Dr Angelika Kaczmarczyk Uniwersytet Ekonomiczny Wrocław Instytut Rachunkowości IX Kongres Ekonomistów Polskich RACHUNKOWOŚĆ MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW A NOWA DYREKTYWA UNIJNA Streszczenie: W Polsce sektor małych i średnich przedsiębiorstw odgrywa znaczącą rolę. Same mikrofirmy oraz samozatrudnieni to obecnie około 97% wszystkich przedsiębiorstw. W 2009 roku w Polsce działało 1654,6 tys. małych przedsiębiorstw (zatrudniających do 9 osób). Podobne proporcje występują w poszczególnych państwach Unii Europejskiej stąd małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią szczególny przedmiot zainteresowania Komisji Europejskiej. Jednym z problemów z którymi borykają się małe i średnie przedsiębiorstwa to brak spójnych regulacji w zakresie sprawozdawczości finansowej. Regulacje są zbyt skomplikowane i dodatkowo obciążają tę grupę przedsiębiorstw. Celem poniższego artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie: czy Nowa Dyrektywa Unijna jest bardziej przyjazna dla rachunkowości małych i średnich przedsiębiorstw oraz w jakim stopniu wpływa na sprawozdawczość małych i średnich podmiotów gospodarczych w Polsce? Summary: In Poland, the sector of small and medium-sized enterprises play a significant role. Same micro and selfemployed is now about 97 % of all enterprises. In 2009, Poland had 1,654.6 thousand. small enterprises ( employing up to 9 people). Similar proportions occur in individual EU countries - hence the small and medium-sized enterprises are of particular interest to the European Commission. One of the problems faced by small and medium-sized enterprises is the lack of a coherent legal framework for financial reporting. The regulations are too complex, and additional strain on the group of companies. The purpose of this article is to attempt to answer the question of whether new EU directive is more " friendly " for the accounting for small and medium-sized enterprises, and to what extent the impact on the financial position of small and medium-sized businesses, in Poland? Słowa kluczowe: rachunkowa dyrektywa unijna, sprawozdawczość finansowa, małe i średnie przedsiębiorstwa 1. Dyrektywy unijne a sprawozdawczość finansowa Sprawozdawczość finansowa jest dziedziną, która została uregulowana prawem Unii Europejskiej. Celem harmonizacji było stworzenie spółkom z krajów Unii Europejskiej dogodnych warunków funkcjonowania a poprzez to wzrost ich konkurencyjności na rynku międzynarodowym. Szczególne znaczenie miała tutaj 4. i 7. Dyrektywa Unijna. 4 Dyrektywa Unijna dotyczyła rocznych sprawozdań finansowych niektórych spółek, uchwalona została w 1978 roku. 7 Dyrektywa z 1983 roku dotyczyła skonsolidowanych sprawozdań finansowych. W 1984 roku uchwalono także Dyrektywę 8 w sprawie zatwierdzenia osób odpowiedzialnych za dokonywanie ustawowych kontroli dokumentów rachunkowych. Dyrektywa ta została jednak zastąpiona Dyrektywą Parlamentu Europejskiego z 2006 roku, w sprawie ustawowych badań rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych. Dyrektywa ta zwana była Dyrektywą o Audycie. Najstarsza z Dyrektyw została uchwalona ponad trzy dekady temu. Nowa strategia Europa 2020 na rzecz inteligentnego, trwałego rozwoju gospodarczego ma na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych i poprawę otoczenia biznesowego, w szczególności dla małych i średnich przedsiębiorstw. Zbytnie obciążenia prawne i regulacyjne dla tej grupy przedsiębiorstw zwróciły uwagę Rady Europejskiej, dlatego na posiedzeniach w 2011 roku Rada wezwała do ograniczenia regulacji dla małych i średnich przedsiębiorstw, zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym. Już w 2008 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie wymogów rachunkowości, w szczególności dla mikroprzedsiębiorstw. Stwierdzono, iż Dyrektywy dotyczące rachunkowości są bardzo uciążliwe dla grupy małych i średnich