Sprawozdanie z realizacji uchwały Rady Miejskiej Nr IX/51/15 z dnia 29 czerwca 2015 roku w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Strzelce Krajeńskie na lata 2015-2019 za rok 2017 Strzelce Krajeńskie, marzec 2018 1
Realizacja Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy ma na celu stworzenie wsparcia i profesjonalnej pomocy, zmierzającej do zwiększenia dostępności i skuteczności zorganizowanych form pomocy dla osób uwikłanych w przemoc, a co za tym idzie zmniejszenie skali zjawiska przemocy oraz stworzenia jednolitego profesjonalnego systemu interwencji i wsparcia dla osób zagrożonych, bądź uwikłanych w przemoc w rodzinie. Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na terenie Gminy Strzelce Krajeńskie na lata 2015-2019 został przyjęty do realizacji uchwałą Rady Miejskiej nr IX/51/15 w dniu 29 czerwca 2015 roku. Od wielu lat na terenie miasta i gminy Strzelce Krajeńskie podejmowane są działania mające na celu pomoc rodzinom dotkniętym przemocą domową. Powyższy Program stanowi interdyscyplinarną strategię działań na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy domowej przez wszystkie instytucje i organizacje zobligowane do podejmowania działań w tym zakresie, działające na poziomie gminnym. Głównym celem Programu jest przeciwdziałanie przemocy w rodzinie w Gminie Strzelce Krajeńskie, zapewnienie ochrony jej ofiarom oraz skuteczne oddziaływanie na jej sprawców. Cel główny Programu realizowany jest w oparciu o cele szczegółowe: 1) wsparcie rodzin, w których stosowana jest przemoc, 2) podniesienie świadomości mieszkańców gminy w zakresie przemocy w rodzinie, 3) zacieśnienie współpracy pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Zważywszy, że Program ten został przyjęty Uchwałą Rady Miejskiej na lata 2015-2019 jego główne działania i zamierzenia będą realizowane w latach następnych. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na terenie miasta jest realizowany przez Gminny Zespół Interdyscyplinarny do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, którego obsługę organizacyjno - techniczną zapewnia Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Strzelcach Krajeńskich. Podstawą prawną działania Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Strzelcach Krajeńskich jest: 1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Z 2005r. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) 2. Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2009 r., Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) 2
3. Uchwała Nr IV/26/11 Rady Miejskiej w Strzelcach Krajeńskich z dnia 26 stycznia 2011 roku w sprawie powoływania i odwoływania członków Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania 4. Zarządzenie Nr 0151-16/2011 Burmistrza Strzelce Krajeńskich z dnia 07 marca 2011 roku w sprawie powołania Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Podstawowym celem działań Zespołu jest wypracowanie strategii, rozwiązań i modeli współpracy w obszarze profilaktyki, edukacji publicznej, interwencji i kompleksowej pomocy rodzinom, w których występuje problem przemocy z uwzględnieniem specyfiki oddziaływań adresowanych do ofiar i sprawców przemocy przy zaangażowaniu Zespołu. Członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego działają w oparciu o porozumienia zawarte między burmistrzem miasta Strzelec Krajeńskich a podmiotami, których przedstawiciele wchodzą w skład Zespołu. Aktualny skład Zespołu Interdyscyplinarnego: L.p Imię i Nazwisko Instytucja Stanowisko służbowe 1. Justyna Bąk Urząd Miejski Aleja Wolności 48 2 Maria Spławska Szkoła Podstawowa nr 2 ul. Słowackiego 14 3 Alicja Czerniawska Szkoła Podstawowa nr 1 ul. Popiełuszki 31 4 Barbara Ławreszuk Sąd Rejonowy ul. Rynek 2-3 5 Mirosław Niszczot M-G OPS Aleja Piastów 13 6 Agnieszka Mularczyk z-ca Przewodniczącego GZI M-G OPS Aleja Piastów 13 7 Marian Ambrożuk M-G OPS Aleja Piastów 13 8 Alina Lewandowska Przewodniczący GZI M-G OPS Aleja Piastów 13 9 Teresa Plata Pielęgniarka POZ Aleja Piastów 17 Inspektor do Spraw Ochrony Zdrowia i Spraw Społecznych, przedstawiciel Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Pedagog Pedagog Kurator Specjalista pracy socjalnej Specjalista pracy socjalnej Dyrektor M-G OPS Starszy pracownik socjalny Pielęgniarka POZ 3
