie spełnienia wymogów do konkursu NPZ w zakresie populacyjnych programów zdrowotnych w zakresie profilaktyki i wczesnego wykrywania raka piersi i raka szyjki macicy. 40. Departament Matki i Dziecka - wniosek z dnia 18 listopada w sprawie uczestnictwa konsultanta krajowego i konsultantów wojewódzkich w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego w konferencjach, seminariach czy spotkaniach roboczych dotyczących opieki perinatologicznej. 41. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych opinia z dnia 19 listopada 2010r. w sprawie kompetencji położnych do wykonywania EKG i badania słuchu u noworodka. 3

42. Łódzki Urząd Wojewódzki opinia z dnia 19 listopada 2010r. dotycząca wskazanej przez Wojewodę Łódzkiego kandydatury na stanowisko konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego. 3. Opinie wydano na wniosek następujących podmiotów: Agencja Oceny Technologii Medycznych Ministerstwa Zdrowia Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych OIPiP w Katowicach OIPiP w Białej Podlaskiej OIPiP w Rzeszowie Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku Śląski Urząd Wojewódzki Lubuski Urząd Wojewódzki Łódzki Urząd Wojewódzki NZOZ Płocki ZOZ w Płocku NZOZ w Dzierżoniowie NZOZ w Pabianicach SP ZOZ w Sierpcu Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu Konsultant Wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego województwa podlaskiego Związek Zawodowy Położnych Oddział przy SPSK Nr 1 w Lublinie Indywidualne osoby Inicjatywa Konsultanta Krajowego 4. Liczba i zakres opinii i doradztwa w zakresie zadań realizowanych przez Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych Złożone wnioski w CKPPiP 1. Liczba i data czynności doradczych - 8 - udział w pracach Rady Programowej 23 marca 2010r., 29 września 2010r. - udział w pracach Zespołu do zaopiniowania wniosku położnej posiadającej tytuł naukowy doktora oraz dorobek naukowy w dziedzinie zieleniarstwa położniczego, w której zamierza uzyskać tytuł specjalisty - 21 czerwca 2010r. 2. Tematyka czynności doradczych Nowe programy ramowe kursów ( zakres treści i umiejętności wynikowych), modyfikacja bloków specjalistycznych programów ramowych szkoleń specjalizacyjnych dla położnych 4

-. wniosek z dnia 24 czerwca 2010r. w sprawie analizy zasadności prowadzenia kursu kwalifikacyjnego dla położnych w dziedzinie pielęgniarstwa neonatologicznego - wniosek z dnia 12 czerwca 2010r. w sprawie opracowania programów ramowych dla kursów specjalistycznych dla położnych : Profilaktyka nieotrzymania moczu u kobiet, trening pęcherza moczowego, Rola położnej w utrzymaniu laktacji i w rozwiązywaniu problemów laktacyjnych. - zakres treści ramowych programów bloku specjalistycznego specjalizacji dla położnych - czynności doradcze realizowane w kwietniu 2010r.w sprawie określenia zakresu wiedzy i umiejętności który powinien być ujęty w projekcie programu ramowego kursu dla położnych Łagodzenie bólu porodowego 3. Czynności doradcze były prowadzone na wniosek następujących podmiotów Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych Rady Programowej III. 1. Liczba i data czynności kontrolnych 2. W 2010r. nie przeprowadzono czynności kontrolnych 3. Tematyka i zakres prowadzonych kontroli - nie dotyczy 4. Kontrole prowadzono na wniosek brak wniosków A. Organów administracji rządowe (proszę podać pełna nazwę podmiotu - Brak wniosków B. podmiotów, które utworzyły zakłady opieki zdrowotnej - Brak wniosków C. Narodowego Funduszu Zdrowia - Brak wniosków D. Rzecznika Praw Pacjenta - Brak wniosków E. Inne - Brak 5. Wyniki kontroli nie dotyczy Konsultant Krajowy przeprowadził wizytację w ZOZ Lubin w dniu 13 sierpnia 2010r. Przedmiotem wizytacji była organizacja i funkcjonowanie Sali porodowej w związku z ześlizgnięciem się dziecka z fotela na posadzkę. Wizytację przeprowadzono wraz z Konsultantem wojewódzkim w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego oraz z 2 przedstawicielami UW Dział Koordynacji i Nadzoru nad Matką i Dzieckiem. Tematem wizytacji była organizacja świadczeń medycznych realizowanych na Sali porodowej, prowadzona dokumentacja medyczna podczas porodu oraz stosowanie procedur podczas porodu. Podczas wizytacji przeprowadzone zostały rozmowy wyjaśniające z Dyrekcją Szpitala, Ordynatorem Oddziału Ginekologiczno- Położniczego, Oddziału Neonatologicznego, z Położną Oddziałową. Zapoznano się z organizacją pracy z warunkami pracy z wyposażeniem oddziału i z dokumentacją porodu prowadzonego przez położną z 20 letnim stażem pracy w dniu 21 lipca 2010r. W wyniku wizytacji stwierdzono, że podczas porodu zgodnie z procedurą byli obecni lekarz specjalista ginekolog/położnik, rezydent, neonatolog i 2 położne. Rodzącej towarzyszył mąż. Poród zakwalifikowano jako uliczny (o szybkim przebiegu) pacjentka nie współpracowała z personelem Sali porodowej. Zabezpieczono materiał dowodowy, sprawę bada prokuratura, rzecznik odpowiedzialności zawodowej lekarzy i rzecznik odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnej. 5

IV. 1. Liczba i data sprawowanego nadzoru merytorycznego nad doskonaleniem zawodowym i szkoleniami specjalizacyjnymi pielęgniarek i położnych. W 2010r. zrealizowano 2 kontrole Organizatorów kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych. 2. Nazwa podmiotu poddanego nadzorowi: - Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Gorzowie Wlkp. bez uwag i zaleceń - 29 września 2010r. - Centralny Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Profilaktyki i Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Poznaniu Szczecin 3 listopada 2003r. 3. Wyniki nadzoru: - Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Gorzowie Wlkp. - bez uwag i zaleceń - Centralny Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Profilaktyki i Wykrywania Raka Szyjki Macicy program realizowany przez COK jest niezgodny z programem zatwierdzonym przez CKPPiP. V. 1. Udział w pracach komisji i zespołów powoływanych w celu realizacji polityki zdrowotnej ( proszę wymienić nazwę komisji i/lub zespołu oraz liczbę posiedzeń) Zespół ds. bólu porodowego 1x Zespół ds. opracowania samodzielnych czynności realizowanych przez pielęgniarki i położne bez zlecenia lekarskiego 6x Rada Programowa CKPPiP 2x Zespół Ekspercki ds. poprawy opieki perinatologicznej przy Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim 1x Daty i tematyka posiedzeń - 16 luty 2010r. MZ - Zespół ds. bólu porodowego, metody łagodzenia bólu porodowego, udział położnej w porodzie znieczulanym. - 23 marzec 2010r. Rada Programowa - analiza programów szkoleń specjalizacyjnych, analiza ankiet dot.,. pozycji zawodowej pielęgniarek i położnych - 24 marzec 2010r. Zespół ds. samodzielnych czynności realizowanych przez pielęgniarki i położne bez zlecenia lekarskiego opracowanie wykazu samodzielnych czynności wyk przez pielęgniarkę i położną - 14 kwiecień 2010r. Zespół ekspercki ds. poprawy opieki perinatologicznej przy Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim poprawa jakości opieki na matka i dzieckiem, znieczulenia w czasie porodu - 13 maja 2010r. - Zespół ds., opracowania samodzielnych