podmiotów gospodarczych i Komisja Europejska powinna dokonać przeglądu obecnych Dyrektyw pod kątem potrzeb informacyjnych odbiorców mniejszych przedsiębiorstw. Nowej Dyrektywie Unijnej od początku prześwieca zasada najpierw myśl na małą skalę. Komisja Europejska wskazuje na cztery główne cele nowej regulacji: ograniczenie i uproszczenie obciążeń administracyjnych, głównie małych spółek, zwiększenie jasności i porównywalności sprawozdań finansowych spółek wykazujących większą aktywność międzynarodową oraz mających większą liczbę zewnętrznych stron zainteresowanych ich sprawozdawczością finansową, ochrona podstawowych potrzeb użytkowników służąca zapewnieniu niezbędnych im danych finansowych,
większa przejrzystość płatności dokonywanych na rzecz administracji rządowej przez przemysł wydobywczy i przedsiębiorstwa zajmujące się wyrębem lasów 1. 2. Kryteria podziału przedsiębiorstw w Nowej Dyrektywie W Nowej Dyrektywie dominują kryteria ilościowe klasyfikacji przedsiębiorstw. Uznano te kryteria za najbardziej obiektywne. Kryteria jakościowe, mimo, iż może lepiej definiują sektor małych i średnich przedsiębiorstw, wskazują na ich charakterystyczne cechy, są jednak kryteriami niejednolitymi i subiektywnymi, w dużej mierze zależą od osoby definiującej. W Nowej Dyrektywie przedsiębiorstwa zostały podzielone na trzy grupy: małe, średnie i duże. Podział ilustruje tabela poniżej: Tabela 1 Podział spółek ze względu na wielkość w Nowej Dyrektywie (dane w euro) Kryteria Mikro Małe Średnie Duże Suma bilansowa 350 tys. 4 mln 20 mln > 20 mln Przychody 700 tys. 8 mln 40 mln > 40 mln Liczba pracowników 10 50 250 > 250 Źródło: opracowania własne na podstawie Dyrektywa PE i Rady 2013/34/UE z dnia 26.06.2013 roku w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych jednostek, zmieniająca dyrektywę PE i Rady 2006/43/WE oraz uchylająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG [w:] Dziennik Urzędowy UE L 182/19 Przedsiębiorstwa muszą spełnić dwa z trzech powyższych progów, by zakwalifikować się do danej kategorii. Dane podane są w euro, a więc kraje takie jak Polska muszę przeliczyć podane progi na walutę krajową według kursu publikowanego w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu wejścia Dyrektywy w życie. W celu przeliczenia na waluty krajowe, kwoty w euro mogą być zwiększone lub zmniejszone o nie więcej niż 5%, aby otrzymać zaokrąglone kwoty w walutach krajowych. Jeżeli jednostka na dzień bilansowy przekracza lub przestaje przekraczać limity może zmienić grupę, ale tylko wtedy, gdy ma to miejsce w ciągu dwóch kolejnych lat obrotowych. Państwa członkowskie mogą określić progi przekraczające progi przewidziane w powyższej tabeli. I tak dla małych przedsiębiorstw progi nie mogą przekroczyć 6 mln euro dla sumy bilansowej oraz 12 mln euro dla przychodów netto ze sprzedaży. W celu uwzględnienia inflacji Komisja co najmniej co 5 lat dokonuje przeglądu i w razie potrzeby zmienia obowiązujące progi. Należy zwrócić uwagę, iż nowe progi klasyfikacji (sumy bilansowej oraz przychodów) przedsiębiorstw zostały podwyższone w stosunku do obecnych, co prezentuje tabela poniżej. Tabela 2 Podział spółek ze względy na wielkość obowiązujący w dotychczasowych Dyrektywach Unijnych (dane w euro) Kryteria Małe Średnie Duże Suma bilansowa 4,4 mln 17,5 mln >17,5 mln Przychody 8,8 mln 35 mln >35 mln Liczba pracowników 50 250 >250 Źródło: opracowania własne na podstawie Stachniak A., Projekt nowej dyrektywy UE o rachunkowości, Rachunkowość nr 4, Warszawa 2012 Nowa Dyrektywa zakłada zasadę maksimum harmonizacji, co oznacza, iż kraje członkowskie będą musiały stosować progi w niej zawarte i nie będą mogły dowolnie ich obniżać. Jest to istotna zmiana, gdyż do tej pory Dyrektywy stosowały zasadę minimum harmonizacji, co oznaczało, iż wskazane progi są progami maksymalnymi. Państwa członkowskie wdrażając Dyrektywy Unijne mogły ustanowić progi na niższym poziomie. Według nowych regulacji nie jest to możliwe, progi nie mogą być obniżone. Wyjątkiem są tutaj mikroprzedsiębiorstwa, gdzie zachowano zasadę minimum harmonizacji. 