10 Halina Kujawa Pielęgniarka POZ Aleja Piastów 17 11 Paweł Szpałek KPP 12 Sebastian Michalski KPP 13 Marta Kobelak KPP 14 Kamil Grudzień KPP 15 Bogusława Matysik KPP 16 Ewelina Kowalczyk KPP 17 Krystyna Bulwan Pielęgniarka środowiskowa ul. E. Orzeszkowej 7/10 18 Stanisława Zdanowicz Parafialny Zespół Caritas ul. Wyszyńskiego 2 19 Kamila Hawrot Szkoła Podstawowa nr 2 ul. Słowackiego 14 Pielęgniarka POZ Dzielnicowy Dzielnicowy Dzielnicowy Dzielnicowy Dzielnicowy (urlop macierzyński) Specjalista do Spraw Nieletnich Pielęgniarka POZ Przedstawiciel organizacji społecznej Pedagog W roku 2017 roku w ramach swej działalności Gminny Zespół Interdyscyplinarny do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie realizował działania zawarte w gminnym programie przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochronie ofiar przemocy gminy Strzelce Krajeńskie w zakresie: koordynacji współpracy lokalnych podmiotów na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej - w ramach 4 posiedzeń Zespołu, na których omawiano współpracę instytucji, ustalano zasady współdziałania, dokonywano niezbędnych korekt i uzgodnień mających na celu poprawę koordynacji współpracy. W ramach spotkań Zespołu omawiano także przypadki rodzin - dotkniętych przemocą domową (50 rodzin, w tym 40 rodzin z 2017 r., 10 rodzin z roku 2016 r.) zwiększenie kompetencji zawodowych pracowników zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie - organizacja szkoleń dla członków GZI oraz pracowników socjalnych; - Budowanie profesjonalnego kontaktu z osobą z zaburzeniami psychicznymi, udział 4
w szkoleniu wzięło 3 pracowników socjalnych oraz przedstawiciel Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, miejsce szkolenia PCPR Gorzów Wlkp., - Aktualne procedury postępowania interwencyjnego osób realizujących zadania w zakresie zapobiegania i zwalczania przemocy w rodzinie, udział w szkoleniu wzięło 5 pracowników socjalnych, naczelnik wydziały prewencji KPP w Strzelcach Kraj. oraz pedagog z SP nr 2 w Strzelcach Kraj., miejsce szkolenia tut. Ośrodek - Wspieranie Jednostek Samorządu Terytorialnego w tworzeniu Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, udział w szkoleniu wzięło 4 pracowników socjalnych, miejsce szkolenia PCPR w Drezdenku - Potrzeby i rozwój warsztatu pracy - szklenie super wizyjne (procedura Niebieskiej Karty - analiza przypadku), udział wzięło 11 pracowników tut. Ośrodka (pracownicy socjalni, asystent rodziny, starszy opiekun), miejsce szkolenia tut. Ośrodek udzielenie przez M-G OPS pomocy finansowej i rzeczowej oraz specjalistycznego poradnictwa rodzinom dotkniętym przemocą - liczba osób objętych pomocą w formie pomocy finansowej i poradnictwa: - pomoc finansowa 60 osób - poradnictwo medyczne 4 osoby - poradnictwo psychologiczne 43 osoby - poradnictw prawne 5 osób - poradnictwo zawodowe i rodzinne 35 osób prowadzenie pracy socjalnej z rodzinami/osobami, w których stosowana jest przemoc - 60 osób zapewnienie dostępu do pomocy terapeutycznej i prawnej dla rodzin dotkniętych przemocą - osoby dotknięte problemem przemocy w rodzinie mogą skorzystać z poradnictwa specjalistycznego tj. prawnego, terapeutycznego