czynności realizowanych przez pielęgniarki i położne bez zlecenia lekarskiego, opracowanie wykazu samodzielnych czynności wyk. przez pielęgniarkę i położną - 18 maja 2010r. - Zespół ds., samodzielnych czynności realizowanych przez pielęgniarki i położne bez zlecenia lekarskiego, opracowanie wykazu samodzielnych czynności wyk. przez pielęgniarkę i położną - 28 czerwiec 2010r. - Zespół ds. opracowania samodzielnych czynności realizowanych przez położną bez zlecenia lekarskiego, opracowanie wykazu samodzielnych czynności wyk. przez położną 19 lipiec 2010r. - Zespół ds. opracowania samodzielnych czynności realizowanych przez pielęgniarki i położne, opracowanie wykazu samodzielnych czynności wyk przez położną 6

18 sierpień 2010r. - Zespół ds. opracowania samodzielnych czynności realizowanych przez pielęgniarki i położne bez zlecenia lekarskiego, opracowanie wykazu samodzielnych czynności wyk. przez położną 28 wrzesień 2010r. Komisja kwalifikacyjna ds. szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego w Gorzowie Wlkp. 29 wrzesień 2010r.- Rada Programowa CKPPiP analiza realizacji projektu dotyczącego pielęgniarstwa ratunkowego, wyników ankiet dot., pozycji zawodowej pielęgniarek i położnych, zdawalność uczestników państwowych egzaminów. VI. 1. Opinia dotycząca oceny faktycznych zasobów kadrowych w dziedzinie pielęgniarstwa i położnictwa w lecznictwie stacjonarnym i niestacjonarnym Z danych uzyskanych z 14 województw (brak informacji z województwa śląskiego i łódzkiego) wynika, że łącznie zatrudnionych jest 21 415 kobiet i 25 mężczyzn. Najwięcej zatrudnionych jest w województwie mazowieckim (3782), małopolskim (2641), następnie w wielkopolskim (2020), dolnośląskim (3339), pomorskim, kujawskopomorskim, lubelskim. Najmniejsze zatrudnienie jest w województwach lubuskim (600) i opolskim (342,5 etatu). Najwięcej położnych zatrudnionych jest w zakładach lecznictwa stacjonarnego, następnie w podstawowej opiece zdrowotnej. Nie ma precyzyjnych danych dotyczących zatrudnienia położnych w zakładach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, z zebranych danych jednak wynika, ze z roku na rok zmniejsza się liczba położnych tam zatrudnionych. Dane z 13 województw wskazują, że w szpitalach publicznych i niepublicznych zatrudnionych jest ok. 11 900 położnych. Położne zatrudnione są w następujących oddziałach: Sali porodowej, położniczoneonatologicznym, neonatologicznych, ginekologicznych, ciąży powikłanej, ginekologii onkologicznej, bloku operacyjnym, izbie przyjęć, pediatrycznych (gdzie hospitalizowane są noworodki) nieliczne w innych oddziałach szpitalnych, niezwiązanych z opieką nad kobietą matką i dzieckiem (neurologia, urologia). Konsultanci wykazują ponad 900 bezrobotnych położnych, w tym wiele długotrwale. Systematycznie zmniejsza się liczba położnych zatrudniona w innych komórkach organizacyjnych szpitali oraz w DPS ach. 2. Opinia dotycząca potrzeb kadrowych w dziedzinie pielęgniarstwa i położnictwa w lecznictwie stacjonarnym i niestacjonarnym (reprezentowanej przez konsultanta) w poszczególnych województwach w tym na podstawie danych, informacji i opinii od konsultantów wojewódzkich w dziedzinach pielęgniarstwa i położnictwa z urzędów wojewódzkich Konsultanci wojewódzcy wskazują na trudną sytuację położnych w zakresie zatrudnienia. W zdecydowanej większości województw w oddziałach sprawujących opiekę nad kobietą, kobietą ciężarną, położnicą i noworodkiem duża liczbę etatów zajmują pielęgniarki, w tym w oddziałach neonatologicznych i położniczoneonatologicznych, ciąży