Raport z badań. Turystyka gdańska w II kwartale 2014 r.

Raport z badań Turystyka gdańska w II kwartale 2014 r.

Raport z badań. Turystyka gdańska w II kwartale 2014 r. 2014 Zleceniodawca: Gdańska Organizacja Turystyczna / Gdańsk Convention Bureau tel.: +48 58305-70-80 w. 15, fax: +48 58301-66-37 ul. Długi Targ 28/29, 80-830830 Gdańsk, Polska www.gdansk4u.pl Badanie zrealizowane przez: Ośrodek Badań Społecznych INDEKS Biuro: ul. Szkolna 1/2, 61-835 Poznań Siedziba: os. Leśne 2A/47, 62-028 Koziegłowy tel; 618551575, 502 625 176 www.indeks-badania.pl Poznań, czerwiec 2014 2 Strona

Wprowadzenie... 6 ROZDZIAŁ I. METODOLOGIA BADAŃ... 7 1.1.Metodologia badania... 7 1.2. Technika badania... 8 1.3.Zakres terminologiczny i pojęcia używane w raporcie... 8 1.3.Narzędzie badawcze... 9 1.4.Dobór próby... 9 1.5.Realizacja i harmonogram badania... 10 ROZDZIAŁ II. OSZACOWANIE LICZBY TURYSTÓW I ODWIEDZAJĄCYCH GDAŃSK W II KWARTALE 2014 ROKU... 12 2.1.Liczba turystów w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013... 13 2.2.Liczba turystów krajowych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013... 19 2.3.Liczba turystów zagranicznych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013... 24 2.4. i odwiedzający Gdańsk w II kwartale 2014 r.... 29 ROZDIAŁ III. ANALIZA RUCHU TURYSTYCZNEGO W GDAŃSKU W II KWARTALE 2014 ROKU NA PODSTAWIE WYWIADÓW KWESTIONARIUSZOWYCH WYNIKI BADAŃ... 32 3.1.Charakterystyka uczestników ruchu turystycznego - struktura badanej próby... 32 3.1.1.Kryterium geograficzne... 32 3.1.2.Kryterium demograficzno-społeczne... 35 3.2.Częstotliwość wizyt w Gdańsku oraz długość pobytu... 40 3.3.Organizacja podróży oraz charakterystyka pobytu w Gdańsku... 43 3.3.1. Źródła informacji o Gdańsku... 44 3.3.2.... Informacje o Gdańsku i formy promocji miasta w miejscu zamieszkania turystów i odwiedzających... 45 3.3.3. Organizacja podróży do Gdańska... 48 3.3.4. Osoby towarzyszące podczas wizyty lub pobytu w Gdańsku... 49 3.3.5. Liczebność grup turystów i odwiedzających... 51 3.3.6. Wykorzystywane środki transportu sposoby dotarcia do Gdańska... 52 3.3.7. Stopień zadowolenia z dojazdu do Gdańska... 54 3.3.8. Sposoby poruszania się po Gdańsku... 55 3.3.9. Stopień zadowolenia z możliwości poruszania się po Gdańsku... 57 3.3.10. Miejsce zakwaterowania turystów w Gdańsku... 58 3 Strona

3.3.11. Ocena jakości usług noclegowych w Gdańsku... 59 3.3.12. Główne cele podróży do Gdańska... 60 3.3.13. Sposoby spędzania czasu w Gdańsku... 63 3.4. - zakwaterowani poza Gdańskiem na terenie województwa pomorskiego w tym na obszarze metropolitalnym.... 65 3.5. Zwiedzane przez turystów inne miejscowości województwa pomorskiego... 69 3.5.1. Wydatki turystów poniesione podczas wyjazdów poza Gdańsk... 71 3.6. Ocena atrakcyjności Gdańska... 72 3.6.1.Przygotowanie Gdańska do przyjęcia turystów... 72 3.6.2.Stopień zadowolenia z pobytu w Gdańsku... 73 3.6.3. Zamiar ponownego odwiedzenia Gdańska... 74 3.6.4. Polecenie Gdańska jako celu wizyty... 75 3.6.5. Ocena atrakcyjności Gdańska w porównaniu do innych miast w Polsce... 76 3.7. Atuty i mankamenty Gdańska... 79 3.7.1. Atuty Gdańska w opiniach turystów i odwiedzających... 80 3.7.2. Mankamenty Gdańska w opiniach turystów i odwiedzających... 82 3.8. Ocena jakości poszczególnych aspektów związanych z pobytem w Gdańsku... 83 3.8.1. Atmosfera miasta, gościnność, życzliwość mieszkańców... 83 3.8.2.Ocena poczucia bezpieczeństwa przez turystów i odwiedzających... 84 3.8.3. Ocena czystości i jakości plaż w Gdańsku... 85 3.8.4. Ocena oferty rozrywkowo rekreacyjnej w Gdańsku... 86 3.8.5. Ocena możliwości robienia zakupów w Gdańsku.... 87 3.8.6. Oznakowanie turystyczne w Gdańsku... 88 3.8.7. Informacja turystyczna w Gdańsku... 89 3.8.8. Ocena jakości usług gastronomicznych w Gdańsku... 90 3.8.9. Ocena jakości transportu komunikacji miejskiej w Gdańsku... 91 3.9. Zwiedzane obiekty, atrakcje turystyczne w Gdańsku. Zainteresowanie partycypacją w wydarzeniach kulturalno - rozrywkowych... 93 3.9.1. Zamiar zwiedzenia obiektów oraz atrakcji turystycznych w Gdańsku... 93 3.9.2. Zwiedzane przez turystów obiekty, atrakcje turystyczne i miejsca w Gdańsku... 94 3.9.3. Zwiedzane przez odwiedzających obiekty, atrakcje turystyczne i miejsca w Gdańsku... 95 3.9.4. Czas poświęcony na zwiedzanie Gdańska... 96 3.9.5. Zamiar skorzystania z oferty instytucji kulturalnych w Gdańsku... 98 3.9.6. Zamiar uczestnictwa w wydarzeniach kulturalno-rozrywkowych organizowanych w Gdańsku... 99 3.9.7. Korzystający z punktów Informacji Turystycznej...101 4 Strona

3.9.8. Ocena jakości obsługi i jakości udzielonej informacji turystycznej...102 3.10. Opinie o produktach Gdańskiej Organizacji Turystycznej: Karta Turysty Gdańsk - Sopot-Gdynia Plus, aplikacja mobilna gdansk4u MOBILE, portal gdansk4u.pl wśród turystów odwiedzających....103 3.10.1. Znajomość i korzystanie z Karty Turysty Gdańsk Sopot - Gdynia Plus...103 3.10.2. Korzystanie z portali turystycznych...105 3.10.3. Znajomość i korzystanie z portalu gdansk4u.pl...106 3.10.4. Znajomość i korzystanie z bezpłatnego i bezprzewodowego dostępu do internetu GdańskWiFI...108 3.10.5. Znajomość i korzystanie z aplikacji na urządzenia mobilne gdansk4u MOBILE 110 3.11. Szacunkowe wydatki turystów i odwiedzających Gdańsk w II kwartale 2014 r....112 3.11.1. Struktura wydatków związanych z pobytem, wizytą w Gdańsku....115 4. PODSUMOWANIE...119 Spis wykresów...139 Spis tabel...142 5 Strona