oraz psychologicznego. Pomoc prawną osoby dotknięte przemocą mogą otrzymać w ramach porady prawnej w Urzędzie Miejskim w Strzelcach Kraj. (2x w m-cu), w Starostwie Powiatowym w Strzelcach Kraj. oraz w Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia dla ofiar Przemocy w Rodzinie w Gorzowie Wlkp., który świadczy pomoc psychologiczną, pedagogiczną, prawną z dziedziny pracy socjalnej oraz trening zachowań w sytuacjach trudnych. Pomoc dla osób, które zgłoszą się do ośrodka na charakter indywidualny lub w ramach Grupy Wsparcia. W M-G OPS w Strzelcach Kraj. działa Gminny Punkt Konsultacyjny przy Urzędzie Miejskim, który zapewnia pomoc psychologiczną i terapeutyczną. Pomoc terapeutyczna dla osób uzależnionych i współuzależnionych członków rodzin, 5
w których występuje zjawisko przemocy. Dzieci mają możliwość korzystania z pomocy Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej w Strzelcach Kraj. zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia - Zespół zapewnia schronienie w Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Gorzowie Wlkp., ul. Okrzei 39., w 2017 roku z tej formy pomocy nie skorzystała żadna osoba dotknięta przemocą prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności poprzez podejmowanie działań edukacyjnych służących wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie - działania te realizowano w oparciu o procedurę Niebieskiej Karty, którą określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta. Procedura obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy, w 2017 r., w roku sprawozdawczym, tj. 2017 sporządzono 40 Niebieskich Kart oddziaływanie na sprawców przemocy w rodzinie poprzez motywowanie ich i kierowanie do udziału w programie korekcyjno-edykacyjnym - jednostką prowadzącą program jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Drezdenku. Program adresowany jest do pełnoletnich mężczyzn stosujących przemoc w rodzinie, osób skazanych prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z art. 207 KK. Do udziału w programie w warunkach wolnościowych kierowane są osoby min. przez pracowników socjalnych. W 2017 roku do udziały w powyższym programie zostało skierowanych 8 osób podnoszenie świadomości społeczności lokalnej na temat zjawiska przemocy w rodzinie, min. poprzez organizowanie kampanii informacyjnych, prelekcji i pogadanek oraz upowszechnianie materiałów edukacyjno-informacyjnych, w tym o instytucjach udzielających pomocy w sytuacjach doświadczania przemocy w rodzinie - działanie to było realizowanie poprzez: - dystrybucję ulotek, które zawierają dane teleadresowe oraz wykaz instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie na terenie gminy Strzelce Krajeńskie - dystrybucję balonów, długopisów, breloczków, notesów oraz smyczy z danymi M-G OPS i Zespołu Interdyscyplinarnego - prowadzenie rozmowy z osobami zainteresowanymi tematem przemocy 6
Działania te miały miejsce podczas Koncertu Charytatywnego Strzelczanie dla Strzelczan dnia 23 września 2017 r. Udział w kampanii wzięło 14 osób, w tym: 8 pracowników socjalnych, przedstawiciel GKRPA, 2 pedagogów, kurator sądowy, pielęgniarka środowiskowa, dyrektor M-G OPS. - utworzenie punktu konsultacyjnego we wspólnych działaniach z Komendą Powiatową Policji w Strzelcach Krajeńskich w dniach od 20 do 26 lutego 2017 r. z uwagi na obchody Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem. Głównym celem działań jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na potrzeby i prawa osób pokrzywdzonych przestępstwem, w tym również dzieci. Punkt konsultacyjny został utworzony na KPP w Strzelcach Kraj. Udział w działaniach wzięło 4 pracowników socjalnych, psycholog oraz przedstawiciele tut. Policji. - umieszczenie