1. Wśród elementów stanu cywilnego wymienić można:

Część A. Testy Test 1 1. Wśród elementów stanu cywilnego wymienić można: a) wiek, b) płeć, c) kolor oczu, d) pochodzenie od określonych osób, e) pozostawanie bąd bąd nie w związku małżeńskim. 2. Gdy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego stawi się tylko jeden z nupturientów, a kierownik sporządzi akt małżeństwa, małżeństwo: a) jest nieważne, b) zostało zawarte, ale można je unieważnić, c) nie zostało zawarte. 3. Jeżeli małżonkowie nie złożą w urzędzie stanu cywilnego oświadczenia w sprawie nazwisk: a) żona przyjmuje nazwisko męża, b) każdy z małżonków pozostaje przy swoim nazwisku, c) mąż przyjmuje nazwisko żony. 4. Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. dla dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia:... Test 1

2 Część A. Testy 5. Jaki ustrój powstaje między małżonkami w razie umorzenia albo ukończenia postępowania upadłościowego? a) małżonkowie dalej pozostają w rozdzielności majątkowej, b) wspólność ustawowa, c) żadna odpowied nie jest poprawna. 6. Niezamężna Maria A. urodziła córkę Julię. Ojcostwo dziecka udało się ustalić dopiero po dwóch latach, w drodze procesu sądowego, gdy były partner matki Julian B. wrócił z misji wojskowej w Iraku. Jakie nazwisko mógł nadać sąd w wyroku kończącym postępowanie w tej sprawie? a) pozostawić nazwisko matki z chwili urodzenia dziecka A., jeśli rodzice zgod zgodnie wskazali to nazwisko, jako wybrane dla Julii, b) nadać nazwisko ojca B., jeśli rodzice zgodnie wskazali to nazwisko, jako wy wybrane dla Julii, c) nadać nazwisko złożone z nazwiska matki z dołączonym do niego nazwiskiem ojca A. B., d) nadać nazwisko złożone z połączenia nazwiska ojca i nazwiska matki B. A. jeśli rodzice zgodnie wskazali to nazwisko, jako wybrane dla Julii. 7. Nie można uznać ojcostwa: a) gdy dziecko zostało już poczęte, choć jeszcze się nie narodziło, b) po ukończeniu przez dziecko 16. roku życia, ale przed osiągnięciem przez nie pełnoletności, c) po śmierci dziecka, które w chwili śmierci miało ukończone 25 lat i pozostawiło zstępnych. 8. Domniemanie ojcostwa dziecka pozamałżeńskiego, jest domniemaniem, które: a) nie może zostać obalone, b) może zostać obalone. 9. Stosowanie kar cielesnych wobec dzieci: a) jest uprawnieniem rodziców, b) jest zakazane przez Kodeks rodzinny i opiekuńczy, c) jest dozwolone tylko w postaci tzw. symbolicznego klapsa, d) jest dozwolone. 10. Pozbawienie władzy rodzicielskiej przez sąd skutkuje: a) niemożnością zostania rodzicem zastępczym, b) niemożnością sprawowania opieki nad małoletnim, c) niemożnością pracy w charakterze asystenta rodziny. Test 1

Część A. Testy 3 11. Wśród form rodzin zastępczych wymienić można: a) rodziny zastępcze spokrewnione, b) rodziny zastępcze niezawodowe, c) rodziny spokrewnione pełniące funkcję pogotowia rodzinnego, d) zawodowe rodziny zastępcze. 12. Zgoda rodziców na przysposobienie: a) nie może być wyrażona wcześniej niż po upływie sześciu tygodni od urodzenia dziecka, b) złożona bez wskazania osoby przysposabiającego powoduje utratę władzy rodzi rodzicielskiej, c) złożona bez wskazania osoby przysposabiającego powoduje utratę przez rodzi rodziców prawa do kontaktów z dzieckiem, d) jest zbędna, gdy rodzice są pozbawieni władzy rodzicielskiej. 13. Wskaż kolejność osób zobowiązanych do alimentacji dla chorej Zofii lat 38: a) rodzice, b) dziadkowie, c) były mąż, d) córka, e) kolega z pracy, z którym Zofia mieszka. 14. Małżonek, niewinny rozkładu pożycia małżeńskiego, może żądać alimentów, gdy: a) po zawarciu nowego związku małżeńskiego znajduje się w niedostatku, b) zobowiązanym jest małżonek uznany za wyłączenie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąg istotne pogorszenie sytuacji materialnej uprawnionego, c) zobowiązanym jest małżonek uznany także za niewinnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąg istotne pogorszenie sytuacji materialnej uprawnionego. 15. Kurator osoby niepełnosprawnej: a) jest jej przedstawicielem ustawowym, b) jest ustanawiany przez sąd opiekuńczy na żądanie małżonka lub krewnego osoby ułomnej, c) jest ustanawiany do pomocy w prowadzeniu spraw osoby niepełnosprawnej. Test 1