3. Sprawozdanie finansowe jako produkt finalny rachunkowości Informacje są otrzymywane z różnych źródeł, głównym źródłem informacji ekonomicznej jest system rachunkowości. Informacyjna funkcja rachunkowości jest najstarszą funkcją realizowaną przez rachunkowość, funkcja ta wyjaśnia istotę rachunkowości jako systemu przetwarzającego dane w informacje wykorzystywane do zarządzania konkretnym przedsiębiorstwem, a równocześnie do wypełniania przez rachunkowość innych funkcji, głównie kontrolnej i analitycznej 2. Mianem sprawozdawczości możemy określić ogół raportów składanych przez przedsiębiorstwa. Informacja finansowa jest obecnie najbardziej pożądaną informacja na rynku. 1 Stachniak A., Projekt nowej dyrektywy Unii Europejskiej o rachunkowości, Rachunkowość Nr 4, Warszawa 2012, s.3 2 Messner Z., Funkcje współczesnej rachunkowości, ZT RN SK w Polsce, Warszawa 1999, s.118
Sprawozdanie finansowe jest częścią sprawozdawczości. Ustawa o rachunkowości nie zawiera definicji sprawozdania finansowego. Art.45, ust.2 określa tylko jego elementy: bilans, rachunek zysków i strat, informacja dodatkowa. Dodatkowo jednostki, które są zobligowane do badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta, zgodnie z artykułem 64 ustawy o rachunkowości, muszą sporządzić rachunek przepływów pieniężnych oraz zestawienie zmian w kapitale własnym. Do rocznego sprawozdania finansowego podmioty wymienione w art.45, ust.4 muszą dołączyć sprawozdanie z działalności jednostki w roku obrotowym. Brak ustawowej definicji sprawozdania finansowego może pociągać za sobą pewne konsekwencje. Dodatkowo ustawa o rachunkowości nie definiuje celów sporządzania sprawozdania finansowego ani jego odbiorców. Cele sporządzania sprawozdań finansowych można natomiast odszukać w literaturze przedmiotu. Sprawozdawczość finansowa jest podstawowym źródłem analizy ekonomicznej. Celem sprawozdań finansowych jest dostarczenie informacji o sytuacji finansowej oraz o wynikach i zmianach w sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, potrzebnym szerokim kręgom użytkowników w ocenie umiejętności zarządczych menedżerów oraz przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych 3. Według tej definicji odbiorcami sprawozdania są także odbiorcy wewnętrzni. Uważam jednak, że do nich sprawozdania finansowe kierowane są w mniejszym zakresie. Podobnie cele sprawozdawczości finansowej przedstawił Amerykański Instytut Biegłych Dyplomowanych Księgowych (American Institute of Certified Public Accountants): podstawowym celem sprawozdań finansowych jest dostarczenie informacji do podejmowania decyzji ekonomicznych oraz (...) służyć pomocą tym, którzy posiadają ograniczoną władzę, umiejętność lub zasoby dla pozyskania potrzebnych informacji oraz tym, dla których sprawozdanie finansowe stanowi jedyne źródło informacji na temat działalności danego podmiotu 4. Interesującą próbę wyjaśnienia istoty sprawozdawczości finansowej przedstawiła M. Gmytrasiewicz, A. Karmańska i L. Olchowicz: sprawozdanie finansowe wyraża raportowanie (czyli zdawanie sprawy z) określonych aspektów działalności gospodarczej danego podmiotu, przy zastosowaniu konwencjonalnej formuły opisu i prezentacji danych czerpanych z ewidencji księgowej i charakteryzujących sytuację majątkową, finansową i wynikową tego podmiotu 5. J.Matuszewicz i P.Matuszewicz podkreślają rolę użytkowników sprawozdań finansowych: sprawozdawczość to ( ) sposób komunikowania się jednostki gospodarczej z użytkownikami informacji dostarczanych przez rachunkowość 6. Zgodnie z Międzynarodowym Standardem Sprawozdawczości Finansowej nr 1 celem sprawozdania finansowego jest zapewnienie, że zawiera wysokiej jakości informacje, które: są przejrzyste dla użytkowników