powikłanej, ginekologicznych i ginekologii onkologicznej Najliczniejsza grupa pielęgniarek zatrudniona jest w oddziałach neonatologicznych, położniczo-neonatologicznych (pracujących w systemie rooming-in), i w oddziałach ginekologicznych (należy dodać, ze aktualna sytuacja prawna nie pozwala pielęgniarkom na podnoszenie kwalifikacji zawodowych w zakresie pielęgniarstwa ginekologicznego). Prowadzona w wielu województwach polityka kadrowa nastawiona na zatrudnianie pielęgniarek w pionie opieki nad kobietą, matką i dzieckiem, powoduje, że z rynku pracy wypierane są położne. 7

Najważniejsze informacje dotyczące stanu zatrudnienia i zapotrzebowania przekazane przez Konsultantów Wojewódzkich w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego w poszczególnych województwach: Dolnośląskie. W oddziałach ginekologiczno-położniczych, neonatologicznych pracuje ponad 400 pielęgniarek. Z 30 absolwentów tegorocznych zatrudnionych jest 4 położnych, inne osoby nie mają możliwości zatrudnienia. Minimalne normy zatrudnienia nawet jeżeli są obliczone i wdrożone nie zabezpieczają oddziałów we właściwą liczbę pracowników do realizacji zwiększonych świadczeń medycznych w związku ze wzrostem urodzeń. Kujawsko-Pomorskie. Dyrektorzy szpitali nie widzą problemów w zatrudnianiu w pionie opieki nad kobietą, matką i dzieckiem pielęgniarek (jest ich 328 na 960 położnych zatrudnionych w zakładach lecznictwa stacjonarnego). Zebrane dane nie odzwierciedlają w pełni sytuacji zatrudnieniowej w województwie. W małych zakładach opieki zdrowotnej położne wykonują dodatkowe zadania podczas pełnienia dyżuru. Wychodzą do innych zadań pozostawiając stanowisko pracy. Lubelskie. Pomimo rzeczywistego zapotrzebowania na opiekę położniczą brak jest nowych etatów. Dokonywana jest redukcja etatów oraz zwolnienia położnych w związku z planowanymi remontami zakładów opieki zdrowotnej (Szpital Kliniczny Nr 1 w Lublinie był tego przykładem - przypis konsultanta). Zmniejsza się liczba zawieranych kontraktów z położnymi podstawowej opieki zdrowotnej. 47 tegorocznych absolwentów studiów I stopnia będzie miało trudności z zatrudnieniem, oprócz tego również bezrobotne, których jest w województwie 137 osób. Małopolskie. Blokada etatów z wyjątkiem Instytutu Pediatrii. Wojewoda na wniosek Konsultantów zlecił kontrolę dotyczącą minimalnych norm zatrudnienia z powodu odnotowanego najniższego wskaźnika zatrudniania - 58 pielęgniarek i położnych na 10 tys. mieszkańców. Mazowieckie. Z analizy danych wynika, że stanowiska należne z tytułu ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, często obsadzane są przez pielęgniarki co wypiera z rynku pracy położne. Konsultant Wojewódzki postuluje aby matką i dzieckiem zajmowała się położna. Problem z brakami personelu i endemicznym bezrobociem wiąże się z małą mobilnością położnych. Opolskie. Konsultant Wojewódzki zauważa, ze liczba zatrudnionych położnych odpowiada możliwościom finansowym szpitali, zabezpieczając tylko podstawowe potrzeby pacjentów. Ze względu na wzrastającą liczbę cięć cesarskich upatruje się potrzebę zwiększenia liczby położnych na nocnych dyżurach. Podlaskie. W województwie zatrudnionych jest na oddziałach położniczo neonatologicznych 656 położnych i 111 pielęgniarek co stanowi jedną z lepszych struktur zatrudnienia w Polsce (położne - pielęgniarki). Pomorskie. W oddziałach położniczo-neonatologicznych w systemie rooming-in pracują prawie same położne. 