Wprowadzenie Prezentowany raport zawiera kompleksowe wyniki badań ruchu turystycznego w Gdańsku w II kwartale 2014 roku. Badanie zostało zrealizowane przez Ośrodek Badań Społecznych INDEKS z Poznania na zlecenie Gdańskiej Organizacji Turystycznej. Niniejszy raport stanowi pierwszą część cyklicznego opracowania. Kolejne opracowania dotyczyć będą ruchu turystycznego w Gdańsku w ujęciu III i IV kwartału 2014 roku. Celem głównym projektu badawczego było zbadanie ruchu turystycznego na terenie Gdańska i zdiagnozowania jego aktualnego stanu. Podczas realizacji badania dokonana została ocena oraz opis sytuacji na rynku turystycznym w Gdańsku w ujęciu statystycznym. W ramach realizacji projektu badawczego wyznaczono następujące cele badawcze: Oszacowanie wielkości, struktury i dynamiki ruchu turystycznego w Gdańsku. (oszacowanie liczby turystów oraz liczby odwiedzających Gdańsk). Ocena jakości usług turystycznych oraz innych dostępnych usług w Gdańsku. Ocena dostępności i atrakcyjności turystycznej Gdańska. Ocena wizerunku Gdańska. Wskazane powyżej cele badawcze zostały zrealizowane poprzez uzyskanie odpowiedzi na postawione poniżej pytania: Szacunkowa struktura wydatków poniesionych przez turystów i odwiedzających podczas pobytu w Gdańsku. Średni czas pobytu turystów w Gdańsku (1 noc, 2-3 noce, 4-7 nocy, powyżej 7 nocy) i odwiedzających Gdańsk (do 3 godzin, od 3 do 6 godzin, cały dzień bez noclegu). Formy zakwaterowania turystów i odwiedzających Gdańsk. Cel, sposób organizacji podróży, częstotliwość przyjazdu turystów i odwiedzających do Gdańska. Formy spędzania czasu turystów i odwiedzających w Gdańsku. Ocena ogólnego poziomu zadowolenia z pobytu w Gdańsku. Ocena poziomu usług podczas pobytu w Gdańsku. Skłonność do rekomendacji Gdańska jako celu podróży. Źródła informacji o Gdańsku. Zamiar ponownego przyjazdu turystów i odwiedzających do Gdańska. Opinie o produktach Gdańskiej Organizacji Turystycznej: Karta Turysty Gdańsk - Sopot-Gdynia Plus, aplikacja mobilna gdansk4u MOBILE, portal gdansk4u.pl wśród turystów i odwiedzających. 6 Strona

Opinie o dostępności bezprzewodowej sieci internetowej Gdańsk WIFI. Porównanie atrakcyjności Gdańska do: Gdyni, Sopotu, Warszawy, Krakowa, Wrocławia, Poznania, Szczecina, Torunia. W celu uchwycenia dynamiki zmian zachowań turystów i odwiedzających Gdańsk w II kwartale 2014 roku w większości przypadków, dokonano porównań uzyskanych wyników z rezultatami badań przeprowadzonych w II kwartale 2013 roku. Należy jednak zaznaczyć, iż badanie realizowane w II kwartale 2013 roku realizowane było na mniejszej próbie badawczej N=600, na podstawie innego kwestionariusza wywiadu, pomiar dokonywany był w innych terminach a próba badawcza także miała charakter nieprobabilistyczny - nie gwarantujący pełnej reprezentatywności. W związku z powyższym wyniki badań z II kwartału 2013 i II kwartału 2014 nie mogą stanowić dokładnego materiału porównawczego, lecz mogą wykazywać istotne trendy i zmiany pewnych postaw i zachować. ROZDZIAŁ I. METODOLOGIA BADAŃ 1.1. Metodologia badania Badanie miało charakter ilościowy, przy czym na etapie wstępnym (przygotowawczym) wykorzystane zostały dane wtórne, natomiast w etapie zasadniczym dane pierwotne dane pochodzące z badania ankietowego turystów i odwiedzających. Analizy etapu wstępnego zostały przeprowadzone metodą analizy danych zastanych (desk research). Ta metoda jest niezbędną i podstawową metodą stosowaną w badaniach ruchu turystycznego. Analiza dokumentów jest metodą badań społecznych, która zakłada szczegółową analizę istniejących i dostępnych danych. Metoda ta nie jest zatem związana z pozyskiwaniem nowych informacji, a jedynie scaleniem, przetworzeniem i analizą dostępnych danych pod kątem badania. Szacowanie liczby turystów oraz odwiedzających Gdańsk w II kwartale 2014 roku zostało dokonana na podstawie analizy danych wtórnych i danych pierwotnych oraz poprzez zagregowanie tych danych. Raport dotyczący turystyki gdańskiej w II kwartale 2014 roku wzbogacony został o zasadniczą część badań dane pierwotne w postaci wyników badań ankietowych przeprowadzonych wśród turystów i odwiedzających Gdańsk, które zrealizowane zostały na próbie N=800 osób w miejscach o wysokim natężeniu ruchu turystycznego w Gdańsku. 7 Strona

1.2. Technika badania Badanie ruchu turystycznego w Gdańsku zrealizowane zostały techniką PAPI - Paper And Pencil Interview. Technika ta to wywiad bezpośredni zrealizowany zostanie przy użyciu papierowej ankiety wypełnianej przez wykwalifikowanego ankietera. Badania ruchu turystycznego w Gdańsku zostały realizowane techniką ankieterskich wywiadów osobistych metodą bezpośrednią. Wywiady zostały przeprowadzane w Gdańsku w miejscach o wysokim natężeniu ruchu a kwestionariusz do badania został przygotowany w formie papierowej. Pytania czytane były przez ankietera, który jednocześnie zapisywał odpowiedzi respondenta. To najbardziej tradycyjna metoda badawcza i także najbardziej skuteczna. Respondenci rozmawiając z ankieterem, którego mają przed sobą, czują się silnie zmotywowani do udzielania rzetelnych odpowiedzi. Wywiady bezpośrednie prowadzane były z turystami oraz gośćmi z Polski, natomiast turyści oraz goście z zagranicy otrzymywali kwestionariusz ankiety w odpowiedniej wersji językowej, którą następnie wypełniali osobiście bądź pod nadzorem ankietera. Badanie ruchu turystycznego w Gdańsku obejmowało zarówno osoby pozostające w Gdańsku nie dłużej niż jeden dzień (odwiedzający), jak i spędzających na jego terenie przynajmniej jedną noc (turyści) oraz osoby zakwaterowane na obszarze metropolitalnym według powiatów. 1.3. Zakres terminologiczny i pojęcia używane w raporcie Na potrzeby analityczne respondentów rozróżniono według kryteriów: długości pobytu na terenie Gdańska (goście i turyści) oraz kraju, którego rezydentem jest respondent (turyści oraz goście i ). W toku badania przyjęto definicje wymienionych powyżej pojęć, które zostały wypracowane przez Światową Organizację Turystyczną UNWTO: osoby czasowo przebywające poza miejscem stałego zamieszkania lub pracy, nie dłużej niż 12 miesięcy. Turysta osoba czasowo przebywająca poza miejscem stałego zamieszkania lub pracy, nie dłużej niż 12 miesięcy, która zatrzymuje się co najmniej na jedną noc w danej lokalizacji podczas takiej podróży. osoby czasowo przebywające na terenie kraju, którego nie są rezydentami, które zatrzymują się co najmniej na jedną noc w danej lokalizacji podczas takiej podróży (Gdańsk). 8 Strona

