Powiatowy Urząd Pracy w Świdnicy MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH i NADWYŻKOWYCH w POWIECIE ŚWIDNICKIM RAPORT POWIATOWY za 2011 rok część II- prognostyczna Świdnica, lipiec 2012
SPIS TREŚCI Strona 1. Analiza zarejestrowanych absolwentów wg szkół i zawodów 3 I. Struktura zawodowa absolwentów według szkół i zawodów 3 II. Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodu 6 Wykształcenie wyższe 6 Wykształcenie policealne i średnie zawodowe 6 Wykształcenie średnie ogólnokształcące 9 Wykształcenie zasadniczej szkoły zawodowej 9 III. Struktura bezrobocia wśród absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów 12 2. Wnioski 20 2
1. ANALIZA ZAREJESTROWANYCH ABSOLWENTÓW WG SZKÓŁ I ZAWODÓW. I. Struktura zawodowa absolwentów według szkół i zawodów. Z analizy struktury zawodowej absolwentów według szkół i zawodów wynika, że: Studia wyższe w roku akademickim 2010/2011 świdnickiego ukończyło 111 osób (w roku akademickim 2009/2010-407), z czego 41 to absolwenci studiów stacjonarnych (w roku akademickim 2009/2010-59), a 70 to absolwenci studiów niestacjonarnych (w roku akademickim 2009/2010-348). Kierunki w jakich ukończyły te osoby studia to informatyka, ekonomia i socjologia. Tytuły jakie osoby uzyskały to Inżynier informatyk oraz licencjat z ekonomii i socjologii. Z powyższych danych wynika, że w roku akademickim 2010/2011 liczba absolwentów szkół wyższych w stosunku do roku akademickiego 2009/2010 świdnickiego: jeśli chodzi o studia stacjonarne stanowiła 36,94% ogółu (w roku akademickim 2009/2010 14,50%); jeśli chodzi o studia niestacjonarne stanowiła 63,06% ogółu (w roku akademickim 2009/2010 85,50%); zmniejszyła się o 296 osób. Na terenie naszego doszło do zmniejszenia liczby absolwentów studiów stacjonarnych o 18, a liczby absolwentów studiów niestacjonarnych o 278 osób; liczba absolwentów studiów niestacjonarnych była wyższa od liczby absolwentów studiów stacjonarnych o 29 osób. Jeśli chodzi o szkoły dające wykształcenie policealne, to w 7 placówkach i 10 zawodach naszego kształciło się na poziomie szkoły policealnej. W 2011r. 193 absolwentów (312 absolwentów w 2010r.) legitymowało się tym poziomem wykształcenia. Na terenie naszego doszło więc do spadku liczby absolwentów kończących ten poziom kształcenia. Ponadto przewiduje się, że w 2012r. dojdzie do wzrostu ilości absolwentów na poziomie kształcenia policealnego i tego rodzaju szkoły ukończy 304 absolwentów. Na poziomie szkoły średniej technicznej (technika, licea zawodowe) naszego kształciły się osoby w 14 placówkach i 14 zawodach, z tego w 1 szkole muzycznej I stopnia. W 2011r. 596 absolwentów (650 absolwentów w 2010r.) legitymowało się tym poziomem wykształcenia. Na terenie naszego doszło więc do spadku liczby absolwentów kończących ten poziom kształcenia, ale jeśli przewidywania się sprawdzą to ich liczba w kolejnym roku powinna być jeszcze niższa. Ponadto przewiduje się, że w 2012r. dojdzie do dalszego spadku ilości absolwentów na poziomie kształcenia średniego technicznego i tego rodzaju szkoły ukończy 538 absolwentów. Na poziomie średnim ogólnym można wyróżnić dwa rodzaje szkół - te, które uczą w zakresie Liceum Ogólnokształcącego, a jest ich 16 oraz te, które kształcą w zakresie Liceum Profilowanego - 1. W pierwszym przypadku placówki te wykształciły łącznie 911 absolwentów (w 2010r.- 1003), co stanowi 95,79% ogółu absolwentów zaliczanych do tego wykształcenia (w 2010r.- 95,34%), a w drugim: 40 absolwentów (w 2010r.- 49), tj. 4,21% ogółu (w 2010r.-4,66%). Łącznie daje to nam 951 absolwentów szkół z wykształceniem średnim ogólnym z 2011r. (1052 absolwentów w 2010r.) oraz 1143 absolwentów 3
przewidywanych w 2012r. Na terenie naszego doszło więc do spadku liczby absolwentów kończących ten poziom kształcenia, ale jeśli przewidywania się sprawdzą to ich liczba w kolejnym roku powinna być wyższa. W zakresie wykształcenia zasadniczego zawodowego naszego kształci się w 9 placówkach szkolnych i 18 zawodach. W 2011r. 275 absolwentów (331 absolwentów w 2010r.) legitymowało się tym poziomem wykształcenia. Na terenie naszego doszło więc do spadku liczby absolwentów kończących ten poziom kształcenia, ale jeśli przewidywania się sprawdzą to ich liczba w kolejnym roku powinna być wyższa. Ponadto przewiduje się, że w 2012r. dojdzie do wzrostu ilości absolwentów na poziomie zawodowego kształcenia i tego rodzaju szkoły ukończy 336 absolwentów. Podsumowując dane można stwierdzić, że w 2011r. placówki szkolne z terenu świdnickiego wykształciły 2126 absolwentów (w 2010r.- 2752). Doszło więc do spadku ogólnej liczby absolwentów kończących szkoły z terenu naszego. Natomiast w 2012r. przewidywana liczba absolwentów wynosić ma 2321 osób (z wyłączeniem uczelni wyższych z uwagi na brak tego rodzaju danych). Ponadto można zauważyć, że świdnickiego: dominuje wykształcenie na poziomie średnim ogólnym - 951 absolwentów, tj. 44,73% ogółu absolwentów z 2011r.(w 2010r.- 1052, tj. 38,23%), następnie na poziomie policealnym i średnim zawodowym - 789 absolwentów, tj. 37,11% ogółu absolwentów z 2011r.(w 2010r.- 962, tj. 34,96%), kolejne to, wykształcenie zasadnicze zawodowe 275 absolwentów, tj. 12,94% ogółu absolwentów z 2010r. (w 2010r.- 331, tj. 12,03%) a jako ostanie plasuje się wykształcenie wyższe 111 absolwentów, tj. 5,22% ogółu absolwentów z 2011r. (w 2010r.- 407, tj. 14,79%). Liczba absolwentów według poziomu wykształcenia w latach 2007-2011. WYSZCZEGÓLNIENIE LICZBA PLACÓWEK Szkoły wyższe LICZBA ZAWODÓW ABSOLWENCI 2007r. 1 1 79 2008r. 1 1 85 2009r. 1 1 76 2010r. 1 2 407 2011r. 2 3 111 Szkoły policealne i średnie zawodowe 2007r. 13 11 505 2008r. 26 22 782 2009r. 24 23 821 2010r. 28 25 962 2011r. 21 24 789 Licea ogólnokształcące 2007r. 18 1 1176 4