4 Część A. Testy TEST 2 1. Małżeństwo może zawrzeć osoba, która ukończyła.. lat. 2. Pani Kowalska i Pan Nowak decydując o nazwisku po zawarciu małżeństwa mogą wybrać nazwisko: a) Nowak, b) Kowalscy, c) Kowalska-Nowak i Nowak-Kowalski, d) Każda z wymienionych opcji jest dozwolona. 3. Wierzyciel, którego dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków może żądać zaspokojenia swojej wierzytelności z całego majątku wspólnego, jeżeli...... 4. Sprzeciw małżonka wobec zamierzonej czynności drugiego małżonka nie dotyczy:... 5. Małżeńska umowa majątkowa może być zmieniona albo rozwiązana: a) tak, b) nie, c) tak, gdy przemawiają za tym zasady współżycia społecznego. 6. Sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków a) jeżeli uzna, że żaden nie jest winny rozkładu pożycia, b) jeżeli nie narusza to dobra wspólnych małoletnich dzieci, c) jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci. 7. Matką dziecka jest... 8. Matka dziecka może potwierdzić oświadczenie o uznaniu ojcostwa, gdy: a) ukończyła 15. rok życia i uznanie potwierdzi przedstawiciel ustawowy dziecka, b) ukończyła 15. rok życia i uznanie potwierdzi jej przedstawiciel ustawowy, c) ukończyła 16. rok życia, nie istnieją podstawy do jej całkowitego ubezwłasno ubezwłasnowolnienia i nikt nie musi potwierdzać jej oświadczenia, d) żadna odpowied odpowied nie jest poprawna. Test 2

Część A. Testy 5 9. Domniemywa się, że ojcem dziecka pozamałżeńskiego jest... 10. Władza rodzicielska: a) przysługuje od momentu urodzenia dziecka, b) przysługuje ojcu od momentu ustalenia pochodzenia dziecka pozamałżeńskiego od mężczyzny, c) przysługuje babce dziecka, którego matka wyjechała za granicę, d) przysługuje konkubentowi matki dziecka pozamałżeńskiego, który sprawuje pie pieczę nad dzieckiem wraz z jego matką. 11. Ubiegać się o uregulowanie kontaktów z dzieckiem mogą: a) niania, która sprawowała pieczę nad dzieckiem przez dłuższy czas, b) dziadkowie, c) rodzeństwo, d) kuzynostwo czwartego stopnia będące w tym samym wieku co dziecko, e) powinowaci w linii bocznej, jeżeli przez dłuższy czas sprawowali pieczę nad dzieckiem. 12. Wśród cech, które muszą charakteryzować kandydata na rodzica zastępczego wymienić należy: a) pełną zdolność do czynności prawnych, b) dawanie rękojmi należytego sprawowania pieczy zastępczej, c) miejsce pobytu na terytorium RP, d) ukończone wyższe studia pedagogiczne. 13. Termin zgoda blankietowa używany w doktrynie oznacza: a) formularz potrzebny do wyrażenia zgody przez rodziców na przysposobienie ich dziecka, b) zgodę rodziców na przysposobienie ich dziecka w przyszłości bez wskazania osoby przysposabiającego. 14. Wysokość i sposób świadczenia alimentów może wynikać: a) z ustawy, b) tylko z orzeczenia sądu, c) z orzeczenia sądu lub umowy. 15. Kuratora dla dziecka poczętego ustanawia się: a) gdy przyszła matka jest małoletnia, b) gdy rodzice dziecka mają zamiar oddać je do adopcji anonimowej, c) gdy jest to potrzebne do strzeżenia przyszłych praw dziecka. Test 2