osoby czasowo przebywające na terenie kraju, którego nie są rezydentami, spędzające na terenie tego kraju jeden dzień, bez noclegu (osoby spędzające na terenie Gdańska jeden dzień, bez noclegu). osoby czasowo przebywające na terenie kraju/regionu kraju, którego są rezydentami, spędzające co najmniej jedną noc w lokalizacji poza miejscem swojego zamieszkania (Gdańsk) osoby czasowo przebywające na terenie kraju/regionu kraju, którego są rezydentami, spędzające w danej lokalizacji (nie będącej jego miejscem zamieszkania) jeden dzień, bez noclegu (osoby spędzające na terenie Gdańska jeden dzień, bez noclegu). 1.3. Narzędzie badawcze Na etapie programowania badania, w toku operacjonalizacji poszczególnych zmiennych, skonstruowano narzędzia badawcze, za pomocą których dokonano badania turystów oraz odwiedzających Gdańsk w okresie II kwartału 2014 roku. Narzędzie badawcze stanowił kwestionariusz wywiadu (dla rezydentów krajowych), bądź też kwestionariusz ankiety (dla rezydentów zagranicznych). Oprócz ankiety przygotowanej w wersji w języku polskim, przygotowane zostały ich wersje obcojęzyczne (w języku: angielskim, niemieckim, hiszpańskim i rosyjskim). Na treść kwestionariuszy składały się pytania poruszające kwestie ściśle związane z celami badania. Na końcu każdego kwestionariusza wywiadu/ankiety zamieszczono metryczkę z pytaniami o cechy społeczno-demograficzne respondentów (płeć, wiek, status zawodowy oraz wykształcenie). Kwestionariusz ankiety składał się z pytań zamkniętych, pytań z możliwością wielokrotnego wyboru z kafeterią odpowiedzi oraz pytań otwartych umożliwiających swobodną wypowiedź respondenta. Ankiety zostały następnie zakodowane i poddane analizie statystycznej. 1.4. Dobór próby W związku z tym, że próba badawcza nie ma charakteru losowego (co wynika z braku możliwości skonstruowania operatu losowania dla populacji, jaką są turyści), w badaniach zastosowano schemat doboru próby określany w literaturze jako dostępnościowy lub okolicznościowy. Tak dobrana próba jest nieprobabilistyczna i nie gwarantuje pełnej reprezentatywności statystycznej badań ze względu na brak wiedzy na temat populacji generalnej. W związku z powyższym uwzględniając specyfikę sytuacji badawczej (naturalny 9 Strona

brak operatu), przy konieczności zapewnienia reprezentatywności zastosowana została technika doboru jednostek empirycznych wypracowana na gruncie wyborczych badań realizowanych techniką exit pool. Przyjęto, że wybierany na respondenta będzie co 20-ty odwiedzający daną lokalizację (bez względu na jego narodowość). Badaniem objęte zostały osoby powyżej 18 roku życia. Dobór osób do badania poprzedzony został pytaniem wykluczającym stałych mieszkańców Gdańska, osób pracujących w Gdańsku, ale mieszkających poza Gdańskiem oraz przebywających na pobycie czasowym uczniów i studentów. W ramach badania turystyki gdańskiej w II kwartale 2014 roku przeprowadzono 800 wywiadów kwestionariuszowych. W III kwartale 2014 roku przeprowadzonych zostanie N=1200 wywiadów kwestionariuszowych, natomiast w IV kwartale 2014 roku przeprowadzonych zostanie N=500 wywiadów kwestionariuszowych. 1.5. Realizacja i harmonogram badania Pomiary dokonywane były w wybranych lokalizacjach w Gdańsku. Badania przeprowadzane były w następujących lokalizacjach - rejonach nasilonego ruchu turystycznego w Gdańsku: ul. Długa, Długi Targ, ul. Mariacka, Długie Pobrzeże, Plac Solidarności, Rybackie Pobrzeże, molo i plaża w Brzeźnie, ZOO w Gdańsku Oliwie, Park w Oliwie oraz Katedra w Oliwie, Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy, dworzec PKP w Gdańsku, okolice stadionu PGE Arena (w okresie ogólnopolskich wydarzeń sportowych i artystycznych), okolice Hali Ergo Arena (w okresie ogólnopolskich wydarzeń sportowych i artystycznych), galerie i centra handlowe w Gdańsku (Galeria Bałtycka, Centrum Handlowe Matarnia, Centrum Handlowe Manhattan, Centrum Handlowe Madison). Ankiety przeprowadzone na terenie galerii i centrów handlowych na terenie Gdańska nie stanowiły próby większej niż 10% wszystkich przeprowadzonych ankiet w danym pomiarze. Aby zapewnić reprezentatywność próby odwiedzających, czynności badawcze wykonywane były zarówno w dni robocze oraz w dni weekendowe. Taki rozkład czasowy realizacji badania podyktowany był koniecznością uwzględnienia zarówno ruchu turystycznego o charakterze nie-weekendowym, jak i weekendowym. Wywiady wykonywane były według ustalonego harmonogramu obejmującego cały okres II kwartału 2014 roku. 10 Strona

Tabela 1. Harmonogram realizacji badań turystów i odwiedzających Gdańsk w II kwartale 2014 roku. Termin planowanych pomiarów Liczba pomiarów 1-4.V.2014r. 4 17.V.2014r.* 1 27 30.V.2014r. 4 5-8.VI.2014 r.** 4 SUMA 13 * 17.V.2014r. - Gala KSW 27 Ergo Arena ** 06.VI.2014r. Mecz piłki nożnej Polska - Litwa stadion PGE Arena 11 Strona

ROZDZIAŁ II. OSZACOWANIE LICZBY TURYSTÓW I ODWIEDZAJĄCYCH GDAŃSK W II KWARTALE 2014 ROKU W celu oszacowania liczby turystów oraz osób odwiedzających Gdańsk zastosowano tradycyjne statystyczne metody analizy szeregów dynamicznych - w szczególności analizę wahań okresowych. Analizę przeprowadzono w kilku etapach, korzystając z różnych zarówno wtórnych jak i pierwotnych materiałów źródłowych. Drugi wymieniony rodzaj danych stanowił podstawę do określenia społecznego tła kształtowania się wielkości analizowanych zjawisk oraz przeprowadzenia próby oszacowania liczby osób, które nie korzystały z rejestrowanej bazy noclegowej lub odwiedzały miasto w krótkookresowych (zaledwie kilkugodzinnych) cyklach pobytowych. W celu uporządkowania terminologii niniejszej części Raportu przyjęto, że: mianem turystów określa się te osoby, które przynajmniej przez jedną noc korzystały z usług rejestrowanej bazy noclegowej lub innych form zakwaterowania w na terenie Gdańska. Pozostałe osoby przebywające na terenie tego miasta w ramach wypoczynku krótkookresowego, który nie był połączony z noclegiem określono terminem odwiedzających (odwiedzających jednodniowych). W analizie zjawiska wykorzystano w szczególności: (1) Dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące liczby turystów korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej miasta (ostatnie 7 lat). (2) Treści raportów- Turystyka Gdańska w sezonie letnim 2012 roku. Turystyka Gdańska w II kwartale 2013 roku, Turystyka Gdańska w III kwartale 2013 roku, Turystyka Gdańska w I kwartale 2014 roku oraz podsumowanie okresu badania w II, III,IV kwartale 2013 roku oraz w I kwartale 2014 roku. (3) Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w Gdańsku w II kwartale 2014 r. (4) Dane z badania ankietowego dotyczącego struktury miejsc zakwaterowania turystów w rejestrowanej bazie noclegowej oraz turystów korzystających z innych form noclegu. (5) Opinie i opracowania dotyczące ogólnych trendów rozwoju turystyki w Polsce oraz w regionie gdańskim ze szczególnym uwzględnieniem dokumentów strategicznych z zakresu rozwoju turystyki miejskiej. 12 Strona