WYSZCZEGÓLNIENIE LICZBA PLACÓWEK LICZBA ZAWODÓW ABSOLWENCI 2008r. 18 1 1150 2009r. 15 1 1024 2010r. 23 1 1052 2011r. 17 1 951 Zasadnicze szkoły zawodowe 2007r. 9 18 277 2008r. 8 18 256 2009r. 9 16 281 2010r. 9 20 331 2011r. 9 18 275 Podsumowując powyższe dane można stwierdzić, że naszego obserwujemy spadek liczby absolwentów na wszystkich poziomach kształcenia. Największy spadek, bo aż o 296 absolwentów obserwujemy w przypadku wykształcenia wyższego. Następnie kolejno mamy spadek: o 173 absolwentów w przypadku wykształcenia policealnego i średniego zawodowego, o 101 absolwentów w przypadku wykształcenia ogólnego i o 56 absolwentów w przypadku wykształcenia zawodowego. Poniższy wykres przedstawia zmiany w zakresie liczby absolwentów na poszczególnych poziomach kształcenia w latach 2007-2011. 1400 w ykształcenie w yższe w ykształcenie średnie ogólne w ykształcenie policealne i średnie zaw odow e w ykształcenie zasadnicze zaw odow e 1200 1000 800 600 400 200 0 2007 2008 2009 2010 2011 5
II. Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów. WYKSZTAŁCENIE WYŻSZE. W zakres tego wykształcenia wchodzą w analizowanym okresie absolwenci dwóch szkół wyższych, które wykształciły absolwentów w trzech kierunkach. Jak wynika z zebranych danych w 2011r. uczelnie takie naszego ukończyło 111 absolwentów, tj. 5,22% wszystkich absolwentów z 2011r. Struktura zawodowa absolwentów z wykształceniem wyższym w powiecie świdnickim w latach 2007-2011. w roku NAZWA ZAWODU/ uzyskany tytuł Inżynier informatyk Licencjat z ekonomii Licencjat z socjologii 2007r. 79 - - 2008r. 85 - - 2009r. 76 - - 2010r. 327 80-2011r. 82 20 9 WYKSZTAŁCENIE POLICEALNE i ŚREDNIE ZAWODOWE. Grupa ta obejmuje 24 różne zawody, w których w 2011r. ukończyło szkoły naszego łącznie 789 absolwentów (w 2010r.- 25 zawodów i 962 absolwentów). Prognozowana ilość w 2012r. ma ulec wzrostowi o 53 osoby i w związku z tym ma wynieść - 842 absolwentów w 28 zawodach. Spośród absolwentów kończących w 2011r. największą ich liczbę obserwujemy w zawodach: Technik informatyk - 104 absolwentów, tj. 13,18% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r. - 142, tj. 14,76%); Technik mechanik 83 absolwentów, tj. 10,52% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 104, tj. 10,81%); Technik ekonomista 81 absolwentów, tj. 10,27% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 114, tj. 11,85%); Technik hotelarstwa - 50 absolwentów, tj. 6,34% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 79, tj. 8,21%); Technik budownictwa 43 absolwentów, tj. 5,45% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 31, tj. 3,22%); Technik organizacji usług gastronomicznych 43 absolwentów, tj. 5,45% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 41, tj. 4,26%); Technik logistyk 38 absolwentów, tj. 4,82% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 13, tj. 1,35%); Technik agrobiznesu 36 absolwentów, tj. 4,56% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 67, tj. 6,96%); 6
Technik handlowiec 35 absolwentów, tj. 4,44% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 50, tj. 5,20%). Daje nam to łącznie 513 osób, tj. 65,02% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym w 2011r. oraz 24,13% wszystkich absolwentów z 2011r. Nieco mniejszą ilość absolwentów obserwujemy w zawodach: Ratownik medyczny 31 absolwentów, tj. 3,93% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 19, tj. 1,98%); Technik elektronik 27 absolwentów, tj. 3,42% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 14, tj. 1,46%); Technik usług kosmetycznych 27 absolwentów, tj. 3,42% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 22, tj. 2,29%); Technik farmaceutyczny 23 absolwentów, tj. 2,92% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 31, tj. 3,22%); Technik bezpieczeństwa i higieny pracy 21 absolwentów, tj. 2,66% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- brak było absolwentów, by w tym zawodzie); Technik architektury krajobrazu 21 absolwentów, tj. 2,66% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 13, tj. 1,35%); Muzyk 20 absolwentów, tj. 2,53% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 14, tj. 1,46%); Kucharz 19 absolwentów, tj. 2,41% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (w 2010r.- 19, tj. 1,98%). Łącznie daje to 189 osób, tj. 23,95% absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym w 2011r. oraz 8,89% wszystkich absolwentów z 2011r. Struktura zawodowa absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym według zawodów w powiecie świdnickim w latach 2007-2011. NAZWA ZAWODU w 2007r. w 2008r. w 2009r. Wykształcenie policealne i średnie zawodowe w 2010r. w 2011r. Bez zawodu - - 64 38 - Technik budownictwa 34 20 23 31 43 Technik elektryk 23 22 25 12 - Technik elektronik - - - 14 27 Technik mechanik 95 117 82 104 83 Technik technologii odzieży - - 10 - - Technik technologii ceramicznej - 3 - - - Technik informatyk 13 73 129 142 104 7