plakatów skierowanych do ofiar przemocy w rodzinie na tablicy informacyjnej w M-G OPS, a także informacje na stronie internetowej prowadzonej przez Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Strzelcach Krajeńskich, www.mgopsstrzelcekrajenskie.opsinfo.pl o Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gorzowie Wlkp., który udziela kompleksowej pomocy osobom, które dotknięte są przemocą udzielanie informacji i wyjaśnień - głównie ofiarom przemocy domowej o możliwościach uzyskania wsparcia na terenie gminy Strzelce Krajeńskie (w ramach indywidualnych kontaktów z zainteresowanymi), informacji w zakresie przepisów prawnych oraz stosowania procedury związanej z przemocą w rodzinie, przekazywanie informacji sprawcom przemocy o prawnych konsekwencjach stosowania przemocy w rodzinie. Odbyło się to głownie na posiedzeniach grup roboczy. W 2017 roku utworzono 56 grup roboczych, w ramach których odbyło się 100 posiedzeń podejmowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi na przecz osób dotkniętych przemocą w rodzinie - przedstawicielem organizacji pozarządowej współpracującej z Zespołem jest Parafialny Zespół Caritas w Strzelcach krajeńskich, który prowadzi świetlicę U św. Franciszka, do której mogą uczęszczać małoletnie dzieci z rodzin zagrożonych zjawiskiem przemocy lub z rodzin, w których występuje przemoc zintegrowane działania w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie w gminie poprzez stałą współpracę przedstawicieli - placówek oświatowo-wychowawczych na terenie gminy Strzelce Kraj., jednostek pomocy społecznej (Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Drezdenku, Ośrodki Pomocy Społecznej, Ośrodki Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gorzowie Wlkp.), służba zdrowia, Sąd Rejonowy w Strzelcach 7
Kraj., Komenda Powiatowa Policji w Strzelcach Kraj., Prokuratura Rejonowa w Strzelcach Kraj., Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Urząd Miejski w Strzelcach Kraj., Parafialny Zespół Caritas w Strzelcach Kraj., Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Strzelcach Kraj. Współpraca z przedstawicielami w/w instytucji dotyczy działań mających na celu poprawę sytuacjo osób dotkniętych przemocą lub osób zagrożonych zjawiskiem przemocy w rodzinie diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie na terenie gminy Strzelce Krajeńskie - Gminny Zespół Interdyscyplinarny do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie gromadził i analizował dane dotyczące zjawiska przemocy w rodzinie na terenie gminy Strzelce Krajeńskie w roku 2017. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Strzelcach Krajeńskich corocznie składa sprawozdanie z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w Warszawie, Departament Pomocy i Integracji Społecznej. W roku 2017 do przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego wpłynęło 40 formularzy Niebieska Karta część A. Procedura ta została wszczęta przez: - Komendę Powiatową Policji w Strzelcach Krajeńskich w 36 zgłoszeniach - pracowników socjalnych Miejskiego-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Strzelcach Krajeńskich w 2 zgłoszeniach - Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 1 zgłoszeniu - Publiczna Szkoła Podstawowa w Tucznie w 1 zgłoszeniu. Procedurą Niebieskie Karty objęto łącznie 40 rodzin liczących ogółem 97 osób, w tym 46 kobiet, 40 mężczyzn i 11 dzieci. Ponadto w 2017 roku członkowie Zespołu prowadzili 10 spraw związanych z procedurą Niebieskiej Karty z lat ubiegłych. W 4 rodzinach dochodziło do kolejnych interwencji domowych. W zakresie niezbędnym do udokumentowania nowego zdarzenia funkcjonariusze KPP ponownie wypełnili formularz Niebieska Karta część A. 8