21 osób pozostaje bezrobotnymi w tym 2 specjalistki w dziedzinie opieki okołoporodowej i pielęgniarstwa ginekologicznego. Położne pracują w kilku miejscach, na umowę zlecenie lub umowę cywilno-prawną. Konsultant wojewódzki szacuje, ze w województwie pomorskim zapotrzebowanie na zatrudnienie absolwentów wynosi około 100 etatów. Podkarpackie W większości ZOZ kadra kierownicza uznała aktualną liczbę zatrudnionych położnych za wystarczającą. Niepokojącym jest średnia wieku położnych, w tym roku planowane jest odejście na emeryturę 95 położnych. Ze względu na sytuację finansową mogą nie być odtworzone stanowiska pracy położnych, które odchodzą na emeryturę. Teoretycznie liczba bezrobotnych położnych jest wystarczająca do uzupełnienia ew. 8

wakatów. W związku z brakiem pracy dla położnych nieliczne decydują się na zmianę zawodu, i rozpoczynają studia pielęgniarskie. Świętokrzyskie. Położne nadal zatrudniane są na stanowiskach pielęgniarek, pracują m.in. na oddziałach kardiologicznych, nefrologicznych i innych. Duży procent położnych posiada ponad 20 letni staż pracy. Na salach porodowych pracują doświadczone położne, które nie mają godnych następczyń, gdyż pracodawca nie zatrudnia osób z przyczyn ekonomicznych. Warmińsko mazurskie. Od 4 lat systematycznie wzrasta wskaźnik urodzeń, jednak wskaźnik zatrudnienia pozostał na tym samym, minimalnym poziomie. Sytuacja ta powoduje, ze położne mają zwiększane zadania, brakuje im czasu na edukację kobiet ciężarnych i po porodzie ma to wpływ na jakość opieki i zadowolenie pacjentek. Ze względu na brak kierunku Położnictwo w regionie, istnieje niedobór młodej kadry położnych od kilku lat. Długotrwale bezrobotne są 103 osoby. Wielkopolskie. W oddziałach położniczo-neonatologicznym w systemie rooming in pracuje ponad 100 pielęgniarek. Potrzeb kadrowych szpitale nie zgłaszają. Absolwentów tegorocznych jest 23, bezrobotnych położnych 390. Konsultant Wojewódzki zwróciła uwagę na trudności w pozyskiwaniu danych o zatrudnieniu i potrzebach kadrowych. Zachodniopomorskie. Wzrasta liczba bezrobotnych położnych, tymczasem w szpitalach w oddziałach ginekologicznych i neonatologicznych zatrudnione są pielęgniarki, których na rynku pracy ogólnie w województwie brakuje. Konsultant uważa, że powinny być odgórne ustalenia określające kto powinien gdzie pracować. Uwzględniając dane przekazane przez Konsultantów Wojewódzkich oraz własne spostrzeżenia uważam, że potrzeby kadrowe w zakresie zatrudnienia położnych są zdecydowanie większe aniżeli wykazują to pracodawcy. W związku z wejściem z dniem 8 kwietnia 2011r. do realizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardów opieki okołoporodowej do realizacji, należy zadbać o taką organizację pracy, aby personel oddziałów położniczo-neonatologicznych (system rooming-in) nie składał się z pielęgniarek/położnych ukierunkowanych na opiekę nad noworodkiem i położnych realizujących świadczenia wobec matki. Taka organizacja pracy dzieli w sposób nieuzasadniony opiekę nad matką i dzieckiem na dwa odrębne obszary, powoduje prowadzenie dwóch dokumentacji, tworzenia dwóch planów opieki, co w efekcie wpływa na nie najlepszą jakość (potwierdzają to wyniki kampanii Rodzić po Ludzku i inne sondaże), gdyż nie uwzględnia m.in. psychologicznych podstaw opieki okołoporodowej, potrzeb kobiet i ich oczekiwań. Zgromadzone dla potrzeb raportu dane o potrzebach kadrowych są z pewnością obarczone błędem. Dobrze byłoby, aby informacje o zatrudnieniu gromadziły instytucje do tego powołane. Zakłady opieki nieterminowo i często niechętnie wypełniały przesłane przez konsultantów ankiety. Zatrudnianie położnych szczególnie w Niepublicznych Zakładach Opieki Zdrowotnej odbywa się najczęściej na umowę zlecenie czy umowę cywilno-prawną. Często położne wykorzystywane są w ramach jednego etatu do pracy na innych stanowiskach, np. w poradni dla Kobiet, do wykonywania KTG, instrumentowania lub asystowania instrumentariuszce do cięć cesarskich, czy zastępowanie pielęgniarki anestezjologicznej, obsługa Izby Przyjęć itp. Zmniejszona liczba zatrudnionych uniemożliwia realizację zadań w tym edukacyjnych wobec kobiety i dziecka. 9

