Poznań, 28 lutego 2018 r. Opinia Wydziałowego Zespołu ds. Oceny Jakości Kształcenia w sprawie oceny procesu odbywania i dokumentowania praktyk studenckich prowadzonych na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu I. Podstawę niniejszej opinii Wydziałowego Zespołu ds. Oceny Jakości Kształcenia stanowią: Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.) z uwzględnieniem zmian, które weszły w życie od 1.10.2016 r. wprowadzonych ustawą z dnia 23 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1311) Rozporządzenie Ministra Nauki I Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów na podstawie art. 9 ust. 3 pkt 1, 1a, 2 i 5 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572, z późn. zm.) Uchwała nr 285/2011/2012 Senatu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z dnia 30 stycznia 2012 r. w sprawie wytycznych dla rad podstawowych jednostek organizacyjnych dotyczących uchwalania programów kształcenia dla studiów wyższych, studiów podyplomowych oraz kursów dokształcających. Art. 23 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2014 r. poz. 1198 z późn. zm.) w związku z art. 11 ust. 3-4 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1842 j.t.)
II. Wydziałowy Zespół ds. Oceny Jakości Kształcenia zapoznał się z wybraną losowo dokumentacją praktyk studenckich prowadzonych na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu. Dokumenty znajdujące się w poszczególnych jednostkach zostały przeanalizowane, a będące ich wynikiem raporty potwierdzają prawidłowy przebieg badanego procesu. Na podstawie analizy teczek absolwentów można stwierdzić, że proces odbywania praktyk studenckich przebiega bez przeszkód, a świadectwa ich ukończenia znajdują się w dokumentacji. Uwagi szczegółowe: Instytut Filologii Słowiańskiej Praktyki studenckie są integralną częścią studiów, realizowaną zgodnie z programem nauczania w Instytucie Filologii Słowiańskiej UAM. Studenci pierwszego stopnia są zobowiązani do odbycia w ciągu 3 lat studiów praktyk w wymiarze nie mniejszym niż 4 tygodnie (nie mniej niż 100 godzin). Obowiązkiem odbycia praktyk objęci są także studenci studiów drugiego stopnia w wymiarze nie mniejszym niż 4 tygodnie (nie mniej niż 80 godzin). Miejsce odbycia praktyki jest wybierane indywidualnie przez studenta (na instytutowej stronie internetowej podano propozycje instytucji, gdzie studenci mogą odbyć praktykę). Istnieje również możliwość odbycia praktyk zagranicznych (np. w ramach programu Erasmus). Wymagane są konsultacje z opiekunami specjalizacji przed przystąpieniem do praktyki. Student zobowiązany jest przedłożyć do zatwierdzenia opiekunowi wybranej specjalności plan praktyk uzasadniający związek ze specyfiką specjalności oraz uzyskać akceptację Dziekana WFPiK. Zakres obowiązków podczas praktyki musi być zgodny z kierunkiem studiów i wybraną specjalizacją (charakterystyka zakładów pracy odpowiednich dla poszczególnych specjalizacji znajduje się w załączniku do umieszczonego na instytutowej stronie internetowej regulaminu). Zaliczenie praktyki (od 1 października 2016 r. zaliczenie na ocenę) odbywa się na podstawie przedłożenia