Pierwszy etap analizy polegał na wyborze wiarygodnych danych wyjściowych, które mogłyby posłużyć jako podstawa do obliczenia wskaźników dynamiki oraz wyznaczenia trendu rozwoju zjawiska. Przyjęto, że na wstępnym etapie analizy, ten warunek spełniają jedynie dane GUS z zakresu liczby turystów korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej miasta (w ujęciu ogólnym i w podziale na turystów zagranicznych oraz krajowych). Dane tego rodzaju uporządkowane w siedmioletnie cykle dynamiczne, obok ogólnej tendencji rozwojowej wykazują również wahania sezonowe - powtarzające się co roku zmiany ilościowe zjawiska o charakterze periodycznym. W przypadku wielkości ruchu turystycznego wiązać je należy m.in. ze zwyczajami społecznymi (dominujące okresy urlopowe oraz przyzwyczajenia w zakresie wyboru destynacji turystycznych), porami roku, głównymi cyklicznymi imprezami masowymi itp. Metodę wyodrębniania wahań sezonowych w odniesieniu do zebranych materiałów źródłowych podzielono na kilka etapów: (1) Sporządzenie wykresu, pozwalającego określić charakter wahań (model addytywny lub multiplikatywny). (2) Wyodrębnienie w analizowanym zjawisku tendencji rozwojowej. (3) Eliminację trendu z szeregu dynamicznego. (4) Obliczenie surowych wskaźników sezonowości dla jednoimiennych okresów (kwartałów). (5) Obliczenie wskaźników korygujących. (6) Obliczenie oczyszczonych wskaźników sezonowości. W etapie końcowym pozwalają one na dokonanie prognozy wartości analizowanego zjawiska w każdym kolejnym kwartale. 2.1. Liczba turystów w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013 Dane zamieszczone w Tabeli 2 świadczą o tym, że z wyjątkiem 2009 r. liczba turystów w II kwartale lat 2007-2013 utrzymywała tendencję wzrostową. Największa liczba osób korzystała z rejestrowanej bazy noclegowej miasta w miesiącu czerwcu (z wyjątkiem roku 2012). Ogółem w tym miesiącu w latach 2007-2013 z usług zorganizowanej bazy noclegowej miasta skorzystało ok. 371 tys. osób. Średnia liczba turystów dla każdego miesiąca kwartału wahała się od 36 724 osób w roku 2007 do 59 057 gości w roku 2013. 13 Strona

W ujęciu rocznym najwyższy wzrost wskaźnika dynamiki zjawiska zaobserwowano w roku 2012, kiedy to w porównaniu do roku poprzedniego osiągnął on wartość 21,07%. Tabela 2. Liczba turystów ogółem w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach II kwartału w latach 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). ROK MIESIĄC IV V VI Ogółem liczba turystów w II kwartale Średnia liczba turystów w każdym miesiącu II kwartału 2007 24440 41165 44567 110172 36724,00 2008 29900 41327 43285 114512 38170,67 2009 28166 38402 46849 113417 37805,67 2010 29040 45373 50888 125301 41767,00 2011 33289 45848 56907 136044 45348,00 2012 46577 60425 57712 164714 54904,67 2013 43773 62768 70631 177172 59057,33 Ogółem 235185 335308 370839 941332 - Tabela 3. Wskaźniki dynamiki liczby turystów w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska według miesięcy w latach 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Rok Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok=100%) Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) IV V VI 2007 24440 nie dotyczy 41165 nie dotyczy 44567 nie dotyczy 2008 29900 22,34043 41327 0,393538 43285-2,87657 2009 28166-5,79933 38402-7,0777 46849 8,233799 2010 29040 3,103032 45373 18,1527 50888 8,621315 2011 33289 14,63154 45848 1,046878 56907 11,82794 2012 46577 39,91709 60425 31,79419 57712 1,414589 2013 43773-6,02014 62768 3,877534 70631 22,38529 W świetle danych zamieszczonych w Tabeli 3, a mogących wpłynąć na dalsze prognozowanie wielkości zjawiska, na uwagę zasługują wyraźne wzrosty wartości zjawiska (w porównaniu z jego wartością w analogicznym miesiącu roku go poprzedzającego) w kwietniu 2012 r., maju 2012 r. oraz czerwcu 2013 r. Należy zaznaczyć, że po gwałtownym wzroście liczby gości bazy noclegowej w kwietniu 2012 r., w roku kolejnym nastąpił jej spadek o ok. 6% oraz znaczny wzrost klientów tego rodzaju obiektów w czerwcu tego samego roku. (o ok. 22% w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym). Ze względu na wyżej przedstawione uwarunkowania, w dalszej części analizy postanowiono zastosować dłuższe szeregi dynamiczne, pozwalające na uchwycenie sezonowych wahań prognozowanego zjawiska oraz wyeliminowania błędów, które mogłyby wynikać 14 Strona

z zawężenia obliczeń wyłącznie do danych ilościowych dotyczących II kwartału. Dane wyjściowe do wyodrębnienia wahań sezonowych zostały zamieszczone w Tabeli 4. 15 Strona

Tabela 4. Liczba turystów ogółem korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Rok Miesiąc Ogółem I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2007 18597 16331 24267 24440 41165 44567 55525 53485 41222 33198 22977 18876 394650 2008 18449 20018 22681 29900 41327 43285 52171 51854 37107 29936 22292 18309 387329 2009 18529 18668 24690 28166 38402 46849 60767 61025 46395 39846 25722 21479 430538 2010 17915 20218 25775 29040 45373 50888 63522 59541 44696 33283 26317 19702 436270 2011 19628 21954 26473 33289 45848 56907 67589 65347 51801 38334 33314 26371 486855 2012 28444 23164 35197 46577 60425 57712 82840 76828 63615 45623 32185 31949 584559 2013 29075 28660 37478 43773 62768 70631 82322 82111 63944 50104 40771 36791 628428 Suma 235185 335308 370839 3348629 16 Strona

Zgodnie z metodologią przedstawioną we wstępie do tej części opracowania dane zamieszczone w Tabeli 4 posłużyły do sporządzenia wykresu, który wykorzystano do określenia charakteru wahań. Przed wykonaniem wykresu dane miesięczne z Tabeli 4. zsumowano otrzymując dane dla poszczególnych kwartałów. Wykres 1. Liczba turystów ogółem korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych kwartałach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). 250000 L i c z b a t u r y s t ó w 200000 150000 100000 50000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10111213141516171819202122232425262728 Numer kwartału Numery zaznaczone na osi X oznaczają numery kwartałów opisanych w tabeli roboczej (Tabela 5). Z wykresu (Wykres 1) wynika, że szereg empiryczny charakteryzuje się tendencją rozwojową. Na podstawie wykresu można przypuszczać, że wahania sezonowe mają charakter multiplikatywny. Tabela 5. Tablica robocza. (Źródło: obliczenia własne Indeks Ośrodek Badań Społecznych). Lata Kwartał y t (w tys.) wartość zjawiska w okresie t 2007 I II III IV 2008 I II III IV T numer kwartału ytxt t 2 trend Surowe wskaźniki sezonowości 59,20 1 59,195 1 82,74 71,54339 110,17 2 220,344 4 85,47 128,9014 150,23 3 450,696 9 88,2 170,3311 75,05 4 300,204 16 90,93 82,53712 61,15 5 305,74 25 93,66 65,28721 114,51 6 687,072 36 96,39 118,8007 141,13 7 987,924 49 99,12 142,385 70,54 8 564,296 64 101,85 69,25577 17 Strona