NAZWA ZAWODU Technik architektury krajobrazu w 2007r. w 2008r. w 2009r. w 2010r. w 2011r. - - 11 13 21 Technik ogrodnik - 20 - - - Technik żywienia i gospodarstwa domowego 38 33 23 25 18 Technik masażysta - 18-13 12 Terapeuta zajęciowy - 13 21 17 - Technik farmaceutyczny - - 32 31 23 Ratownik medyczny - - 20 19 31 Technik organizacji usług gastronomicznych 22 20 24 41 43 Technik hotelarstwa 87 86 64 79 50 Technik handlowiec 25 34 15 50 35 Technik ekonomista 123 132 115 114 81 Technik agrobiznesu 17 41 52 67 36 Technik logistyk - - 13 13 38 Technik organizacji reklamy - 18 9 15 9 Technik administracji - 21 16 30 16 Opiekun w domu pomocy społecznej - - 21 - - Opiekunka środowiskowa - 14 - - - Dekorator wnętrz - 18 - - - Muzyk 28 35 15 14 20 Kucharz - - 16 19 19 Technik rachunkowości - 7 - - - Technik prac biurowych - 13 - - 10 Technik usług kosmetycznych - 24 21 22 27 Technik technologii żywności - - - 7 - Opiekun medyczny - - - 32 15 Technik hodowca koni - - - 7 Technik bezpieczeństwa i higieny pracy - - - - 21 Razem 505 782 821 962 789 Jak wynika z powyższej tabeli w 2011r. w stosunku do roku poprzedniego największy wzrost ilości absolwentów nastąpił w zawodach: Technik logistyk (+25), Technik elektronik (+13), 8
Technik budownictwa i Ratownik medyczny (po +12). Największy spadek nastąpił zaś w zawodach: Technik informatyk (-38), Technik ekonomista (-33), Technik agrobiznesu (-31) i Technik hotelarstwa (-21). Zaprzestano kształcenia w trzech zawodach, tj. Technik elektryk, Terapeuta zajęciowy, Technik technologii żywności oraz pojawiły się trzy nowe kierunki, tj. Technik prac biurowych, Technik hodowca koni, Technik bezpieczeństwa i higieny pracy. W strukturze zawodowej absolwentów z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym po raz pierwszy od 2009r. nie uwzględniono w zestawieniu tabelarycznym stanowiącym podstawę niniejszego raportu grupy absolwentów Bez zawodu. Znalazło więc to swoje odbicie w powyższym zestawieniu. Spadła też ogólna liczba absolwentów z 962 w 2010r. do 789 w 2011r. o 173 osoby kończące na tym poziomie kształcenia. WYKSZTAŁCENIE ŚREDNIE OGÓLNOKSZTAŁCĄCE. W zakres tego wykształcenia wchodzą absolwenci szkół kształcących się w Liceach Ogólnokształcących i Liceach Profilowanych. Jak wynika z zebranych danych w 2011r. szkoły te ukończyło 951 absolwentów, tj. 44,73% wszystkich absolwentów z 2011r. (w 2010r.- 1052, tj. 38,23%). Prognozowana ilość w 2012r. ma ulec wzrostowi o 192 osoby i w związku z tym ma osiągnąć liczbę 1143 absolwentów. Struktura zawodowa absolwentów z wykształceniem średnim ogólnokształcącym w powiecie świdnickim w latach 2007-2011. w roku NAZWA ZAWODU Bez zawodu 2007r. 1176 2008r. 1150 2009r. 1024 2010r. 1052 2011r. 951 WYKSZTAŁCENIE ZASADNICZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ. W ramach wykształcenia zasadniczego zawodowego obserwujemy grupę 18 zawodów, w których kształcą szkoły Powiatu Świdnickiego (w 2010r.- 20). W 2011r. ten typ szkoły ukończyło - 275 absolwentów, tj. 12,94% wszystkich absolwentów z 2011r. (w 2010r.- 331, tj. 12,03%). Prognozowana ilość w 2012r. ma ulec wzrostowi o 61 osób i w związku z tym ma wynieść - 336 absolwentów w 20 zawodach. Spośród absolwentów kończących w 2011r. największą ich liczbę obserwujemy w zawodach: Mechanik pojazdów samochodowych 63 absolwentów, tj. 22,91% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (w 2010r.- 68, tj. 20,54%); Kucharz małej gastronomii 41 absolwentów, tj. 14,91% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (w 2010r.- 46, tj. 13,90%); 9
Sprzedawca - 35 absolwentów, tj. 12,73% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (w 2010r.- 52, tj. 15,71%); Fryzjer - 27 absolwentów, tj. 9,82% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (w 2010r.- 22, tj. 6,65%); Technolog robót wykończeniowych w budownictwie- 21 absolwentów, tj. 7,64% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (w 2010r.- nie było absolwentów w tym zawodzie). Daje nam to łącznie 187 osób, tj. 68% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym w 2011r. oraz 8,80% wszystkich absolwentów z 2011r. Nieco mniejszą ilość absolwentów obserwujemy w zawodach: Murarz - 15 absolwentów, tj. 5,45% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (w 2010r.- 25, tj. 7,55%); Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 15 absolwentów, tj. 5,45% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (w 2010r.- 13, tj. 3,93%); Operator obrabiarek skrawających 13 absolwentów, tj. 4,73% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (w 2010r.- 22, tj. 6,67%); Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych - 10 absolwentów, tj. 3,64% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (w 2010r.- 10, tj. 3,02%); Piekarz 7 absolwentów, tj. 2,55% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (w 2010r.- 4, tj. 1,21%); Krawiec 7 absolwentów, tj. 2,55% absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (w 2010r. - 5, tj. 1,51). Łącznie daje to 67 osób, tj. 24,36% absolwentów z wykształceniem zawodowym w 2011r. oraz 3,15% wszystkich absolwentów z 2011r. Struktura zawodowa absolwentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym według zawodów w powiecie świdnickim w latach 2007-2011. NAZWA ZAWODU w 2007r. w 2008r. w 2009r. Wykształcenie zasadnicze zawodowe w 2010r. w 2011r. Kucharz 4 4-4 - Kucharz małej gastronomii 39 36 31 46 41 Fryzjer 14 13 21 22 27 Sprzedawca 45 40 57 52 35 Ogrodnik 12 12 13 8 3 Kamieniarz 9 9-13 3 Murarz 18 15 13 25 15 Monter instalacji gazowych 10 9 14 - - Blacharz samochodowy 3 3 1 1 4 10