Dane dotyczące przemocy w rodzinie w zestawieniu za 2017 rok na podstawie Niebieskich Kart, które wpłynęły do Zespołu: Tabela 1. Dane dotyczące sprawców przemocy. Sprawcy przemocy 2017 rok Kobiety 2 Mężczyźni 38 Liczba ofiar przemocy, w tym dzieci 42 4 Tabela 2. Dane dotyczące liczby osób objętych pomocą Zespołu. Liczba osób objętych pomocą zespołu interdyscyplinarnego Ogółem 97 w tym kobiety 46 w tym mężczyźni 40 w tym dzieci 11 Tabela 3. Dane dotyczące osób objętych pomocą grup roboczych. Liczba osób objętych pomocą grup roboczych Ogółem 76 w tym kobiety 38 w tym mężczyźni 30 w tym dzieci 8 Liczba rodzin objętych pomocą grup roboczych 37 Źródło: Dane własne Zespołu Interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Strzelcach Krajeńskich. 9
W celu rozwiązania problemu przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach Zespół powołał w 2017 roku 56 grup roboczych, które odbyły 100 posiedzeń w stosunku do rodzin, których sporządzono Niebieską Kartę. W każdej grupie roboczej działał dzielnicowy i pracownik socjalny, który był zarazem koordynatorem grupy roboczej. Ponadto skład grupy roboczej ustalano adekwatnie do sytuacji rodzinnej. W przypadku: rodzin z dziećmi powoływano pedagogów szkolnych lub psychologa, rodzin objętych nadzorem kuratora powoływano kuratora zawodowego lub społecznego, w rodzinach z problemem alkoholowym powoływano przedstawiciela Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Sytuacja rodzinna ofiar przemocy domowej jest systematycznie monitorowana przez pracowników socjalnych M-G OPS oraz dzielnicowych KPP. Ponadto pracownicy socjalni M-G OPS udzielają osobom i rodzinom wsparcia w formie szeroko rozumianej pracy socjalnej. Podczas posiedzeń grup roboczych sporządzono następujące formularze: formularz Niebieska Karta - C (z osobą pokrzywdzoną) 38 formularz Niebieska karta - D (z osobą podejrzaną o stosowanie przemocy) 38 Liczba zakończonych procedur Niebieskie Karty w 2017 roku w przypadku: ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy - 22 karty rozstrzygnięciu o braku zasadności podejmowania działań - 15 kart Na podstawie analizy posiadanej dokumentacji wynika, iż sprawcy przemocy to głównie mężczyźni, stosujący przemoc fizyczną i psychiczną. W wielu przypadkach są to sytuacje po spożyciu alkoholu. W przypadku ofiary przemocy jako osoby nieletniej - sprawa została przekazana do Sądu Rejonowego w Strzelcach Krajeńskich, Wydział Rodzinny i Nieletnich. Działanie Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie finansowane jest ze środków finansowych Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Strzelcach Krajeńskich. Środki finansowe przekazywane są na szkolenia, zakup materiałów promocyjnych i ulotek informacyjnych, korespondencja: usługi doręczyciela i usługi pocztowe. Problemy rodzin dotkniętych przemocą mogą być skutecznie rozwiązywane jedynie 10
przy efektywnej współpracy różnych osób i instytucji. Z uwagi na interdyscyplinarność problemu przemocy w rodzinie istotnym czynnikiem zwiększającym skuteczność rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy domowej jest doskonalenie kadr, a przede wszystkim współdziałanie lokalnych instytucji, poprzez przekazywanie istotnych informacji w obszarze prowadzonych postępowań przez policję i prokuraturę. Mając na uwadze rozmiar problemu przemocy w rodzinie zasadnym jest umożliwienie rodzinom z dziećmi zagrożonych problemem przemocy domowej wzięcia udziału w warsztatach wzmacniających ich kompetencje rodzicielskie i umiejętności wychowawcze. Powyższe warsztaty prowadzone są przez psychologa w miesiącu lutym i marcu br., w każdy wtorek w godz. 13-15, w świetlicy Miejsko- Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Strzelcach Krajeńskich. 11