2009 I II III IV 2010 I II III IV 2011 I II III IV 2012 I II III IV 2013 I II III IV 61,89 9 556,983 81 104,58 59,17671 113,42 10 1134,17 100 107,31 105,691 168,19 11 1850,057 121 110,04 152,8417 87,05 12 1044,564 144 112,77 77,18986 63,91 13 830,804 169 115,5 55,3316 125,30 14 1754,214 196 118,23 105,9807 167,76 15 2516,385 225 120,96 138,6896 79,30 16 1268,832 256 123,69 64,11351 68,06 17 1156,935 289 126,42 53,83246 136,04 18 2448,792 324 129,15 105,338 184,74 19 3510,003 361 131,88 140,0796 98,02 20 1960,38 400 134,61 72,81703 86,81 21 1822,905 441 137,34 63,20446 164,71 22 3623,708 484 140,07 117,5941 223,28 23 5135,509 529 142,8 156,3606 109,76 24 2634,168 576 145,53 75,41881 95,21 25 2380,325 625 148,26 64,22029 177,17 26 4606,472 676 150,99 117,3402 228,38 27 6166,179 729 153,72 148,5669 127,67 28 3574,648 784 156,45 81,60179 3348,629 406 53551,504 7714 3348,66 X Dla wartości empirycznych zjawiska wyznaczono trend opisany następującą funkcją liniową: ŷ t = 80,01+2,73t Kolejny etap obliczeń polegał na eliminacji z szeregu trendu przez wyznaczenie surowych wskaźników sezonowości (Tabela 5) oraz obliczenie średnich surowych wskaźników sezonowości dla jednoimiennych okresów- tj. kwartałów (Tabela 6). Tabela 6. Średnie surowe wskaźniki sezonowości. (Źródło: obliczenia własne Indeks Ośrodek Badań Społecznych). ROK I II III IV 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Średnia 71,5434 128,9014 170,3311 82,5371 65,2872 118,8007 142,3850 69,2558 59,1767 105,691 152,8417 77,1899 55,3316 105,9807 138,6896 64,1135 53,8325 105,338 140,0796 72,8170 63,2045 117,5941 156,3606 75,4188 64,2203 64,22029 148,5669 81,6018 61,7994 106,6466 149,8935 74,7048 18 Strona

Następnie obliczono wskaźnik korygujący, który stanowi średnią arytmetyczną z surowych wskaźników sezonowości (k). W tym przypadku osiągnął on wartość: 98,26109. Obliczono również oczyszczone wskaźniki sezonowości. Dla II kwartału wartość tego wskaźnika wynosiła 108,5339. Wartość teoretyczną ogólnej liczby turystów, którzy skorzystają z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w II kwartale 2014 r. oszacowano na podstawie wyżej przedstawionej funkcji trendu (przyjmując że t dla tego okresu=30; t=29 oznacza I kwartał 2014 r.). Otrzymaną wartość skorygowano o wskaźnik sezonowości dla II kwartału. Oszacowana liczba turystów, którzy najprawdopodobniej skorzystają z usług rejestrowanych obiektów noclegowych w II kwartale 2014 roku to 175,727 tys. osób. 2.2. Liczba turystów krajowych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013 Dane zamieszczone w Tabeli 7 wskazują, że liczba turystów krajowych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska utrzymuje ciągłą tendencję wzrostową. Największa liczba osób korzystała z rejestrowanej bazy noclegowej miasta w miesiącu czerwcu (z wyjątkiem roku 2012). Ogółem w tym miesiącu w latach 2007-2013 z usług oficjalnej bazy noclegowej miasta skorzystało ok. 224 tys. turystów krajowych. Średnia liczba turystów dla każdego miesiąca kwartału wahała się od 21 616 osób w roku 2007 do 36 257 gości w 2013 r. W ujęciu rocznym najwyższy wzrost wskaźnika dynamiki zjawiska zaobserwowano w roku 2008, kiedy to w porównaniu do roku poprzedniego liczba zarejestrowanych turystów z obszaru Polski wzrosła o 18,68%. Tabela 7. Liczba turystów krajowych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach II kwartału w latach 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). ROK 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem MIESIĄC IV V VI Ogółem liczba turystów w II kwartale Średnia liczba turystów w każdym miesiącu II kwartału 15498 23532 25818 64848 21616 21497 27423 28041 76961 25653,67 22135 27885 28895 78915 26305 20922 29205 31702 81829 27276,33 24059 29499 36691 90249 30083 32078 38651 29121 99850 33283,33 28096 36927 43747 108770 36256,67 164285 213122 224015 601422-19 Strona

W świetle danych zamieszczonych w Tabeli 8, a mogących wpłynąć na dalsze prognozowanie wielkości zjawiska, na uwagę zasługują wyraźne wzrosty wartości zjawiska (w porównaniu z jego wartością w analogicznym miesiącu roku go poprzedzającego) w kwietniu 2008 r. (38,71%). i 2012r.(33,33%), maju 2012 r. (31,02%), oraz czerwcu 2013 r.(aż o 50,22%). Należy zaznaczyć, że gwałtowny wzrost liczby krajowych gości bazy noclegowej w czerwcu 2013 r., nastąpił po jej wyraźnym spadku w roku go poprzedzającym (spadek o 20,63% w porównaniu z rokiem 2011). Dalsze analizy wykazały, że taką sytuację wiązać należy z wykorzystaniem rejestrowanej bazy noclegowej przez turystów zagranicznych w okresie Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012. Ze względu na wyżej przedstawione uwarunkowania, w dalszej części analizy postanowiono zastosować dłuższe szeregi dynamiczne, pozwalające na uchwycenie sezonowych wahań prognozowanego zjawiska oraz wyeliminowania błędów, które mogłyby wynikać z zawężenia obliczeń wyłącznie do danych ilościowych dotyczących II kwartału. Dane wyjściowe do wyodrębnienia wahań sezonowych zostały zamieszczone w Tabeli 9. Tabela 8. Wskaźniki dynamiki liczby turystów krajowych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska według miesięcy w latach 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok=100%) Liczba turystów w miesiącu IV V VI Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) 15498 nie dotyczy 23532 nie dotyczy 25818 nie dotyczy 21497 38,70822 27423 16,53493 28041 8,610272 22135 2,967856 27885 1,684717 28895 3,04554 20922-5,48001 29205 4,733728 31702 9,714483 24059 14,99379 29499 1,006677 36691 15,73718 32078 33,33056 38651 31,02478 29121-20,6318 28096-12,4135 36927-4,46043 43747 50,22492 20 Strona

Tabela 9. Liczba turystów krajowych korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Suma Rok Miesiąc Ogółem 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 13358 11567 16366 15498 23532 25818 32640 32272 24444 22454 16555 13630 248134 14421 15178 16181 21497 27423 28041 34399 34209 23674 22080 16993 14018 268114 15181 14975 19775 22135 27885 28895 39996 37853 28384 26535 19096 14826 295536 13383 15776 18453 20922 29205 31702 41230 37603 28508 23303 19988 14390 294463 14678 16797 20075 24059 29499 36691 42679 41494 32904 24364 24461 18455 326156 21045 16917 25831 32078 38651 29121 51376 49865 39226 29269 20524 20542 374445 19793 20497 24640 28096 36927 43747 49047 47750 38227 30560 25866 23310 388460 164285 213122 224015 2195308 21 Strona