NAZWA ZAWODU w 2007r. w 2008r. w 2009r. w 2010r. w 2011r. Ślusarz 6 5 16 6 5 Tokarz 2 2 9 - - Mechanik pojazdów samochodowych Mechanik- operator pojazdów i maszyn rolniczych 70 66 69 68 63 - - 11 10 10 Elektromechanik 1 1-10 - Elektryk - - 2 12 - Monter elektronik- układy elektroniczne automatyki przemysłowej 1 1 - - - Cukiernik 12 10 2 3 3 Piekarz 23 22 11 4 7 Stolarz 3 3 4 5 2 Krawiec 4 4 7 5 7 Monter instalacji i urządzeń sanitarnych - - - 13 15 Lakiernik - - - 2 - Operator obrabiarek skrawających Technolog robót wykończeniowych w budownictwie Elektromechanik pojazdów samochodowych - - - 22 13 - - - - 21 1 1 - - 1 Razem 277 256 281 331 275 Jak wynika z powyższej tabeli w 2011r. w stosunku do roku poprzedniego największy wzrost ilości absolwentów nastąpił w zawodzie Fryzjer (+5). Największy spadek nastąpił zaś w zawodach: Sprzedawca (-17), Kamieniarz (-10), Murarz (-10). Zaprzestano kształcenia w czterech zawodach, tj. Kucharz, Elektromechanik, Elektryk i Lakiernik oraz pojawiły się dwa nowe kierunki, tj. Technolog robót wykończeniowych w budownictwie i Elektromechanik pojazdów samochodowych. Spadła też ogólna liczba absolwentów z 331 w 2010r. do 275 w 2011r., tj. o 56 osób kończących na tym poziomie kształcenia. 11
III. Struktura bezrobocia wśród absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów. Jak wynika z danych wygenerowanych z systemu SYRIUSZ na koniec 2011r. w ewidencji osób bezrobotnych zarejestrowanych było 401 absolwentów (w 2010r.- 447), z czego 221, tj. 55,11% osób to ci, Powiatu Świdnickiego (w 2010r.- 236, tj 52,80%). Liczba bezrobotnych absolwentów w stosunku do osób bezrobotnych, stan na końcu lat 2007-2011. ROK Bezrobotni ogółem Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w końcu roku w tym Bezrobotni absolwenci ze szkół świdnickiego Udział procentowy absolwentów w liczbie bezrobotnych ogółem (C : B) w % A B C D E 2007 6865 284 225 4,14 2008 6931 382 191 5,51 2009 8361 437 244 5,23 2010 7907 447 236 5,65 2011 7510 401 221 5,34 Jak wynika z powyższych danych ogólna liczba bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w ewidencji w końcu 2011r. spadła o 46 osób w stosunku do roku poprzedniego, a absolwentów ze szkół z terenu naszego o 15 osób. Równocześnie obserwujemy również spadek liczby osób bezrobotnych i zmniejszenie udziału procentowego absolwentów w ogólnej liczbie bezrobotnych z 5,65 do 5,34%. Powyższe dane w ujęciu wykresowym: Bezrobotni ogółem Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w końcu roku Bezrobotni absolwenci ze szkół świdnickiego 2011 2010 2009 2008 2007 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 12
Liczba bezrobotnych absolwentów wg wykształcenia, stan na końcu lat 2010-2011. Poziom wykształcenia Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w końcu 2010r. Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w końcu 2011r. Bezrobotni absolwenci ze szkół świdnickiego w 2010r. Bezrobotni absolwenci ze szkół świdnickiego w 2010r. A B C D E F (E): (C) w % wyższe 195 166 5 7 4,22 policealne i średnie zawodowe 125 63 114 58 92,06 średnie ogólne 56 116 54 105 90,52 zasadnicze zawodowe 64 51 58 48 94,12 gimnazjalne 7 5 5 3 60 Razem 447 401 236 221 55,11 Jak widać w powyższym zestawieniu tabelarycznym w 2011r. w stosunku do roku poprzedniego wzrost liczby zarejestrowanych odnotowano wśród bezrobotnych absolwentów z wykształceniem średnim ogólnym (+60). Natomiast spadek obserwujemy wśród absolwentów w pozostałych poziomach wykształcenia. Odpowiednio wykształcenie: wyższe (-29), policealne i średnie zawodowe (-62), zasadnicze zawodowe (-13), gimnazjalne (-2). Powyższe dane w ujęciu wykresowym: gimnazjalne Bezrobotni absolweci w końcu 2010r. Bezrobotni absolwenci w końcu 2011r. Bezrobotni absolwenci ze szkół pow. świdnickiego w 2010r. Bezrobotni absolwenci ze szkół pow. świdnickiego w 2011r. zasadnicze zawodowe średnie ogólne policealne i średnie zawodowe wyższe 0 50 100 150 200 250 13
Natomiast wśród bezrobotnych absolwentów ze szkół naszego wyróżnić można : 1. 7 spośród 111 absolwentów (w 2010r.- 5 z 407), z wykształceniem wyższym i stanowią oni: 1,75% wszystkich absolwentów zarejestrowanych w PUP na koniec 2011r. (w 2010r.- 1,12%), 6,31% absolwentów, w 2011r. szkoły wyższe z terenu naszego (w 2010r.- 1,23%), oraz 0,33% ogółu absolwentów z 2011r. (w 2010r.- 0,18%). 2. 58 spośród 789 absolwentów (w 2010r.- 114 z 962), z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym. Absolwenci ci skupili się w 13 spośród 24 zawodów, w których kształciły szkoły na tym poziomie kształcenia w naszym powiecie. Największą liczbę zarejestrowanych absolwentów obserwujemy w zawodach: Technik ekonomista- 9 osób; Technik hotelarstwa i Technik handlowiecpo 8 osób oraz Technik informatyk- 7 osób. Owe 58 osób stanowi: 14,46% wszystkich absolwentów zarejestrowanych w PUP na koniec 2011r. (w 20r.- 25,50%) 7,35% absolwentów, w 2011r. szkoły policealne i średnie zawodowe z terenu naszego (w 2010r.- 11,85%), oraz 2,73% ogółu absolwentów z 2011r. (w 2010r.- 4,14%). 3. 105 spośród 951 absolwentów (w 2010r.- 54 z 1052), z wykształceniem średnim ogólnym i stanowią oni: 26,18% wszystkich absolwentów zarejestrowanych w PUP na koniec 2011r. (w 2010r.- 12,08%), 11,04% absolwentów, w 2011r. szkoły ogólnokształcące z terenu naszego (w 2010r.- 5,13%), oraz 4,94% ogółu absolwentów z 2011r. (w 2010r.- 1,96%). 4. 48 spośród 275 absolwentów (w 2010r.- 58 z 331), z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Absolwenci ci skupili się w 16 spośród 18 zawodów, w których kształciły szkoły na tym poziomie kształcenia w naszym powiecie. Największą liczbę zarejestrowanych absolwentów obserwujemy w zawodach: Sprzedawca- 11 osób; Fryzjer 7 osób i Kucharz małej gastronomii- 6 osób. Owe 48 osób stanowi: 11,97% wszystkich absolwentów zarejestrowanych w PUP na koniec 2011r. (w 2010r.- 12,98%), 17,45% absolwentów, w 2011r. szkoły zasadnicze zawodowe z terenu naszego (w 2010r.- 17,52%), oraz 2,26% ogółu absolwentów z 2011r. (w 2010r.- 2,11%). 5. 3 absolwentów z wykształceniem gimnazjalnym (w 2010r.- 5) Owe 3 osoby stanowią: 0,75% wszystkich absolwentów zarejestrowanych w PUP na koniec 2011r. (w 2010r.- 1,12%). 14