i porównywalne na przestrzeni wszystkich zaprezentowanych okresów, stanowią właściwy punkt wyjścia dla prowadzenia rachunkowości zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) oraz mogą być wygenerowane po kosztach nie przewyższających korzyści jakie mogliby odnieść ich użytkownicy. Oprócz sprawozdawczości zewnętrznej jednostka może także sporządzać raporty na potrzeby wewnętrzne, kierowane dla kierownictwa jednostki bądź kierowników centrów odpowiedzialności. Takimi sprawozdaniami wewnętrznymi mogą być: raport z realizacji projektów inwestycyjnych, sprawozdanie z wykonania budżetu kosztów czy sprawozdanie z wykonania budżetu sprzedaży. Sprawozdania te mogą być wykorzystywane przez komórki audytu wewnętrznego lub kontroli wewnętrznej. O ile forma i zakres sprawozdania finansowego jest ściśle określona w ustawie o rachunkowości, to formę sprawozdawczości wewnętrznej określa samodzielnie podmiot gospodarczy. Nie ma w tym zakresie szczegółowych regulacji prawnych. Reasumując powyższe rozważania należy podkreślić, iż roczne sprawozdanie finansowe dostarcza informacji różnym grupom odbiorców. Każda z tych grup ma inne oczekiwania wobec informacji sprawozdawczej. Im większe przedsiębiorstwo tym zakres generowanych informacji powinien być szerszy. Mniejsze podmioty gospodarcze z pewnością powinny generować mniejszą ilość informacji, ponieważ ich grono użytkowników informacji sprawozdawczej jest mniejsze. 4.Uproszczenia sprawozdawcze dla małych i średnich przedsiębiorstw w Nowej Dyrektywie Unijnej W Nowej Dyrektywie zachowano dotychczasowe ogólne zasady sprawozdawczości finansowej, w szczególności: zasadę memoriału, zasadę kontynuowania działalności, zasadę ostrożnej wyceny, zasadę zakazu kompensat, zasada istotności czy zasada ciągłości. Nowa Dyrektywa Unijna wprowadza natomiast wiele uproszczeń sprawozdawczych, szczególnie dla małych przedsiębiorstw. W Nowej Dyrektywy Unijnej wskazano, iż sporządzanie sprawozdań finansowych jest jednym w najbardziej uciążliwych obowiązków ustawowych spółek. Szczególnie to małe spółki borykają się z większymi w stosunku do ich rozmiarów obciążeniami administracyjnymi. 3 Krzywda D., Rachunkowość finansowa, FRR w Polsce, Łódź 1999, s.41 4 John B., Healeas S., Financial Reporting Standards for Smaller Entities, ACCA, Londyn 1999 (www.accaglobal.com/research/publications/summaries/, s.10 Gmytrasiewicz M., Karmańska A., Olchowicz L., Rachunkowość finansowa, Difin, Warszawa 1996, s.230 5 Gmytrasiewicz M., Karmańska A., Olchowicz L., Rachunkowość finansowa, Difin, Warszawa 1996, s.230 6 Matuszewicz J., Matuszewicz P., Rachunkowość od podstaw, Stowarzyszenie księgowych w Polsce, Warszawa 1994, s.303
Małe podmioty gospodarcze powinny uwzględnić w swojej polityce rachunkowości regulacje wynikające z Nowej Dyrektywy. Kraje członkowskie nie mogą wymagać od małych spółek sporządzania innych elementów sprawozdania finansowego od tych wskazanych w Nowej Dyrektywie. Małe jednostki są zatem zwolnione z obowiązku sporządzania rachunku przepływów pieniężnych oraz zestawienia zmian w kapitale własnym. Dodatkowo bilans będzie mógł być sporządzany tylko według jednego wzoru a nie jak dotychczas jeden z pośród dwóch. Rachunek zysków i strat z kolei może być sporządzany według rodzajów lub według funkcji, a nie jak do tej pory, gdy dopuszczano cztery wzory rachunku. Z punktu widzenia polskiego prawa bilansowego wybór wzoru bilansu i rachunku zysków i strat nie ma znaczenia, gdyż Polska korzysta ze wzorów wskazanych w Nowej Dyrektywie. W polskiej ustawie o rachunkowości z obowiązku sporządzania rachunku przepływów pieniężnych oraz zestawienia zmian w kapitale własnym są zwolnione spółki, których sprawozdania finansowe nie podlegają badaniu przez biegłego rewidenta. Ponadto spółki akcyjne, jak już nadmieniono, nawet małe, są zobligowane do badania sprawozdania finansowego oraz w związku z tym sporządzania rachunku przepływów pieniężnych oraz zestawienia zmian w kapitale własnym. Progi określone w artykule 64 ustawy o rachunkowości 7 są dużo niższe od progów dla małych spółek przewidzianych w Nowej Dyrektywie oznacza to, iż pewna część spółek powinna zostać zwolniona z obowiązku sporządzania rachunku przepływów pieniężnych oraz zestawienia zmian w kapitale własnym. Nowa Dyrektywa zakłada całkowitą rezygnację z badania sprawozdań finansowych małych spółek, chyba, że te małe spółki byłyby jednostkami interesu publicznego. 