Zgodnie z przyjętą metodologią dane zamieszczone w Tabeli 9 posłużyły do sporządzenia wykresu (Wykres 2), który wykorzystano do określenia charakteru wahań. Przed wykonaniem wykresu dane miesięczne z Tabeli 9 zsumowano otrzymując dane dla poszczególnych kwartałów. Wykres 2. Liczba turystów krajowych korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych kwartałach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). 160000 L i c z b a t u r y s t ó w 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10111213141516171819202122232425262728 Numer kwartału Numery zaznaczone na osi X oznaczają numery kwartałów opisanych w tabeli roboczej (Tabeli 10). Z wykresu (Wykres 2) wynika, że szereg empiryczny charakteryzuje się tendencją rozwojową. Na podstawie wykresu można przypuszczać, że wahania sezonowe mają charakter multiplikatywny. Tabela 10. Tablica robocza. (Źródło: obliczenia własne Indeks Ośrodek Badań Społecznych). Lata Kwartał y t (w tys.) wartość zjawiska w okresie t t numer kwartału Ytxt t 2 trend Surowe wskaźniki sezonowości 2007 I 41,29 1 41,291 1 57,21 72,17445 II 64,85 2 129,696 4 58,78 110,3232 III 89,36 3 268,068 9 60,35 148,063 IV 52,64 4 210,556 16 61,92 85,0113 2008 I 45,78 5 228,9 25 63,49 72,10584 II 76,96 6 461,766 36 65,06 118,2923 III 92,28 7 645,974 49 66,63 138,4992 IV 53,09 8 424,728 64 68,2 77,84604 22 Strona

2009 I 49,93 9 449,379 81 69,77 71,56514 II 78,92 10 789,15 100 71,34 110,6182 III 106,23 11 1168,563 121 72,91 145,7043 IV 60,46 12 725,484 144 74,48 81,17213 2010 I 47,61 13 618,956 169 76,05 62,60618 II 81,83 14 1145,606 196 77,62 105,4226 III 107,34 15 1610,115 225 79,19 135,5487 IV 57,68 16 922,896 256 80,76 71,42273 2011 I 51,55 17 876,35 289 82,33 62,61387 II 90,25 18 1624,482 324 83,9 107,5673 III 117,08 19 2224,463 361 85,47 136,9802 IV 67,28 20 1345,6 400 87,04 77,29779 2012 I 63,79 21 1339,653 441 88,61 71,993 II 99,85 22 2196,7 484 90,18 110,723 III 140,47 23 3230,741 529 91,75 153,0975 IV 70,34 24 1688,04 576 93,32 75,3697 2013 I 64,93 25 1623,25 625 94,89 68,4266 II 108,77 26 2828,02 676 96,46 112,7618 III 135,02 27 3645,648 729 98,03 137,7374 IV 79,74 28 2232,608 784 99,6 80,05622 2195,308 406 34696,68 7714 693,06 x Dla wykorzystanych wartości empirycznych wyznaczono trend opisany następującą funkcją liniową: ŷ t = 55,64+1,57t Kolejny etap obliczeń polegał na eliminacji z szeregu trendu przez wyznaczenie surowych wskaźników sezonowości (Tabela 10) oraz obliczenie średnich surowych wskaźników sezonowości dla jednoimiennych okresów- tj. kwartałów (Tabela 11). Tabela 11. Średnie surowe wskaźniki sezonowości. (Źródło: obliczenia własne Indeks Ośrodek Badań Społecznych). ROK I II III IV 2007 72,17445 110,3232 148,063 85,0113 2008 72,10584 118,2923 138,4992 77,84604 2009 71,56514 110,6182 145,7043 81,17213 2010 62,60618 105,4226 135,5487 71,42273 2011 62,61387 107,5673 136,9802 77,29779 2012 71,993 110,723 153,0975 75,3697 2013 68,4266 112,7618 137,7374 80,05622 Średnia 68,78358 110,8155 142,2329 78,31085 23 Strona

Następnie obliczono wskaźnik korygujący, który stanowi średnią arytmetyczną z surowych wskaźników sezonowości (k). W tym przypadku osiągnął on wartość: 100,0357. Obliczono także oczyszczone wskaźniki sezonowości. Dla II kwartału wartość tego wskaźnika wynosiła 110, 7759. Wartość teoretyczną liczby turystów krajowych, którzy skorzystają z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w II kwartale 2014 r. oszacowano na podstawie wyżej przedstawionej funkcji trendu (przyjmując że t dla tego okresu=30; t=29 oznacza I kwartał 2014 r.). Otrzymaną wartość skorygowano o wskaźnik sezonowości dla II kwartału. Oszacowana liczba turystów, którzy najprawdopodobniej skorzystają z usług rejestrowanych obiektów noclegowych w II kwartale 2014 roku to 113,74 tys. osób. 2.3. Liczba turystów zagranicznych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w latach 2007-2013 Dane zamieszczone w Tabeli 12 świadczą o tym, że z wyjątkiem 2008 i 2009 r. liczba turystów zagranicznych w II kwartale lat 2007-2013 utrzymywała tendencję wzrostową. Największa liczba osób korzystała z rejestrowanej bazy noclegowej miasta w miesiącu czerwcu. Ogółem w tym miesiącu w latach 2007-2013 z usług zorganizowanej bazy noclegowej miasta skorzystało ok. 147 tys. osób spoza granic Polski. Średnia liczba turystów dla każdego miesiąca kwartału wahała się od 11 501 osób w roku 2009 do 22 801 gości z zagranicy w roku 2013. W ujęciu rocznym najwyższy wzrost wskaźnika dynamiki zjawiska zaobserwowano w roku 2012, kiedy to w porównaniu do roku poprzedniego osiągnął on wartość 41,64%. Tabela 12. Liczba turystów zagranicznych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach II kwartału w latach 2007 2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). ROK 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem MIESIĄC IV V VI Ogółem liczba turystów w II kwartale Średnia liczba turystów w każdym miesiącu II kwartału 8942 17633 18749 45324 15108,00 8403 13904 15244 37551 12517,00 6031 10517 17954 34502 11500,67 8118 16161 19186 43465 14488,33 9230 16349 20216 45795 15265,00 14499 21774 28591 64864 21621,33 15677 25841 26884 68402 22800,67 70900 122179 146824 339903-24 Strona

Tabela 13. Wskaźniki dynamiki liczby turystów zagranicznych w rejestrowanej bazie noclegowej Gdańska według miesięcy w latach 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) Liczba turystów w miesiącu Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok=100%) Liczba turystów w miesiącu IV V VI Wskaźnik dynamiki (poprzedni rok =100%) 8942 nie dotyczy 17633 nie dotyczy 18749 nie dotyczy 8403-6,02773 13904-21,1478 15244-18,6943 6031-28,228 10517-24,3599 17954 17,77749 8118 34,60454 16161 53,66549 19186 6,861981 9230 13,69796 16349 1,163294 20216 5,368498 14499 57,08559 21774 33,18246 28591 41,42758 15677 8,124698 25841 18,67824 26884-5,97041 W świetle danych zamieszczonych w Tabeli 13, a mogących wpłynąć na dalsze prognozowanie wielkości zjawiska, na uwagę zasługują wyraźne wzrosty wartości zjawiska (w porównaniu z jego wartością w analogicznym miesiącu roku go poprzedzającego) w kwietniu i maju 2010 r., oraz od kwietnia do czerwca 2012 r. Należy zaznaczyć, że po gwałtownym wzroście liczby gości bazy noclegowej w kwietniu i maju 2012 r., w roku kolejnym w tych samych miesiącach 2013 r. w obiektach noclegowych nastąpił dalszy wzrost liczby turystów z zagranicy. Odmienna sytuacja miała miejsce w czerwcu 2013 r., kiedy to zaobserwowano spadek liczby tego rodzaju turystów w rejestrowanej bazie noclegowej (o 5,97% w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym). Ze względu na wyżej przedstawione uwarunkowania, w dalszej części analizy postanowiono zastosować dłuższe szeregi dynamiczne, pozwalające na uchwycenie sezonowych wahań prognozowanego zjawiska oraz wyeliminowania błędów, które mogłyby wynikać z zawężenia obliczeń wyłącznie do danych ilościowych dotyczących II kwartału. Dane wyjściowe do wyodrębnienia wahań sezonowych zostały zamieszczone w Tabeli 14. 25 Strona