w odpowiednim terminie u instytutowego koordynatora praktyk wszystkich wymaganych dokumentów. Studenci IFS nie są zwalniani z obowiązku odbycia praktyki. Istnieje jednak możliwość zaliczenia praktyk studenckich w wypadku, gdy student przedstawi odpowiednią dokumentację potwierdzającą, że odbyty wcześniej staż czy wolontariat pokrywał się z profilem specjalizacji, miał odpowiedni wymiar wymaganych godzin i od chwili jego ukończenia nie minął rok. W związku z potrzebą ciągłego udoskonalania oferty edukacyjnej uwzględniającej oczekiwania pracodawców oraz dostosowywania programu kształcenia do potrzeb rynku pracy, zwraca się uwagę na konieczność wypełniania umieszczonych na instytutowej stronie internetowej ankiet dla zakładowych opiekunów praktyk. Jednak ich wypełnianie jest dobrowolne i nie są one konieczne do zaliczenia praktyki. Mimo że instytutowy koordynator praktyk zachęca podczas konsultacji i spotkań ze studentami do udziału w ankietyzacji, uczestnicy praktyk rzadko zwracają uwagę zakładowemu opiekunowi praktyk na możliwość ich wypełnienia. Dlatego ze względu na niewielką ilość wypełnionych ankiet ich wyniki należy uznać za niemiarodajne. Lepsza ocena oczekiwań pracodawców wymagałaby rozważenia zmiany procedur ankietyzacji lub zwrócenia większej uwagi studentów na rolę ankiet w uzyskiwaniu informacji niezbędnych w podnoszeniu jakości kształcenia czy ulepszaniu oferty edukacyjnej. O istniejących problemach podczas odbywania praktyk instytutowy koordynator praktyk jest informowany bezpośrednio zarówno przez studentów, jak i przez zakładowych opiekunów praktyk. Dlatego wszystkie niepokojące sygnały z miejsc i instytucji odbywania praktyk są natychmiast weryfikowane, dzięki czemu nie pojawiają się poważne trudności we współpracy. W teczkach absolwentów różnych kierunków w IFS, w suplemencie do dyplomu (punkt 6. dodatkowe informacje) podaje się miejsce, pełną nazwę instytucji, gdzie student odbywał praktykę oraz wymiar godzin (obowiązkowych i ponadwymiarowych). Wśród dokumentów dołączonych do teczek absolwentów znajduje się również potwierdzenie zaliczenia praktyk. Bardziej szczegółowe informacje dotyczące odbytych praktyk znajdują się
w dokumentacji (dziennik praktyk, plan praktyk, karta praktyk, porozumienie w sprawie organizacji praktyk) przechowywanej w sekretariacie IFS. Instytut Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych W obowiązującym do roku akademickiego 2017/2018 programie studiów (ostatni rok obecny III rok studiów licencjackich) praktyki studenckie były obowiązkowe dla studentów I i II stopnia. Studenci I stopnia powinni byli odbyć praktyki na roku III w wymiarze 120 godzin, II stopnia na roku I i/lub II. Od roku 2016/2017 wprowadzony został nowy program studiów dla obu stopni, w którym praktyki obowiązkowo muszą odbyć wyłącznie studenci studiów licencjackich w wymiarze 120 godzin. Student może zostać zwolniony z obowiązku odbywania praktyk, jeśli przedstawi dokumenty potwierdzające realizację założonych w programie studiów i przypasanych praktykom efektów kształcenia w miejscu stałego lub czasowego zatrudnienia, odbywania wolontariatu lub stażu. Podstawą zwolnienia jest dokument wystawiony przez pracodawcę zawierający informacje o okresie zatrudnienia oraz zakresie obowiązków. Najczęściej zwalniane są z praktyk osoby, które pracowały na zasadach wolontariatu przy festiwalach filmowych lub innych imprezach kulturalnych. W ostatnich latach zwolnienia dotyczą nieco ponad 10% studentów. W roku akademickim 2016/2017 z 94 studentów zobowiązanych do odbycia praktyk (16 z nich nie otrzymało zaliczenia) 13 zliczyło je na podstawie wolontariatu lub zaświadczeń od pracodawcy. Na studiach magisterskich proporcje były nieco inne: z 29 osób tylko jedna zaliczyła praktyki w oparciu o potwierdzony wolontariat lub pracę zawodową. Najczęstszym miejscem odbywania praktyk lub wolontariatu/stażu dla studentów filmoznawstwa w ostatnich latach (od roku akademickiego 2014/2015) jest Centrum Kultury Zamek w Poznaniu, Fundacja Edukacji Kulturalnej Ad Arte, Estrada Poznańska (Kino Muza), Fundacja Transatlantyk Festival, Festiwal Młodego Widza Ale Kino! Stowarzyszenie Filmowców Polskich w Warszawie. W sprawie obiegu dokumentów: Porozumienie w sprawie organizacji studenckich praktyk zawodowych, podpisane przez organizatora praktyk, składane jest u Pełnomocnika ds. praktyk dr Anity Gis. Przed rozpoczęciem praktyk