8 Należy zadać pytanie, czy całkowita rezygnacja z badania sprawozdań finansowych małych spółek nie zmniejszy ich wiarygodności i nie wpłynie negatywnie na bezpieczeństwo obrotu gospodarczego? Należy zaznaczyć, iż ze zwolnienia z badania mogą skorzystać małe jednostki, ale pod warunkiem, że informacje sprawozdawcze będą przedkładane co najmniej jednemu wyznaczonemu, właściwemu organowi i informacje te będą przekazywane do rejestru przedsiębiorstw. Nowa Dyrektywa zakłada, iż w małych jednostkach osoby zarządzające są jednocześnie właścicielami kapitału i nie potrzebują potwierdzenia wiarygodności swojego sprawozdania finansowego przez osobę trzecią. Nie zawsze jednak tak jest. W spółkach akcyjnych, nawet małych spełniających założone kryteria ilościowe, właściciele kapitału nie zawsze są osobami zarządzającymi daną spółką. W sprawie publikowania sprawozdań finansowych Dyrektywa co do zasady nakazuje je ogłaszać. Małe i średnie jednostki powinny być z tego obowiązku w pewnym zakresie zwolnione. Zachęca się państwa członkowskie do tworzenia elektronicznych systemów publikacji, tak by wielu użytkowników mogło z nich korzystać. W Polsce od 01.01.2013 roku obowiązuje elektroniczny system publikacji rocznych sprawozdań finansowych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.. Dotychczas przedsiębiorstwa ogłaszały swoje sprawozdania w Monitorze B. Było to rozwiązanie stosunkowo uciążliwe, ale przede wszystkim drogie. Obecnie, zgodnie z ustawą o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców, Monitor B został zniesiony. Nowa Dyrektywa wprowadza wiele zmian w informacji dodatkowej, zwłaszcza małych przedsiębiorstw. Zastosowana została zasada maksimum harmonizacji, co oznacza, iż państwa członkowskie będą mogły wymagać od małych spółek jedynie ujawnień wymienionych w przepisach Dyrektywy. Małe spółki będą zobowiązane zaprezentować: przyjętą politykę rachunkowości poręczenia, zobowiązania, zdarzenia warunkowe oraz umowy nieuwzględnione w bilansie istotne zdarzenia po dacie bilansu transakcje z podmiotami powiązanymi zobowiązania długoterminowe i zabezpieczone. W zakresie wyceny do podstawowych zmian należy wyeliminowanie w Nowej Dyrektywie metody LIFO jako wyceny wartości rozchodu zapasów. Jako podstawową zachowano wycenę w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia. Alternatywą dla kosztu historycznego jest wycena w wartości zaktualizowanej. Wyeliminowano natomiast wycenę aktywów trwałych według kosztu odtworzenia oraz metod uwzględniających inflację. Jeżeli chodzi o wartość godziwą to postanowienia Nowej Dyrektywy nie wprowadzają większych zmian. Kraje członkowskie muszą zezwolić lub nakazać wycenę w wartości godziwej pewnej części instrumentów finansowych. Natomiast w stosunku do innych kategorii aktywów państwa członkowskie mogą zezwolić lub nakazać jednostkom albo pełne stosowanie do wyceny wartości godziwej albo tylko do potrzeb konsolidacji. Osobną grupą przedsiębiorstw są mikrojednostki. Ta grupa przedsiębiorstw została opisana w osobnym projekcie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek w odniesieniu do mikropodmiotów. Do tekstu Nowej Dyrektywy zostały włączone postanowienia dotyczące sprawozdawczości mikropodmiotów. Zakres sprawozdania finansowego mikrojednostek został ograniczony tylko do 7 Artykuł ten definiuje jednostki, które są zobligowane do badania swoich sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów. Progi według artykułu 64 ustawy o rachunkowości to: zatrudnienie 50 pracowników, suma bilansowa - 2,5 mln euro, przychody ze sprzedaży 5 mln. Euro. Przekroczenie 2 progów z pośród 3 powoduje obowiązek wezwania biegłego rewidenta i zbadanie sprawozdania finansowego roku następnego. 