Tabela 14. Liczba turystów zagranicznych korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych miesiącach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). Suma Rok Miesiąc Ogółem 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 5239 4764 7901 8942 17633 18749 22885 21213 16778 10744 6422 5246 146516 4028 4840 6500 8403 13904 15244 17772 17645 13433 7856 5299 4291 119215 3348 3693 4915 6031 10517 17954 20771 23172 18011 13311 6625 6653 135001 4532 4442 7322 8118 16161 19186 22292 21938 16188 9980 6329 5312 141800 4950 5157 6398 9230 16349 20216 24910 23853 18897 13970 8853 7916 160699 7399 6247 9366 14499 21774 28591 31464 29961 24389 16357 11661 11407 213115 9282 8163 12838 15677 25841 26884 33275 34361 25717 19544 14905 13481 239968 70900 122179 146824 1156314 26 Strona

Zgodnie z metodologią przedstawioną we wstępie do tej części opracowania dane zamieszczone w Tabeli 14 posłużyły do sporządzenia wykresu (Wykres 3), który wykorzystano do określenia charakteru wahań. Przed wykonaniem wykresu dane miesięczne z Tabeli 14. zsumowano otrzymując dane dla poszczególnych kwartałów. Wykres 3. Liczba turystów zagranicznych korzystających z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w poszczególnych kwartałach lat 2007-2013. (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS). 100000 90000 L i c z b a t u r y s t ó w 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10111213141516171819202122232425262728 Numer kwartału Numery zaznaczone na osi X oznaczają numery kwartałów opisanych w tabeli roboczej Tabela 14. Z wykresu (Wykres 3) wynika, że szereg empiryczny charakteryzuje się tendencją rozwojową. Na podstawie wykresu można przypuszczać, że wahania sezonowe mają charakter multiplikatywny. Tabela 15. Tablica robocza. (Źródło: obliczenia własne Indeks Ośrodek Badań Społecznych). Lata Kwartał y t (w tys.) wartość zjawiska w okresie t 2007 I 2008 I II III IV II t numer kwartału ytxt t 2 trend Surowe wskaźniki sezonowości 17,90 1 17,904 1 25,36 70,59937 45,32 2 90,648 4 26,54 170,7762 60,88 3 182,628 9 27,72 219,6104 22,41 4 89,648 16 28,9 77,55017 15,37 5 76,84 25 30,08 51,09043 37,55 6 225,306 36 31,26 120,1248 27 Strona

III IV 2009 I II III IV 2010 I II III IV 2011 I II III IV 2012 I II III IV 2013 I II III IV 48,85 7 341,95 49 32,44 150,5857 17,45 8 139,568 64 33,62 51,89173 11,96 9 107,604 81 34,8 34,35632 34,50 10 345,02 100 35,98 95,89216 61,95 11 681,494 121 37,16 166,7223 26,59 12 319,068 144 38,34 69,35055 16,30 13 211,848 169 39,52 41,23482 43,47 14 608,51 196 40,7 106,7936 60,42 15 906,27 225 41,88 144,2646 21,62 16 345,936 256 43,06 50,21133 16,51 17 280,585 289 44,24 37,30787 45,80 18 824,31 324 45,42 100,8256 67,66 19 1285,54 361 46,6 145,1931 30,74 20 614,78 400 47,78 64,33445 23,01 21 483,252 441 48,96 47,00163 64,86 22 1427,008 484 50,14 129,3658 85,81 23 1973,722 529 51,32 167,2136 39,43 24 946,2 576 52,5 75,09524 30,28 25 757,075 625 53,68 56,41393 68,40 26 1778,452 676 54,86 124,6847 93,35 27 2520,531 729 56,04 166,5828 47,93 28 1342,04 784 57,22 83,76442 1156,314 406 18923,74 7714 1156,12 x Dla wartości empirycznych zjawiska wyznaczono trend opisany następującą funkcją liniową: ŷ t = 24,18+1,18t Kolejny etap obliczeń polegał na eliminacji z szeregu trendu przez wyznaczenie surowych wskaźników sezonowości (Tabela 15) oraz obliczenie średnich surowych wskaźników sezonowości dla jednoimiennych okresów- tj. kwartałów (Tabela 16). Tabela 16. Średnie surowe wskaźniki sezonowości. (Źródło: obliczenia własne Indeks Ośrodek Badań Społecznych). ROK I II III IV 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Średnia 70,59937 170,7762 219,6104 77,55017 51,09043 120,1248 150,5857 51,89173 34,35632 95,89216 166,7223 69,35055 41,23482 106,7936 144,2646 50,21133 37,30787 100,8256 145,1931 64,33445 47,00163 129,3658 167,2136 75,09524 56,41393 124,6847 166,5828 83,76442 48,28634 121,209 165,7389 67,45684 28 Strona

Obliczono wskaźnik korygujący, który stanowi średnią arytmetyczną z surowych wskaźników sezonowości (k). W tym przypadku osiągnął on wartość: 100,6728. Następnie obliczono oczyszczone wskaźniki sezonowości. Dla II kwartału wartość tego wskaźnika wynosiła 120,399. Wartość teoretyczną ogólnej liczby turystów, którzy skorzystają z rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska w II kwartale 2014 r. oszacowano na podstawie wyżej przedstawionej funkcji trendu (przyjmując że t dla tego okresu=30; t=29 oznacza I kwartał 2014 r). Otrzymaną wartość skorygowano o wskaźnik sezonowości dla II kwartału. Oszacowana liczba turystów, którzy najprawdopodobniej skorzystają z usług rejestrowanych obiektów noclegowych w II kwartale 2014 roku to 71,7337 tys. osób. 2.4. i odwiedzający Gdańsk w II kwartale 2014 r. Materiały statystyczne nie pozwalają na określenie dokładnej liczby osób, które przebywają w Gdańsku w ramach wypoczynku krótkoterminowego, realizowanego w takiej formie, która nie jest połączona z noclegiem. W celu oszacowania liczby tzw. odwiedzających posłużono się wynikami ankiety przeprowadzonej na zlecenie Gdańskiej Organizacji Turystycznej przez Ośrodek Badań Społecznych INDEKS. W świetle dokonanych badań w II kwartale 2014 roku, turyści- tj. osoby korzystające z usług rejestrowanej bazy noclegowej Gdańska lub innych form noclegu w jego granicach stanowiły 54,4% badanej populacji. Analiza deklarowanych rodzajów bazy noclegowej pozwala założyć, że jednak tylko 71,9% turystów korzysta z rejestrowanej przez GUS formy obiektów noclegowych. Badania ankietowe wykazały, że z rejestrowanej bazy turystycznej miasta skorzystało 69,7% turystów krajowych oraz 75,9% turystów zagranicznych. Pozostałe osoby korzystały z nierejestrowanego noclegu u rodziny lub znajomych. Uwzględniając ostatnią z opisanych grup należy przyjąć, że wyznaczona przy użyciu trendów liczba turystów krajowych i zagranicznych w mieście powinna zostać zwiększona o odpowiednio 30,3% oraz 24,0%. Należy również przyjąć, że tego rodzaju osoby, które uczestniczyły w badaniach ankietowych nie podróżują same. W sytuacji, kiedy rejestrowana baza turystyczna GUS odnotowuje każdą osobę korzystającą z noclegu, w przypadku badań ankietowanych, kiedy turyści deklarowali nieformalne formy noclegu, zazwyczaj zgłaszali rzeczywiste zachowania kilku towarzyszących im osób. Biorąc pod uwagę, że turyści, którzy nie podróżują sami stanowili 79,8% ogółu grupy turystów krajowych oraz 90,5% ogółu grupy turystów zagranicznych oraz uwzględniając, że liczba turystów, którzy nie 29 Strona