student składa u ww. Pełnomocnika następujące dokumenty: porozumienie podpisane przez Prodziekana ds. studenckich i pracodawcę, program praktyk, ankietę ewaluacyjną i druk skierowania. Podczas praktyk student wypełnia dzienniczek praktyk (na kierunku filmoznawstwo i kultura mediów jest on zgodny z wytycznymi WFPiK). Na podstawie dzienniczka i dokumentów (oceny i opinii) od pracodawcy oraz rozmowy ze studentem instytutowy opiekun praktyk (w Instytucie Filmu i Sztuk Audiowizualnych funkcję tę pełni dr Piotr Pławuszewski) wystawia opinię i ocenę. Dokumentację student składa u Pełnomocnika ds. praktyk, który potwierdza odbycie praktyk i dokonuje wpisu do systemu USOS. Dziekanat otrzymuje informację o odbytych praktykach i na jej podstawie dokonuje wpisu do suplementu do dyplomu. Instytutowy opiekun praktyk archiwizuje dzienniczki i zaświadczenia o odbytych praktykach. Pozostała dokumentacja przechowywana jest przez Pełnomocnika ds. praktyk. Instytutowy opiekun praktyk co roku przygotowuje raport dotyczący praktyk, który przedkłada Pełnomocnikowi ds. praktyk. Ankieta oceniająca instytutowego opiekuna praktyk przeprowadzana jest wyłącznie w ramach systemu USOS. Niestety niewielu studentów wypełnia ankiety. W roku akademickim 2016/2017 zrobiły to zaledwie cztery osoby. W komentarzach pojawiła się adnotacja: Ankieta na temat praktyk z takimi pytaniami jest absurdem. Zasady odbywania praktyk na kierunku Filmoznawstwo i kultura mediów są zgodne z wytycznymi dla WFPiK. Informacje o nich i odpowiednie linki dostępne są na stornach wydziałowych oraz na stronie instytutowej. Instytut Filologii Polskiej W teczkach absolwentów informacja na temat praktyk zawodowych odbywanych w ramach specjalności nauczycielskiej odnotowywana jest w Suplemencie do dyplomu. Znajduje się ona w punkcie 4. Informacje o treści studiów i osiągniętych wynikach w rejestrze przedmiotów realizowanych w cyklu dydaktycznym z podziałem na poziomy nauczania. Ponadto w punkcie 6. Dodatkowe informacje wymienia się szkoły i instytucje, w których
student odbywał praktykę. W teczce znajdują się także Potwierdzenia zaliczenia praktyki w danym roku akademickim potwierdzone podpisem akademickiego opiekuna praktyk. Podobne wyniki przyniósł przegląd dokumentacji dla specjalności literacko- -artystycznej (prowadzonej tylko na studiach licencjackich) oraz specjalności logopedycznej (na studiach licencjackich i magisterskich). We wszystkich sprawdzonych teczkach znajdowały się Potwierdzenia zaliczenia praktyk, natomiast przedmioty specjalnościowe, pełną nazwę przyjmującej instytucji oraz świadectwo ich odbycia potwierdza Suplement do dyplomu. Instytut Filologii Klasycznej Przebieg praktyk nie budzi zastrzeżeń. Na stronie internetowej instytutu są dostępne wewnętrzne regulaminy. Pewnym problemem może być jedynie obieg dokumentacji po zmianie zasad w roku akademickim 2016/17 nie funkcjonuje jeszcze bezbłędnie wciąż obowiązują dwa wzory pism, ale obecny rok jest ostatnim przed ich ostatecznym ujednoliceniem. Wydziałowy Zespół ds. Oceny Jakości Kształcenia WFPiK Prof. dr hab. Piotr Bering prof. UAM dr hab. Agnieszka Czyżak przewodnicząca Zespołu ds. oceny sylabusów dr Paweł Dziadul dr hab. Katarzyna Mąka-Malatyńska prof. UAM dr hab. Małgorzata Rybka przewodnicząca WZOJK dr Beata Udzik