6 Część A. Testy TEST 3 1. Czy dopuszczalna jest nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, która wprowadzałaby możliwość zawierania małżeństw przez osoby tej samej płci? a) tak, dlaczego? b) nie, dlaczego? 2. Nie mogą zawrzeć ze sobą małżeństwa: a) krewni w ogóle, b) krewni w linii prostej i rodzeństwo, c) krewni w linii prostej i w linii bocznej do IV stopnia. 3. Zaspokajanie przez małżonka potrzeb rodziny może nastąpić poprzez...... albo...... 4. Wierzyciel może zaspokoić się z należących do majątku wspólnego: wynagrodzenia za pracę lub innych dochodów z działalności zarobkowej dłużnika, a także korzyści uzyskanych przez niego z praw autorskich i praw pokrewnych, jeżeli wierzytelność:... 5. Jeżeli jeden z małżonków odmawia zgody na odpłatne nabycie przedsiębiorstwa, drugi małżonek może: a) pominąć brak zgody i działać samodzielnie podnosząc, że to on będzie przedsiębiorcą, b) wystąpić do sądu o zezwolenie, c) uzyskać zgodę notariusza. 6. Imię dziecku: a) nadają rodzice w ramach sprawowania władzy rodzicielskiej, b) przysposobionemu może nadać sąd na wniosek przysposabiającego, c) nieznanych rodziców nadaje sąd opiekuńczy. 7. Ustalenia macierzyństwa może żądać biologiczny ojciec dziecka: a) tak, b) nie. Test 3

Część A. Testy 33 TEST 8 1.... wię prawna powstała z chwilą zawarcia małżeństwa pomiędzy małżonkiem a rodziną drugiego małżonka (art. 61 8 1 KRO) 2. (art. 15 1 KRO) stan wyłączający świadome wyrażenie woli błąd co do tożsamości drugiej strony bezprawna gro ba drugiej strony lub osoby trzeciej, jeżeli z okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste 3. b (art. 29 KRO) 4. a (art. 37 1 pkt 4) 5. b (art. 47 2 KRO) 6. (art. 56 2 i 3 KRO) wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego 7. a (art. 66 KRO) 7. c (art. 69 KRO) 7. e (art. 86 KRO) 8. a (art. 75 1 KRO) Tak, gdy dziecko jest już poczęte. 9. pełnoletności (art. 92 KRO) 10. a (art. 111 1a KRO) 10. c, d (art. 109 4 KRO) 11. a ponieważ sprawował; pieczę nad dzieckiem przez dłuższy czas (art. 113 6 KRO) 12. b, d (art. 114 KRO) 13. a, b, c, d (art. 47 i 48 PrASC) 14. a (art. 60 KRO) 15. b (art. 13 2 KC) TEST 9 1. a (art. 1 2 KRO) 2. (art. 31 2 KRO) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków Odp. do testu 8 9

34 Część A. Testy środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) 3. z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9 KRO, przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa (art. 41 2 KRO). 4. a (art. 30 KRO) odpowiedzialność solidarna za zobowiązania, zaciągnięte w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny znajduje zastosowanie bez względu na ustrój majątkowy, jakiemu poddane są stosunki majątkowe małżonków. 5. (art. 58 1 KRO) o ustaniu małżeństwa przez rozwód o winie w rozkładzie pożycia o sprawowaniu władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem o kosztach utrzymania dziecka o kontaktach między rodzicami i dzieckiem po rozwodzie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania przez czas wspólnego zamieszkiwania w nim 6. b, c (art. 88 1 KRO) 6. d (art. 89 3 KRO) 6. f (art. 931 KC) 7. a uznanie ojcostwa 7. b sądowe ustalenie ojcostwa (art. 72 KRO) 8. a W takim przypadku ojciec musi wytoczyć powództwo o sądowe ustalenie ojcostwa. Nie ma możliwości złożenia za matkę zastępczego potwierdzenia uznania ojcostwa. 9. a (art. 94 1 KRO w zw. z art. 10 KRO i art. 10 KC) 9. b (art. 94 1 KRO) 10. a (art. 101 2 KRO) 10. c (art. 101 3 KRO) 10. d (art.103 KRO) 11. a jako rodzic ma prawo i obowiązek kontaktów (art. 113 KRO) 12. b (art. 114 1 KRO) 13. a, b (art. 47 PrASC, art. 48 PrASC) 14. c (art. 128 KRO) 15. a (art. 177 KRO) Odp. do testu 9