Zdecydowana większość dyrektorów zakładów opieki zdrowotnej nadal nie widzi potrzeby zatrudniania położnych w pionie opieki nad kobietą, matką i dzieckiem. Zatrudnianie pielęgniarek w oddziałach ginekologicznych i położniczo-neonatologicznych powoduje, że nie ma często możliwości realizacji (sprawiedliwie i zgodnie z kompetencjami) okresowej rotacji personelu w celu nabycia nowych umiejętności. Wnioski dotyczące potrzeb kadrowych w: W zakładach opieki stacjonarnej - opracować i wdrożyć normy zatrudnienia, które bezwzględnie będą przestrzegane przez pracodawcę, - w rozporządzeniu MZ w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego wpisać personel uwzględniając stosownie do działów medycyny kwalifikacje i kompetencje zawodowe tak jak w przypadku lekarzy, - dążyć do systematycznego zmniejszania zatrudnienia pielęgniarek w oddziałach ginekologicznych, położniczoneonatologicznych i neonatologicznych sprawujących opiekę nad zdrowym noworodkiem, - dążyć do zapewnienia kobietom i dzieciom opieki na najwyższym poziomie i zgodnie z ich oczekiwaniami, - zweryfikować zatrudnienia pielęgniarek w oddziałach ciąży powikłanej i podjąć działania związane z bezwzględnym przesunięciem tych osób na inne oddziały, - wprowadzić taryfikator kwalifikacyjny, który będzie uwzględniał w sposób czytelny wymogi kwalifikacyjne i kompetencje zawodowe pielęgniarek i położnych na poszczególne stanowiskach pracy. W ambulatoryjnej specjalistycznej opiece - dążyć do zatrudnienia w poradniach, gabinetach ginekologicznych, położnych w pełnym wymiarze czasu działalności tych komórek organizacyjnych. W podstawowej opiece zdrowotnej - dla prawidłowego wykonania zadań na dobrym poziomie należy zmniejszyć liczbę kobiet do 5000. 3. Wskazanie potrzeb kadrowych położnych w lecznictwie stacjonarnym i niestacjonarnym L.P Nazwa województwa Lecznictwo stacjonarne Położne Lecznictwo niestacjonarne Położne AOS ambulatoryja opieka specjalistyczna POZ podstawowa opieka zdrowotna 1. 2. 3. 4. 5. Uwagi Liczba pielęgniarek zatrudnionych w oddziałach sprawujących opiekę nad kobietą, matką i noworodkiem: 1. Dolnośląskie 35 AOS 1 POZ - 0 (roomingin) 80 - neonatologicznych 209 - ginekologicznych 110 - ciąży powikłanej 5 - ginekologii onkologicznej 5 kobiety, matki i noworodka - 15 10

2. Kujawskopomorskie 109 AOS 11 POZ - 15 3. Lubelskie 9 AOS 3 POZ - 3 4. Lubuskie 12 AOS brak danych Brak danych POZ - 0 5. Łódzkie Brak danych Brak danych Brak danych 6. Małopolskie 0 AOS 0 POZ - 0 7. Mazowieckie 22 AOS 11 POZ - 2 8. Opolskie 4 AOS brak danych POZ - 0 9. Podkarpackie 5 AOS 1 POZ - 1 (rooming-in) 102 - neonatologicznych 125 - ginekologicznych 51 - ciąży powikłanej - 0 - ginekologii onkologicznej 0 kobiety, matki i noworodka - 50 (rooming-in) 2 - neonatologicznych 152 - ginekologicznych 14 - ginekologii onkologicznej 0 kobiety, matki i noworodka 0 (roomingin) 1 - neonatologicznych 12 - ginekologicznych 2 - ginekologii onkologicznej 2 kobiety, matki i noworodka 0 (rooming-in) 63 - neonatologicznych 285 - ginekologicznych 15 - ginekologii onkologicznej 25 kobiety, matki i noworodka 53,5 (rooming-in) 58 - neonatologicznych 57 - ginekologicznych 29 - ginekologii onkologicznej 9 kobiety, matki i noworodka 16 (rooming-in) 80 - neonatologicznych 187 - ginekologicznych 41 - ciąży powikłanej 7 - ginekologii onkologicznej 10 kobiety, matki i noworodka 15 11