korzystali z rejestrowanej bazy noclegowej miasta mogła wynosić (przy uwzględnieniu powyższych wyników badań ankietowych oraz założeniu, że każdy podróżował średnio w towarzystwie 2 innych osób) odpowiednio 120 330 osób w przypadku osób z kraju oraz 59 130 osób w przypadku osób spoza granic Polski. Daje to końcową liczbę 234 070. turystów krajowych oraz 130 860 turystów zagranicznych. W sumie w II kwartale 2014 w Gdańsku mogło więc przebywać 364 930 turystów. Z badań ankietowych wynika, że ze wszystkich możliwych form noclegu w mieście skorzystało odpowiednio 71,6% ogółu turystów krajowych oraz 80,2% turystów zagranicznych. Można więc wnioskować, że pozostali ankietowani z wymienionych grup to tzw. odwiedzający. Odnosząc te liczby do wyżej przedstawionych wartości opisujących liczbę turystów korzystających ze wszystkich form noclegu w mieście ich liczbę można określić na 66 520 osób z terenu Polski oraz 25 910 osób spoza granic tego kraju. W przypadku szacowania liczby osób odwiedzających Gdańsk kierowano się zarówno wynikami badań ankietowych biorąc pod uwagę brak deklaracji noclegu przez ankietowanego podobnie jak w przypadku grupy turystów założono, że pozostałe osoby odwiedzające spędzają czas w uśrednionym towarzystwie 2 osób oraz takimi danymi statystycznymi jak: Liczba mieszkańców aglomeracji gdańskiej w wieku powyżej 18 lat (z wyłączeniem mieszkańców Gdańska) obejmującej następujące powiaty: gdański, kartuski; lęborski, malborski, nowodworski, pucki, tczewski, wejherowski, Gdynię oraz Sopot. Liczba noclegów udzielonych w obszarze aglomeracji gdańskiej z wyłączeniem Gdańska (należy założyć, iż znaczny odsetek osób korzystających z noclegów w obszarze aglomeracji gdańskiej odwiedziło Gdańsk) Wielkość napływu Rosjan z obwodu kaliningradzkiego przekraczających granice w ramach Małego Ruchu Granicznego. Takie założenia pozwalają wnioskować, że ogólna liczba odwiedzających Gdańsk wynosi 740 000, w tym odpowiednio 520 000 osób w grupie odwiedzających krajowych oraz 220 000 osób w grupie odwiedzających z zagranicy (Tabela 17). Oszacowana łączna liczba uczestników ruchu turystycznego w Gdańsku w II kwartale 2014 roku (turystów i odwiedzających) wyniosła 1 104 930 osób. 30 Strona

Należy jednak wyraźnie podkreślić, iż szacowanie liczby osób odwiedzających dotyczy często krotności powrotów liczbę pobytów/ odwiedzin (lecz nie osób). Tabela 17. Szacowana liczba turystów i odwiedzających w II kwartale 2014 roku uwzględniająca preferencje i zachowania odwiedzających. (Źródło: obliczenia własne Indeks Ośrodek Badań Społecznych). Uczestnicy ruchu turystycznego Ogółem Krajowi 234 070 520 000 754 070 Zagraniczni 130 860 220 000 350 860 Ogółem 364 930 740 000 1 104 930 W II kwartale 2013 roku szacowana liczba turystów w Gdańsku wynosiła 260 tys. w tym turystów zagranicznych 110 tys. i krajowych 150 tys. Oszacowana liczba odwiedzających Gdańsk wynosiła 730 tys. w tym odwiedzających zagranicznych 310 tys. i krajowych 420 tys. Łącznie odwiedziło Gdańsk w II kwartale szacunkowo 990 tys. turystów i odwiedzających. W porównaniu do szacunkowej liczby turystów i odwiedzających Gdańsk w II kwartale 2013 roku zauważalny jest wzrost ogólnej liczby uczestników ruchu turystycznego w II kwartale 2014 roku wynoszący ok 115 tys. Zaobserwowano wzrost zarówno liczby turystów krajowych jak i zagranicznych oraz zwiększenie liczby odwiedzających krajowych przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby osób odwiedzających zagranicznych. 31 Strona

ROZDIAŁ III. ANALIZA RUCHU TURYSTYCZNEGO W GDAŃSKU W II KWARTALE 2014 ROKU NA PODSTAWIE WYWIADÓW KWESTIONARIUSZOWYCH WYNIKI BADAŃ 3.1. Charakterystyka uczestników ruchu turystycznego - struktura badanej próby Poniżej przedstawiona została charakterystyka badanej populacji turystów i odwiedzających Gdańsk w II kwartale 2014 roku z uwzględnieniem cech społeczno demograficznych odróżniających badane osoby oraz ze względu na inne ważne determinanty przyjazdu do Gdańska. W ramach analizy struktury ruchu turystycznego przedstawiono między innymi charakterystykę badanej zbiorowości z uwzględnieniem charakteru przyjazdu do Gdańska, pochodzenia geograficznego, cech społeczno- demograficznych, statusu zawodowego oraz długości pobytu w Gdańsku. W ramach badania ankietyzacji poddani zostali zarówno turyści, a więc osoby przebywające co najmniej z jednym noclegiem w Gdańsku oraz odwiedzający - osoby przebywające w Gdańsku kilka godzin lub jeden dzień bez noclegu. stanowili 54,4% ogółu badanych 435 osób, natomiast odwiedzający to 45,6% badanej próby 365 osób. W badanym okresie w ruchu turystycznym uczestniczyło 549 turystów i odwiedzających krajowych 68,6% ogółu ankietowanych i 251 turystów i odwiedzających zagranicznych 31,4% badanych. 3.1.1. Kryterium geograficzne Wśród wylosowanych do badania turystów w II kwartale 2014 roku przeważali turyści 63,7%. Procentowy udział turystów zagranicznych wynosił 36,3%. Wśród ankietowanych odwiedzających Gdańsk 74,5% stanowili odwiedzający natomiast 25,5% to odwiedzający. Wśród badanych turystów krajowych największy odsetek stanowili mieszkańcy województwa mazowieckiego 11,6% ogólnej liczby turystów krajowych, małopolskiego 10,8%, wielkopolskiego 9,8%, śląskiego 9,8 %, kujawsko pomorskiego 8,3%, warmińsko mazurskiego 8,3% oraz z województwa lubelskiego 7,9%. Największy odsetek odwiedzających krajowych 29,8% stanowili mieszkańcy województwa pomorskiego. Znaczny odsetek odwiedzających krajowych generowali mieszkańcy województwa kujawsko 32 Strona