Struktura bezrobocia wśród absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów w powiecie świdnickim w 2010r. i 2011r. NAZWA ZAWODU w 2010r. w 2011r. Bezrobotni absolwenci ze szkół danego zarejestrowani w PUP w końcu 2010r. Bezrobotni absolwenci ze szkół danego zarejestrowani w PUP w końcu 2011r. (E): (C) w % A B C D E F Wykształcenie wyższe Inżynier informatyk 327 82 5 7 8,54 Ekonomia 80 20 - - - Socjologia - 9 - - - Razem 407 111 5 7 6,31 Wykształcenie policealne i średnie zawodowe Technik budownictwa 31 43 1 5 11,63 Technik elektronik 14 27 1 - - Technik mechanik 104 83 6 6 7,23 Technik architektury krajobrazu 13 21 - - - Technik hodowca koni - 7 - - - Technik farmaceutyczny 31 23-3 13,04 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 25 18 5 1 5,56 Technik masażysta 13 12-1 8,33 Technik bezpieczeństwa i higieny pracy - 21 - - - Ratownik medyczny 19 31 - - - Technik agrobiznesu 67 36 2 - - Technik ekonomista 114 81 24 9 11,11 Technik logistyk 13 38-2 5,26 Technik organizacji reklamy 15 9 5 - - Technik administracji 30 16 1 - - Technik organizacji usług gastronomicznych 41 43 8 3 6,98 Muzyk 14 20 - - - Technik informatyk 142 104 10 7 6,73 Technik prac biurowych - 10 - - - Technik hotelarstwa 79 50 8 8 16 Kucharz 19 19 4 - - 15
Technik usług kosmetycznych 22 27 1 3 11,11 Technik handlowiec 50 35 8 8 22,86 Opiekun medyczny 32 15-2 13,33 Razem x 789 x 58 7,35 Wykształcenie średnie ogólne Bez zawodu 1052 951 54 105 11,04 Wykształcenie zasadnicze zawodowe Kucharz małej gastronomii 46 41 8 6 14,63 Fryzjer 22 27 7 7 25,93 Sprzedawca 52 35 14 11 31,43 Ogrodnik 8 3 1 1 33,33 Murarz 25 15 3 3 20 Kamieniarz 13 3 1 - - Monter instalacji i urządzeń sanitarnych Technolog robót wykończeniowych w budownictwie 13 15 3 1 6,67-21 - 2 9,52 Blacharz samochodowy 1 4-3 75 Ślusarz 6 5 1 1 20 Operator obrabiarek skrawających Mechanik pojazdów samochodowych Elektromechanik pojazdów samochodowych 22 13 4 1 7,69 68 63 10 5 7,94-1 - - - Cukiernik 3 3-1 33,33 Piekarz 4 7-2 28,57 Stolarz 5 2-1 50 Krawiec 5 7-1 14,29 Mechanik- operator pojazdów i maszyn rolniczych 10 10-2 20 Razem x 275 x 48 17,45 Poddając analizie powyższe dane można zaobserwować następujące prawidłowości jakie zaszły w roku 2011r. w strukturze absolwentów ze szkół z terenu naszego : procentowy układ bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych na koniec 2011r. ze szkół z terenu naszego z uwagi na wykształcenie przedstawia się następująco: wykształcenie zasadnicze zawodowe- 17,45% wykształcenie średnie ogólne- 11,04% wykształcenie policealne i średnie zawodowe- 7,35% 16
wykształcenie wyższe- 6,31% w 31 spośród 46 zawodów (w 2010r.- 29 z 47), w których kształcą szkoły naszego ma swoich reprezentantów wśród osób bezrobotnych; najliczniej wśród bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych na koniec 2011r. reprezentowane są grupy: Bez zawodu- 105 osób; Sprzedawca- 11 osób; Technik ekonomista- 9 osób; Technik hotelarstwa i Technik handlowiec- po 8 osób oraz Inżynier informatyk, Technik informatyk i Fryzjer- po 7 osób; w trzech przypadkach powyższych zawodów procentowy udział absolwentów zarejestrowanych w ewidencji osób bezrobotnych na koniec 2011r. w stosunku do liczby absolwentów z 2011r. kończących w tym zawodzie zalicza się do najwyższych. Z tego rodzaju sytuacją mamy do czynienia w przypadku grup: Sprzedawca- 31,43%; Fryzjer- 25,93%; Technik handlowiec- 22,86%; ranking zawodów ze szkół z terenu naszego z największym procentowym udziałem absolwentów wśród osób bezrobotnych zarejestrowanych na koniec 2011r. przedstawia się następująco: 1. Blacharz samochodowy - 3 bezrobotnych na 4 absolwentów, tj, 75% (w 2010r. - 0 z 1); 2. Stolarz - 1 bezrobotny na 2 absolwentów, tj. 50% (w 2010r. - 0 z 5); 3. Ogrodnik 1 bezrobotny na 3 absolwentów, tj. 33,33% (w 2010r. - 1 z 8, tj. 12,5%); 4. Cukiernik - 1 bezrobotny na 3 absolwentów, tj. 33,33% (w 2010r. - 0 z 3); 5. Sprzedawca 11 bezrobotnych na 35 absolwentów, tj. 31,43% (w 2010r. - 14 z 52,tj. 26,92%); 6. Piekarz - 2 bezrobotnych na 7 absolwentów, tj. 28,57% (w 2010r. - 0 z 4); 7. Fryzjer - 7 bezrobotnych na 27 absolwentów, tj. 25,93,% (w 2010r. - 7 z 22, tj. 31,82%); 8. Technik handlowiec - 8 bezrobotnych na 35 absolwentów, tj. 22,86% (w 2010r. - 8 z 50,tj. 16%); 9. Murarz - 3 bezrobotnych na 15 absolwentów, tj. 20% (w 2010r. - 3 z 25,tj. 12%); 10. Ślusarz - 1 bezrobotny na 5 absolwentów, tj. 20% (w 2010r. - 1 z 6,tj. 16,67%); 11. Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych - 2 bezrobotnych na 10 absolwentów, tj. 20% (w 2010r. - 0 z 10). 17