10. Podlaskie 0 AOS 0 POZ - 0 (rooming-in) 48 - neonatologicznych 63 - ginekologicznych 0 - ginekologii onkologicznej 19 kobiety, matki i noworodka 0 11. Pomorskie Brak danych AOS 0 POZ - 0 12. Śląskie Brak danych Brak danych Brak danych 13. Świętokrzyskie 2 AOS 1 POZ - 1 14. Warmińsko- Mazurskie 25 AOS 4 POZ - 14 15. Wielkopolskie 3 AOS brak danych POZ brak danych 16. Zachodniopomorskie 24 AOS 0 POZ - 0 (roomingin) 4 - neonatologicznych 201 - ginekologicznych 9 - ginekologii onkologicznej - 0 - innych sprawujących opiekę nad kobietą, matka i noworodkiem 29 (roomingin) 13 - neonatologicznych 59 - ginekologicznych 3 - ginekologii onkologicznej - 6 kobiety, matki i noworodka 8 (rooming-in) 0 - neonatologicznych 96 - ginekologicznych 16 - ginekologii onkologicznej 0 kobiety, matki i noworodka 0 (roomingin) 107 - neonatologicznych 33 - ginekologicznych 11 - ciąży powikłanej - 3 - ginekologii onkologicznej 27 kobiety, matki i noworodka 62 (rooming-in) 89 - neonatologicznych 75,5 - ginekologicznych 99 - ciąży powikłanej 57 - ginekologii onkologicznej 2 kobiety, matki i noworodka 45 Potrzeby kadrowe razem: 547 etatów (13 woj.) AOS 32 (8 woj.) POZ 36 ( 6 woj.) 12

Podsumowując w pionie opieki nad kobietą, matką i noworodkiem w 13 województwach potrzeby kadrowe wynoszą 547 etatów w zakładach opieki stacjonarnej, w ambulatoryjne opiece specjalistycznej w województwach 32 etaty i w podstawowej opiece zdrowotnej 36 etaty wykazano w 6 województwach, w pozostałych ośmiu nie ma takich potrzeb. W oddziałach sprawujących opiekę nad kobietą, matką i dzieckiem zatrudnionych jest 3167 pielęgniarek, najwięcej w oddziałach neonatologicznych, położniczo neonatologicznych i w oddziałach ginekologicznych. Największe potrzeby kadrowe wykazano w województwie kujawsko-pomorskim, dolnośląskim, zachodniopomorskim i mazowieckim, żadnego etatu nie wykazano w 2 na 13 województw. VII. 1. Inne zadania, w tym między innymi : A. prognozowanie potrzeb zdrowotnych w reprezentowanej przez konsultanta krajowego dziedzinie, w związku z wejściem w życie z dniem 8 kwietnia 2010 r. rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zwiększy się zapotrzebowanie na usługi położnej poz w zakresie edukacji kobiet ciężarnych od 21 tygodnia gdyż osoba sprawująca opiekę nad kobietą ciężarna zobowiązana jest skierować ją do położnej poz. B. inicjowanie prowadzenia badań epidemiologicznych na obszarze kraju oraz ocena metod i wyników tych badań; - nie zainicjowano badań w okresie sprawozdawczym C. prowadzenie doradztwa w zakresie realizacji zadań wynikających z Narodowego Programu Zdrowia i innych programów polityki zdrowotnej: - opiniowanie programów zdrowotnych dla AOTM dotyczących: Edukacji przedporodowej - 3 programy, Profilaktyki zakażeń HPV 1 program, Profilaktyki jamy ustnej 1 program. D. opiniowanie, na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia, pod względem merytorycznym oraz celowościowym projektów aktów prawnych: - w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków prowadzenia studiów zawodowych na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo, przeznaczonych dla pielęgniarek i położnych posiadających świadectwo dojrzałości i będącymi absolwentami liceów medycznych oraz medycznych szkół zawodowych kształcących w zawodzie