8 Jednostki interesu publicznego zostały zdefiniowane jako: jednostki regulowane prawem państwa członkowskiego i których zbywalne papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym któregokolwiek państwa członkowskiego, są instytucjami kredytowymi, są zakładami ubezpieczeń, lub są wyznaczone przez państwa członkowskie jako jednostki interesu publicznego, na przykład jako jednostki o istotnym znaczeniu publicznych ze względu na charakter prowadzonej przez nie działalności, ich wielkość lub liczbę zatrudnionych pracowników.
bilansu i rachunku zysków i strat, bez informacji dodatkowej. Ewentualne dodatkowe przypisy byłyby robione do bilansu. Ponadto zarówno bilans, jak i rachunek zysków i strat został ograniczony jedynie do kilku elementów. W rachunku zysków i strat wykazywane mogą być tylko: przychody netto ze sprzedaży pozostałe przychody koszt surowców i materiałów koszty osobowe korekty wartości pozostałe koszty podatki zysk lub strata Podmioty mikro mogłyby być zwolnione z dokonywania rozliczeń międzyokresowych kosztów i przychodów. 5. Podsumowanie Nowa Dyrektywa Unijna wychodzi naprzeciw potrzebom przedsiębiorców w zakresie rachunkowości. Dwie dotychczasowe dyrektywy zostały zastąpione jedną, która kompleksowo ujęła problemy związane ze jednostkowymi oraz skonsolidowanymi sprawozdaniami finansowymi. Szczególny nacisk położono na potrzeby informacyjne i sprawozdawcze małych i średnich podmiotów gospodarczych. Zauważono, iż wymogi sprawozdawcze nie powinny być takie same dla jednostek dużych, małych i średnich. Dyrektywa podzieliła przedsiębiorstwa według kryteriów ilościowych i w zależności od wielkości zaproponowała uproszczenia dla tych najmniejszych. Uważam, że najtrudniejszym problemem jest właśnie klasyfikacja przedsiębiorstw. Kryteria ilościowe nie zawsze dobrze charakteryzują daną grupę przedsiębiorstw. Ważna jest także forma organizacyjno-prawna oraz odpowiedzialność właścicieli kapitału. Proces harmonizacji zapoczątkowany przez prawo unijne z pewnością zwiększa użyteczność informacji sprawozdawczej. W programie Small Business Act uznano koniczność uproszczenia warunków funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw oraz zapewnienie im łatwiejszego dostępu do źródeł finansowania. Na zakończenie warto dodać, iż Dyrektywa Unijna nie korzysta z rozwiązań przyjętych w Międzynarodowym Standardzie Sprawozdawczości Finansowej dla Mniejszych Jednostek. Uznano, iż wprowadzenie nowego standardu do stosowania w Unii Europejskiej nie służyłoby uproszczeniu i zmniejszaniu obciążeń administracyjnych. Ponadto nadal brakuje doświadczeń w związku z wdrożeniem tego standardu i jego stosowaniem. Literatura: 1. Dyrektywa PE i Rady 2013/34/UE z dnia 26.06.2013 roku w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych jednostek, zmieniająca dyrektywę PE i Rady 2006/43/WE oraz uchylająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG [w:] Dziennik Urzędowy UE L 182/19 2. John B., Healeas S., Financial Reporting Standards for Smaller Entities, ACCA, Londyn 1999 (www.accaglobal.com/research/publications/summaries/ 3. Gmytrasiewicz M., Karmańska A., Olchowicz L., Rachunkowość finansowa, Difin, Warszawa 1996 4. Krzywda D., Rachunkowość finansowa, FRR w Polsce, Łódź 1999 5. Matuszewicz J., Matuszewicz P., Rachunkowość od podstaw, Stowarzyszenie księgowych w Polsce, Warszawa 1994 6. Messner Z., Funkcje współczesnej rachunkowości, ZT RN SK w Polsce, Warszawa 1999 7. Stachniak A., Projekt nowej dyrektywy Unii Europejskiej o rachunkowości, Rachunkowość Nr 4, Warszawa 2012