Część A. Testy 35 TEST 10 1. wię powstała na skutek pochodzenia jednej osoby od drugiej lub od wspólnego przodka. 2. b (art. 1 2 KRO) 3. c (art. 30 3 KRO) 4. b (art. 45 1 KRO ) 5. b (art. 52 1a KRO) 6. o eksmisji małżonka (art. 58 2 zd. 2 KRO) o alimentach dla małżonka (art. 60 KRO) o podziale majątku wspólnego, o ile nie spowoduje on nadmiernej zwłoki w postępowaniu (art. 58 3 KRO) 7. b Nie jest dopuszczalne zaprzeczenie ojcostwa jeśli mąż matki wyraził zgodę na poczęcie dziecka przy zastosowaniu technik wspomagania prokreacji z użyciem gamet dawcy art. 68 KRO. 8. b (KRO nie przewiduje dla niego legitymacji czynnej) 9. a i b (art. 95 3 KRO) 10. a, b (art. 92 KRO) 10. c (art. 94 1 KRO) 10. e (art. 119 1 KRO) 11. a (art. 113 KRO) 12. a, c (art. 117, 116 KRO) 13. d (art. 124 1 KRO) 14. b (art. 134 KRO) 15. b (art. 182 KRO) TEST 11 1. a i b (art. 61 7 61 8 KRO) 2. przeszkody małżeńskie (art. 10 15 KRO) wady oświadczenia woli zawarcia małżeństwa (art. 15 1 KRO) nieważne bąd odwołane pełnomocnictwo lub brak zezwolenia sądu na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika (art. 16 KRO) 3. a (art. 33 pkt 2 KRO) 4. b (art. 122 2 KRO) przewiduje jedynie możliwość nadania przysposobionemu nazwiska złożonego z jego dotychczasowego nazwiska i nazwiska przysposabiającego. 5. c Odp. do testu 10 11

36 Część A. Testy 6. c (art. 88 2 KRO) 7. a (art. 17 KPC, art. 82 2 KRO) 8. a (art. 97 1 KRO) 8. b (art. 96 1 zd. 2 KRO) 8. c (art. 97 1 KRO) 9. a, d (w ramach pieczy nad osobą dziecka), 9. b (art. 95 1 KRO) 10. a, b (art. 32 1 i 2 WspRodzU) 11. a, b, c, d (art. 118 i 122 3 KRO) 12. a (art. 17 ust. 1 KPC) 13. b (art. 139 KRO) Jest to obowiązek niedziedziczny. Wygasa wskutek śmierci uprawnionego albo zobowiązanego. W razie śmierci zobowiązanego, uprawniony może żądać od innej osoby dostarczenia alimentów zobowiązanego w dalszej w kolejności. 14. (art. 169 2 KRO) z powodu przeszkód faktycznych lub prawnych opiekun jest niezdolny do sprawowania opieki opiekun dopuszcza się czynów lub zaniedbań, które naruszają dobro pozostającego pod opieką 15. a (art. 183 KRO) Odp. do testu 11

Część B. Pytania Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające Pytanie 1. Jakie są źródła prawa rodzinnego i jaką problematykę w nich uregulowano? Wymieniając ródła prawa rodzinnego na pierwszym miejscu należy wskazać Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.), która jest najważniejszym aktem prawa krajowego. Reguluje ona zasady ustrojowe państwa, wpływa na treść i ochronę prawa, w tym prawa rodzinnego, a wszystkie uchwalane ustawy i rozporządzenia muszą być z nią zgodne. Konstytucja RP, w zakresie prawa rodzinnego stanowi m.in., że małżeństwo jest związkiem kobiety i mężczyzny. Przepis ten przesądza zatem o niedopuszczalności wprowadzenia do prawa polskiego możliwości zawierania małżeństw przez osoby tej samej płci. Ponadto, Konstytucja przewiduje szczególną ochronę i opiekę dla małżeństwa, rodziny, macierzyństwa i rodzicielstwa (art. 18 Konstytucji RP). Zawiera także postanowienia dotyczące gwarancji: równouprawnienia kobiet i mężczyzn (art. 33 Konstytucji RP), ochrony życia prywatnego i rodzinnego (art. 47 Konstytucji RP), zasady pomocy państwa rodzinom, zwłaszcza ubogim i wielodzietnym, matkom (art. 71 Konstytucji RP) oraz dzieciom (art. 72 Konstytucji RP). Konstytucja RP przyznaje także prawa i wolności, między innymi takie jak: prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami (art. 48, 53 Konstytucji RP), ochronę przed bezprawnym pozbawieniem lub ograniczeniem władzy rodzicielskiej (art. 48 Konstytucji RP), prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym (art. 47 Konstytucji RP). Pyt. 1