pielęgniarki i położnej 8 luty 2010r. - sprawie wskazania kwestii problemowych wynikających z obowiązujących przepisów rozporządzeń koszykowych, które powodują konieczność nowelizacji tych aktów prawnych, przekazuję propozycje wynikające z realizacji świadczeń zdrowotnych przez położne pielęgniarki lub pominięcia ich w poniższych rozporządzeniach 8 luty 2010r. - propozycje nowelizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (Dz. U. z 2009 Nr 140, poz. 1143 ze zm.) 12 luty 2010r. - projekt rozporządzenia MZ w sprawie formy opieki medycznej nad kobietą w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka 15. lipca 2010r. - projekt rozporządzenia MZ zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej 13 marca 2010r. 13

- projekt rozporządzenia MZ zmieniającego rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu lecznictwa stacjonarnego 16 lipiec 2010r. E. Występowanie z wnioskiem do ministra właściwego do spraw zdrowia o powołanie nowego konsultanta wojewódzkiego. - opiniowanie wniosku o powołanie konsultanta województwa kujawsko-pomorskiego - opiniowanie wniosku o powołanie konsultanta województwa łódzkiego - opiniowanie wniosku o powołanie konsultanta województwa pomorskiego (kolejna kadencja) - wnioskowanie do wojewody lubuskiego i śląskiego o powołanie konsultanta wojewódzkiego. Województwo śląskie jest jedynym województwem w kraju, które nigdy nie powołało konsultanta w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego. VIII. Opis innych zadań wykonanych przez Konsultanta Krajowego Uczestnictwo Konsultanta Krajowego w konferencjach międzynarodowych, krajowych, seminariach: - 9 stycznia 2010r. Tarnów - spotkanie z położnymi, - 20-22 kwietnia 2010r. Szczyrk - Narodziny w Europie i na świecie, wykład Standardy opieki okołoporodowej Wrocław 26 kwietnia 2010r Prawo w praktyce pielęgniarki i położnej, - 18 maja 2010r. Warszawa Uniwersytet Warszawski wystąpienie Sytuacja zawodowa położnych w Polsce, - 21 maja 2010r. Wrocław Cukrzyca ciężarnych, - 1 czerwca 2010r. Opole - Wyzwania pediatrii XXI wieku. Problemy zdrowotne dzieci w wieku szkolnym - wykład Nastoletnie ciężarne i matki aspekt medyczny i społeczny, - 14-15 czerwca 2010r. Bełchatów III Ogólnopolski zjazd Położnicy i Położne dla Matki i Dziecka Status zawodowy położnych, - 26 czerwca 2010r. Poznań Uniwersytet Medyczny Zdrowie kobiety wyzwaniem dla współczesnej medycyny wykład Sytuacja położnych w świetle aktualnych przepisów prawnych, - 9 września Warszawa udział w konferencji prasowej zw. z kampanią antyalkoholową Lepszy start dla Twojego Dziecka, - 17-18 września 2010r. Konferencja lekarzy POZ Porozmawiajmy o zdrowiu Edukacyjna rola położnej poz w opiece nad kobietą i rodziną, - 24 września 2010r. Wrocław III Międzynarodowe Sympozjum Optymalny poród wyzwania współczesnego położnictwa, - 1 października 2010r. Wrocław III Akademia Pielęgniarstwa Bezpieczny Szpital dla dzieci, - 12-13 października 2010r. Wrocław Kobieta XXI wieku wyzwania programy skriningowe, - 15 października 2010r. Olsztyn Zdrowie przyszłych pokoleń zadania położnych Standard opieki okołoporodowej, - 5 listopada 2010r. Wrocław Prawo a medycyna, 14

- 6 listopada 2010r. Bydgoszcz konferencja Zdrowa kobieta Zdrowa Rodzina przygotowanie referatu Kształcenie zawodowe położnych, - 16 listopada 2010r. seminarium dotyczące poprawy opieki perinatologicznej w Polsce i na Dolnym Śląsku, - 24 listopada 2010r. Spotkanie Konsultantów krajowych i wojewódzkich w MZ. Objęcie patronatem Kampanii antyalkoholowej Lepszy Start dla Twojego Dziecka. 15