Natomiast prognozy dla niektórych z tych zawodów przedstawiają się następująco 1 : w zawodzie blacharza samochodowego po chwilowym spadku mamy do czynienia ze wzrostem osób objętych tym kierunkiem kształcenia. Natomiast według prognoz zapotrzebowanie na rynku na osoby w tym zawodzie będzie spadało. Zatem jeśli tendencja wzrostowa będzie się utrzymywała to podaż zacznie przewyższać popyt zgłaszany przez pracodawców, co wiązać się będzie z dalszymi trudnościami w znalezieniu pracy przez osoby nowo wchodzące na rynek; w zawodzie stolarza po okresie wzrostu mamy do czynienia ze spadkiem zapotrzebowania rynku na tego rodzaju kwalifikacje. Na szczęście obserwujemy również spadek ilości osób kształconych w tym kierunku. Zważywszy na fakt malejącego zapotrzebowania spodziewać się można trudności w znalezieniu wolnego stanowiska pracy. Dlatego utrzymanie się obu tych zmian w kierunku spadkowym może z czasem doprowadzić do równoważenia się popytu i podaży w tym zawodzie; w zawodzie ogrodnika prognozowany jest brak perspektyw rozwojowych na rynku pracy. Jak sami obserwujemy spada też zainteresowanie tym kierunkiem kształcenia. Jeśli ta tendencja się utrzyma to w perspektywie czasowej do 2025r. istnieje szansa, że podaż zrównoważy się z popytem. W przeciwnym wypadku możemy spodziewać się dalszych trudności ze zalezieniem zatrudnienia w tym zawodzie; w zawodzie sprzedawcy mamy do czynienia z jednej strony ze stałym zapotrzebowaniem na pracowników na rynku pracy z drugiej jak widzimy z dużym odsetkiem bezrobotnych absolwentów. Jednocześnie w zawodzie tym mamy do czynienia ze stałym, wysokim poziomem liczby uczniów i absolwentów. Analizując losy absolwentów tego zawodu musimy też pamiętać, że bardzo często zatrudniane są na tym stanowisku osoby z zupełnie innymi kwalifikacjami, studenci lub ludzie bez kwalifikacji. Wydaje się zatem, że należałoby ograniczyć liczbę kształconej w tym kierunku młodzieży. Jednocześnie prognozy do 2025r. dla tego zawodu mówią o znacznym odpływie sił roboczych spowodowanym przechodzeniem pracowników na emeryturę, co może się wiązać z pojawieniem się miejsc pracy dla nowych pracowników. Jednakże w kontekście czekających nas zmian ustawy emerytalnej trudno przewidywać, czy ten odpływ nastąpi na takim poziomie jak pierwotnie przewidywano. Dlatego innym rozwiązaniem proponowanym w ramach rekomendacji dla tego zawodu jest zwrócenie większej uwagi na podniesienie jakości kształcenia. Jeśli absolwent kierunku sprzedawca okazałby się na swoim stanowisku znacznie lepszy niż inni kandydaci miałby większe szanse na zatrudnienie. Dlatego też w rekomendacjach zwraca się uwagę, że ważne jest, aby absolwent potrafił posługiwać się współczesnymi narzędziami oraz nowoczesnymi technikami sprzedaży; zawód pracownika do spraw handlowych (Technik handlowiec) stał się bardzo popularny, czego skutkiem jest zwiększenie się liczby pracowników. Prognozuje się, iż ta rosnąca tendencja utrzyma się do 2012r., po czym zmieni kierunek i zacznie drastycznie spadać. To może spowodować, że nowo pojawiające się osoby w tym zawodzie mogą mieć mniejsze szanse na znalezienie pracy. Pierwotnie, co prawda zakładano, że do 2025r. rynek powinien się zacząć równoważyć wraz z odpływem siły roboczej, ale w kontekście czekających nas zmian ustawy emerytalnej trudno przewidywać, czy ten odpływ nastąpi na takim poziomie 1 Informacje zaczerpnięte z publikacji powstałej w ramach projektu badawczego Diagnoza potrzeb edukacyjnych- rozwój rynku pracy województwa dolnośląskiego poprzez dostosowanie oferty szkolnictwa zawodowego. Projekt ten jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego- Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet IX- Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Działanie 9.2- Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego, Warszawa 2010, str. 90-114. 18
jak pierwotnie przewidywano. W takim przypadku znalezienie pracy w tym zawodzie może być utrudnione; w zawodzie murarza mamy do czynienia ze zmienną sytuacją na rynku popytu i podaży. Możemy zatem spodziewać się pogłębienia dysproporcji, a co za tym idzie dalszych trudności w znalezieniu pracy w tym zawodzie. Tym bardziej, że nawet prognozowany ubytek siły roboczej już wcześniej nie gwarantował dostosowania ilości osób do miejsc pracy. W prognozach do 2025r. zakłada się dla tego zawodu dalszy wzrost nadwyżki podaży nad panującym na rynku popytem; w zawodzie ślusarz mamy do czynienia z dużym odsetkiem zarejestrowanych absolwentów przy małym zapotrzebowaniu na tego rodzaju pracowników z uwagi na pojawiającą się tendencję do łączenia tego zawodu z uprawnieniami spawacza. Z tego też powodu w rekomendacjach z jednej strony proponuje się ograniczenie liczby uczniów kształconych w tym zawodzie z drugiej zwraca się uwagę na dopasowanie oferty kształcenia do potrzeb pracodawców. W prognozie do 2025r. zwraca się uwagę, że obecnie obserwowana tendencja w tym zawodzie nie jest korzystna i może powodować dalszą nadwyżkę podaży nad panującym popytem. Jak to wygląda od strony pracodawców? Wyniki VII edycji globalnego badania Niedobór talentów 2, opublikowanego przez agencję doradztwa personalnego ManpowerGroup pokazują, że w Polsce najtrudniejszą do obsadzenia grupą zawodową okazali się być inżynierowie. Wyniki badania w ostatnich 5 latach wskazują na stałe i rosnące problemy pracodawców z pozyskiwaniem kandydatów z tym wykształceniem. Wykwalifikowani pracownicy fizyczni, dotychczas w ciągu wszystkich pięciu edycji badania w Polsce, zajmowali pozycję pierwszą, w tegorocznym sondażu znaleźli się na drugim miejscu. Za nimi, pośród najbardziej poszukiwanych zawodów pracodawcy wskazali kolejno techników (poz. 3.), kierowców (poz. 4.) oraz przedstawicieli handlowych (poz. 5.) ta grupa po trzech latach wróciła do pierwszej dziesiątki. Rośnie również niedobór wykwalifikowanych pracowników działów IT (poz. 6.) oraz szefów kuchni i