38 Część B. Pytania Podstawowym ródłem prawa rodzinnego jest ustawa z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.), wielokrotnie nowelizowany. Zawiera on przepisy dotyczące m.in.: zawarcia małżeństwa i jego skutków, ustania małżeństwa, stosunków między rodzicami a dziećmi (pochodzenie dziecka, władza rodzicielska), alimentów, przysposobienia, opieki oraz kurateli. Inne ustawy, które należy wskazać wśród ródeł prawa rodzinnego to: ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) regulujący m.in. kwestię pełnoletności, zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.), który zawiera normy proceduralne dotyczące spraw rodzinnych, ustawa Prawo prywatne międzynarodowe z 4.2.2011 r. (Dz.U. Nr 80, poz. 432), regulująca, które prawo jest właściwe, jeżeli w określonym stanie faktycznym występuje element międzynarodowy (np. gdy jeden z małżonków jest obcokrajowcem, czy ustalanie pochodzenia dziecka, gdy urodziło się za granicą), ustawa o pomocy społecznej z 12.3.2004 r. (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.), która zawiera przepisy dotyczące pomocy państwa udzielanej rodzinie i dziecku, w tym przepisy dotyczące rodzin zastępczych, placówek opiekuńczo-wychowawczych. Od 1.1.2012 r. ww. kwestie staną się przedmiotem regulacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ustawa z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. Nr 149, poz. 887), która określa zasady i formy wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, zasady i formy sprawowania pieczy zastępczej oraz pomocy w usamodzielnianiu jej pełnoletnich wychowanków, zadania administracji publicznej w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, zasady finansowania wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz zadania administracji publicznej w zakresie postępowania adopcyjnego, ustawa z 29.9.1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688 ze zm.), która reguluje rejestrację stanu cywilnego w związku z wystąpieniem zdarzeń prawnych uregulowanych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym np. zawarcie małżeństwa, urodzenie dziecka, uznanie ojcostwa), ustawa z 7.9.2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 ze zm.), która określa przesłanki nabywania prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego oraz działania podejmowane wobec dłużnika alimentacyjnego, ustawa z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.), w której znajdują się przepisy dotyczące zasad wypłacania świadczeń socjalnych np. zasiłku rodzinnego, ustawa z 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178 ze zm.), która zawiera m.in. przepisy procedury dotyczące spraw nieletnich, Pyt. 1

Rozdział 1. Zagadnienia wprowadzające 39 ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz. 1493 ze zm.), która określa zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą w rodzinie, zasady postępowania wobec osób stosujących przemoc w rodzinie, ustawa z 6.1.2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz.U. Nr 6, poz. 69 ze zm.), która powołuje się instytucję Rzecznika Praw Dziecka i precyzuje jego uprawnienia. Przepisy dotyczące prawa rodzinnego zawiera także prawo międzynarodowe, w tym różnego rodzaju konwencje, rozporządzenia, rekomendacje (patrz pyt. 4). Pytanie 2. Jakie jest usytuowanie prawa rodzinnego w systemie prawa? Prawo rodzinne jest działem prawa cywilnego. Tworzą je przede wszystkim normy regulujące stosunki rodzinnoprawne, zawarte w przepisach Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Normy zawarte we wskazanych aktach prawnych dotyczą najistotniejszych stosunków w rodzinie i tworzą prawo rodzinne sensu stricto. Uregulowanie stosunków rodzinnoprawnych w odrębnym akcie, jakim jest Kodeks rodzinny i opiekuńczy jest efektem wpływu jaki w latach 50. i 60. ubiegłego wieku miała na polskie prawo doktryna radziecka. Nie zmieniło to jednak faktu istnienia ścisłych powiązań pomiędzy Kodeksem cywilnym a Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym w zakresie np. uregulowania kwestii zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych osoby fizycznej, czy miejsca zamieszkania osoby dorosłej oraz dziecka. Bez znajomości Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego trudno również stosować niektóre instytucje uregulowane w Kodeksie cywilnym szczególnie w Księdze czwartej poświęconej prawu spadkowemu. W ścisłym związku z prawem rodzinnym pozostaje także prawo opiekuńcze dotyczące opieki nad małoletnimi oraz osobami ubezwłasnowolnionymi całkowicie. Jest ono także działem prawa cywilnego uregulowanym w jednej ustawie wraz z prawem rodzinnym. W ramach prac nad ewentualną, nową kodyfikacją prawa cywilnego, postuluje się włączenie norm prawa rodzinnego sensu stricto i norm prawa opiekuńczego do nowego Kodeksu cywilnego. Podkreśla się bowiem jedynie techniczny charakter ich obecnego wyodrębnienia. Na sytuację prawną członków rodziny i stosunki rodzinne oddziałuje również szereg norm zawartych w innych aktach prawnych należących do innych działów, a nawet gałęzi prawa. Tworzą one tak zwane prawo dotyczące rodziny. Wśród aktów tych są np. Prawo o aktach stanu cywilnego, ustawa o pomocy społecznej, ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, czy ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Powinny być one jednak zawsze interpretowane w świetle norm zawartych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz w Konstytucji RP. Pyt. 2