kucharzy (poz. 7.). Pracodawcy poszukują również menedżerów projektów (poz. 8.) i operatorów maszyn (poz. 9.), po raz pierwszy w historii badania znaleźli się na liście najbardziej poszukiwanych zawodów. Zestawienie zamykają pracownicy księgowości i finansów (poz.10.). Spośród wyżej wymienionych zawodów osiem pojawiło się również na liście z 2011r., a trzy z nich, tj. inżynierowie, wykwalifikowani pracownicy fizyczni i kierowcy pojawiają się na liście od 5 lat. Zawsze też zajmują pierwsze cztery pozycje. Jednocześnie jak wskazują wyniki duże znaczenie dla firm objętych badaniem ankietowym mają czynniki środowiskowe i organizacyjne. Według nich najważniejszą przyczyną trudności w rekrutacji jest ogólny brak kandydatów (33%). Na drugim miejscu natomiast znalazł się brak umiejętności technicznych (33%), a więc czynnik związany z samym kandydatem. Jako trzeci czynnik, pracodawcy najczęściej podawali brak doświadczenia kandydatów (24%) 3. 2 Niedobór talentów to sondaż poruszający temat zasobów personalnych. Celem jego jest określenie problemów, jakie napotykają pracodawcy obsadzając kluczowe stanowiska, a także które zawody, i dlaczego, są najbardziej pożądane przez pracodawców. W przeprowadzonym w pierwszym kwartale br. badaniu wzięło udział prawie 40 tys. respondentów z 41 krajów świata, w tym 750 z Polski. Odpowiadającymi były osoby odpowiedzialne za politykę personalną w małych, średnich i dużych firmach. 3 Niedobór talentów. Wyniki badań, ManpowerGroup, str. 27-29. 19
2. WNIOSKI. Z danych wygenerowanych z ewidencji elektronicznej SYRIUSZ wynika, że Powiatu Świdnickiego kształci się osoby na wszystkich poziomach. W latach 2007-2010, a także w 2011r. dominowało i nadal dominuje naszego kształcenie osób na poziomie średnim ogólnokształcącym. W 2011r. największa liczba absolwentów, tj. 951, czyli 44,73% ogółu (w 2010r.- 1052, tj. 38,23%) osób kończących szkoły rekrutuje się właśnie z tego poziomu wykształcenia. Ponadto są oni na drugim miejscu jeśli chodzi o ilość absolwentów zarejestrowanych na koniec 2011r. w ewidencji osób bezrobotnych, tj. 116 osób, co stanowi 28,93% (w 2010r.- 56, tj. 12,53%) ogółu absolwentów zarejestrowanych w ewidencji, z czego 105, tj. 90,52% osób to absolwenci szkół z terenu naszego. Na drugim miejscu pod względem ilości absolwentów plasuje się wykształcenie policealne i średnie zawodowe - 789 osoby, czyli 37,11% (w 2010.- 962, tj. 34,96%) ogółu absolwentów, szkoły z terenu świdnickiego. Ponadto są oni na trzecim miejscu jeśli chodzi o ilość absolwentów zarejestrowanych na koniec 2011r. w ewidencji osób bezrobotnych, tj. 63 osoby, co stanowi 15,71% (w 2010r.- 125, tj. 27,96%) ogółu absolwentów zarejestrowanych w ewidencji, z czego 58, tj. 92,06% osób to absolwenci szkół z terenu naszego. Trzecim pod względem ilości absolwentów jest wykształcenie zasadnicze zawodowe, gdzie w 2011r. obserwujemy liczbę 275 absolwentów kończących szkoły na tym poziomie, czyli 12,94% ogółu (w 2010r.- 331, tj. 12,03%). Natomiast jeśli chodzi o ilość zarejestrowanych w końcu 2011r. jako bezrobotni absolwenci to wykształcenie to zajmuje czwarte miejsce- 51 osób, co stanowi 12,72% ogółu zarejestrowanych absolwentów (w 2010r.- 64, tj. 14,32%), z czego 48 osób to absolwenci szkół z terenu naszego. Zatem obserwujemy tu najwyższy, bo 94,12% odsetek absolwentów ze szkół z terenu naszego zarejestrowanych w końcu 2011r. jako osoby bezrobotne w stosunku do liczby absolwentów zarejestrowanych w ewidencji z takim wykształceniem. Jeśli chodzi o wykształcenie wyższe mamy tu do czynienia ze 111 absolwentami, czyli 5,22% ogółu (w 2010r.- 407, tj. 17,79%). Ponadto jest ono najliczniej reprezentowane wśród absolwentów zarejestrowanych na koniec 2011r. w ewidencji osób bezrobotnych, tj. 166 osób, co stanowi 41,40% (w 2010r.- 195, tj. 43,62%) ogółu absolwentów zarejestrowanych w ewidencji, z czego 7, tj. 4,22% osób to absolwenci szkół z terenu naszego. Ogromna konkurencja wśród młodych ludzi sprawia, że ukończenie studiów przestało chronić przed bezrobociem. Ze znalezieniem zatrudnienia problem ma coraz więcej absolwentów. Przyczyny? Z jednej strony młodzi często wybierają kierunek na podstawie mody, a nie pod kątem zapotrzebowania na rynku. 20
Z drugiej - po zdobyciu dyplomu nie potrafią się pochwalić żadnym doświadczeniem zawodowym. Wydaje się, że przeszkodą w znalezieniu zatrudnienia przez młodych wykształconych jest brak kwalifikacji poszukiwanych na rynku pracy, brak doświadczenia, a nierzadko też wiedzy czy konkretnych umiejętności. Istotne jest zatem, żeby studenci brali pod uwagę, jaki kierunek zapewni im w przyszłości dostęp do dobrej pracy. Dokonywanie wyborów nie biorąc pod uwagę potrzeb rynku, może skutkować dużymi problemami ze znalezieniem pracy po studiach. Reasumując wszystkie powyższe dane można stwierdzić, że: w 2011r. 2126 absolwentów ukończyło szkoły Powiatu Świdnickiego, z tego na koniec roku w ewidencji osób bezrobotnych zarejestrowanych było 221 osób, czyli 10,40% ogólnej ich liczby (w 2010r.- 2752 absolwentów, z tego 236 zarejestrowanych, tj. 8,58%); doszło do zmian liczby absolwentów na wszystkich poziomach kształcenia- nastąpił ich spadek, w tym wykształcenie: wyższe- o 296 absolwentów; policealne i średnie zawodowe- o 173 absolwentów; średnie ogólne- o 101 absolwentów; zasadnicze zawodowe- o 56 absolwentów; w ewidencji na koniec 2011r. zarejestrowanych było 401 bezrobotnych absolwentów, z czego 221 osób, tj. 55,11% to absolwenci szkół z terenu naszego ; nastąpił spadek liczby absolwentów, szkoły z terenu naszego o 626 osób z 2752 w 2010r. do 2126 w 2011r. Zmalała też liczba zarejestrowanych absolwentów na końcu roku o 15 osób z 236 w 2010r. do 221 w 2010r. oraz zmienił się ich udział procentowy w stosunku do ogólnej liczby osób bezrobotnych z 5,65% w 2010r. na 5,34% w 2011r. Zatem udział procentowy bezrobotnych absolwentów w ogólnej liczbie osób bezrobotnych spadł, przy jednoczesnym spadku liczby osób bezrobotnych z 7907 w 2010r. do 7510 w 2011r., tj. o 397 osób. Grupą "szczególnej troski" w perspektywie spowolnienia ekonomicznego jest niewątpliwie młodzież, w tym absolwenci wchodzący na rynek pracy. Osoby poniżej 25 roku życia stanowią jedną z grup w najtrudniejszej sytuacji w tym zakresie. Od wielu lat absolwenci mają duże 21
problemy ze znalezieniem zatrudnienia, jednak obecnie tendencja ta uległa nasileniu. Niektóre firmy, z powodu cięcia kosztów, zamykają drogę do kariery młodym, niedoświadczonym osobom. Recesja gospodarcza na świecie, której skutki nie ominęły również Polski, uwidoczniła ogromne zapotrzebowanie przemodelowania sytemu kształcenia do potrzeb rynku pracy. Dobre wykształcenie jest czynnikiem ułatwiającym znalezienie zatrudnienia, ale pod warunkiem, że ukończony kierunek odpowiada lokalnemu zapotrzebowaniu rynku. Istnieje opinia, że absolwenci szkół, zwłaszcza kierunków nadwyżkowych, napotkają szereg barier podczas startu zawodowego. 4 Kryzys bardziej niż dotychczas zweryfikował potrzeby kadrowe pracodawców. Przedłużająca się stagnacja, jaką obserwujemy na rynku pracy, sprawia, że pracodawcy ostrożnie planują rekrutacje i zmiany w prowadzonej polityce personalnej. Redukują oni zatrudnienie i decydują się na mniej kosztownych pracowników, jednak mających doświadczenie. Młodzież mimo iż coraz lepiej wykształcona, ma coraz większe trudności w znalezieniu pracy czy nawet odnalezieniu się na rynku pracy/ poszukiwania zatrudnienia. Pracodawca ceni dziś kwalifikacje znacznie bardziej aniżeli prestiż szkoły czy uczelni, na której potencjalny kandydat zdobywał wiedzę. Stąd nasuwa się wniosek, że system kształcenia zawodowego tylko we współpracy z pracodawcami mógłby wykształcić w pełni wartościowych pracowników. Jak wynika z badań przeprowadzonych w ramach projektu EFS 5 podobne przekonanie panuje wśród przedstawicieli szkół ponadgimnazjalnych, byli respondentami niniejszego projektu. Jak wynika z badań ankietowych 60% respondentów uważa, że kształcenie praktyczne wpływa na jakość przygotowania zawodowego absolwentów, po 45% uważa, że pozwala ono na dostosowanie struktury kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy oraz może wpłynąć na zmniejszenie poziomu bezrobocia absolwentów ponadgimnazjalnych szkół zawodowych 6. Podobnie jest w przypadku kształcenia na uczelniach wyższych tu również konieczne wydaje się wprowadzenie reform systemowych, które pomogą zsynchronizować i dostosować szkolnictwo wyższe do potrzeb społeczeństwa i ekonomii. Pokutuje bowiem opinia, że polski system jest zbyt akademicki, a to może oznaczać, że program nauczania nie jest w odpowiednim stopniu dostosowany do oczekiwań i wymagań rynku pracy. W efekcie mimo tego, że Polska należy do krajów, w których liczba magistrów jest jedną z najwyższych w Europie, to właśnie ta grupa 4 Informacje zaczerpnięte z publikacji powstałej w ramach projektu badawczego Kwalifikacje dla gospodarki - program rozwojowy szkolnictwa zawodowego poprzez dostosowanie oferty do potrzeb sektora usług. Projekt ten jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego- Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet IX- Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach, Działanie 9.2- Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego, Zawody deficytowe i nadwyżkowe w regionalnym sektorze usług województwa dolnośląskiego, Warszawa 2010, str.51. 5 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach EFS: Zawód na dziś i jutro- diagnoza kierunków kształcenia kadr dla małych i średnich przedsiębiorstw w regionie wałbrzyskim. Projekt był realizowany w okresie od kwietnia 2009r. do marca 2010r. powiatów: dzierżoniowskiego, kamiennogórskiego, kłodzkiego, świdnickiego, wałbrzyskiego i ząbkowickiego, Wałbrzych 2009r. 6 Dane zaczerpnięte z raportu cząstkowego Ponadgimnazjalne szkolnictwo zawodowe w regionie wałbrzyskim a popyt i podaż na regionalnym rynku pracy opracowanego w ramach w/w projektu, Wałbrzych 2009r, str.135. 22
społeczna ma coraz częściej problem z płynnym wejściem na rynek pracy i niejednokrotnie zmuszona jest do przekwalifikowania się i nabycia nowej wiedzy. Nie bez znaczenia są też zmiany sektorowe wskazujące, że główne propozycje pracy dla młodzieży będą pochodziły przede wszystkim z sektora publicznego i z produkcji przemysłowej, a nasycą się branże cieszące się dużą popularnością wśród młodych ludzi, takie jak: handel, hotelarstwo czy finanse. Konfrontując sytuację na rynku pracy w powiecie świdnickim z liczbą absolwentów kończących edukację w wielu przypadkach widoczne jest niedopasowanie zmian popytu i podaży. Prawdopodobnie wynika ono głównie z niewłaściwego tempa dostosowywania się liczby absolwentów do zapotrzebowania zgłaszanego przez pracodawców. Niestety jeśli rysujące się tendencje na rynku edukacyjnym utrzymają się, to w kolejnych latach może to doprowadzić do powiększenia się dysproporcji, a co za tym idzie wzrostu bezrobocia wśród absolwentów. Sporządziła:K. Ślimak- Kołodziejska Doradca zawodowy II stopnia 23